Pojęcie metod nauczania
Wg Okonia:
Metoda kształcenia- jest metodą kształcenia uczniów, zmieniania ich osobowości, a nauczanie jest tu pezede wszystkim organizowaniem racjonalnego uczenia się. Termin "metoda" pochodzi od greckiego słowa methodos co znaczy badanie, sposób badania, droga dochodzenia do prawdy, etymologicznie jest więc powiązany z tym znaczeniem, jakie ma metodologia czy metodyka badania, poszukiwania prawdy. Metoda kształcenia jest to wypróbowany i systematycznie stosowany układ czynności nauczycieli i ucznió, realizowanych świadomie w celu spowodowania założonych zmian w osobowości uczniów. Metoda nie jest formą nauczania ani kształcenia. Metoda kształcenia nie jest również srodkiem dydaktycznym.
Kryteria klasyfikacji metod nauczania
Dobór metod nauczania uzależnia się od: celów, treści i zadań dydaktycznych oraz od wieku i fazy rozwoju uczniów.
Podział i klasyfikacja metod nauczania wg. N.M. Wierzilina
Metody oparte na posługiwaniu się słowem- dominującym sposobem nauczania było przekazywanie przez nauczyciela gotowych wiadomości za pomocą słowa mówionego, pisanego a potem i drukowanego oraz przyswajanie ich przez uczniów. Metody takie ukształtowane głównie w szkole średniowiecznej. Rozpatrywanie metod ze względu na ich stronę słowną pozwoliło więc dzilić metody na erotematyczne i akroamatyczne. Metody erotematyczne (z gr. erotema- pytanie) to jest pytajace, obejmowały zazwyczaj metodę katechetyczną (polega na stawianiu pytań i dawaniu gotowych, wyuczonych odpowiedzi) oraz heurystyczną (bardziej udoskonalona postać metody katechetycznej, tu już formułowane przez nauczyciela pytania zmuszają ucznia do myślenia i do samodzielnego poszukiwania odpowiedzi, zwana też jest metodą poszukującą). Metody akroamatyczne (z gr. akroama- wykład) to jest wykładowe- opis, opowiadanie lub wykład. Do grupy metod opartych na słowie zalicza się pogadanki, opis, opowiadania, wykład, dyskusje oraz pracę z książką.
Metody oparte na obserwacji i pomiarze (oglądowe, rzeczowe)- sposób polegajacy na czerpaniu wiadomości nie ze słów, nie z książęk lecz prze poznanie rzeczy samych, nie nie wyłącznie cudzych spostrzeżeń i świadactw o rzeczach. Zadaniem nauczyciela jest zgromadzić odpowiedni materiał empiryczny, zaciekawić nim uczniów, zorganizować obserwację oraz podsumować i utrwalić jej wyniki, zadaniem zaś ucznia jest zdobyć na podstawie obserwacji pożądane wiadomości i następnie zapamiętać.
Metody oparte na na działalności praktycznej uczniów- sposób zaznajamiania uczniów z wiedzą, a zarazem rozwijania ich zdolności i zaineresowań. Jest to organizowanie działalności praktycznej uczniów, mającej umożliwić im zdobycie wiedzy i sprawności. Praktyka sprzyjająca poznaniu wkracza tu na miejscę słowa kub oglądu. Rola nauczyciela polega tu na planowaniu działalności ucznia i kierowaniu nią, zaś rola ucznia na realizowaniu określonych zadań praktycznych w celu osiągnięcia zaplanowanego wyniku oraz zdobycia wiedzy o świecie. Wyróżniamy dwie metody oparte na działalności praktycznej: laboratoryjną oraz metodę zajęć praktycznych. Metoda laboratoryjna polega na samodzielnym przeprowadzaniu eksperymentów przez uczniów, tzn. na stwarzaniu sztucznych warunków dla wywołania jakiegoś zjawiska po to, aby można było zbadać przyczyny jego występowania, jego przebieg i skutki. Stosuję się ją przede wszystkim w nauczaniu takich przedmiotów jak: fizyka, chemia, biologia czy geografia. Metoda zajęć praktycznych obejmuje dość szeroki zakres czynności uczniów np. obróbka drewna i metali, różnorakie prace na działce szkolnej, obsługa aparatów i maszyn, rysunek chniczny, praca produkcyjna, hodowla itp. tej metodzie dominuje stosowanie wiedzy w rozwiązywaniu zadań praktycznych oraz rozwijanie umiejętności stosowania teorii w praktyce, wiążące się jednak stale ze zdobywaniem i pogłębianiem wiedzy.