Dawniej, przed przejściem do społeczeństwa przemysłowego rodzina stanowiła ośrodek produkcji gospodarczej i dużą rolę odgrywało pokrewieństwo. Po industrializacji relacje pokrewieństwa ograniczyły się do rodziców i ich dzieci, rodzina przestała już być jednostką produkcyjną. Stała się jednostką bardziej wyspecjalizowaną dbającą nie tylko o prokreację i wychowywanie dzieci, ale również o dostarczanie wsparcia emocjonalnego i satysfakcji.
Przed rozwinięciem się w Europie Zachodniej kapitalizmu produkcję organizowano w domu lub na posiadanej ziemi. W produkcji uczestniczył każdy członek rodziny. Z czasem zaczęto rozgraniczać dom od miejsca pracy. Wraz z wejściem kapitalizmu, pokrewieństwo znów zaczęło odgrywać dużą rolę. Przedsiębiorcy często zatrudniali całe rodziny oczekując że zarobią również na pracy dzieci. Robotnicy, również przybywając z prowincji spodziewali się zatrudnienia całej rodziny.
Stone wyróżniał trzy główne fazy rozwoju rodziny od wieku XVI do XIX. W XVI wieku, dominującym typem rodziny była rodzina skoncentrowana wokół rodziny podstawowej jednak wspólnota domowa była umiejscowiona w szerszym kręgu uzależnień. Małżeństwo nie oznaczało przywiązania emocjonalnego dwóch osób, wyobrażenia o romantycznych uczuciach miały miejsce tylko w kręgach dworskich i nie były związane z małżeństwem ani rodziną. Ludzie nie łączyli się w pary małżeńskie z własnego wyboru kierując się uczuciem lecz dla zapewnienia sobie korzyści materialnych i politycznych. Pary były swatane przez inne osoby. Warunki życia ograniczały prywatność osób. Drugim typem życia domowego był typ w którym słabła lojalność społeczności i została zastąpiona posłuszeństwem wobec państwa. Wzmocniła się władza mężczyzny w rodzinie. Małżeństwa zaczęły być zawierane z uwzględnieniem uczuć (przywiązania, miłości). Zaczęto przywiązywać wagę do seksualności. Relacje między rodzicami a dziećmi zaczęły przybierać zabarwienie emocjonalne, ale nadal na pierwszym miejscu stawiano wychowanie. W XVIII wieku rodzina zaczęła odgradzać się od społeczeństwa. Domy stawały się nowocześniejsze i pozwalały na więcej prywatności.
Na socjologię rodziny wpływa w ogromnej mierze twórczość feministów, zajmujących się analizą źródeł patriarchatu. Przeobrażenia rodziny wywołały sprzeczne tendencje określające pozycję społeczną kobiet. W momencie rozerwania związku pomiędzy domem a miejscem pracy zacieśnił się związek pomiędzy kobietą a domem. U schyłku XIX wieku utrwalił się pogląd że miejscem kobiety jest dom. Dla kobiet zamożniejszych oznaczało to korzystanie z usług służących, pokojówek i niań. Dla warstwy średniej podjęcie obowiązków związanych z zajmowaniem się domem i dziećmi. Dla warstwy robotniczej wykonywanie wszystkich prac domowych i pracę zawodową. W okresie ekspansji kapitalizmu przemysłowego kobiety były zatrudniane głównie w sektorach bliskich tradycyjnym obowiązkom wykonywanym przez nie w domach. Praca ta była prawie całkowicie zmonopolizowana przez kobiety. Poziom zarobków był niestety znacznie niższy niż u mężczyzn również pracujących fizycznie. Na początku XX wieku zaczęto zatrudniać kobiety do prac biurowych jednak głownie o charakterze rutynowym na najniższych w hierarchii służbowej stanowiskach z mniejszymi możliwościami awansu. W XX wieku nastąpiła generalna mechanizacja pracy biurowej co spowodowało przekształcenie pracy urzędniczki w czynności nie wymagające szczególnych kwalifikacji. Obecnie urzędnikami i sprzedawcami są głównie kobiety. Do wybuchu II Wojny Światowej liczba kobiet pracujących zawodowo w krajach zachodnich znacznie się zwiększyła, jednak różnice pomiędzy zarobkami mężczyzn i kobiet nie zmniejszyły się. Innym aspektem stosunków patriarchalnych w społeczeństwach kapitalistycznych są słabiej reprezentowane przez kobiety stanowiska władzy politycznej. Wiele kobiet pracujących nadal wykonuje większość prac domowych. Skupienie pracujących kobiet w stosunkowo gorzej płatnych zawodach o gorszych warunkach pracy i mniejszych szansach awansu jest efektem postaw pracodawców i pracujących mężczyzn oraz przerw w karierze związanych z ciążą.
Rozwój kapitalizmu wiąże się z radykalnym ograniczeniem wielkości rodziny. W XVII wieku średni wiek zawierania małżeństw przez kobiety przypadał na okres od dwudziestego trzeciego do dwudziestego siódmego roku życia. Okres w którym żona mogła mieć dzieci nie był więc zbyt długi. Dodatkowym czynnikiem zmniejszającym ilość potomstwa była wysoka śmiertelność wśród niemowląt i częste przypadki przedwczesnej śmierci. Bogaci mieli zazwyczaj większe rodziny niż chłopi i rzemieślnicy, ponieważ kobiety wcześniej zawierały małżeństwa, a mężczyźni wcześniej żenili się powtórnie po śmierci pierwszej żony. W niższych klasach rodzina w jednym czasie liczyła przeważnie nie więcej niż dwoje lub troje dzieci. W XVIII i XIX wieku nastąpiło przejście od dużych do małych rodzin spowodowane zmianą składu pokoleniowego rodziny. Stało się to dzięki poprawie warunków życia. Średnia wieku zawierania małżeństw zmniejszała się aż do XX wieku. Duże rodziny zaczęły być dla robotników obciążeniem ekonomicznym. Ulepszone metody antykoncepcji przyczyniły się do zawierania trwałych małżeństw popartych uczuciami i odpowiadających modelowi małych rodzin. Rozwody były w ubiegłych stuleciach w Europie zjawiskiem bardzo powszechnym, choć następowały w wyniku śmierci jednego z małżonków. W większości krajów zachodnich liczba rozwodów wyraźnie wzrosła w ciągu ostatnich dwudziestu kilku lat. Nie wskazuje to jednak koniecznie na głębokie rozczarowanie ze strony któregoś z małżonków lecz na większe zdecydowanie w budowaniu satysfakcjonujących związków. Dowiedziono, że zdecydowana większość osób, które po raz pierwszy zawierają związek małżeński jest przekonana że podejmuje zobowiązanie na całe życie. Zauważono, że wśród młodszych ludzi wyraźnie zwiększył się procent regularnych związków pozamałżeńskich. Większość ludzi żyje w związkach małżeńskich składających się z różnopłciowej pary małżeńskiej posiadającej dzieci i mieszkającej we wspólnym gospodarstwie domowym. Jako dzieci i młodzież żyjemy w większości w rodzinie składającej się z rodziców i rodzeństwa. Niektórym zdarza się jednak przyjść na świat w rodzinie, w której biologicznym rodzicem jest tylko jedno z małżonków, rodzicami są oboje lub jedno z partnerów pozamałżeńskich bądź żadne z małżonków nie jest rodzicem biologicznym lub w rodzinie niepełnej. Dzisiaj wiele dzieci wychowuje się w rodzinach, w których jedno z małżonków jest rodzicem przyrodnim, jednak zachowane są regularne kontakty z naturalnym rodzicem po rozwodzie lub separacji. Dawniej takie zmiany w życiu rodzinnym zachodziły zdecydowanie rzadziej. Ułatwiało to nawiązywanie stosunków w rodzinie. Teraz jest to znacznie trudniejsze.