WYKŁAD IV

Dziedziczenie płci:

Cechy określające:

-genetyczne

-gonadalne

-genitalne

-somatyczne

-fenotypow

-psychoseksualne

-metrykalne

Na etapie embriogenezy (5 tydzień) narząd płciowy obojnaczy, ale płec zdeterminowana w momencie zapłodnienia w :

-czynnikach genetycznych

-czynnikach hormonalnych

-czynnikach środowiskowych

w 5 tyg. - przewody Mullera - jajowody, macica, górna częśc pochwy

- przewody Wolfa - nasieniowody, najądrza,pęcherzyki nasienne

gen SRY - czynnik antymullerowski - płec męska

gen SRY - brak płodowego jądra, przewody Wolfa zanikają - płec żeńska

gonada pierwotna

brak AM II

jądro jajnik

kom.Sertolego kom. Leydiga rozwój przewodów Mullera

AM II

zanik stref testosteron dolna częś pochwy

Mullerowskich

rozwój przewodów DHT

Wolfa

AR

wirylizacja zewn. Narzadow plciowych

46 XX wt1, sf1 gonada pierwotna

chromosom 11

rozwój Mullera – DAX 1, SOX 3 na chroosomie 10

nadmiar DAX1 u mezczyzn SRY

SOX 9 autosomolany , chromosom 17- mutacja o etilogii dominujacej – dysplazja kostno-stawowa,

vetlna i całkowite odwrócenie płci fenotypowej

WT1 – chromosom 11 – brak to guz Wilmsa

aniridia

WAGR upośledzenie zmiany płciowe

Zaburzenia rozwoju cielesno – płciowego

– brak lub zaburzenie rozwoju pierwszo- i drugorzędnych cech płciowych

–

– 1. Zespół Turnera 1:3000/5000

– 45, x 45,x /46, xx 45,x /46,xy (gonadoblastoma)

– Aberracja strukturalne chromosomu x : i(xq)

– del (xp), r (x) t (x; autosom)

– monosomie – nieprawidłowe rozejście x lub y

– mozaiki – na etapie postzygotysznym

– Do wykształcenia narządów – 1 jajnik

– Do prawidłowego dojrzewania - 2 jajniki

Teoria Lyon

– monosomia – od 5 miesięcy zanik jajników i powstaje dysgecena gomada ( zanikanu zapobiega

– drugi x)

– * poduszeczkowate grzbiety dłoni i stóp

– * gęste wełniste włosy nisko na karku

– * trudno rozpoznac po urodzeniu

– rozwój prawidłowy umysłowy , ale niski wzrost i mała masa (<3 centyla)

– leczenie – hormonem wzrostu do 9 r.ż. ( potem nie ma sensu, bo zarastają kości długie)

– - substancja hormonalna by poprawic fenotyp

– brak miesiączki , ale zdarzają się nieregularne krwawienia

– ciąża ewenualnie w mozaikach, gdzie przewaga prawidłowej linii

– zaburzenia endokrynologiczne : sucha skóra , problem z utrzymaniem masy ciała

– niebezpieczny jest , kariotyp z linią komórkową męską

– * tkanka jądrowa jest niedojrzała i może ulec zezłośliwieniu – musi byc usunięta zaraz

– po rozpoznaniu

– * kryptorchizm też może spowodowac zezłośliwienie

2. Zespół super kobiety ( jacobs) 1 : 500

47, xxx (48,xxxx 49,xxxxx)

najczęściej (>90%) brak zaburzeń

mogą wystąpi rozwoju cech II – rzędowych

trudności z zajściem w ciążę , poronienia

garnety : z 1x i z 2x

z Klinsfeltera

wcześniejsze klimakterium

3. Zespoły nadnerczo – płciowe

bloki w przemanie styrydów nadnerczowych

- hiperandrogenizacja (obojnactwo, witylizacja)

- zaburzenia elektrolitowe

etiologia recesywna – w kolejnej ciąży ryzyko 25%

- leczony ( prenatalnie też – sterydami) – dobre rokowanie

4. .Kobiety 46, xy

- mutacja genu SOX 9 (17g 25) odwrócenie płci

- mutacja genu AR ( rceptora anddrogenowego) xg 13

- zespół nie wrażliwości na androgeny

Mutacja w :

*SRY – jądra – androgeny- X tkanki docelowe

• *recesywne sprężenia z X

• * duże ryzyko zezłośliwienia tkanki jądrowej

• * brak jajników

*rozwój umysłowy prawidłowy

• *niepłodne

Zespół feminizujących jąder

– brak owłosienia pachowo Torsowego

– obecne płodowe jądro i kaskada antymullerowska

– zanik przewodów Mullera

– przewody Wolfa też znikają tkanka jądrowa w różnych miejscach

– obecna tylko dolna częścpochwy

– *mutacja de noro lub od matki nosicielki ( dużę ryzyko w 2 . ciąży)

– 1:5000

– *delecje i mikrodelecje w obrębie Y

– *delecje , mutacja genu SRY (Yg!!,3)

przepukliny u kobiet – zawsze do badanie histo-pet

5.Zepół Klinefeltera

1 : 5000 47, xxy i mozaiki

wszelkie polisomie X

– eunuchoidalna budowa

– ginekomastia – rak piersi

– wysoki wzrost

– słabe owłosienie

– azoospermia

– małe twarde jądra – szkliwienie kanalików krętychdo okresu dojrzewania

– niepłodnośc

– mikropenis

ale często fenotyp prawidłowy

20x większe ryzyko raka piersi , białaczek, chłoniaka, raka pęcherza

gen DAX w jednym z X

– wady kości

– wady serca koarktacja

– wiotkośc w stawach

– za długie kończyny

6.Mężczyźni 46, xx

fenotyp : męski

spodziectwo

mikropenis

ginekomotia

umysłowo w normie

wzrost prawidłowy

różnicowanie z obojnactwem prawdziwym

diagnostyka z SRY i często jest on obecny na którymś z chromosomów hipergonadotropowy

np. W zespole Turnera

– gonady nie produkują

– przysadka w normie

regiony

pary

SRY

46 ,XX gdy na x jest przeniesiony SRY

46 ,XY gdy brak SRY na Y

7. Meżczyźni XYY

czynność jąder często prawidłowa

zaburzenia spermatogenezy , ale płodnośc zachowana

duża agresja

wysoki wzrost

opóźniony rozwój mowy

predyspozycje do białaczki

problemy wychowawcze

Zagrożenie nowotworzeniem:

– częsta dysgenezja gonad z chronosomem Y

– mieszana dysgenezja gonad

– dysgenetyczne obojnactwo rzekome męśkie

– warianty zespołu Turnera z linią Y

– obojnactwo prawdziwe

– zespoły niewrażliwości na androgeny

WYKŁAD V

hemizygota – 1 allel danego genunp.u mężczyzn chromosom X lub Y ryzyko wystąpienia choroby

= ryzyko przeniesienia zmutowanego genu

AD

penetracja genu – ile osób będzie chorowało jeśli mają zmutowany gen ; rzadko kiedy 200%

(np. W achondregacji)

ekspresja genu – ujawnianie się aktywności genu w postaci transkryptu (mRNA) lub produktu (białko) oraz funkcjonowaniu danego genu

AD często wynikają z nowych mutacji itoobniża zdolnośc reprodukcji , ciężki przebieg

*ujawnienie się zależne od płci np. Hemochromatoza – kobiety krwiawią i utrata Fe , hipercholesterolemia rodzinna – kobiet rolę ochronną pełnią estrogeny

*impriting zależy od płci rodzica , który przekazał gen np.pląśawica Hunting tona u mężczyzn; dystropia miotoniczna u kobiet

Testy predykcyjne - czy jest możliwośc zachorowania

antycypacja - w każdym następnym pokoleniu występuje silniej , głównie w chorobach o podłożu mutacji dynamicznej

heterogennośc genetyczna – mutacja w róznych horobach np. Gen mukowiscydozy – do 500 mutacji

fenokopie – ta sama osoba fenotypowa występująca w innej chorobie

przykłady:

pląsawica – Hung

dystrfia – miotoniczn

hiperchol – rodzinna

orbielowatośc nrek

RB

achondroplazmia

W ZJ G

Mutacja dynamiczna

znaczne zwiększenia l.powtórzeń 3 mukleoty na auto lub chetero somach

uwaga tata nie mial juz sily o tych chorobach monogenowych bylo na zajeciach i powinniscie miec notatki bo ja je posiadam ;)

napisze jeszcze tylko o poradnictwie genet.

– ryzyko teoret na podstawie badac rodowod.

– Bad biochem

– identyfikacja nosicielstwa (molekularna)

– profilkatyka np. Dieta przyz fenyloket.

–

– mukowiscydoza --> to samo co w robinsie tzn objawy i przyczyny

– lecznie: dieta wysokoenerg.i preparaty trzystkowe

– leki przeciwproteolityczne drenarz oskrzeli

– inhalacje

– DNA-aza

– antybityki

– terapia genowe – powinowactwo do nabl drog oddechowych cDNA – bezposrednio do tkanek

choroby resec z X – ogolna charakt taka jak na zajeciach

KONIEC