ZAGADNIENIA DO KOLOKWIUM Z FINANSÓW (Z ĆWICZEŃ)
1. PRZYCZYNY DEFICYTU BUDŻETOWEGO:
• katastrofy;
• brak wpływów z prywatyzacji;
• mniejszy eksport niż import;
• niższe wpływy z podatków;
• większe inwestycje.
Może on wynikać z nadmiernych wydatków budżetowych( militaryzacja, rozbudowa administracji, inwestycje publiczne, transfery, kosztu obsługi długu publicznego lub ze zbyt niskich dochodów.
2.SPOSOBY WALKI Z DEFICYTEM BUDŻETOWYM:
-podwyższenie VAT
-większe podatki
- zmniejszenie wydatków państwa
3. PODATKI DOCHODOWE I OD PRZYCHODÓW
Podatek dochodowy – obowiązkowe świadczenie osoby fizycznej lub osoby prawnej na rzecz państwa, zależne od dochodu i wykorzystanych odliczeń. Wyróżnia się podatek dochodowy od osób fizycznych oraz podatek dochodowy od osób prawnych.
A) Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) – podatek bezpośredni, który płacą osoby fizyczne od uzyskanych dochodów, a w niektórych przypadkach od uzyskanych przychodów.
B) Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) – podatek od dochodów spółek (przedsiębiorstw)) – rodzaj podatku bezpośredniego obciążającego dochody uzyskiwane przez osoby prawne. Wynosi 19% dochodu.
Przychodami - są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
! ! ! Dochód - to przychód (czyli to, co powinno wpłynąć do kasy) pomniejszony o koszty jego osiągnięcia (czyli to, co musieliśmy kupić, aby wyprodukować i sprzedać produkt).
4. MOŻLIWOŚCI OPODATKOWANIA DOCHODÓW OSOBY FIZYCZNEJ PROWADZĄCEJ DZIAŁALNOŚĆ.
a)
według skali podatkowej.
Podatek
od dochodu , czyli przychodu pomniejszonego o koszty jego uzyskania.
* do 85 528 zl – podatek wynosi
18% minus kwota zmniejszająca podatek 556 zł 02 gr
* powyżej 85 528 zł – podatek wynosi 14 839 zł 02 gr + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł
b) Podatek liniowy
19% od uzyskanego dochodu.
c) Ryczałt ewidencjonowany
Od przychodu. Stawki:
• 20 % • 17 % • 8,5 % • 5,5 % • 3 %
5. FUNKCJE BANKU CENTRALNEGO.
Bank centralny jako:
a) Bank emisyjny
Tworzy pieniądz gotówkowy
Tworzy pieniądz żyrowy, centralny pieniądz rezerwowy na rachunkach banków komercyjnych
b) Bank państwa
Udziela kredytów
W imieniu państwa emituje papiery skarbowe
Deponuje wolne środki pieniężne państwa i prowadzi rachunki
c) Bank banków
Reguluje płynność systemu bankowego i prowadzi rachunki
Reguluje wielkość tworzonego przez banki komercyjne pieniądza bankowego
Reguluje obieg emitowanego pieniądza gotówkowego
6. CO SIĘ SKŁADA NA KOSZT KREDYTU?
Całkowity koszt kredytu oznacza wszystkie koszty wraz z odsetkami, innymi opłatami i prowizjami, które kredytobiorca jest zobowiązany zapłacić za kredyt.
odsetki
opłaty, np. przygotowawcza, wstępna, opłaty manipulacyjne i administracyjne związane ze sporządzeniem umowy, koszty dotyczące oceny naszej zdolności kredytowej, koszty związane z zabezpieczeniem;
prowizje, np. prowizja jaką bank pobiera od udzielonego nam kredytu.
wysokość odsetek, które zapłacimy w trakcie spłaty kredytu
prowizja banku
koszty ubezpieczeń towarzyszące kredytowi
koszty związane z ustanowieniem zabezpieczeń
spread walutowy – przy kredycie w walutach obcych
ewentualnie koszt wcześniejszej spłaty kredytu
7. RODZAJE KREDYTÓW.
a) Ze względy na przedmiot:
Obrotowe - kredyt bankowy przeznaczony jest na finansowanie bieżącej działalności przedsiębiorstwa,
Inwestycyjne - przeznaczany jest na różnego rodzaju inwestycje
b) Ze względu na waluty:
Złotowe
Dewizowe – w obcej walucie
c) Ze względu na zabezpieczenia:
Lombardowe - przyznawany jest pod zastaw majątku ruchomego
Hipoteczne - przyznawany jest pod zastaw majątku nieruchomego, czyli hipotekę, głównie udzielany kredyt na zakup nieruchomości bądź budowę.
d) Ze względu na podmiot:
Gospodarcze - Kredyty gospodarcze stanowią produkt bankowy adresowany do przedsiębiorców. Środki pozyskane za pomocą takiego kredytu mogą zostać przeznaczone na cele związane z działalnością gospodarczą takie, jak zakup środków trwałych, koszty ekspansji na nowe rynki, pozyskanie niezbędnego know how albo też zatrudnienie nowych pracowników.
Ludności – (konsumpcyjny) kredyt bankowy udzielany na określone potrzeby osób, a jego spłata jest indywidualnie ustalana z bankiem
e) Ze względu na formę:
W rachunku bieżącym - Kredyty takie ogą być udzielane kredyty krótkoterminowe na działalność eksploatacyjną i tylko wówczas, gdy osoba ubiegająca się o kredyt ma rachunek bieżący w danym banku.
W rachunku kredytowym - wykorzystywany za pośrednictwem rachunku kredytowego.
Dyskontowym - związany jest z obrotem wekslowym. Banki handlowe przyjmują weksel do dyskonta udzielając kredytu dyskontowego. Posiadacz weksla, złożywszy go do dyskonta, otrzymuje kwotę wypisaną na wekslu lecz pomniejszoną o dyskonto. Bank handlowy może później redyskontować weksel w banku centralnym, otrzymują kwotę weksla pomniejszoną o redyskonto.
Akceptacyjnym - Udzielenie tego kredytu wiążę się z operacjami kredytowymi. Banki odpłatnie akceptują ciągnione na nie traty i zobowiązuje się do udzielenia kredytu na ich wykupienie. Jest to rodzaj kredytu, jaki banki proponują niezbyt znanym podmiotom gospodarczym. Ta forma kredytu zapewnia bowiem obu stronom terminowość zapłaty. (Polegaja na odpłatnym akceptowaniu przez bank ciągnionych na niego trat i zobowiązaniu do udzielania kredytu na wykupienie tych trat.)
Factoringowy – polega na nabyciu przez bank factoringowy wierzytelności od podmiotu(wierzyciela), określonej części kwoty pieniężnej odpowiadającej wierzytelności, pomniejszonej o prowizję factoringową.
Leasingowy – kredyt, w którym bank kredytuje transakcję leasingową, przy czym bank finansuje zakup przedmiotu leasingu lub też zasila finansowo korzystającego z leasingu.
f) Ze względu na okres:
Krótkoterminowe - udzielane na okres do 1 roku
Średnioterminowe - udzielane na okres 1-3 lat
Długoterminowe - udzielane na okres powyżej 3 lat
8. STOPY PROCENTOWE W OBROCIE MIĘDZYBANKOWYM.
A) Stopa referencyjna określa minimalną cenę, po jakiej bank centralny organizuje operacje otwartego rynku na rynku międzybankowym. Operacje otwartego rynku polegają na zakupie bądź sprzedaży przez bank centralny krótkoterminowych papierów wartościowych w celu przywrócenia równowagi na rynku.
B) Stopa depozytowa określa oprocentowanie jednodniowych depozytów składanych przez banki komercyjne w banku centralnym. Stopa ta określa najniższe możliwe oprocentowanie na rynku.
C) Stopa lombardowa określa najwyższy poziom oprocentowania kredytów udzielanych przez bank centralny bankom komercyjnym pod zastaw papierów wartościowych (tzw. kredyty lombardowe).
D) Stopa redyskontowa określa cenę, po jakiej bank centralny skupuje weksle od banków komercyjnych. Wcześniej weksle te zostały nabyte przez banki komercyjne od swoich klientów.
9. FILARY W SYSTEMIE UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH.
Wypłata świadczeń emerytalnych można otrzymywać z 2 lub 3 niezależnych źródeł:
filar emerytury, to emerytura ze zreformowanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), na który trafia największa część składki emerytalnej płaconej przez pracowników i pracodawców.
II filar emerytury, to emerytura wypłacana przez Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE). Przedmiotem działalności OFE jest gromadzenie i inwestowanie środków zebranych na indywidualnych kontach członków funduszu z przeznaczeniem na świadczenie emerytalne.
III filar emerytury jest dobrowolny. Dobrowolnym zabezpieczeniem życia po zakończeniu pracy może być emerytalne ubezpieczenie na życie, np. z funduszem inwestycyjnym, pracowniczy program emerytalny, grupowe ubezpieczenie na życie, czy oszczędności gromadzone i inwestowane przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych
10. NADZÓR NA SYSTEMEM UBEZPIECZEŃ.
Nadzór nad systemem ubezpieczeń sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego.
(KNF) – centralny organ administracji państwowej sprawujący nadzór nad rynkiem finansowym. Powstała 19 września 2006 r. na mocy ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym. Przejęła kompetencje Komisji Papierów Wartościowych i Giełd, Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, a od 1 stycznia 2008 r. przejęła także kompetencje Komisji Nadzoru Bankowego. Nadzór nad działalnością Komisji sprawuje Prezes Rady Ministrów.
Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje nadzór w następującym zakresie:
nadzór bankowy,
nadzór emerytalny,
nadzór ubezpieczeniowy
nadzór nad rynkiem kapitałowym,
nadzór nad instytucjami pieniądza elektronicznego
nadzór uzupełniający
11. RODZAJE FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH
Patrząc od strony kryterium uczestnictwa można wyróżnić następujące rodzaje funduszy inwestycyjnych:
1. Fundusze otwarte - z tymi funduszami będziesz miał do czynienia najczęściej, gdyż są one najbardziej popularne dla pojedynczych klientów. Wykupujesz jednostki uczestnictwa w danym funduszu podpisując umowę, że w każdym momencie będziesz mógł odsprzedać te jednostki funduszowi.
2. Fundusze zamknięte - to fundusze, które mają z góry określony czas trwania. Dodatkowo, nabywanie jednostek dokonuje się najczęściej pośrednio (na rynku), zamiast bezpośrednio od danego towarzystwa.
Drugim kryterium jest cel inwestycyjny, wg którego dzielimy fundusze inwestycyjne na:
Fundusze akcji
Fundusze obligacji
Fundusze oparte o cenę pieniądza (gotówkowe, płynnościowe, rynku pieniężnego)
Fundusze hybrydowe (mieszane)
12. TRYBY EMISJI OBLIGACJI
Emisja obligacji – Obligacje mogą być emitowane w różnych trybach, które decydują o procedurze emisji i wysokości ponoszonych kosztów. Ustawa o obligacjach pozwala na wyróżnienie 3 trybów:
tryb emisji prywatnej
tryb subskrypcji publicznej obligacji krótkoterminowych, bądź o wartości nominalnej nie mniejszej niż równowartość 40 000 euro, przeznaczonych do obrotu prywatnego
tryb subskrypcji publicznej obligacji przeznaczonej do obrotu publicznego.
Poszczególne rodzaje emisji obligacji różnią się wykonywanymi czynnościami organizacyjnymi i prawnymi. Cecha wspólna każdego rodzaju emisji jest wybór trybu emisji i ustalanie jej warunków.
13. RODZAJE OBLIGACJI ZE WZGLĘDU NA OPRCENTOWANIE, TERMIN, ZABEZPIECZENIE, EMITENTA.
I) Ze względu na oprocentowanie:
a) kuponowe - Obligacje te sprzedawane są po wartości nominalnej. Zobowiązują one emitenta do okresowego płacenia tzw. kuponu (odsetek od wartości nominalnej). Terminy płatności kuponu ustalone są w obligacji (płatność może być dokonywana np. na koniec każdego kwartału, roku, bądź naraz w momencie wykupu obligacji). Ze względu na sposób ustalenia odsetek, obligacje te możemy podzielić na:
obligacje o stałym oprocentowaniu-to takie, których oprocentowanie jest znane i nie zmienia się przez cały czas, aż do terminu wykupu; przynoszą stały dochód
obligacje o zmiennym oprocentowaniu-to takie których, oprocentowanie zależy od ustalonego wskaźnika (inflacji, stopy rentowności bonów skarbowych) w okresie poprzedzającym wypłatę odsetek. Oprocentowanie zmienia się w okresach odpowiadających płatnościom odsetek. Emitowane są w warunkach wzrostu stopy inflacji lub nieregularnych jej wahań
b) zerokuponowe- Obligacje o kuponie zerowym (odmiana obligacji o stałej stopie oprocentowania), emitowane po cenie niższej niż nominalna, a wykupywane po cenie nominalnej.( czyli takie obligacje, od których nie są płacone odsetki, ale cena obligacji jest zawsze niższa niż wartość nominalna) Obligacje te nie wypłacają odsetek od kwoty podstawowej. Sprzedawane są z reguły z dyskontem, czyli poniżej wartości nominalnej. Ich wykup zaś następuje po wartości nominalnej. Różnica, nazywana dyskontem, jest zyskiem obligariusza.
II) Rodzaje obligacji ze względu termin (na czas wykupu):
- Krótkoterminowe- z terminem wykupu zazwyczaj do 3 lat
- średnioterminowe- z terminem wykupu od 3 do 10 lat
- Długoterminowe- z terminem wykupu powyżej 10 lat
III) Rodzaje obligacji ze względu na sposob zabezpieczenia obligacji: - niezabezpieczone, - częściowo zabezpieczone - całkowicie zabezpieczone.
IV) Rodzaje obligacji ze względu na emitenta:
skarbowe -emitowane i gwarantowane przez Skarb Państwa, przeważnie są długoterminowe (15-30 letnie), ale np. w Polsce emitowane są na okresy krótsze: roczne, dwuletnie, trzyletnie, dziesięcioletnie
korporacyjne (przedsiębiorstw)- emitowane przez firmy, nie mają gwarancji Skarbu Państwa
komunalne, gminne, municypalne- emitowane przez związki samorządowe - miasta, gminy, powiaty
14. PROCEDURA EMISJI OBLIGACJI
· Decyzja Emitenta / rozważanie ratingu
· Wybór domu maklerskiego i doradców
· Przygotowanie dokumentacji związanej z emisją
· Zatwierdzenie dokumentu informacyjnego przez KNF
· Rejestracja w KDWP
· Umowa z GPW
· Oferta i przydział przez GPW
· Złożenie wniosku o dopuszczenie / wprowadzenie do obrotu
· Pierwsze notowanie - debiut obligacji na GPW
15. WARUNKI WEJŚCIA NA RYNEK
Rynki:
- pierwotny
- wtórny- dzieli się na: podstawowy i równoległe
Rynek podstawowy w Polsce stanowi Giełda Papierów Wartościowych w
Warszawie (GPW)
Rynków równoległych jest więcej, najpopularniejszy to NewConnect
Warunki dopuszczenia akcji do obrotu na rynek podstawowy (czyli GPW)
Sporządzenie odpowiedniego dokumentu informacyjnego (prospektu
emisyjnego) oraz zatwierdzenie go przez właściwy organ nadzoru
W stosunku do emitenta nie toczy się postępowanie upadłościowe lub
likwidacyjne.
Zbywalność akcji nie jest ograniczona.
Wszystkie wyemitowane akcje danego rodzaju zostały objęte wnioskiem
o dopuszczenie do obrotu giełdowego.
Wartość akcji objętych wnioskiem lub wartość kapitałów własnych
emitenta wynosi co najmniej 5mln euro.
Przynajmniej 25% akcji spółki lub 500 000 akcji o wartości 17 mln
euro musi znajdować się w rękach drobnych akcjonariuszy
publikacja sprawozdań finansowych z ostatnich 3 lat obrotowych
Warunki wejścia na NewConnect (jeden z rynków równoległych w Polsce)
- status spółki akcyjnej (S.A) lub komandytowo-akcyjnej (SKA)
- udostępnienie nieograniczonej zbywalności akcji
- spółka nie może być w stanie upadłości lub w trakcie postępowania
likwidacyjnego
- umowa z Autoryzowanym Doradcą oraz Animatorem Rynku
dokument Informacyjny - wizytówka spółki notowanej
16. INDEKSY GIEŁDOWE
Indeks giełdowy - wartość obliczona na podstawie wyceny akcji wybranych spółek giełdowych. Umożliwia przedstawienie koniunktury na giełdzie lub stanu jakiegoś sektora spółek. Najważniejsze indeksy Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie:
WIG, czyli Warszawski Indeks Giełdowy indeks giełdowy typu dochodowego, najdłużej notowany na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Obejmuje akcje spółek notowanych na rynku podstawowym.
WIG 20 to indeks giełdowy 20 największych spółek akcyjnych notowanych na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Jest to indeks typu cenowego.
WIRR (Warszawski Indeks Rynku Równoległego), indeks giełdowy obliczany dla Warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych, którego sposób wyznaczania obejmuje akcje spółek znajdujące się na tzw. rynku równoległym.