Hospitalizacja dzieci. Pielęgnowanie dziecka( co się na to składa) OPIEKA FIZYCZNA: rozumienie potrzeb zdrowotnych, rozumienie metod leczenia i profilaktyka chorób w danej grupie wiekowej, rozumienie podstawowych zasad opieki nad dzieckiem ( zdolność ocenienia efektywności własnych działań) OPIEKA PSYCHICZNA: rozumienie jakim stresem jest choroba, analizowanie podstaw dziecka w różnych stadiach choroby, oddziaływanie wychowawcze w stosunku do do rodziny i dziecka, znajomość czynników wpływających na rozwój dziecka, rozpoznanie relacji rodziców wobec chorób i stanu dziecka, rozumienie punkty widzenia dziecka na hospitalizację. Sytuacja normalna ustabilizowany rytm wartości potrzebà sytuacja trudna stanowi zagrożenie dla jednostki, Uniemożliwia zaspokojenie potrzeb, pozbawia cenionych wartości. Wyzwala stan wspomożonej aktywności, przeciąża system regulacji –frustracji System nerwowy obciążony jest przez: czynniki wewnętrzne : choroba, cierpienie, ból; czynniki zewnętrzne( wynikłe z procesu choroby i zmiany miejsca pobytu dziecka) Czynniki zewnętrzne: obecność niechcianego otoczenie wbrew potrzebom dziecka, hałas( niepożądane bodźce, światło, wczesna pobudka itp.), nuda( monotonia),   brak więzi uczuciowych, unieruchomienie w łóżku( brak akt., ruch dz. Zw. Z życiem), nieobecność rodziców, Sytuacja trudna może doprowadzić do : deprymacji ( brak możliwości zaspokojenia potrzeb) u małego dziecka może doprowadzić do deformacji psych.  U dziecka do 3 lat należy unikać hospitalizacji- ch. Sieroca. Regresje emocjonalne ( cofanie umiejętności, nieadekwatne do rozwoju np. moczenie nocne) Przeciążenie jeden elem. Niedostosowany do innych- dziecko nie ma pojęcia o co chodzi. Zagrożenie- naruszenie war. Cenionej przez jedn. ( godność osobista, brak możliwości uczenia się, bunt, agresja) Utrudnienia następują zmiany w wyk. Zwykłych czynn. Brak … wśród których dziecko czuje się bezpiecznie w szpitalu, nakazy, zakazy- cały szereg negatywnych uczuć Poczucie braku bezpieczeństwa, lęk przed tym co nowe, tęsknota za domem, nierozumienie konieczności hospitalizacji( dziecko czuje się porzucone, odizolowane) Czynniki rzutują na zachowanie dziecka w szpitalu. Następstwo sytuacji trudnych: Fizjologiczne zjawiska lękowe, rezygnacja, patologiczne urazy psychiczne( apatia, nerwice, zaburzenia psychosomatyczne, obniżenie nastroju) Mechanizmy obronne: racjonalizacja, projekcja, wyparcie( regresja) , kompensacja( szczególnie u dzieci niepełnosprawnych)fantazjowanie ( fantazja pokonuje przeszkody), maskowanie strachu przez negację, …. Mechanizmy obronne i interwencje pielęgniarki. Wiek : 4-8miesięcy, rozłąka Przedmiot lęku: dziecko odróżnia siebie od matki Reakcja i mechanizmy obronne: płacz, przerażenie, nastrój romantyczny, uboga mimika Interwencje pielęgniarki – zachęcaj matkę do pozostania i opieki nad dzieckiem *spróbuj dostosować rozkład dnia i czynności do domowych zwyczajów * zachęcaj do rozwoju umiejętności. 1. 8-12 miesięcy 2. lęk przed rozłąką i obcymi 3. płacz, kurczowe trzymanie matki, nadmierna zależność od matki. 4. zachęcaj matkę do pozostania i opieki nad sobą, polecaj znanego dz. Przedmiotu np. kocyka, zapoznaj dziecko ze sprzętem medycznym przed jego użyciem, zachęcaj dziecko do rozwoju umiejętności  np. samodzielne jedzenie 1-3 lata Rozłąka( zmiany w zwyczajach i czynnościach, niemożność komunikowania się, utrata autonomii, ograniczenie  ruchowe) Bunt(  ma silną potrzebę odnalezienia matki, spodziewa się jej przyjścia gdy ją woła, płacze, odpycha pielęgniarkę) Protest( czuje narastającą beznadziejność na odnalezienie matki, apatyczne, bierne, smutne, płacze, nie chce jeść , kurczowo trzyma zabawkę, ssie kciuka) Nie ograniczaj wizyt matki, staraj się dostosować rozkład dnia do zwyczajów domowych zwłaszcza spanie, karmienie, kąpiel, poznaj znaczenie niektórych słów, pozwól na poruszanie się i dokonywanie wyboru na ile to możliwe. Pozwól na zabawę w wodzie, podczas wypisu może okazać niechęć bliskiego kontaktu z rodzicami, może cofać się do wcześniejszego stanu, rozwoju lub nie tolerować zostanie bez matki Ad3 * zaprzeczenie- tłumi wszystkie uczucia i wyobrażenie doł. Matki Nie płacze gdy matka wychodzi, zwraca się do każdego, przywiązanie bardziej do pielęgniarki, czasowo zatraca nowe umiejętności 3-5 lat Rozłąka, obce środowisko, fantazje o porzuceniu i ukaraniu, integracje ciała, utrata jego części, unieruchomienie, utrata kontroli Regresja i stłumienie ( usuwa nieprzyjemne wydarzenia ze świadomości) PROJEKCJA- przenoszenie własnych emocji na innych PRZERZUCENIE- emocje nie wprost i wyrażanie ich w sztuce IDENTYFIKACJA- ocena charakteru             ZAPRZECZENIE- potrafi zapomnieć o bolesnych doświadczeniach, jest pomostem miedzy rzeczywistością a wyborem Nieograni czaj wizyty rodziców, zachęcaj dzieci do wykonywania czynności, które nie przekraczają ich możliwości, zachęcaj do mówienia, przygotuj dziecko do wszystkich czynności, pozostawiaj czas do zabawy klockami lub lalkami, pozwól mu uczestniczyć w czynach pielęgnacyjnych, rozpraszaj wątpliwości, ze nikt nie jest winien jego choroby, bądź blisko dziecka.   5-12 lat Lęk przed utratą przednio zdobytych umiejętności Separacja od rówieśników i szk Brak intymności, utrata kontroli nad własnym ciałem. Wiek dorastania choroby eksponowanie, brak intymności separacja od rówieśników , szk. I rodziny trudności w walce o niezależność, choroba jako kara za nieprzestrzeganie zasad lekarzy i rodziców Regresja  Lęk przed rozłąką Zaprzeczenie Depresja Tłumienie lub zaprzestanie  Lęk przed ciemnością, śmiercią, igłami, prześwietleniem, krwią Magiczne myślenie Lęk, depresja, zaburzenie poczucia bezpieczeństwa, złość intelektualizacja, odmawianie leczenia, wzrost zależności, zaprzeczanie, zachowanie utrudniające współpracę Zachęcaj rodziców i rówieśników i rodzeństwa do odwiedzin Staraj się zapewnić stały rozkład dnia Bądź blisko dziecka, Zachęcaj go do ruchu Uszanuj intymność Udzielaj inf. O chorobie Wyjaśniaj zabiegi działania sprzętu medycznego Nauczaj o częściach ciała Pomóż wyjaśnić lęk, niepokój  Koryguj magiczne myślenie

Zachęcaj do udziału w pielęgn. Przedstaw pacjenta personelowi Pozwól nosić własne ubrania Zachowanie intymności Kontroluj tylko niektóre sprawy Bądź dobrym słuchaczem Wyjaśnij zabiegi pielęgnacyjne Zachęcaj do kontraktów z rówieśnikami Ustal ograniczenia w organizacji dnia Reakcja małego dziecka na hospitalizację zależy od: czasu trwania rozłąki, wcześniejsza hospitalizacja, scharakteryzuj więzi matka-dziecko, sposobu przygotowania dziecka do rozstania, zbieżność rozstania z kryzysami rozwojowymi, wydarzeń towarzyszących rozstaniu, poziomu rozwoju dziecka, czy w danym oddz. Jest matka zastępcza, sposobu przyjęcia dziecka do domu przez rodziców Reakcja rodziców na hospitalizację dziecka: niektórzy są szczęśliwi, zazwyczaj towarzyszy poczucie winy( nie potrafią się z tym uporać), bardzo ważne zaufanie dziecka dla rodziców w momencie „porzucenia” ważna eliminacja stresu Reakcje wrodzone u niemowlęcia świadczące o przywiązaniu ( uśmiech- na widok osoby bliskiej, krzyk- wyzwala od otoczenia instynkty opiekuńcze, przywieranie- ciągłość przeżyć, stałość, umożliwia wiązania przyczyna- skutek, nieodstępowanie- silnie gdy raczkuje, ssanie, obecność matki- głos i gesty, wzmacnia u dziecka odwagę, daje większą motywację) Fazy choroby sierocej: 1, protest 2. rozpacz 3. zobojętnienie Relacje dziecka w wieku Przedszkolnym na hospitalizacji Dziecko reaguje mniej gwałtowanie niż poprzednio, łagodniej, zna rozłąkę z rodzicami Relacje są różne zależne od poziomu doświadczenia, ilości hospitalizacji Lepiej interpretuje wydarzenia, lepiej radzi sobie z lękami i frustracją( źródłami lęku są ludzie i sama hospitalizacja) Wystąpienie zagrożenia niezależności, integracji cielesnej Nie rozróżnia bólu dobrego i złego Konieczność uporania się z całkowiecie innym uporządkowanym dniem Hospitalizacja to kara za złe zachowanie i myśl ( dziecko nie zdaje sobie sprawy, ze ich myśli nie są znane innym) Potrzebuje konkretnych wyjaśnień i pomocy w opisaniu nowych zdarzeń Dziecko odbiera fakt pozostawienia ich w szpitalu przez rodziców jako sytuację, ze rodzice ich nie chcą Zauważa że rodzice są bezsilni wobec stanu ich choroby i ze nic nie mogą zrobić NIE NALEŻY POZBAWIAĆ DZIECKA ODWIEDZIŃ RODZICÓW Reakcje dziecka w młodszym wielu szkolnym 7-12 lat Dzieci mają większe pojęcie o funkcji własnego organizmu Dziecko tworzy własne wyobrażenia o chorobie Choroba powoduje fakt, ze zachowują się jak dz. O wiele młodsze Występują irracjonalne lęki Niemożność zaspokojenia ruchu to źródło lęku oraz ograniczenie aktywności może osłabić motywację do nauki oraz osłabić dalsze etapy życia ( rozwojowe) Izolacja od świata zewn. Ogranicza dostęp bodźców poznawczych WAŻNE ABY PIELĘGNIARKA Zachęcała dziecko do współudziału  dziecka w całym procesie leczenia Ustala zasady, do których dziecko powinno się dostosować Stworzyła taką możliwość by dziecko mogło powiedzieć co czuje, mogło wygadać Bardzo duży wpływ grupy rówieśniczej- choroba( zwłaszcza ograniczenie ruchowe) ogranicza właśnie ja i pozycję w grupie Frustracja, gniew, agresja, tendencja do samobójstwa Młodociani w szpitalu Hospitalizacja w tym okresie ( etap stresów i kryzysów) może nasilić bezradność dziecka Bardzo zwraca uwagę na strój , wygląd i wpływ choroby na jej stan, szczególnie funkcjonalny Zmiana wyglądu powoduje panikę poczucie słabości i mniejszej wartości Poczucie odrzucenia przez grupę inny niż wymarzony obraz własnego ja w wykonaniu zawodu niemożliwość wykonania zawodu, posiadania prawa jazdy i potomstwa WAŻNE W OPIECE PIELĘGNIASTKIEJ: Zdobycie zaufania pacjenta Podtrzymanie na duchu Wdrążenie młodego człowieka w rozwiązywaniu problemów Zasada akceptacji Zachowanie się dziecka po wyjściu ze szpitala: Demonstracja braku uczucia wobec rodziców Unikanie bliskich kontaktów (dziecko ma poczucie żalu, boi się, że znów zostanie rozłączone) POMOC PIELĘGNIARSKA- nasilenie czułości ze strony rodziców, rozmowa ze starszym dzieckiem, zabawa w szpital. Dziecko ma trudności w przystosowaniu się do warunków domowych- należy na ten fakt przygotować rodziców. Hospitalizacja(współzależność)           Rodzić Dziecko     Zespół Czynniki warunkujące potrzeby psychiczne dziecka hospitalizowanego: Rodzaj schorzenia Długotrwałość leczenia i czas trwania choroby Stan układu nerwowego Wiek dziecka Właściwości charakteru dziecka Warunki domowe Stosunek rodziny do choroby, leczenia i hospitalizacji Działania pielęgniarskie ukierunkowane na zapewnienie dziecku potrzeb: Bezpieczeństwa Wiary, życzliwości Więzi z domem Oparcia się na czyimś autorytecie Odprężenia, wesołości, humoru, intensywnych zabaw Aktywności własnej Kontaktu z rówieśnikami Możliwości do ich realizacji: Ścisły kontakt  pielęgniarka-lekarz i włączenie w proces leczenia pracy pielęgniarskiej Ujecie w sposób całościowy życie dziecka w szpitalu Zharmonizowany wysiłek zespołu w dostrzeżenie potrzeb dziecka i właściwe ich zaspokojenie Rola pielęgniarki w przygotowaniu dziecka do zabiegów diagnostycznych: Dostarczenie informacji w sposób zrozumiały dla dziecka Unikanie postawy oceniającej dziecko Unikanie pośpiechu Nie można rozmawiać w obecności dziecka o jego stanie zdrowia Tworzenie sytuacji, które są dla dziecka zrozumiałe

Korygowanie błędnych wyobrażeń o leczeniu Choroba przewlekła, jako sytuacja trudna (stresor) –trwa dłużej niż 30 dni. Jej następstwa zależą od: Czasu trwania Stopnia utrudnień Stanów zagrożenia Warunkuje obniża lub wzmacnia trudności w realizacji celów rozwojowych dziecka. Mechanizmy obronne- pozwalają na zachowanie względnej równowagi: Pozytywne- racjonalizacja, kompensacja, transformacja Negatywne- agresja, regresja, ucieczka, rezygnacja, tłumienie POSTAWY RODZICIELSKIE WOBEC DZIECKA HOSPITALIZOWANEGO (CHOREGO PRZEWLEKLE): NEGATYWNE: szok psychiczny(może trwać do ok. roku), próby zaprzeczenia istniejącej sytuacji uruchomienie reakcji obronnych wobec lęku próby przystosowania się wobec codziennych obowiązków, które wyznacza upośledzenie dziecka świadoma reorganizacja dotychczasowego życia (akceptacja sytuacji lub odtrącenie lub próba ucieczki) poczucie winy (wzajemne oskarżenia) wiara w cudowne wyleczenie (nie robiąc nic lub czekając na cud) łudzenie się, że kalectwo to stan przejściowy (chwilowa akceptacja dziecka) nadmierna troskliwość, odciążenie dziecka przeciążenie możliwości dziecka (mają za złe że nie mobilizuje się do czegokolwiek) POZYTYWNE: rozumie, że dziecko odczuwa takie same potrzeby, jak zdrowe, a szczególnie potrzeby troskliwości i miłości dziecko potrzebuje od nich specyficznej pomocy adekwatnej do dysfunkcji POWINNI ZAAKCEPTOWAĆ DZIECKO TAKIE JAKIM JEST! Powinni pracować z dzieckiem i dostosować wymagania do zachowania się dziecka Pytania, które należy zadać rodzicom w dniu przyjęcia do szpitala: Czy mają pytania? Czego się obawiają pozostawiając dziecko w szpitalu? Czy wiedzą że mogą odwiedzać dziecko w szpitalu?(wyjaśnić co dziecko czuje kiedy nie przychodzą) Co należy przynieść z domu? (zabawki, ubrania) Czy rodzice chcą brać udział w pielęgnacji dziecka? Wyjaśnić jakie badania będzie miało przeprowadzone dziecko. (dlaczego, jak, przed każdym badaniem należy rozmawiać z dzieckiem) Wyjaśnić, który lekarz opiekuje się dzieckiem oraz zadania zespołu terapeutycznego. Wyjaśnić zmianę zachowania dziecka. Udzielić informacji o chorobie, podać plan pielęgnacji. Zapytać rodziców, jak dziecko reaguje kiedy jest zdrowe, aby zauważyć oznaki zdrowienia. Traktować rodziców, jak własnych gości. Profilaktyka nieswoista: Karmienie naturalne Karmienie sztuczne Aktywność fizyczna Hartowanie organizmu Stwarzanie odpowiednich warunków do rozwoju Edukacja zdrowotna dzieci i młodzieży Aktywność fizyczna: Stymulacja i wzmacnianie rozwoju: -somatycznego (aktywność stymuluje wzrost, rozwój mięśni, harmonia rozwoju) -intelektualnego (poznanie najbliższego środowiska, przedmiotów i zjawisk) -psychicznego (umiejętność pokonywania trudności, stresu, zmęczenia) -społecznego (kształtuje relacje między ludźmi) Adaptacja Kompensacja Korekta i terapia wielu zaburzeń (cukrzyca, dychawica oskrzelowa, mukowiscydoza, anoreksja, otyłość, mózgowe porażenie dziecięce, hemofilia) Dodatkowych zajęć odpowiednio ukierunkowanych, wymagają dzieci: -z nadwagą -przewlekle chore i niepełnosprawne -hipoaktywne, bez zmian organicznych -przebywające w zakładach wychowania zbiorowego W profilaktyce zaleca się: 4x40x140 ( 4x w tygodniu, 40 minut, 140 uderzeń/min.) Hartowanie organizmu: Systematyczne, stopniowe zwiększanie natężanie  bodźca, stosowanie różnych zabiegów hartujących, uwzględnienie indywidualnych cech dziecka Metody, zabiegi wodne, powietrze i ćwiczenia, kąpiele słoneczne Dzieci: wietrzenie pośladków, kąpiele w temp. ok.37stopni, nie palić tytoniu przy dzieciach Edukacja zdrowotna-Celem edukacji jest nabywanie lub poprawa: Świadomości i zrozumienia spraw związanych ze zdrowiem Wiedzy o zdrowiu i czynnikach zwiększających i zmniejszających jego potencjał Dojrzałej postawy wobec zdrowia Umiejętności żywieniowych Motywacji do działań dla zdrowia i dokonywania zmian w swoim życiu Profilaktyka swoista: Szczepienia ochronne Zapobieganie upadkom, urazom i zatruciom Zapobieganie krzywicy Zmniejszenie ryzyka wystąpienia zespołu nagłego zgonu niemowląt Zapobieganie zaburzeniom spowodowanym niedoborem jodu Zapobieganie wadom wrodzonym cewy nerwowej Zapobieganie próchnicy zębów Zapobieganie chorobom krążenia Zapobieganie zaburzeniom oddechowym przez nos u niemowląt Zapobieganie przedwczesnemu rozwojowi miażdżycy Zapobieganie nadmiernemu nasłonecznieniu Zapobieganie używaniu przez młodzież środków uzależniających Zapobieganie zakażeniom wirusem HIV - zapobieganie zaburzeniom oddychania przez nos u niemowląt - zapobieganie przedwczesnemu rozwojowi miażdżycy - zapobieganie nadmiernemu nasłonecznieniu - zapobieganie używaniu środków uzależniających

- zapobieganie zakażeniom wirusem HIV Szczepienia ochronne - uodpornienie( naturalne, sztuczne, bierne i czynne) - podział szczepionki w zależności od postaci antygenu, antyoksydanty - swoistość szczepionki ( monowaletne, poliwalentne) - cel szczepień, odczyny poszczepienne, organizacje szczepień, przeciwwskazania Rodzaje odporności - Naturalne: Czynna( zakazenia, przebyte choroby) Bierna ( przejście przeciwciał IgG przez łożysko) - Sztuczne: Czynna ( szczepienia) Adoptowana ( podawanie swoistych limfocytów Tc ) Bierna ( dozylne podawanie immunoglobulin ) Czynno-bierna ( szczepienia+ podanie immunoglobulin WZW typ B ) Skuteczność szczepionki - rodzaj i dawka Ag - droga podania - zawartość adjuwantu - stan kliniczny osoby szczepionej - funkcje układu odpornościowego osoby szcepionej Szczepionka Produkt pochodzenia biologicznego zawierające substancje zdolne do indukcji określonych procesów immunologicznych, warunkujących powstanie trwałej odporności bez wywołania toksycznych działań. Żywa (atenuowana) – pozbawiona cech wirulencji – namnażania się u osoby szczepionej- imituje naturalne zakażenia i wywołuje optymalną odporność Zabita ( inaktywowana) – nie ma zdolności namnażania i zakażenia, nie powoduje objawów choroby  przeciwko której jest stosowana. Podział szczepionki ze wg na czynniki etiologiczne: - przeciwbakteryjne- BCG, pałeczki krztuśca, przeciw bakteriom otoczkowym błonicy, tężcowi - przeciwwirusowe- poliomyelitis, ospa wietrzna, odra, świnka, różyczka, grypa, WZW (AiB), wścieklizna „Szczepionka idealna” - uzyskanie w wyniku szczepienia wysokiej seroprotekcji ( immunogenności szczepionki) - schemat szczepień składający się z jak najmniejszej ilości dawek ( najlepiej jedna) - bez konieczności podawania dawek przypominających - całkowicie bezpieczna- nie wywolujaca niepożądanych odczynów poszczepiennych ( NOP) To jest nie wywolujaca NOP oraz w 100% bezpieczna Nie istnieje- szczepionka całkowicie bezpieczna  Prawidłowe szczepienie 1. prawidłowy transport i przechowywanie szczepionek 2. prawidłowa kwalifikacja 3. właściwa technika przeprowadzenia szczepienia Szczepionki - dopuszczone do uzycia w kraju ( rejestr, atest) - stosowanie wg zlecen producenta ( ulotka,schemat, miejsce podania, wiek, dawki) - właściwe przechowywanie ( temp, +2, +8 ) - prawidłowa dokumentacja szczepienia Zasada kwalifikacji - wywiad - ocena aktualnego stanu zdrowia - ocena korzyści ze szczepienia w porównaniu z zachorowaniem naturalnym ( przy uwzględnieniu  niepożądanych odczynów poszczepiennych) Przeciwwskazania do szczepień - reakcja anafilaktyczna na poprzednie szczepienia - ciężkie, niepożądane odczyny poszczepienne - poważne zaburzenia immunologiczne( nie stosuje się szczepionek żywych) Przeciwwskazania okresowe: - ostra choroba infekcyjna - zaostrzenie choroby przewlekłej Sposób podania ( zgodnie z instrukcja producenta ) - doustnie - domięśniowo - podskórnie - śródskórnie Technika szczepienia - iniekcje domięśniowe- dl.igły U noworodków i niemowląt 22-25mm U dzieci straszych i młodzieży 25mm - iniekcje podskórnie dl.igły 16 mm - szczepienia doustnie0 jeśli nie zostala przyjeta lub do 10 min po szczepieniu wystąpiły wymioty to należy powtórzyć szczepionke Obserwacje po szczepieniu; 15-20 min 1, reakcja alergiczna 2. Omdlenia 40% u pacjentow w wieku 10-18 lat 43% w ciagu 5 min po szczepieniu, 89% do 15 min po szczepieniu Zalecane schematy szczepień: - jednodawkowe np. MMR - dwudawkowe - trzydawkowe: Td, DT, HBV - czterodawkowe DTP - 0-1-6 miesiecy - 0-1-2 Dawka podstawowa    Dawka uzupełniająca- szczepienia podstawowe W uzyskaniu dobrej odpowiedzi na podany antygen maja znaczenie: - wiek - okres pomiedzy kolejnymi dawkami tego samego antygenu Wiek - kazda dawka podana o 5 lub wiecej dni za wczesnie w stosunku do wskazanego wieku powinna być powtorzona Odstępy pomiedzy szczepieniami - po szczepionce zabitej- inna sczepionka zabita lub żywa- 4 tygodnia - po szczepionce żywej- inna szczepionka zywa 6 tygodni, szczepionka zabita 4 tygodnie - skrocenie odstępów pomiedzy szczepieniami obniza skuteczność uodpornienia - wydłużenie nie uposledza odpowiedzi immunologicznej Szcepienia zalecane: - WZW typ B i A - Odra, swinka, rózyczka ( dzieciom w 7 r.z zamiast obowiązkowemu p/odzre) - neisseria meningitis - grypie - kleszczowemu zapaleniu mózgu - blonnicy, tężcowi - Heamophilus influenze typ b - biegunce rotowiruswoej

- sereptocus pneumoniae - ospie wietrznej - ludzkiemu wirusowi brodawczaka - wściekliźnie Odczyny poszczepienne - Miejscowe: odczyn miejscowy po szczepieniu BCG, obrzęk, powiekszenie węzłow chłonnych, ropień w miejscu wkłucia - ze strony OUN: encefalopatie, drgawki goraczkowe i nie goraczkowe, porazenie poliomyelitis wywolana wirusem szczepionkowym, zapalenie mózgu, zapalenie opn mózgowo-rdzeniowych, zespół Guillian- Boma - Inne: bóle stawowe, epizody hipotensyjno-hiporeaktywne, goraczka powyżej 39, maloplytkowość, nieutulony ciągły płacz, posocznica, reakcja anafilaktyczna, reakcja alergiczna, uogólnione zakażenia BCG, wstrząs anafilaktyczny, zapalenie jąder, zapalenie ślinianek, inne poważne odczyny występuja po 4 tyg. Po szczepieniu. Zapobieganie wypadkom, urazom i zatruciom - stanowia one u dzieci powyżej 2 r,z pierwsza przyczyne umieralności, - działania prewencyjne powinny obejmowac niemowląt i dzieci do 2 r.z ( urazy w domu, pozostawione bez dozoru, zachłyśniecia, zaniedbania) - dzieci w wieku 6-8 lat( wypadki drogowe, potracenie osoby pieszej ) - młodzież powyżej 15r.z ( utonięcia, samobójstwa ) Zmniejszenie ryzyka wystapienie zespołu nagłego zgony niemowląt - pozycja niemowlęcia w czasie snu ( na plecach, ewentualnie na boku) nie zaleca się uzywanie poduszek i poscieli z pierza - unikanie przegrzewania niemowląt - zakaz palenia tytoniu w otoczeniu dzieci - karmienie piersią - wspólny pokój - wyodrębnienie grup ryzyka Zapobieganie krzywicy: -proporcjonalny do aktualnych potrzeb dopływ Wit.D ze źródeł naturalnych (wytwarzanie w skórze pod wpływem słonecznego promieniowania UV) i/lub sztucznych - prawidłowa ilość wapnia i fosforanów w diecie oraz ich wzajemny stosunek ułatwiający wchłanianie jelitowe -aktywny i zdr, tryb zycia, przebywanie na świeżym powietrzu -prawdziwy niedobór witamin w pożywieniu występuje rzadko, najczęstsza przyczyna zmian krzywiczych to nadmiar fosforanów w diecie mieszanki pochodzące z mleka krowiego. -podawanie niemowlętom Wit. D, donoszone karmione piersią -dawkowanie do 3 tyg zycia do ok. 1.5 r.ż bez przerwy letniej Wady cewy nerwowej: podawanie kw. foliowego tylko wtedy jest skuteczne gdy jest przyjmowany codziennie w okresie przedkoncepcyjnym i w pierwszych 12 tyg ciązy w dawce 0,4 mg (4mg dla kobiet które urodziły wczesniej dziecko z WCN) Zapobieganie próchnicy zębów: *higiena jamy ustnej(szczotka, pasta, nić dentystyczna) technika szczotkowania, częsctośc czyszczenia zębów, przemywanie jamy ustnej u niemowląt *racjonalne żywienie(zmniejszenie częstoście przyjmowania produktów słodkich, soków owocowych między posiłkami, dostarczenie składników niezbędnych do budowy zębów *uzupełnienie związków fluoru *wczesne leczenie próchnicy, lakowanie zębów Zapobieganie rozwojowi miażdżycy: -profilaktyka Irzedowa : racjonalne żywienie (karmienie piersią, ograniczenie nadmiaru kalorii, spożywanie produktów zawierających niezbędne nienasycone kw. tłuszczowe, aktywnośc ruchowa (4x40x140) kształtowanie zachowan zdrowotnych , budowanie poczucia własnej wartości. -prof. II rzędowa: dzieci z grup  rysyka, otyłe, palące tytoń czynnie lub biernie, obciążone wywiadem rodzinnym -prof. III rzędowa: leczenie dzieci z zaburzeniami głównie nadciśnienie, dyslipidemia Żywienie zdrowego człowieka: Potrzeby: - budiwa nowych tkanek, -odnowa zużytych tkanek, -zwiazane z wydatkiem energetycznym, - potrzebna do wykonywania pracy wewn i zewn, -utrzymanie temp ciała w normie Zapotrzebownie energ, dziecka: >najniższe zapotrzebowanie dziecka 6 mies. 90kcal/kg mc >podział procentowy: do ok. 3 mies.ż akt ruchowa 18%, wzrost 27%, akt metaboliczna 45%, od 3-6mies.ż akt ruchowa44%, wzrost11%, akt metaboliczna 45% Składniki organiczne: *budulcowe: białko (zwierzece i roślinne) karmienie naturalne, zapotrzebowanie 1,3-1,7g/kg mc, karmienie sztuczne ok. 2,6g/kg mc /dobę  NIEDOBÓR : dziecko nie przybiera na wadze, a nawet traci, jest głodne. NADMIAR: zbyt duzo produktów spalania białka, zakwaszenie organizmu *węglowodany-materiał energetyczny, dają energię do pracy, cieplo, nadmiar magazynowany w wątrobie w postaci glikogenu. LAKTOZA- ułatwia prawidłowe wchłanianie wapnia i rozwój fizjologicznej flory jelitowej, podst węglowodan w okr niemowlęcym, niemowlęta karmione sztucznie po 4 miesiącu mogą otrzymywać skrobię, nie powinno się dodawac do diety najmłodszych niemowlat sacharozy NIEDOBÓR uposledza spalanie tłuszczu w efekcie zakwaszenie organizmu, zapotrzebowanie u dzieci 13-14g/kg mc/dobę *tłuszcze- materiał energetyczny i budulcowy, NADMIAR: nagromadzenie w postaci tk tłuszczowej, przeciążenie ukł trawiennego, wątroby w efekcie brak łaknienia, wymioty, najbardziej wartościowe tł dla dziecka to tran, żółtko, masło, zapotrzebowanie w 0-18mies ok. 3,1-4,9g/kg mc/dobę *woda- im mniejsze dziecko tym wiecej wody ma w org dzieki wodzie przyswajają się składniki pożywienia, następnie przemiana materii, rozpuszczają się w mniej elektrolity, zapotrzebowanie u niemowlęcia 120-160ml/kg mc /dobę nie przekraczac 1000ml na dobę NADMIAR: dziecko nalane mniej odporne, obciążone nerki, serce, wypłukuje z tkanek składniki mineralne. Witaminy: >egzogenne(K, D, B12, kw nikotynowy) organizm sam nie może ich sobie wytworzyć >rozpuszczalne w tłuszczach ADEK >Wit A – niezbedna do prawidłowej czynności nabłonka, bierze udział w procesie odnowy rodotrypy? Żródła: wątroba, jaja, mleko, masło, warzywa liściaste, duże zapotrzebowanie : wczesniaki,kobiety ciężarne i karmiące, niemowlęta ok1500jn/dobę, dzieci w wieku szkolnym 3500-4500jn >Wit B1 – istotna w przemianie węglowodanowej, niedobór zaburzenia czynności układu nerwowego, serca, zapotrzebowanie dobowe 0,4-1,5mg >Wit B2 – oddziaływanie wewnątrzkom, zapotrzebowanie niemowlęcia 0.4-0,6 mg/ dobę, dzieci starsze1,4mg >Wit B6 – koenzym przemiany niektórych aminokwasów warunkuje

prawidłową pobudliwość nerwowo-miesniową oraz czynność krwiotwórcza szpiku kostnego, zapotrzebowanie 0,5-1mg/ dobe >Wit PP – amid kwasu nikotynowego niacyna, może być wytwarzany przez organizm z aminokwasów tryptofanu, utlenianie wewnątrzkomórkowe, zapotrzebowanie 6-10mg/ dobę >Kwas foliowy – synteza aminokwasów i zasad purynowych, zapotrzebowanie 0,1 – 0,2 mg/dobę >Wit B12 – wspomaga dojrzewnianie erytrocytów i kom nabłonkowych, zapotrzebowanie1-3mg/dobę >Wit C – tworzenie krwinek czerwonych p/zapalnie, p/zakażeniowo, uszczelnia naczynia krwionośne, zapotrzebowanie 30mg/dobę- niemowlę, 50mg/dobę- dziecko szkolne, dawkę zwiększyć przy goraczce, chorobie. >Wit D - wytwarzana w skórze przez UV , wcześcniaki ok. 2000jn/dobę, niemowle 800-1000jn/dobe, w zespołach złego wchłaniania i żółtaczkach zastoinowych powinna być podawana domięśniowo. >Wit K – proces krzepnięcia krwi przejściowy niedobór –choroba krwotoczna, stały Niedobór z zaburzeniami wchłaniania tłuszczów, przy żółtaczce mechanicznej, chorobie trzewnej, podczas dłuższego leczenia antybiotykami, przedawkowanie syntetycznej witaminy K może doprowadzic u noworodków do niedokrwistości, hemolitycznej i żółtaczki jąder podstawy mózgu >Wit E – działanie antyoksydacyjne w ustroju, niedobór u wcześniaków powoduje niedokrwistośc, wpływa na zaburzenia wchłaniania tłuszczów. Sole mineralne: *wapń- budowa kości i zebów, prawidłowa praca układu nerwowego, prawidłowe krzepniecie krwi, prawidłowe działanie mięsni, uszczelnianie nabłonka naczyń Prawidłowe wchłanianie zależy od:- odpowiedniej proporcji wapnia i fosforu, - dostatecznej ilości Wit D , - diety bez nadmiaru fityn (kasza,szpinak), -diety ubogiej w tłuszcz. Prawidłowe stężenie w surowicy krwi wynosi 2,5mmol/l *fosfor- prawidłowe stezenie 1,6mmol/l *żelazo – im młodsze dzieci tym wieksze zapotrzebowanie, tworzenie hemoglobiny, procesy Osydo-redukcyjne, niedobór: niedokrwistośc niedobarwliwa, przyswajalnośc zalezy od Wit C i wapnia, stężenie we krwi w chwili urodzenia 110-270 mg% ciągu pierwszych 4-6 miesiecy zmniejsza się a potem wzrasta do 59-175mg% w wieku 3 lat w org jest ogółem 3-5g żelaza *potas- Stężenie wynosi 4-5mmol/l *sód- nadmiar może powodowac obrzęki, nadciśnienie, u wcześniakowi noworodków nawet śmierć *magnez – zmniejsza pobudliwość nerwową, niedobór u niemowlat powoduje drgawki, stężenie 1 mmol/l *pierwiastki śladowe – miedź przyspiesza wchłanianie żelaza, selen chroni komórki przed uszkodzeniem przez nadtlenki, pokarm kobiecy zawiera 1,3-5 um selenu na 100ml i pokrywa zapotrzebowanie niemowlęcia, cynk, fluor(stężenie w wodzie ok. 4mg/1) jest najlepsze w celu ochrony zębów przed prochnicą Komponowanie diety: -suma zasad (głównie owoce i warzywa) powinna przekraczac nieco ponad ogólną liczbę kwasów (mięsko pokarmy mączne -wagowo ziemniaki i inne owoce i warzywa oraz mleko ma być 3-4razy wiecej niż takich pokarmów jak mieso ser jaj pieczywo, tłuszcze. TRENDY WZROSTU I ROZWOJU 1.Wzrost – są sciśle zdefiniowane i przewidziane. 2. Główne wzorce: -cefalokaudalny (głowo-ogonowy) przebiega wzdłuż osi długiej ciała, zdolność do kontroli ruchów głowy, oczu, ust przez zdolność kontroli górnej cz. Ciała i konczyn dolnych -prokrymodystalny (ośrodkowy) wzrost przebiega od środka ciała w kierunku kończyn. Ruchy ramienia pojawiaja  się przed drobnymi ruchami palców dłoni, rozwój jest symetryczny -różnicowanie (dyferencja)- opanowanie prostych czynności przed skomplikowanymi 3.Wzorce sekwencyjne obejmują przewidywalną sekwencje wzrostu i rozwoju stadiów zwykle osiągalnych przez dziecko (np. najpierw bawi się samo, a potem w grupie) 4. Wzorce pokoleniowe- uniwersalne trendy dotyczące tempa i wieku dojrzewania. teorie wzrostu i rozwoju: *wyróżniamy stopnie rozwoju emocjonalnego, społecznego, poznawczego i moralnego. -teoria psychospołeczna Eriksona (na każdym stopniu dzieci spotykają się z kryzysami, które wymagają połączenia własnych potrzeb i umiejętności z oczekiwaniami kulturowymi) -psychoseksualna Freuda (faza oralna, analna, falliczna, latencji, genitalna) -poznawcza Piageta-cztery główne stadia jako charakterystyczne w rozwoju logicznego myślenia (sensoryczno-motoryczny) wyobrażenia przedoperacyjne -myślenie konkretno- wyobrażeniowe, myślenie slowno-logiczne, okres operacji formalnych, zdolność do dedukcji, myślenie abstrakcyjne -moralny Kohlbera- oparta na rozwoju poznawczym, okres przedkonwencjonalny, orientacja posłuszeństwa i kary. Temperament: *wpływa na rozwój relacji emocjonalnej i behawioralnej dziecka w określonych sytuacjach -dzieci z łagodnym temperamentem- spokojne, przewidywalne -  trudne dzieci-  b.aktywne, uczuciowe, łatwo się irytuja -dzieci „trudno rozgrzewające się”- humorzaste, nieaktywne cechy: aktywność, rytmiczność, akt. Lub wycofanie się- charakt. odp. na nowe bodźce, adaptacja, próg reakcji, intensywność reakcji, nastrój, rozpraszalność, skupienie uwagi i wytrwałość. Postępowanie pielęgniarskie: -zrozumienie że temperament i wzorce dojrzewania mogą różnić się u poszczególnych dzieci -informowanie rodziców w jaki sposób mogą promować i wspomagać prawidłowy wzrost i rozwój dzieci -prowadzenie edukacji zdrowotnej dla rodziców postawionych w sytuacjach konieczności radzenia sobie z choroba lub upośledzeniami -systematyczna ocena rozwoju (fizjologicznego,motorycznego, poznawczego i psychologicznego w zakresie ważnych funkcji) Ocena rozwoju: -identyfikacja problemów i potwierdzenie osiągnięcia kolejnych etapów prawidłowego wzrostu i rozwoju następujących sfer: dużo motoryka,mała motoryka,roz. mowy,rozwój poznawczy,roz.uczuciowy, Pięlgn.Ocena stanu zrd.dz.: -utrzymuj kontakt wzrokowy z dzieckiem najlepiej schylając się do poziomu dzi. -używaj języka odpowiedniego do stopnia jego rozwoju -dz. Jest szczególnie wyczulone na niewerbalne środki komunikacji

międzyludzkiej i język ciała -daj dz.czas na zaklimatyzowanie się,zapoznanie z personelem i otoczeniem -respektuj zdanie dz.i jego potrzebę prywatności odpowiednio do wieku -włącz do procesu badania elementy zabawy dostosowanej do wieku dziecka -spróbuj zachęcić rodziców do uczestniczenia w procesie oceny stanu zdrowia dz. -wybierz ciche miejsce na badanie dz. lub szkolenie rodziców -zadawaj rodzicom pytania otwarte aby uzyskać bardziej pełne odpowiedzi a nie tylko tak-nie -skup się na inf.potrzebnych do rozwiązania problemu -potkreśl ważną role rodzica w procesie planowania i realizacji opieki nad dz. -wysłuchaj uważnie i respektuj slowa rodziców, odpowiadaj na wątpliwości Technik zbierania wywiadu: Niemowlę- mów łagodnie,spraw aby dz.traktowało cie jak rodzica używaj dotyku w kontakcie z nim Małe dz.- pozwól mu przebywać blisko rodziców i skup jego uwage na ulubionej zabawce Przedszkolak- używaj prostych pytań i słów bez podwojnego znaczenia pozwól dziecku bawić się sprzętem medycznym,używaj zabawek,pluszków,baw się z dz. Dziecko w wieku szkolnym-tłumacz co robisz,mów o zdrowiu,stosuj demonstrację. Młodzież-zdobądź zaufanie,staraj się zbudzic ufność,poproś o rozmowę na osobności,zachęcaj do szczerej otwartej komunikacji nie używaj pytań otwartych. Główne parametry wzrostu: -długość( wzrost,masa ciała,obwód Glowy,ob.klatki piersiowej.) Zmiany ciemiączek: -Nanoszone na standardowe siatki centylowe -odżywianie (mleko kobiece,sztuczne pożywienie,zapotrzebowanie na płyny 125-150/kg masa ciała w wieku od 0 do 6 miesięcy, 120-135 ml/kg masy ciała/na dobe w wieku od 6 do 12 miesięcy) Modyfikacja mleka krowiego w stosunku do mleka kobiecego: -obniżenie całkowitej ilości białka i zmianie jego jakości przez dodanie demineralizowanej sernatki -zmianie ilości i jakości tłuszczu,przez dodanie tł.roślinnych(kw.tł.nienasycone) -uzupełnienie laktozy,Wit.i niektórych mikroelement. Żywienie sztuczne: W polce dostępnych jest wiele rodzajów mleka początkowego dla niemowląt m.in.:Bebilon I, Bebiko I,Rakowit I, Humana I, Nan I,Gerben I,Bebelac I,Materna Specjal,wszystkie te kaszki spełniają wymagania dla mleka początkowego wg. D.W.E. Mleko następne: Od 4 miesiaca życia dz.mozna podawać inny rodzaj zmodyfikowanego mleka,tzw.mleko nastepne.Modyfikacja tego mleka polega na modyfikacji jakości tł.i ilości węglowodanów i skł. Mineralnych.Zmiana jakości i ilości białka w tym przypadku nie jest już konieczna. Wzrost i rozwój dz.: -Wzrost-proces zwiększania wymiarów ciała( długość/wzrost/masa) -rozwój-proces zdobywania nowych umiejętności na coraz wyższym poziomie Stadia rozwoju: -faza prenatalna-od zapłodnienia d narodzin -okres noworodkowy-od narodzenia do 4 tyg.życia -niemowlęcy-5 tyd.-12 mie.życ -poniemowlęcy- 13 mię.-3 rok -przedszkolny- 4 /6 rok -wczesnoszkolny-( młodszy szkolny)0d 7 roku do początku pokwitania tj.10-12 lat -dojrzewania(pokwitania) 10-16 lat dziewczyny, 12-18 lat chłopcy -młodzieńczy 16-18 lat dzie. 18-21 chł. - rozwój i higiena uzębienia - wydalanie(rytm dobowy ustala się zazwyczaj do 2 tygodnia zycia, zalezy od ilosci i czestosci karmien 350-550ml/dobe okres niemowlecy-wydalanie moczu) DUŻA MOTORYKA: - noworodek potrafi odwrócic glowe z boku na bok w pozycji lezacej na brzuchu - nie trzyma glowki prosto do ok. 3 mies zycia - 5 mies potafi obracac się samodzielnie z brzuszka na plecy - 7 mies zaczyna siadac - 8 mies siedzi samo bez podparcia - 9 mies probuje wstawac - 10 mies probuje chodzic trzymajac się poreczy - 12 mies zaczyna chodzic trzymajac się doroslego - 15 mies dziecko chodzi bez pomocy - 18 mies dziecko wchodzi po schodach - 24 mies samo wchodzi i schodzi po schodach - 30 mies na obydwu nogach - 3 lata przedszkolaki- potrafi jezdzic na 3kolowym rowerku, wchodzic po schodach krokiem naprzemiennym, stac na jednej nodze przez kilka sekund, skakac na odleglosc - 4 lata – potrafi skakac, schodzic po schodach krokiem naprzemiennym  - 5 lat – potrafi przeskakiwac  z nogi na noge, rzucac, lapac pilke, przeskakiwac linie i satc na jednej nodze z zamknietymi oczami MAŁA MOTORYKA: - 1 mies ż – silnie rozwiniety odruch chwytny - odruch chwytny zanika w 3 mies, niemowle potrafi czynni trzymac grzechotke - 5 mies dziecko zaczyna chwytac przedmioty oraz przekladac je z raczki do raczki - 7,5 – 8,5 mies niemowle potrafi chwytac za pomoca kciuka - 9 – 10 mies chwyt pęsetowy (kciukiem i palcem wskazującym) - 12 mies dziecko potrafi budowac wieżę  kolocków - 15 mies samodzielnie buduje wieze i bazgrze po papierze - 18 mies buduje wize z 3-4 klockow - 24 mies potrai skopiowac prosta linie pionową - 30 mies buduje wieze z 8 klocków, potrafi skopiowac krzyzyk - 3 lata potrafi zbudowac wieze z 9-10 klocków, skonstruowac most z 3 czescim skopiowac narysowane kolo i narysowa krzyzyki - 4 lata potrafi wiazac buty, w prawidlowy sposób uzywa nozyczek, umie napisac kilka cyfr i liter a także swoje imie ŚRODKI BEZPIECZEŃSTWA ZWIĄZANE  Z ROZWOJEM RUCHOWYM >< przypadkowe urazy sa glowna przyczyna smierci w okresie niemowlęcym - wypadnięcie z łóżeczka i upadek ze schodów - aspiracja małych elementów

- zatrucie lekami lub spozycie toksycznych subst w domu - uduszenie przez przypadkowe zakrycie nosa, ust, ucisk na gardło lub klatke piersiową, uduszenie sznurkami lub szczebelkami łóżeczka  - poparzenie gorącymi cieczami, jedzeniem, podczas kąpieli w gorącej wodzie, nadmiernej ekspozycji na słońce - wypadki samochodowe, nieprawidłowe zastosowanie lub brak fotelika POSTEPOWANIE PIELĘGNIARSKIE - poinformowanie rodziców jak powinni dbac o bezpieczeństwo swoich dzieci, trzymac niebezpieczne przedmioty poza zasiegiem dziecka - wyczulić rodziców na potencjalne źródła urazów charakt. dla okreslonego wieku i przedstawic metody zabezpieczenia - pouczenie rodziców, by zbyt często nie używali wyrażeń o znaczeniu negatywnym typu: no no no, nie dotykaj, a podkreslić pozytywne elementy w zachowaniu dziecka tj. zabawa zabawkami odp. do wieku - pouczenie o prawidłowym uzywaniu fotelików samochodowych - pouczenie aby dzieci nie zostawały same bez opieki nawet na krótko na łóżku, czy wysokim miejscu. ROZWÓJ PSYCHOSPOŁECZNY LĘK: niemowlę przejawia odruchową gwałtowną reakcję na głośne hałasy i padki, gwałtowne ruchy w otoczeniu - strach przed obcymi zazwyczaj zaczyna się ok. 6 mies ż pojawia się reakcja orientacyjno lękowa. - opiekun przytulając i przytrzymując może łagodzić strach - niemowlę szuka zazwyczaj poczucia bezpieczeństwa przytulając znajome przedmioty ZABAWA jest praca dzieci (pobudza rozwój i poznawanie środowiska) - u niemowląt rozwijają się zdolności czuciowe i ruchowe podczas manipulacji zabawkami i innymi przedmiotami Rola zabawek: - stymuluja rozwój psychologiczny - umożliwiają odwrócenie uwagi od nudy, bólu, dyskomfortu - umozliwiaja wyrazanie i przekazywanie uczuc - pomoc rozwoju zdolnosci czuciowo ruhowych Zabawki dla dziecka w danym wieku: - niemowlę 1-3 mies – samochodziki, pozytywki, pluszaki bez ruchomych czesci oraz grzechotki - 4-6 mies gumowe, piszczące gryzaki, kolorowe pudełka do układania mniejszych części - 7-9 mies szmacianki, gumowe zabawki do kąpieli, duze piłki, duże klocki. - 10-12 mies twarde ksiązki z duzymi ilustracjami, duże klocki nakładane, kubeczki do picia i zabawki z elementami do przyciskania DYSCYPLINA - rozpieszczanie dziecka jest dyskusyjne, spełnianie jego potrzeb zawsze stoi na pierwszym miejscu przed wprowadzeniem dyscypliny(nauka odp zachowania) - niemowlę nie potrafi znieść opóźnienia w reakcji cierpliwości rozwija się powoli po okresie niemowlęcia - próby dyscypliny w tym okresie wydają się niecelowe, jednakże należy wtedy stosować ograniczenia np. podniesienie glosu i karcące spojrzenie - nie zaleca się kar cielesnych.