Kodeks cywilny. Komentarz

red. prof. dr hab. Krzysztof Pietrzykowski

Rok wydania: 2008

Wydawnictwo: C.H.Beck

Wydanie: 5

Komentowany przepis

Art. 371. [Ochrona współdłużników] Działania i zaniechania jednego z dłużników solidarnych nie mogą szkodzić współdłużnikom.

1. Konsekwencją przyjętego w art. 368 założenia, że zobowiązanie może być solidarne, chociażby każdy z dłużników był zobowiązany w sposób odmienny, jest dopuszczalność zróżnicowania pozycji prawnej dłużników nie tylko przy statuowaniu zobowiązania, ale także w czasie jego trwania. Zróżnicowanie pozycji prawnej dłużników w czasie trwania zobowiązania może być wynikiem różnych zdarzeń, zarówno polegających na działaniu lub zaniechaniu danego dłużnika (art. 371, częściowo także art. 372), jak i niepolegających na jego działaniu lub zaniechaniu (w zasadzie art. 372, art. 373 oraz art. 374 § 1in fine), zarówno korzystnych dla danego dłużnika solidarnego (art. 373, art. 374 § 1in fine), jak i niekorzystnych (art. 371, 372).

2. Artykuł 371 ma na względzie działania lub zaniechania dłużnika solidarnego, z którymi łączą się dla niego ujemne konsekwencje. Przepis ten dotyczy w szczególności takich zachowań dłużnika solidarnego, jak: wyrażenie zgody na warunki umowy uciążliwsze od dotychczasowych, zachowanie uzasadniające odpowiedzialność za niemożliwość świadczenia, opóźnienie w spełnieniu świadczenia, zwłoka, zrzeczenie się zarzutu przedawnienia, niepodniesienie zarzutu, uznanie roszczenia w zakresie innych skutków niż przerwanie biegu przedawnienia (zob. orz. SN z 9.2.2000 r., III CKN 599/98, OSN 2000, Nr 10, poz. 179). Stosownie do tego przepisu, ujemne konsekwencje, jakie się łączą z zachowaniami wymienionymi wyżej oraz innymi podobnymi, odnoszą się tylko do tego dłużnika solidarnego, który się dopuścił określonego zachowania, nie dotykają natomiast pozostałych współdłużników. Na przykład: w razie niemożliwości świadczenia z przyczyn, za które odpowiada jeden z dłużników solidarnych (art. 471 i 475), tylko ten dłużnik jest zobowiązany do naprawienia szkody, w stosunku zaś do pozostałych zobowiązanie wygasa (zob. Z. Masłowski, w: Komentarz 1972, t. 2, s. 901; Czachórski 1999, s. 123). Takie, odpowiadające obowiązującemu obecnie prawu, rozstrzygnięcie tego przypadku nie jest jednak zharmonizowane z założeniami solidarności dłużników. Jak wiadomo (zob. art. 366 Nb 6), leży ona w interesie wierzyciela. Temu zaś założeniu bardziej odpowiadał przepis art. 14 KZ, według którego: "Jeżeli zobowiązanie solidarne stało się niewykonalne skutkiem okoliczności, za które jeden z dłużników solidarnych odpowiada, współdłużnicy nie są zwolnieni od obowiązku zapłaty wartości świadczenia, lecz nie odpowiadają za szkodę".

Zawada