1. funkcje biała p53 (co powoduje podczas zatrzymania fazy cyklu komórkowego)

-jest czynnkikiem transkrypcyjnym powoduje zatrzymanie komórki w fazie G1.-w przypadku wistąpienia błędu kopiowania

-inicjuje transkrypcję inhibitorów cylkin

2. aktywność kinaz kontrolowana jest przez - cylkiny

3. co to jest: liposom, centrosom

Liposom- struktóra wewnątrzkomórkowa przypominająca pęcherzyk zawierająca tłuszcze oraz cholesterol.

Centrosom-zróżnicowana warstwa cytoplazmy, występująca w komórkach zwierzęcych i komórkach roślin niższych, widoczna jako jasny obszar utworzony przez rozchodzące się promieniście włókienka w pobliżu jądra komórkowego. W jego części środkowej znajdują się jeden lub dwa ziarniste, ciemno barwiące się twory zwane centriolami.

Centrosom spełnia dwie podstawowe role w komórce: 1) jest organizatorem wrzeciona podziałowego przed podziałem komórki, 2) kieruje powstawaniem i działaniem rzęsek i wici. U roślin wyższych podczas podziału komórkowego pojawiają się dwa małe, jasne obszary, tzw. okapy biegunowe, które najprawdopodobniej pełnią rolę podobną do roli centrosomu.

4. 4dowody na endosymbiotyczne powstawanie chloroplastów i mitochondriom

-zawierają własne rybosomy i DNA

-badania molekularne . analiza sekwencji DNA mt. i DNA chl. wykazuje istotne homologie między genami organellowymi a wieloma genami organizmów prokariotycznych.

-

-

5. skład skrobi ( część rozpuszczalna i nierozpuszczalna, na jaki kolor barwi się w płynie Lugola, jaki to typ rekacji)

amyloza częśc rozpuszczanla amylopektyna częśc nierozpuszczalna

Skrobia pod wpływem płynu lugola barwi się na granatowo

Jest to reakcja

6. który chromosom nie jest chromosomem jąderkotwórczym?

W niektórych chromosomach występują na chromatydach jeszcze dodatkowe przewężenia. Oddzielają one trabanty (inaczej organizatory jąderkotwórcze), czyli satelity. Trabant zawiera DNA, które po podziale komórki odtworzy jąderko. U człowieka satelity występują na chromosomach 13, 14, 15, 21, 22.

7. funkcje glikokalisku, przykłady komórek w których występuje

-chroni przed uszkodzeniami mechanicznymi i chemicznymi

-zapobiega zlepianiu się komórek

-kotwiczy białka transbłonowe w dwuwarstwie lipidowej błony zapobiega ich wypadnieciu

-reszty cukrowe przyłączone do białek transbłonowych utrzymują prawidłowe sfałdowania ich łańcuchów polipeptydowych

-sygnały kierujące białka do miejsca ich przeznaczenia

*** wystepują w komórkach erytrocytów,

8. rysunki do podpisania: budowa rzęski, kompleksy mitochondriom, pompa sodowo potasowa, cykl komórowy)

9. z czego się składa MPF i jakie ma funkcje

10. dyfuzja wspomagana, transport aktywny pierwotny ( czy występuje nakład energii, przenośniki, podać przykłady)

DYFUZJA PROSTA – jest to proces bierny (nie wymagający nakładu energii z zewnątrz) w wyniku którego elektrycznie obojętne składniki roztworu przemieszczają się zgodnie z gradientem stężeń (z obszaru o większym stężeniu do obszaru o mniejszym stężeniu). Takie właściwości mają cząstki O2, CO2, kwasy tłuszczowe, steroidy i rozpuszczalniki organiczne (alkohole, etery).

DYFUZJA UŁATWIONA (WSPOMAGANA) – polega na transporcie za pomocą nośników. Proces ten umożliwia przechodzenie przez błonę cząstek, które ze względu na wielkość nie mogą przechodzić przez kanały błonowe na drodze dyfuzji prostej (wiele jonów i substancji odżywczych).

Dyfuzja wspomagana nie wymaga nakładu energii!

• Za pomocą dyfuzji wspomaganej odbywa się transport glukozy przez błonę krwinek czerwonych i mięśni szkieletowych

RANSPORT CZYNNY (AKTYWNY)

• PIERWOTNY – wykorzystuje energię pochodzącą bezpośrednio z rozkładu ATP do transportu substancji wbrew gradientowi stężeń.

• Pompa sodowo-potasowa (Na+-K+-ATP-aza); pompa wykorzystuje cząsteczkę ATP-azy błony komórkowej jako nośnik. Działa na zasadzie antyportu.

ü Pompa wapniowa (Ca+2) w siateczce sarkoplazmatycznej komórek mięśniowych, warunkująca utrzymanie stężenia jonów Ca+2 poniżej 0,1μmol/l

ü Pompa potasowo-wodorowa (K+-H+) komórek błony śluzowej żołądka, umożliwiająca wydzielanie jonów H+ do światła żołądka

TRANSPORT CZYNNY (AKTYWNY)

• WTÓRNY – wykorzystuje energię zgromadzoną pod postacią przezbłonowego gradientu stężenia jonów sodowych do transportu substancji wbrew gradientowi ich stężeń

• Glukoza i aminokwasy są reabsorbowane z kanalików bliższych nerek i wchłaniane ze światła jelita z wykorzystaniem transportu wtórnie aktywnego zależnego od jonów Na+

• Jony wapnia są usuwane z cytoplazmy kardiomiocytów i innych komórek mięśniowych na drodze transportu wtórnie aktywnego zwanego wymiennikiem Na+-Ca2+. Wymiennik sodowo-wapniowy zużywa energię zmagazynowaną w trzech jonach sodowych do przetransportowania jednego jonu wapnia na zewnątrz komórki. Jest to mechanizm wspomagający skurcz mięśnia.

• Jony H+ powstające w komórce na skutek procesów metabolicznych są usuwane na zewnątrz komórki na drodze transportu wtórnie aktywnego zależnego od jonów sodowych. Ten mechanizm jest istotny dla utrzymania normalnego pH wnętrza komórki, a także dla reabsorpcji dwuwęglanów z kanalików bliższych nerek.

11. za pomocą jakiego mikroskopu wykryjesz:

12. -chloroplasty w moczarce- mikroskop świetlny, mikroskop elektronowy

13. - elementy wybarwione za pomocą oranżu,eozyny,- mikroskop świetrlny

14. -ruch komórek żywych - mikroskop interferencyjny

15. enzymy markerowe:

16. siateczka śródplazmatyczna- ubichinion, oksydaza cytochormu c

17. AG,- transferaza

18. peroksysomy - katalaza

19. lizosomy- kwaśna fosfataza

20. skład chemiczny komórki w % (woda, białka lipidy, kw.nukleinowe, sole mineralne)

21. 3 przykłady białek globularnych i fibrylarnych

białka globularne:albuminy, globuliny, histony

białka fibrylarne:fibroina, kolagen, kreatyna

22. co zachodzi w 5% NaCl (deplazmoliza, plazmoliza całkowita, plazmoliza kątowa)

plazmoliza.....

23. chityna jest składnikiem:ściany komórkowej grzybów i pancerza stawonogów

24. rodzaje filamenów pośrednich i w jakich komórkach występują

keratynowe:komórki nabłonkowe

wimentylowe: fibroblasty,limfocyty, komórki glejowe układu nerwowego

desminowe:komórki mięsniowe

glejowe: komórki gleju

neurofilamenty:komórki nerwowe

laminy jądrowe:

25. co wpływa na zwiększenie płynności błony…

-wzrost temp

-nienasycone kw tłuszczowe

-krótkie łańcuch kw. tłuszczowych

stan fizjologiczny błony pobudzanie receptorów błony

26. rozmiar kom.erytrocytów płaza 6-9 um mikrometra

27. który pierwiastek jest pierwiastkiem biogennym O C H N

28. z czego składa się rdzeń nukleosomu

Po 2 kopie z 4 białek histonowych H2A H2B H3 H4

29. opisać budowę połączenia komunikacyjnego

połączenia zamykające a)obwódka zamykająca- ciągła obwódka o szerokości 200-500nm w szczytowej części komórek białka cytoszkieletu -mikrofilameny aktynowe

Połączenie komunikacyjne typu nexus odległośc między błonami 2nm budowa Konekson złożony z 6 cząsteczek koneksyny tworzy hydrofilowy kanal o średnicy 1.5-2 nm

wymiana jonów, metabolitów wtórnych przekaźników informacji.

Połączenia mechaniczne: desmosomy odległośc miedzy błonami 22-35nm. połączenie punktowe o powierzchni 0.5mikrometra2 białka transbłonowe kadhedryny najsilniejsze złącze sąsiadujących komórek

hemidesmosomy połączenie punktowe białka transbłonowe- integryny

30. w której parze chromosomów nie występuje trabant i przewężenie pierwotne - 13,14,Y, 21?

odp Y

31. jakie są białka motoryczne i z jakimi włókienkami się łączą (3rodzje)

dyneina - mikrotubule

kinezyna mikrotubule

miozyna mikrofilamenty

32. przykłady komórek o kształcie: kulistym, zmiennym, z wypustkami

komórki o kształcie kulistym: limfocyty

komórki o kszt. zmiennym- komórki totipotencjalne

komórki z wypustkami- komórki nerwowe, makrofagi

33. jakie procesy zachodzą w peroksysomach

-utlenianie różnych substancji i eliminacja powstającego w tym procesie H2O2

-betaoksydacja kw tłuszczowych o długich łańcuchach

synteza cholesterolu

- degradacja puryn

34. funkcje cytoszkieletu

* utrzymuje właściwy jej kształt oraz jest odpowiedzialny za jego zmiany

* stanowi rusztowanie zapewniające właściwą lokalizację i orientację organelli oraz innych struktur w komórce

* odpowiada za aktywność ruchową niektórych typów komórek (np. ameby, wiciowce, orzęski, fibroblasty), a także za ruchy wewnątrzkomórkowe , takie jak skurcz i rozkurcz komórek mięśniowych, cytokineza, transport substancji i organelli (np. pęcherzyków synaptycznych w aksonach, chromosomów podczas podziału jądra komórkowego.

35. czym barwimy życiowe komórki

czerwień obojętna- wokuola

błękit metylenowy cytoplazma

zieleń Janusa - mitochondra

błękit tryptanu-martwe komórki

dwuoctan fluorosceiny-żywe komórki

sudan czarny-lipidy

błękit aniliny- kaloza

oranż akrydyny -struktóry o niskim pH np. lizosomy

36. z czego zbudowane są centrole

z 9 zespołów mikrotubulowych a mikrotubule zbudowane sa z tubuliny

37. jakie białko odpowiada za oderwania pęcherzyka

38. jaki jest produkt antyonkogenów?

39. zmiany w błonie podczas apoptozy

błona komórkowa wpukla się do wewnątrz, odcinając kolste fragmenty cytoplazmy- ciałka apoptyczne

40. co wywołuje nekrozę

-pecznienie komórki po częściowym rozpadzie błony komórkowej

-wtargnięcie wody do cytoplazmy

41. gdzie występuje ciałko Baara

w jądrze komórkowym pod osłonką jądrową

42. gdzie występują nukleoporyny

w otoczce jądrowej są to bialka wchodzące w skład kompleksu porowego

43. gdzie występuje wiązanie diestrowe - w kwasach nukleinowych

44. detoksykacja etanolu odbywa się w - peroksysomach

45. na jakiej drodze dochodzi do degradacji filamentów pośrednich

46. co nie jest białkiem fibrylarny

na pewno białkami fibrylarnymi są:fibroina, kolagen, kreatyna, laminy

47. jaka jest forma plastydów w komórkach embrionalnych - Proplastydy

48. gdzie zachodzi synteza RNA i biosynteza białek robosomowych - w jaderku

49. lizosomy należą do klasy organelli trawiących….aktywnych przy środowisku o pH …5. enzymy lizosomowe- przykłady

rybonukleaza

deoksyrybonukleaza

fosfataza kwaśna

glikozydaza

arylosulfataza

kolagenaza

lipazy

50. skrobia jest materiałem zapasowym w roślinach w nasionach wyst. występuje również w chloroplastach

51. czym różnią się kom.roślin wyższych od zwierzęcych

KOMÓRKI ZWIERZĘCE KOMÓRKI ROŚLINNE

Brak plastydów Obecne plastydy

Brak fotosyntezy (cudzożywne) Fotosynteza (samożywne)

Brak ściany komórkowej Obecna ściana komórkowa, a wraz z nią obecne jamki

Pośrednie zdobywanie energii Bezpośrednie wykorzystanie energii słonecznej

Wiele małych wodniczek (wakuol) Jedna lub kilka dużych wakuol

Odmienne funkcje i zawartość wodniczek (wakuol) Odmienne funkcje i zawartość wakuol

Centriole Centriole występują rzadziej, brak u roślin wyższych

Lizosomy zwierzęce Lizosomy roślinne

Obecne mikrokosmki Brak mikrokosmków

Obecne organelle ruchu (wyróżnia się ruch: pełzakowaty, rzęskowy, mięśniowy) Raczej brak organelli ruchu (wyjatek: gamety, zarodniki, niektóre glony)

Każda komórka roślinna jest zbudowana z dwóch podstawowych składników, czyli ściany komórkowej i protoplastu. Natomiast komórka zwierzeca nie posiada ściany komórkowej, a jedynie błonę. Ściana komórkowa jest wytworem protoplastu,

52. jakie rybosomy występują w komórce eukariotycznej

80S (40S i 60S)

53. kształt komórki In vitro w profazie, anafazie, telofazie i interfazie

54. co to są nukleofilamnety

Na preparatach izolowanej chromatyny oglądanych w mikroskopie elektronowym, nukleosomy dostrzega się w postaci “koralików nanizanych na sznurek”. Struktura taka nosi nazwę nukleofilamentu

55. w której warstwie występują glikoproteiny/glikolipidy

glikoproteiny warstwa zewnętrzna glikolipidy- zewnętrzna

56. rodzaje fosfolipidów cholinowych

- sfingomielina

-fosfatydylocholina

-fosfatydyloinozytol

57. gdzie są przyłączane łańcuchy cukrów w fosfolipidach

58. co to jest kinetochor?

Kinetochor - białkowa struktura na centromerze chromosomu, do której przyczepiają się włókna wrzeciona kariokinetycznego w trakcie podziału komórki.

59. z ilu jednostek zbudowane jest białko G - z 3

60. odległości między błonami w połączeniu komunikacyjnym 2 nm

61. substancje hamujące polimeryzację mikrotubul

kolchicyna, kolcemid, winblastyna, winkrystyna

62. najtrwalsze połączenie międzykomórkowe desmosom

63. na jakiej zasadzie transportowana jest glukoza

ułatwiona dyfuzja z pomocą specjalnych białek transportowych GLUT

64. frakcja grzybków mitochondrialnych związanych z wewnętrzną błoną

Frakcja F1 - trzonek i główka ATP-aza

Frakcja F0 - podstawka syntaza ATP

65. jaka jest funkcja filamentów aktynowych

- skórcz mięśni

-cytokineza

ruch komórek

transport organelli

66. z czego zbudowany jest pierścień kurczliwy

z miozyny i aktyny

67. jak zmienia się liczna centrosomów w podziale

68. coś o liczbę chromosomów i zawartość DNA w którymś podziale

69. co to jest ergastoplazma (testowe)

Ergastoplazma -bazofilne (zasadochłonne) obszary cytoplazmy wokół jądra komórkowego, charakteryzujące się nagromadzeniem ER-g (retikulum endoplazmatycznego granularnego, inaczej siateczki śródplazmatycznej szorstkiej), wraz z tym retikulum. Na siateczce znajdują się rybosomy, syntetyzujące białka (translacja) na podstawie kwasu mRNA, który nadaje środowisku wnętrza komórki odczyn kwaśny (zasadochłonność) przez obecność reszt fosforanowych.

Znaczenie czynnościowe siateczki śródplazmatycznej

Błony siateczki śródplazmatycznej szorstkiej umożliwiają odseparowanie białek wydzielanych na zewnątrz od białek własnych komórki, jak również enzymów lizosomowych od składników cytozolu. Przyłączenie do błon siateczki rybosomów syntetyzujących integralne białka błonowe pozwala na wbudowanie tych ostatnich w obręb błony.

Na terenie siateczki śródplazmatycznej szorstkiej rozpoczyna się modyfikacja wytworzonych białek poprzez odcięcie odcinka sygnałowego oraz przyłączenie pierwszych cząsteczek cukrów w procesie glikozylacji.

Na terenie gładkiej siateczki śródplazmatycznej zachodzi synteza lipidów: trójglicerydów, cholesterolu i fosfolipidów (w tym także wchodzących w skład błon siateczki), pewne etapy przemian hormonów sterydowych oraz chemiczne przetwarzanie trucizn i leków, prowadzące do ich odtruwania. Siateczka gładka stanowi również główny zbiornik łatwo uwalnianych jonów Ca2+. Ostatnio wyodrębniono nawet oddzielny przedział siateczki w formie błoniastych pęcherzyków lub cystern, które nazwano kalciosomami. Ich ściany zawierają pompę transportującą jony Ca2+ do wnętrza oraz kanał wapniowy uwalniający Ca2+ pod wpływem odpowiedniego sygnału. Wewnątrz kalciosomów zmagazynowane jest białko wiążące Ca2+ (kalsekwestryna).

Rola aparatu Golgiego w komórce

Zasadnicza funkcja aparatu Golgiego we wszystkich komórkach polega na przebudowie błon – z podobnych do siateczki śródplazmatycznej na podobne do błony komórkowej. Konieczność takiej przebudowy wynika z tego, że tylko błony podobne do siebie zdolne są do wzajemnej fuzji (p. dalej), która umożliwia włączanie fragmentów jednych błon do drugich, jak również przekazywanie pomiędzy przedziałami błonowymi substancji zawartych w ich wnętrzu.

Składniki błon wytworzone w siateczce śródplazmatycznej przenoszone są w ścianach pęcherzyków przepływających od siateczki do bieguna cis diktiosomu i dalej przez jego kolejne cysterny aż do sieci trans, w której zostaną skierowane do odpowiedniego obszaru błony.

Przebudowa błon w aparacie Golgiego obejmuje także postępującą glikozylację białek błonowych, która polega na przyłączaniu dalszych reszt cukrowcowych. Cukrowce związane z białkami błonowymi wejdą w skład glikokaliksu, podobnie jak glikolipidy, których reszty cukrowcowe zostają również dobudowane na terenie diktiosomu.

Z przebudowy błon na terenie aparatu Golgiego wynika jego znaczenie dla odnowy błony

komórkowej oraz wytwarzania pęcherzyków zdolnych do fuzji z błoną komórkową, tj. lizosomów i ziarnistości wydzielniczych.

Inną rolą spełnianą przez aparat Golgiego (a właściwie przez jego sieć trans) jest segregacja zawartości pęcherzyków dostarczanych do diktiosomów i oddzielenie enzymów lizosomowych od produktów wydzielniczych komórki. Szczególnie intensywnie rozwinięty jest aparat Golgiego w komórkach gruczołowych, w których nie tylko dostarcza błon do opakowania wydzieliny, ale również uczestniczy w jej modyfikacji fizycznej (zagęszczanie) i chemicznej (glikozylacja, siarkowanie, fosforylacja). Zagęszczeniu wydzieliny (z czym łączy się nazwa wakuoli zagęszczających) towarzyszy zmniejszenie się rozmiarów wakuoli i przyrost gęstości elektronowej, prowadzące do ich przekształcenia w ziarna wydzielnicze.

70. z czego zbudowany rdzeń peroksysomu (oksydaza moczanowa)

71. wymienić przykłady plastydów

72. ruchy lipidów w błonie

73. reakcje immunocytochemiczne

74. co to jest fragmoplast

75. co się dzieje w fazie S, G1, telofazie….

76. Laminy – co budują, funkcje

Laminy – rodzaj białek fibrylarnych pełniących w jądrach komórkowych funkcje strukturalne i regulacyjne podczas mitozy

77. Choroby na tle poliploidalności