ęłęóBieg Życia i Charakterystyka Rozwoju Osoby W Świetle Wybranej Teorii Rozwoju Człowieka

Dane wybranej osoby:

Płeć: kobieta

Wiek: 58 lat

Zawód: analityk medyczny

Rodzina: mąż, dwójka dzieci: 25 i 20 lat, młodsze mieszka poza domem

Wybrana teoria rozwoju człowieka: teoria stadiów rozwoju psychospołecznego według Eriksona

Teoria Erika Eriksona stanowi próbę określenia ram pojęciowych, w które można ująć rozwój na przestrzeni całego życia ludzkiego. Erikson to praktykujący psychoanalityk, tworzący teorię pod silnym wpływem myśli Zygmunta Freuda. Erikson jednak opiera się na psychospołecnzych stadiach rozwoju. Uwazał on, że rozwój wynika z interakcji pomiędzy wewnętrznymi instyktami, a zewnętrznymi kulturowymi i społecnzymi wymaganiami. Rozwój według Eriksona trwa przez całe życie, jako, ze u dziecka, a potem u dorosłego rozwija się poczucie tożsamości. By wykształcić kompletny i stabilny rys tożsamościowy, jednostka musi w czasie swego zyćia przetrzymać i pomyślnie rozwiązać osiem "kryzysow" czy "dylemtaów". Erikson definiuje każdy z nich za pomocą pary przeciwności, wskazuje także o jaką cechę pozytywną wzbogaci się jednostka, która prawidłowo rozwiąze dane zadanie. Składniki więc rozwoju stanowią jkaby dwubiegunowe wymiary, które mogą przyjmować wartości ujemne lub dodatnie zależnie od rodzaju przeżyć jednostki w zetknięciu z zadaniami i wymaganiami społeczństwa. "Prawidłowe rozwiązanie" nie musi jednak wiązać się z pozytywnym końcem danego etapu rozwoju. Wymaga ono bowiem odpowiendiego wyważenia stron pozytywnych i negatywnych. Każde nowe zadanie jest narzucany rozwijającemu się cżłowiekowi przez zmiany w wymaganiach społeczeństwa. Erikson uznaje przy tym zasadę epigenezy, w myśl której rozwój przebiega według podstawowego planu i wewnętrznych praw, kształtujące się zaś w odpowiednim czasie części tworzą w końcu funkcjonalną całość. Jeżeli jednak jednostka nie będzie w stanie rozwiązać kryzysu w sposób satysfakcjonujący w późniejszych stadiach rozwoju nadla będzie przezywać problemy z nim związane, a rozwój w związku z tym będzie ograniczony.

Bieg życia i charakterystyka rozwoju wybranej osoby:

1. etap: podstawowa ufność a nieufność

Etap nie zakończony pomyślnie. Brak stałej i spójnej troski w skutek długotrwałej depresji poporodowej matki. Matka badanej nie akceptowała córki, było to pierwsze dziecko, nie spełniło oczekiwań matki w zakresie płci. Przez pierwsze miesiące badana wychowywana jedynie przez ojca, następpnie kolejne miesiące spędzone z matką. Dziecko wyksztłaciło ufność do ludzi, jednakże nie w wystarczającym stopniu. Można dopatrywać się w tym przycyzny późniejszych konfliktów z matką, nie zostało bowiem wypracowane bezpieczne przywiązanie.

2. etap: autonomia a wstyd i zwątpienie

Dziecko oddane do żłobka w skutek pracy zawodowej obojga rodziców. Wypracowane poczucie autonomii i wolnego wyboru. Rodzice stosują metody niezbyt sztywne i surowe, co pozwala na odnalezienie możliwości uniezależnienia się od nich.

3. etap: inicjatywa a poczucie winy

Występuje konflikt edypalny z matką, wzmożony brakiem bezpiecznej więzi z nią. Pobudza to w dziecku agresję i asertywność w stosunku do matki. Ojciec konstruktywnie wpływa na dziecko, rozwijając zdolności intelektualne dziecka ponad przeciętność. Skutkiem jest pozytywne inicjowanie działań w otoczeniu i czerpanie satysfakcji z ich wypełnienia. Dziecko buduje pozytywne więzi z rówieśnikami w przedszkolu, jest akceptowane w grupie.

4. etap: pracowitość a poczucie niższości

Badana idzie o rok wcześnij do szkoły. Doskonale radzi sobie z wymaganiami skzolnymi, co powoduje rozbudowanie w niej poczucia kompetencji i sukcesu. Pozytywne oceny szkolne przycyzniają się do odnalezienia się w wymaganiach społeczeństwa. Pod koniec tego etapu rozwoju badana angażuje się w zawody lekkoatletyczne, sukcesy w tym zakresie wzmagają akceptacje społeczną i chęć działania.

5. etap: tożsamość a niepewność roli:

Etap przełomowy. Wg Eriksona jest "moratorium psychologiczne". W zakresie tożsamości seksualnej kryzys pokonany bez problemów. Badana rozwija się w zakresie normy, odnajduje swoją tożsamość seksualną. Przeżywa pierwsze kontakty z mężczyznami. Są to udane, aczkolwiek nietrwałe młodzieńcze związki.

Badana szuka własnej roli w społeczeństwie. "Kryzys tożsamości" wzmożony zostaje przez wysokie wymagania rodziców. Tożsamość zawodowa i osobowościowa nie może być ujednolicona i spójna. Badana marzy o kształceniu się w kierunkach pedagogicznych, wskutek presji rodziców specjalizuje się w zakresie analityki medycznej. Podjęta zostaje decyzja o studiach poza miastem rodzinnym. Jest to kolejny powód wzmożonego konfliktu z rodzicami. Przyjęta zostaje tzw. negatywna tożsamość - wytwarza się opozycja w stosunku do przypisanych ról, prowadząca do poczucia depersonalizacji i alienacji, przeżywanych jako wewnętrzna dezorganizacja i pustka. Nie wykształcona zostaje autonomia i siła wewnętrzna. Badana nie pokonuje prawidłowo zadąń postawionych przed nią na tym etapie rozwojowym.

6. etap:intymność a izolacja

W skutek nie wykształconej prawidłowo tożsamości na poprzednim etapie rozwojowym badana nie potrafi odnaleźć się w stałych związakach emocjonalnych. Związki te są nietrwałe i płytkie, badana zaś doswiadcza w nich poczucia odizolowania i samotności. Ucieka od przyjmowania na siebie zobowiązań, ma problemy z wykształceniem z partnerem satysfakcjonującej relacji seksualnej. U badanej występuje w tym okresie zaburzona projekcja własnej osoby i nieuzasadniona motywacja do odnajdywania własnej tożsamości w związku emocjonalnym z inną osobą. W skutek niezrealizowanych nadmiernych oczekiwań trzy obiecujące związki zostają zerwane w momencie wymagającym głebszej deklaracji. Badana wchodzi w kolejny okres bez ustabilizowanej sytuacji rodzinnej.

7. etap: kreatywność, a zainteresowanie sobą i stagnacja

W wieku 33 lat badana wychodzi za mąż i rodzi pierwsze dziecko. Pięć lat póżniej rodzi kolejne. Jest to moment rezygnacji z pracy zawodowej, nie dającej satysfakcji, na rzecz pełnienia roli gospodyni domowej. Badana odnajduje się w roli matki doskonale, gorzej jednakże w budowaniu relacji z mężem. Problemy z budowniem satysfakcjonującej więzi z poprzedniego etapu rozwojowego nasilają się pod wpływem długotrwałego małżeństwa. Badana nieakceptuje absorbującej pracy zawodowej męża i swojej roli jako gospodyni domowej. uniemożliwia to odnalezienia adekwatnych dla siebie form produktywności i twórczości. Efektem jest poczucie stagnacji i niezadowolenia z życia. Wejście w "kryzys wieku średniego" objawia się wz możonym poziomem agresji wyładowywanym często w stosunku do męża. Jedynym sposobem realizacji badanej jest udział w wychowaywaniu i kształceniu dzieci. Wyjazd młodszego z dzieci na studia w innym mieście powoduje wzmożony stan apatii i braku poczucia spełnienia. Kryzys kolejnego etapu rozwojowego nie zostaje zrealizowany, co rokuje problemy z wypełnieniem kolejnych zadań w ostatnim etapie życia.

Podsumowując w świetle teorii Eriksona życie badanej przeze mnie osoby jest pełne wzlotów i upadków. Niezrealizowanie początkowych zadań skutkuje w problemach z kształtowaniem satysfakcjonujących związków międzykludzkich do końca życia. Powodem największych pretensji niespełnienia życiowego możemy odnaleźć w braku mozliwości spełnienia marzeń w sferze zawodowej, co potęgować może agresje i poczucie niechęci do własnej osoby i społeczeństwa. możemy więc odnaleźć wyjaśnienie obecnej sytuacji badanej w zaprezentowanej pokrótce teorii, odnosząc wydarzenia życiowe do towarzyszących im zadań psychospołecnzych odpowiednich dla każdego etapu rozwoju życiowego. Wnioskować więc możemy, że nie ma możliwości prawidłowego późniejszego wypełnienia postawionych przed nami zadąń, z powodu zmieniających się warunkow i okoliczności, które uniemozliwiają nam wówczas prawidłowy rozwój we wszystkich aspektach.