Temat:Ekonomika gospodarowania należności.
Charakterystyka
Należność to prawo osoby fizycznej lub prawnej do otrzymania świadczenia pieniężnego lub rzeczowego, które wynika z przeszłych zdarzeń wskutek realizacji świadczenia na rzecz innego podmiotu (osoby fizycznej bądź prawnej). W rachunkowości należność to kategoria wyłącznie pieniężna, która oznacza wszelkie przyszłe przychody środków pieniężnych, będących aktywem podmiotu gospodarczego.
Rodzaje
Należności mogą zostać podzielone ze względu na kilka kryteriów
Obszar rozliczeń
należności od dłużników krajowych (sektor finansów publicznych, banków komercyjnych Skarbu Państwa, osób fizycznych i prawnych, itp.),
należności od dłużników zagranicznych (międzynarodowe instytucje finansowe, rządy innych państw, zagranicznych osób fizycznych i prawnych, itp.).
Termin płatności
należności krótkoterminowe to całość należności z tytułu dostaw i usług oraz całość lub część należności z innych tytułów, których okres spłaty nie przekracza 12 miesięcy od dnia bilansowego. Można je podzielić na:
należności od jednostek powiązanych powstałe pomiędzy jednostkami w ramach grupy, w której w skład wchodzą oprócz jednostki dominującej lub znaczącego inwestora także jednostki zależne, współzależne i stowarzyszone. Można je podzielić na należności:
z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty do 12 miesięcy lub powyżej 12 miesięcy,
inne,
od pozostałych jednostek
z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty do 12 miesięcy lub powyżej 12 miesięcy
z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń,
należności długoterminowe odzwierciedlają prawa majątkowe jednostki, które charakteryzują się okresem spłaty dłuższym niż 1 rok od dnia bilansowego. Można je podzielić na należności od jednostek powiązanych lub od pozostałych jednostek.
Stopień realności
należności bezsporne, czyli środki pieniężne należne jednostce, zagwarantowane prawem i niekwestionowane przez dłużnika,
należności sporne to niezapłacone przez dłużnika kwoty, przez niego kwestionowane (odmowa zapłaty jest udokumentowana na piśmie),
należności wątpliwe, czyli środki pieniężne prawnie należne jednostce, których z powodu trudności finansowych dłużnika lub trudności z ustaleniem miejsca jego pobytu albo z innych powodów, nie można wyegzekwować,
należności przedawnione to te kwoty obciążające dłużnika, które po upływie terminu określonego prawem (Kodeks Cywilny) nie mogą być egzekwowane, ponieważ wierzyciel utracił prawo ich dochodzenia,
należności nieściągalne to te kwoty, które są należne jednostce, lecz niemożliwe do wyegzekwowania, także kwoty orzeczone przez sąd.
Osoba dłużnika
Należności od osób fizycznych bądź prawnych za sprzedane im dobra bądź usługi, od pracowników (np. pobrane przez pracowników sumy do rozliczenia), od urzędów i instytucji (np. za nadpłacone podatki, składki ZUS), itp.
Tytuł powstania
należności z tytułu dostaw i usług, które przysługują dostawcom, gdy moment sprzedaży wyprzedza moment zapłaty
wypłaconych zaliczek,
kary umowne stanowiące formę zryczałtowanego odszkodowania w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Ich wysokość ustalana jest wcześniej i musi być wypłacona bez względu na rzeczywistą wysokość poniesionej szkody,
karnych odsetek, które przysługują wierzycielowi w przypadku nieterminowego regulowania przez dłużnika zobowiązań wynikających z umowy,
inne.
Klasyfikacja
i rodzaje należności
Wyróżnia
się kilka sposobów klasyfikacji należności. Sposoby te sprawiają,
że możemy należności grupować wg wielu różnorodnych kryteriów.
Oto one:
A)
Kryterium podmiotowe
B)
Kryterium przedmiotowe
C)
Kryterium zasięgu terytorialnego
D)
Kryterium terminowości
E)
Kryterium rodzaju działalności
W
kryterium podmiotowym należności dzielimy na należności od
odbiorców, należności publiczno-prawne, należności od
udziałowców i akcjonariuszy, należności bankowe oraz należności
od innych osób fizycznych. Kryterium przedmiotowe natomiast grupuje
należności na: należności z tytułu dostaw i usług, należności
z tytułów podatków, dotacji, ubezpieczeń społecznych i
zdrowotnych oraz innych świadczeń,, należności od pracowników z
tytułu wynagrodzeń, należności z tytułu emisji papierów
wartościowych, należności z tytułu udzielonych pożyczek i
kredytów, należności z innych tytułów . Przedmiotowe
zróżnicowanie należności można przedstawić następująco
:
Tabela
nr 2
NALEŻNOŚCI
Z
tytułu dostaw i usług Z tytułu podatków, dotacji, ceł,
ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych i innych świadczeń Inne
należności
Następnym
kryterium wg, którego dzielimy należności jest kryterium zasięgu
terytorialnego. Grupuje ono należności na krajowe i
zagraniczne.
Kryterium
terminowości, dzieli należności na długoterminowe i
krótkoterminowe Ostatnim kryterium, jakie wyróżniamy jest podział
należności ze względu na rodzaj prowadzonej należności.
Wyróżniamy tutaj należności dotyczące działalności
operacyjnej, finansowej i inwestycyjnej .
W
wyniku klasyfikacji należności możemy dokonać pogrupowania
należności.
Do
podstawowych grup należności należy zaliczyć:
-
Należności od odbiorców
-
Należności od pracowników
-
Należności publiczno prawne
-
Pozostałe należności
-
Roszczenia
-
Odpisy aktualizujące należności
Poniżej
przedstawiono krótką charakterystyke poszczególnych rodzajów
należności.
Należności
od odbiorców stanowią podstawową i najbardziej powszechną formę
należności. Wynikają one z podstawowej działalności prowadzoną
przez podmioty gospodarcze. Powstają z transakcji sprzedaży
materiałów, towarów i produktów gotowych, opakowań i usług z
kontrahentami krajowymi. Do rozrachunków z tytułu dostaw i usług
zalicza się również rozliczenia z tytułu:
-
sprzedaży zrealizowanej na warunkach umowy komisu,
-
sprzedaży produktów rolnych, runa leśnego i surowców wtórnych,
-
pobieranych przez sprzedawców zaliczek na poczet dostaw i usług,
-
udzielanych przez sprzedawców bonifikat, rabatów i opustów przy
sprzedaży towarów, produktów i usług,
-
reklamacji zgłoszonych przez nabywców do dostawców, dotyczących
zrealizowanych dostaw i usług.
Nie
zalicza się do należności z tytułu dostaw i usług należności
wynikających z sprzedaży rzeczowych składników aktywów trwałych
(środków trwałych oraz środków trwałych w budowie) oraz
wartości niematerialnych i prawnych, a także nabytych na podstawie
umowy leasingu, również zaliczek na poczet dostaw wymienionych
wyżej składników aktywów trwałych .
Ustawa
o rachunkowości narzuca obowiązek prowadzenia do rozrachunków kont
księgi pomocniczej z podziałem na poszczególnych kontrahentów.
Stopień rozbudowy kont syntetycznych i analitycznych należy do
decyzji kierownika jednostki. Zależy on od potrzeb informacyjnych
jednostki oraz sposobu organizacji ewidencji.
Na
należności z tytułu dostaw i usług składają się należności
krajowe oraz zagraniczne.
Należności
od pracowników stanowią następujące pozycje występujące w
rozrachunkach z pracownikami:
-
udzielonych zaliczek gotówkowych lub bezgotówkowych na poczet
wydatków związanych z podróżami służbowymi,
-
udzielonych zaliczek gotówkowych lub bezgotówkowych na poczet
zakupów na rzecz przedsiębiorstwa,
-
nierozliczonych wydatków opłaconych za pomocą firmowych kart
płatniczych używanych przez pracowników,
-
bezspornego zawinionego niedoboru lub szkody powstałej z winy
pracownika w rzeczowych lub pieniężnych skladnikach majątku
jednostki gospodarczej (np. należność od magazyniera z tytułu
zawinionego niedoboru stwierdzonego podczas inwentaryzacji),
-
refakturowania kosztów usług na rzecz pracowników (np.
refakturowanie kosztów z tytułu używania służbowych telefonów
dla celów prywatnych),
-
dokonanej na rzecz pracowników sprzedaży składników majątkowych
(np. sprzedaży wyrobów produkowanych przez jednostkę dla
pracowników).
Należności
publiczno prawne są to należności od takich podmiotów jak Urząd
Skarbowy, Urząd Celny, Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz
należności od innych jednostek, w zakresie, których obowiązują
przepisy ordynacji podatkowej dotyczące zobowiązań podatkowych i
zrównanych z nimi tytułów płatności.
Na
należności publiczno prawne składają się w szczególności
rozrachunki:
-
z urzędami skarbowymi, z tytułu podatków: od towarów i usług,
dochodowego od osób prawnych, dochodowego od osób fizycznych, oraz
podatku od czynności cywilnoprawnych,
-
urzędami miast i gmin, z tytułu podatku od nieruchomości, podatku
od środków transportu,
-
z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) z tytułu składek
ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, na Fundusz Pracy oraz
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
-
urzędami celnymi z tytułu ceł, podatku akcyzowego,
-
inne, do których stosuje się przepisy ordynacji podatkowej.
Do
pozostałych należności krajowych i zagranicznych dotyczących
działalności gospodarczej zaliczamy należności od osób prawnych
i fizycznych z tytułu udzielonych pożyczek, należności wewnątrz
zakładowe oraz inne należności. Można tu np. wymienić należności
z tytułu odsetek od obligacji, należności z tytułu udzielonych
pracownikowi pożyczek w kasie zapomogowo-pożyczkowej, należności
z tytułu ubezpieczeń majątkowych (np. PZU), należności od
akcjonariuszy z tytułu niewniesionych wkładów i inne.
Pożyczka
jest odpłatnym przekazaniem – na podstawie umowy pożyczkowej-
środków pieniężnych pożyczkobiorcy przez pożyczkodawcę na
sfinansowanie określonych przedsięwzięć. Ceną za korzystanie z
pożyczki jest oprocentowanie .
Specyficzną
grupę rozrachunków stanowią należności dochodzone przez
jednostkę w drodze postępowania sądowego, zwane także
roszczeniami lub należnościami wątpliwymi. Roszczenie oznacza
wierzytelność, dla której ustalenia wierzyciel musi przeprowadzić
odpowiednie postępowanie wyjaśniające w celu stwierdzenia, czy
określona kwota jest jego należnością lub ustalenia dłużnika .
Są to zazwyczaj należności, które w części lub całości nie są
akceptowane przez dłużnika. Należności dochodzone w trybie
postępowania sądowego stają się roszczeniami spornym.
Roszczenia
te mogą dotyczyć w szczególności:
-
dostawców i odbiorców krajowych i zagranicznych z tytułu umów
kupna-sprzedaży dostaw materiałów, robót i usług,
-
dłużników postawionych w stan upadłości,
-
pracowników i innych osób fizycznych i prawnych z tytułu
niedoborów i szkód powstałych w rzeczowych i pieniężnych
składnikach majątku jednostki i składnikach obcych będących pod
jej pieczą,
-
wszelkich innych należności dochodzonych w sądzie, w drodze
powództwa cywilnego, od kontrahentów jednostki .
Na
należności w postępowaniu sądowym nie objęte gwarancją lub
innym zabezpieczeniem dokonywane są odpisy aktualizujące
rozrachunki zaliczane do pozostałych kosztów operacyjnych pod datą
skierowania pozwu do sądu, nie później niż w dniu kończącym rok
obrotowy. Odpisy aktualizujące zostały omówione w poniżej.
Dochodzenie
tych wierzytelności wymaga ponoszenia dodatkowych kosztów (np.
opłat sądowych, rzeczoznawców sądowych), które w momencie
poniesienia traktuje się jako pozostałe koszty operacyjne.
Zasądzony od osób odpowiedzialnych za zwrot kosztów postępowania
spornego i odsetki za zwlokę ujmowane odpowiednio jako pozostałe
przychody operacyjne lub przychody finansowe .
Odpis
aktualizujący przeważnie jest adresowany do należności ściśle
określonych kontrahentów.
Określając
wartość bilansową należności, podobnie jak przy wycenie innych
składników aktywów, należy uwzględnić zasadę ostrożności,
która w tym przypadku nakazuje ocenić możliwości wyegzekwowania
wykazywanych w księgach rachunkowych stanów należności i
aktualizację ich wartości.
Zgodnie
z przepisami ustawy obowiązującej do końca 2001 roku jednostka
miała obowiązek utworzyć rezerwę, obejmującą część lub
całość należności, co, do której zachodzą okoliczności
czyniące należność trudną lub niemożliwą do wyegzekwowania.
Od
1 stycznia 2002r. znowelizowane przepisy nie przewidują tworzenia
rezerw; jednostka aktualizuje wartość należności poprzez
dokonanie odpisu aktualizującego (w przypadku pewnej lub
uprawdopodobnionej jej nieściągalności), uwzględniając stopień
prawdopodobieństwa ich zapłaty.
Odpisu
aktualizującego wartość należności dokonuje się w odniesieniu
do:
-
należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub stan
upadłości do wysokości należności nieobjętej gwarancją lub
innym zabezpieczeniem należności, zgłoszonej likwidatorowi lub
sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym,
-
należności od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o
ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza na
zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego - w pełnej
wysokości należności,
-
należności kwestionowanych przez dłużników oraz z których
zapłatą dłużnik zalega, a według oceny sytuacji majątkowej i
finansowej dłużnika splata należności w umownej kwocie nie jest
prawdopodobna – do wysokości nie pokrytej gwarancją lub innym
zabezpieczeniem należności,
-
należności stanowiących równowartość kwot podwyższających
należności, w stosunku, do których uprzednio dokonano odpisu
aktualizującego - w wysokości tych kwot, do czasu ich otrzymania
lub odpisania,
-
należności przeterminowane lub nieprzeterminowanych o znacznym
stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności, w przypadkach
uzasadnionych rodzajem prowadzonej działalności lub strukturą
odbiorców – w wysokości wiarygodnie oszacowanej kwoty odpisu, w
tym także ogólnego, na nieściągalne należności.
Odpisami
aktualizującymi obejmuje się tę cześć należności, na którą
wierzyciel nie ma zabezpieczenia, a więc grozi mu realne poniesienie
straty, z uwzględnieniem stopnia ryzyka. Brak zabezpieczenia
wyznacza, zatem górną granicę odpisu, a jego wysokość może
opiewać np. na 80 lub 90% kwoty możliwej straty.
Odpisy
aktualizujące wartość należności zalicza się do:
1)
pozostałych kosztów operacyjnych, jeżeli należność, której
dotyczy odpis, powstała z innych tytułów niż operacje
finansowe,
2)
kosztów finansowych, jeżeli należność, której dotyczy odpis,
powstała z operacji finansowej,
3)
należności umorzone przedawnione lub nieściągnięte zmniejszają
dokonane uprzednio odpisy aktualizacyjne,
4)
w przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu
aktualizującego wartość należności (aktywów), równowartość
całości lub odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu
aktualizującego zalicza się do pozostałych przychodów
operacyjnych lub przychodów finansowych. Oznacza to, że jeśli
nastąpiła spłata należności odjętej odpisem aktualizacyjnym,
zarachowuje się do przychodów równolegle do księgowania spłaty
.
Zaliczka
na poczet dostaw i usług często bywa definiowana jako płatność
dokonana przed terminem, w którym powstał obowiązek zapłaty za
całą dostawę lub całe wykonane świadczenie, a zaliczka gotówkowa
określana jest jako, zaliczka dokonana w trybie gotówkowym lub też
jako część należności wpłacana z góry na poczet tej
należności. Za odpowiednik słowa zaliczka często uznawany jest
termin „przedpłata”, rzadziej „zadatek”, przy czym, podczas
gdy przedpłatę uznaje się niemal za synonim
zaliczki to zadatek wymaga dodatkowych uwarunkowań.
Przedpłata
definiowana jest jako kaucja lub inna wpłata dokonana przez odbiorcę
towarów lub wyświadczeniem usług. Pojęcie przedpłaty
Kwoty
pobierane zgodnie z umową na poczet zapłaty za dostawy i usługi,
określane jako przedpłata (zaliczka, zadatek) ujmuje się w
księgach rachunkowych stosując art. 41 ust 1 pkt. 1 U.o.R., w myśl
którego traktuje się je jako równowartość otrzymanych od
kontrahentów środków pieniężnych z tytułu świadczeń, których
wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych i w związku
z tym są one przedmiotem rozliczeń międzyokresowych przychodów.
Ponadto należy uwzględnić obowiązujące w tym zakresie przepisy
dotyczące podatku od towarów i usług.
Klasyfikacja
i rodzaje należności
Wyróżnia
się kilka sposobów klasyfikacji należności. Sposoby te sprawiają,
że możemy należności grupować wg wielu różnorodnych kryteriów.
Oto one:
A)
Kryterium podmiotowe
B)
Kryterium przedmiotowe
C)
Kryterium zasięgu terytorialnego
D)
Kryterium terminowości
E)
Kryterium rodzaju działalności
W
kryterium podmiotowym należności dzielimy na należności od
odbiorców, należności publiczno-prawne, należności od
udziałowców i akcjonariuszy, należności bankowe oraz należności
od innych osób fizycznych. Kryterium przedmiotowe natomiast grupuje
należności na: należności z tytułu dostaw i usług, należności
z tytułów podatków, dotacji, ubezpieczeń społecznych i
zdrowotnych oraz innych świadczeń,, należności od pracowników z
tytułu wynagrodzeń, należności z tytułu emisji papierów
wartościowych, należności z tytułu udzielonych pożyczek i
kredytów, należności z innych tytułów. Przedmiotowe
zróżnicowanie należności można przedstawić następująco
:
Tabela
nr 2
NALEŻNOŚCI
Z
tytułu dostaw i usług Z tytułu podatków, dotacji, ceł,
ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych i innych świadczeń Inne
należności
Następnym
kryterium wg, którego dzielimy należności jest kryterium zasięgu
terytorialnego. Grupuje ono należności na krajowe i
zagraniczne.
Kryterium
terminowości, dzieli należności na długoterminowe i
krótkoterminowe Ostatnim kryterium, jakie wyróżniamy jest podział
należności ze względu na rodzaj prowadzonej należności.
Wyróżniamy tutaj należności dotyczące działalności
operacyjnej, finansowej i inwestycyjnej .
W
wyniku klasyfikacji należności możemy dokonać pogrupowania
należności.
Do
podstawowych grup należności należy zaliczyć:
-
Należności od odbiorców
-
Należności od pracowników
-
Należności publiczno prawne
-
Pozostałe należności
-
Roszczenia
-
Odpisy aktualizujące należności
Poniżej
przedstawiono krótką charakterystyke poszczególnych rodzajów
należności.
Należności
od odbiorców stanowią podstawową i najbardziej powszechną formę
należności. Wynikają one z podstawowej działalności prowadzoną
przez podmioty gospodarcze. Powstają z transakcji sprzedaży
materiałów, towarów i produktów gotowych, opakowań i usług z
kontrahentami krajowymi. Do rozrachunków z tytułu dostaw i usług
zalicza się również rozliczenia z tytułu:
-
sprzedaży zrealizowanej na warunkach umowy komisu
,
-
sprzedaży produktów rolnych, runa leśnego i surowców wtórnych,
-
pobieranych przez sprzedawców zaliczek na poczet dostaw i usług,
-
udzielanych przez sprzedawców bonifikat, rabatów i opustów przy
sprzedaży towarów, produktów i usług,
-
reklamacji zgłoszonych przez nabywców do dostawców, dotyczących
zrealizowanych dostaw i usług.
Nie
zalicza się do należności z tytułu dostaw i usług należności
wynikających z sprzedaży rzeczowych składników aktywów trwałych
(środków trwałych oraz środków trwałych w budowie) oraz
wartości niematerialnych i prawnych, a także nabytych na podstawie
umowy leasingu, również zaliczek na poczet dostaw wymienionych
wyżej składników aktywów trwałych.
Ustawa
o rachunkowości narzuca obowiązek prowadzenia do rozrachunków kont
księgi pomocniczej z podziałem na poszczególnych kontrahentów.
Stopień rozbudowy kont syntetycznych i analitycznych należy do
decyzji kierownika jednostki. Zależy on od potrzeb informacyjnych
jednostki oraz sposobu organizacji ewidencji.
Na
należności z tytułu dostaw i usług składają się należności
krajowe oraz zagraniczne.
Należności
od pracowników stanowią następujące pozycje występujące w
rozrachunkach z pracownikami:
-
udzielonych zaliczek gotówkowych lub bezgotówkowych na poczet
wydatków związanych z podróżami służbowymi,
-
udzielonych zaliczek gotówkowych lub bezgotówkowych na poczet
zakupów na rzecz przedsiębiorstwa,
-
nierozliczonych wydatków opłaconych za pomocą firmowych kart
płatniczych używanych przez pracowników,
-
bezspornego zawinionego niedoboru lub szkody powstałej z winy
pracownika w rzeczowych lub pieniężnych składnikach majątku
jednostki gospodarczej (np. należność od magazyniera z tytułu
zawinionego niedoboru stwierdzonego podczas inwentaryzacji),
-
refakturowania kosztów usług na rzecz pracowników (np.
refakturowanie kosztów z tytułu używania służbowych telefonów
dla celów prywatnych),
-
dokonanej na rzecz pracowników sprzedaży składników majątkowych
(np. sprzedaży wyrobów produkowanych przez jednostkę dla
pracowników).
Należności
publiczno prawne są to należności od takich podmiotów jak Urząd
Skarbowy, Urząd Celny, Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz
należności od innych jednostek, w zakresie, których obowiązują
przepisy ordynacji podatkowej dotyczące zobowiązań podatkowych i
zrównanych z nimi tytułów płatności.
Na
należności publiczno prawne składają się w szczególności
rozrachunki:
-
z urzędami skarbowymi, z tytułu podatków: od towarów i usług,
dochodowego od osób prawnych, dochodowego od osób fizycznych, oraz
podatku od czynności cywilnoprawnych,
-
urzędami miast i gmin, z tytułu podatku od nieruchomości, podatku
od środków transportu,
-
z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) z tytułu składek
ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, na Fundusz Pracy oraz
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
-
urzędami celnymi z tytułu ceł, podatku akcyzowego,
-
inne, do których stosuje się przepisy ordynacji podatkowej.
Do
pozostałych należności krajowych i zagranicznych dotyczących
działalności gospodarczej zaliczamy należności od osób prawnych
i fizycznych z tytułu udzielonych pożyczek, należności wewnątrz
zakładowe oraz inne należności. Można tu np. wymienić należności
z tytułu odsetek od obligacji, należności z tytułu udzielonych
pracownikowi pożyczek w kasie zapomogowo-pożyczkowej, należności
z tytułu ubezpieczeń majątkowych (np. PZU), należności od
akcjonariuszy z tytułu niewniesionych wkładów i inne.
Pożyczka
jest odpłatnym przekazaniem – na podstawie umowy pożyczkowej-
środków pieniężnych pożyczkobiorcy przez pożyczkodawcę na
sfinansowanie określonych przedsięwzięć. Ceną za korzystanie z
pożyczki jest oprocentowanie.
Specyficzną
grupę rozrachunków stanowią należności dochodzone przez
jednostkę w drodze
postępowania
sądowego, zwane także roszczeniami lub należnościami wątpliwymi.
Roszczenie oznacza wierzytelność, dla której ustalenia wierzyciel
musi przeprowadzić odpowiednie postępowanie wyjaśniające w celu
stwierdzenia, czy określona kwota jest jego należnością lub
ustalenia dłużnika. Są to zazwyczaj należności, które w części
lub całości nie są akceptowane przez dłużnika. Należności
dochodzone w trybie postępowania sądowego stają się roszczeniami
spornym.
Roszczenia
te mogą dotyczyć w szczególności:
-
dostawców i odbiorców krajowych i zagranicznych z tytułu umów
kupna-sprzedaży dostaw materiałów, robót i usług,
-
dłużników postawionych w stan upadłości,
-
pracowników i innych osób fizycznych i prawnych z tytułu
niedoborów i szkód powstałych w rzeczowych i pieniężnych
składnikach majątku jednostki i składnikach obcych będących pod
jej pieczą,
-
wszelkich innych należności dochodzonych w sądzie, w drodze
powództwa
cywilnego, od kontrahentów jednostki.
Na
należności w postępowaniu sądowym nie objęte gwarancją lub
innym zabezpieczeniem dokonywane są odpisy aktualizujące
rozrachunki zaliczane do pozostałych kosztów operacyjnych pod datą
skierowania pozwu do sądu, nie później niż w dniu kończącym rok
obrotowy. Odpisy aktualizujące zostały omówione w poniżej.
Dochodzenie
tych wierzytelności wymaga ponoszenia dodatkowych kosztów (np.
opłat sądowych, rzeczoznawców sądowych), które w momencie
poniesienia traktuje się jako pozostałe koszty operacyjne.
Zasądzony od osób odpowiedzialnych za zwrot kosztów postępowania
spornego i odsetki za zwlokę ujmowane odpowiednio jako pozostałe
przychody operacyjne lub przychody finansowe.
Odpis
aktualizujący przeważnie jest adresowany do należności ściśle
określonych kontrahentów.
Określając
wartość bilansową należności, podobnie jak przy wycenie innych
składników aktywów, należy uwzględnić zasadę ostrożności,
która w tym przypadku nakazuje ocenić możliwości wyegzekwowania
wykazywanych w księgach rachunkowych stanów należności i
aktualizację ich wartości.
Zgodnie
z przepisami ustawy obowiązującej do końca 2001 roku jednostka
miała obowiązek utworzyć rezerwę, obejmującą część lub
całość należności, co, do której zachodzą okoliczności
czyniące należność trudną lub niemożliwą do wyegzekwowania.
Od
1 stycznia 2002r. znowelizowane przepisy nie przewidują tworzenia
rezerw; jednostka aktualizuje wartość należności poprzez
dokonanie odpisu aktualizującego (w przypadku pewnej lub
uprawdopodobnionej jej nieściągalności), uwzględniając stopień
prawdopodobieństwa ich zapłaty.
Odpisu
aktualizującego wartość należności dokonuje się w odniesieniu
do:
-
należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub stan
upadłości do wysokości należności nieobjętej gwarancją lub
innym zabezpieczeniem należności, zgłoszonej likwidatorowi lub
sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym,
-
należności od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o
ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza na
zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego - w pełnej
wysokości należności,
-
należności kwestionowanych przez dłużników oraz z których
zapłatą dłużnik zalega, a według oceny sytuacji majątkowej i
finansowej dłużnika splata należności w umownej kwocie nie jest
prawdopodobna – do wysokości nie pokrytej gwarancją lub innym
zabezpieczeniem należności,
-
należności stanowiących równowartość kwot podwyższających
należności, w stosunku, do których uprzednio dokonano odpisu
aktualizującego - w wysokości tych kwot, do czasu ich otrzymania
lub odpisania,
-należności
przeterminowane lub nieprzeterminowanych o znacznym stopniu
prawdopodobieństwa nieściągalności, w przypadkach uzasadnionych
rodzajem prowadzonej działalności lub strukturą odbiorców – w
wysokości wiarygodnie oszacowanej kwoty odpisu, w tym także
ogólnego, na nieściągalne należności.
Odpisami
aktualizującymi obejmuje się tę cześć należności, na którą
wierzyciel nie ma zabezpieczenia, a więc grozi mu realne poniesienie
straty, z uwzględnieniem stopnia ryzyka. Brak zabezpieczenia
wyznacza, zatem górną granicę odpisu, a jego wysokość może
opiewać np. na 80 lub 90% kwoty możliwej straty.
Odpisy
aktualizujące wartość należności zalicza się do:
1)
pozostałych kosztów operacyjnych, jeżeli należność, której
dotyczy odpis, powstała z innych tytułów niż operacje
finansowe,
2)
kosztów finansowych, jeżeli należność, której dotyczy odpis,
powstała z operacji finansowej,
3)
należności umorzone przedawnione lub nieściągnięte zmniejszają
dokonane uprzednio odpisy aktualizacyjne,
4)
w przypadku ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu
aktualizującego wartość należności (aktywów), równowartość
całości lub odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu
aktualizującego zalicza się do pozostałych przychodów
operacyjnych lub przychodów finansowych. Oznacza to, że jeśli
nastąpiła spłata należności odjętej odpisem aktualizacyjnym,
zarachowuje się do przychodów równolegle do księgowania
spłaty.
Zaliczka
na poczet dostaw i usług często bywa definiowana jako płatność
dokonana przed terminem, w którym powstał obowiązek zapłaty za
całą dostawę lub całe wykonane świadczenie, a zaliczka gotówkowa
określana jest jako, zaliczka dokonana w trybie gotówkowym lub też
jako część należności wpłacana z góry na poczet tej
należności. Za odpowiednik słowa zaliczka często uznawany jest
termin „przedpłata”, rzadziej „zadatek”, przy czym, podczas
gdy przedpłatę uznaje się niemal za synonim zaliczki to zadatek
wymaga dodatkowych uwarunkowań.
Przedpłata
definiowana jest jako kaucja lub inna wpłata dokonana przez odbiorcę
towarów lub wyświadczeniem usług. Pojęcie przedpłaty
Kwoty
pobierane zgodnie z umową na poczet zapłaty za dostawy i usługi,
określane jako przedpłata (zaliczka, zadatek) ujmuje się w
księgach rachunkowych stosując art. 41 ust 1 pkt. 1 U.o.R., w myśl
którego traktuje się je jako równowartość otrzymanych od
kontrahentów środków pieniężnych z tytułu świadczeń, których
wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych i w związku
z tym są one przedmiotem rozliczeń międzyokresowych przychodów.
Ponadto należy uwzględnić obowiązujące w tym zakresie przepisy
dotyczące podatku od towarów i usług.
Audyt wewnętrzny -- według definicji podanej przez The Institute of Internal Auditors (IIA) -- jest niezależną działalnością doradczą i weryfikującą (ang. assurance activity), której celem jest usprawnienie operacyjne organizacji i wniesienie do niej wartości dodanej. Audyt wewnętrzny pomaga organizacji w osiąganiu jej celów poprzez systematyczne i metodyczne podejście do oceny i doskonalenia skuteczności procesów zarządzania ryzykiem, kontroli i zarządzania organizacją (ang. governance).
Historia
Nowoczesny audyt wewnętrzny powstał w XX wieku. Największą obecnie międzynarodową organizacją zrzeszającą audytorów wewnętrznych, Instytut Audytorów Wewnętrznych (ang. The Institute of Internal Auditors), założono w 1941 roku.
Audytorzy wewnętrzni początkowo byli odpowiedzialni głównie za sprawdzanie poprawności danych finansowych organizacji. Autorzy Sawyer's Internal Auditing, L. B. Sawyer i M. A. Dittenhofer, uważają, że audyty praktykowane były już 3500 lat przed naszą erą w Mezopotamii. Odkryto bowiem dokumenty finansowe z tego okresu noszące oznaki sprawdzania i weryfikacji danych zawartych w tych dokumentach. Podobne oznaki wykryto w dokumentach egipskich, chińskich, perskich i żydowskich.
W ciągu XX wieku orientacja audytu wyewoluowała z rachunkowo-księgowej w kierunku biznesowo-zarządczej. Wiąże się to z rosnącym poziomem złożoności działalności gospodarczej organizacji oraz coraz bardziej ograniczoną możliwością bezpośredniego kierowania ich działalnością.
Postępuje również specjalizacja audytu np. w zakresie audytu systemów informatycznych. Międzynarodową organizacją zajmującą się promowaniem zasad audytu informatycznego jest ISACA, której początki sięgają 1967 roku.
Audyt wewnętrzny a procesy zarządzania ryzykiem
Działalność audytu jest skoncentrowana na obszarach w których występują najbardziej istotne ryzyka dla organizacji. Ma za zadanie ocenę efektywności procesów zarządzania ryzykiem. Jest to szczególnie istotne dla działalności gospodarczej organizacji.
Audyt wewnętrzny a ład korporacyjny
Dobre praktyki ładu korporacyjnego opracowane na przełomie XX i XXI wieku duże znaczenie przywiązują do audytu wewnętrznego. Zalecają podporządkowanie prac audytu wewnętrznego Komitetowi ds. Audytu, w którego skład wchodzą niewykonawczy członkowie Rady Nadzorczej organizacji.
Regulacje amerykańskiej Ustawy Sarbanes-Oxley (tzw. SOX) są bardziej radykalne co do podziału obowiązków i odpowiedzialności w organizacji.
Jednostki sektora finansów publicznych
Definicja poniższa odnosi się do audytu wewnętrznego prowadzonego w jednostkach sektora finansów publicznych.
Audyt wewnętrzny to ogół działań, poprzez które kierownictwo jednostki uzyskuje ocenę funkcjonowania jednostki w zakresie gospodarki finansowej pod względem:
gospodarności,
legalności,
celowości,
rzetelności,
a także przejrzystości i jawności.
Podstawowe zasady funkcjonowania audytu wewnętrznego w polskiej administracji publicznej określa ustawa o finansach publicznych oraz rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie szczegółowego sposobu i trybu przeprowadzania audytu wewnętrznego.
Audyt wewnętrzny
Podstawowe
zadania audytu wewnętrznego czyli: ocena zarządzania ryzykiem,
usprawnianie procesów operacyjnych i wzmacnianie ładu
korporacyjnego mają kluczowe znaczenie zarówno w
przedsiębiorstwach,
jak i w jednostkach
sektora finansów publicznych.
Zmieniające
się wymogi w zakresie kontroli finansowej i zarządzania sektorem
finansów publicznych zobowiązują wszystkie jednostki do wdrożenia
i rozwijania funkcji audytu wewnętrznego. Stopniowo w Polsce tworzy
się nowa grupa zawodowa – audytorzy wewnętrzni.
Audyt
wewnętrzny
Audyt
wewnętrzny
- według definicji podanej przez The Institute of Internal Auditors
(IIA) -- jest niezależną działalnością doradczą i weryfikującą
(ang. assurance activity), której celem jest usprawnienie operacyjne
organizacji i wniesienie do niej wartości dodanej. Audyt wewnętrzny
pomaga organizacji w osiąganiu jej celów poprzez systematyczne i
metodologiczne podejście do oceny i doskonalenia skuteczności
procesów zarządzania ryzykiem, kontroli i zarządzania organizacją
(ang. governance).
Historia
Nowoczesny
audyt wewnętrzny powstał w XX wieku. Największą obecnie
międzynarodową organizacją zrzeszającą audytorów wewnętrznych,
Instytut Audytorów Wewnętrznych (ang. The Institute of Internal
Auditors), założono w 1941 roku.
Audytorzy
wewnętrzni początkowo byli odpowiedzialni głównie za sprawdzanie
poprawności danych finansowych organizacji. Autorzy Sawyer's
Internal Auditing, L. B. Sawyer i M. A. Dittenhofer, uważają, że
audyty praktykowane były już 3500 lat przed naszą erą w
Mezopotamii. Odkryto bowiem dokumenty finansowe z tego okresu noszące
oznaki sprawdzania i weryfikacji danych zawartych w tych dokumentach.
Podobne oznaki wykryto w dokumentach egipskich, chińskich, perskich
i żydowskich.
W
XX wieku orientacja audytu została zmieniona z rachunkowo-księgowej
na biznesowo-zarządczą. Wiąże się to z rosnącym poziomem
złożoności działalności gospodarczej organizacji oraz coraz
bardziej ograniczoną możliwością kierowania bezpośredniego ich
działalności.
Audyt
wewnętrzny a procesy zarządzania ryzykiem
Działalność
audytu jest skoncentrowana na obszarach w których występują
najbardziej istotne ryzyka dla organizacji. Ma za zadanie ocenę
efektywności procesów zarządzania ryzykiem. Jest to szczególnie
istotne dla działalności gospodarczej organizacji.
Audyt
wewnętrzny a ład
korporacyjny
Dobre
praktyki ładu korporacyjnego opracowane na przełomie XX i XXI wieku
duże znaczenie przywiązują do audytu wewnętrznego. Zalecają
podporządkowanie prac audytu wewnętrznego Komitetowi Audytu, w
którego skład wchodzą niewykonawczy członkowie Rady Nadzorczej
organizacji.
Regulacje
amerykańskiej Ustawy Sarbanes-Oxley (tzw. SOX) są bardziej
radykalne co do podziału obowiązków i odpowiedzialności w
organizacji.
Jednostki
sektora finansów publicznych
Definicja
poniższa odnosi się do audytu wewnętrznego prowadzonego w
jednostkach sektora finansów publicznych. Audyt
wewnętrzny
to ogół działań, poprzez które kierownictwo jednostki uzyskuje
ocenę funkcjonowania jednostki w zakresie gospodarki finansowej pod
względem:
gospodarności,
legalności,
celowości,
rzetelności,
a
także przejrzystości i jawności.
Podstawowe
zasady funkcjonowania audytu wewnętrznego w polskiej administracji
publicznej określa ustawa o finansach publicznych oraz
rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie szczegółowego sposobu
i trybu przeprowadzania audytu wewnętrznego.
Audyt zewnętrzny-zakres działalności
badanie jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych sporządzonych zgodnie z polskimi zasadami rachunkowości, badanie jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych sporządzonych zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej, Standardami US GAAP, badanie projektów i programów finansowanych ze środków UE, wyceny przedsiębiorstw, doradztwo księgowe, podatkowe i finansowe, raportowanie finansowe, prowadzenie ksiąg rachunkowych, analizy i przeglądy ekonomiczno-finansowe (due diligence), doradztwo dotyczące organizacji i informatyzacji rachunkowości, audyt przedprywatyzacyjny i prywatyzacyjny, ekspertyzy ekonomiczno – finansowe, doradztwo z zakresu połączeń i przejęć, organizacja szkoleń w zakresie rachunkowości i podatków, doradztwo w zakresie planów kont, outsourcing księgowy, opracowanie systemów i regulaminów kontroli wewnętrznej
Audyt wewnętrzny jest zawodu i działalności zaangażowanych w pomaganie organizacjom osiągnięcia swoich celów. It does this by utilizing a systematic methodology for analyzing business processes, procedures and activities with the goal of highlighting organizational problems and recommending solutions. Czyni to za pomocą systematycznej metodologii analizy procesów biznesowych, procedur i działań mających na celu podkreślenie problemów organizacyjnych i rekomendowanie rozwiązań. Professionals called internal auditors are employed by organizations to perform the internal auditing activity. Audytorów wewnętrznych, specjalistów zwane są zatrudnione przez organizacje do wykonywania działalności audytu wewnętrznego.
The scope of internal auditing within an organization is broad and may involve topics such as the efficacy of operations, the reliability of financial reporting, deterring and investigating fraud, safeguarding assets, and compliance with laws and regulations. Zakresu audytu wewnętrznego w ramach organizacji jest szeroki i może obejmować tematy takie jak skuteczność działań, wiarygodność sprawozdawczości finansowej, odstraszanie i śledczy nadużyć, ochrona aktywów i zgodności z przepisami ustawowymi i wykonawczymi.
Internal auditing frequently involves measuring compliance with the entity's policies and procedures. Audytu wewnętrznego mierzenia zgodności często wiąże się z podmiotu polityki i procedur. However, Internal auditors are not responsible for the execution of company activities; they advise management and the Board of Directors (or similar oversight body) regarding how to better execute their responsibilities. Jednakże, audytorzy wewnętrzni nie są odpowiedzialni za wykonywanie działalności spółki; oni doradzać zarządzania oraz zarząd (lub podobnego organu nadzoru) w zakresie sposobu, aby lepiej wykonywać swoje obowiązki. As a result of their broad scope of involvement, internal auditors may have a variety of higher educational and professional backgrounds. W wyniku ich szeroki zakres zaangażowania, audytorzy wewnętrzni mogą być różnego rodzaju szkolnictwa wyższego i zawodowych.
Publicly-traded corporations typically have an internal auditing department, led by a Chief Audit Executive ("CAE") who generally reports to the Audit Committee of the Board of Directors , with administrative reporting to the Chief Executive Officer . Publicznie w obrocie korporacje mają zazwyczaj departamentu audytu wewnętrznego, kierowanego przez szefa wykonawczego Audytu ( "CAE"), którzy na ogół sprawozdania Komisji Rewizyjnej z zarządu, z administracyjne sprawozdawczości do Chief Executive Officer.
The profession is unregulated, though there are a number of international standard setting bodies, an example of which is the Institute of Internal Auditors ("IIA"). Zawodu jest nieuregulowanych, choć istnieje wiele organów międzynarodowych standardów, których przykładem jest Instytut Audytorów Wewnętrznych ( "IIA"). The IIA has established Standards for the Professional Practice of Internal Auditing and has over 150,000 members representing 165 countries, including approximately 65,000 Certified Internal Auditors.PMI ustaliła standardy dla Praktyce Professional kontroli wewnętrznej i posiada ponad 150.000 członków reprezentujących 165 krajów, w tym około 65.000 Certified Internal Obrachunkowego
Historia audytu wewnętrznego
The Internal Auditing profession evolved steadily with the progress of management science after World War II. Audyt wewnętrzny zawodu stale ewoluowały z postępem nauki zarządzania po II wojnie światowej. It is conceptually similar in many ways to financial auditing by public accounting firms, quality assurance and banking compliance activities. Jest to koncepcyjnie podobne pod wieloma względami do kontroli finansowej ze środków publicznych rachunkowości przedsiębiorstw, zapewnienia jakości i zgodności działalności bankowej. Much of the theory underlying internal auditing is derived from management consulting and public accounting professions. Znaczna część teorii leżących u podstaw audytu wewnętrznego wywodzi się od doradztwa w zakresie zarządzania i zawodach w zakresie księgowości publicznej. With the implementation in the United States of the Sarbanes-Oxley Act of 2002, the profession's growth accelerated, as many internal auditors possess the skills required to help companies meet the requirements of the law. Z realizacji w Stanach Zjednoczonych ustawa Sarbanes-Oxley z 2002 r., z zawodu przyspieszonego wzrostu gospodarczego, jak wiele wewnętrznych audytorów posiadających kwalifikacje wymagane w celu wsparcia firm spełniają wymogi prawa.
Niezależność organizacyjna
Aby efektywnie wykonywać swoją rolę, audytorzy wewnętrzni wymagają organizacyjną niezależność . Mimo, że audytorzy wewnętrzni są częścią zarządzania firmą i wypłacanych przez spółki, głównym klientem działalności audytu wewnętrznego jest podmiotem za nadzór i zarządzanie działaniami. Jest to zazwyczaj Komisji Rewizyjnej, podgrupy commitee z zarządu.Aby zapewnić niezależność, najbardziej szef ds. Audytu sprawozdania przewodniczącego Komisji Rewizyjnej i mogą być zastąpione wyrażeniem, że indywidualne.
Rola w kontroli wewnętrznej
Audyt wewnętrzny jest głównie ukierunkowane na poprawę kontroli wewnętrznej. Pod Ramy COSO, kontroli wewnętrznej jest szeroko rozumianego jako proces, realizowanych przez jednostki zarządu, kierownictwo i innego personelu, który ma zapewnić wystarczającą pewność w zakresie realizacji celów w następujących kategoriach kontroli wewnętrznej:
Skuteczności i efektywności działań.
Wiarygodności sprawozdawczości finansowej.
Zgodność z przepisami ustawowymi i wykonawczymi.
Zarządzający jest odpowiedzialny za kontrolę wewnętrzną. Menedżerowie muszą ustalić zasady i procedury, aby pomóc organizacji osiągnąć konkretne cele w każdej z tych kategorii. Przeprowadzania audytów wewnętrznych audytorów, aby ocenić, czy polityki i procesy są zaprojektowane i działających skutecznie i zaleceń dotyczących poprawy.
Rola w zarządzaniu ryzykiem
Profesjonalnych standardów audytu wewnętrznego wymaga funkcji do monitorowania i oceny skuteczności organizacji procesów zarządzania ryzykiem. Zarządzania ryzykiem odnosi się do sposobu organizacji określa cele, a następnie wskazuje, analizuje i reaguje na te zagrożenia, które mogłyby potencjalnie wpływ jej zdolność do realizacji jego celów.
Zgodnie z COSO przedsiębiorstwa zarządzanie ryzykiem (ERM) ramowy, ryzyko objęte strategiczne, operacyjne, sprawozdawczości finansowej i prawno-regulacyjnych kategorii.Zarządzający wykonuje działania związane z oceną ryzyka w ramach zwykłej działalności jednostki w każdej z tych kategorii.
Przykłady obejmują: planowania strategicznego, planowania gospodarczego, planowania kapitału, budżetowanie, hedging, zachęty struktura wypłat, a kredytu / pożyczki praktyk. Sarbanes-Oxley regulacje wymagają także obszerne oceny ryzyka procesów sprawozdawczości finansowej. Corporate radcy prawnego, często przygotowuje kompleksową ocenę obecnych i potencjalnych sporów spółki twarze. Audytorów wewnętrznych, może ocenić każdy z tych działalności, lub koncentrować się na procesach wykorzystywanych przez kierownictwo do sprawozdania i monitorowanie ryzyk zidentyfikowanych. Na przykład, audytorzy wewnętrzni mogą doradzać w zakresie zarządzania zgłaszania perspektywiczny działających środków do Zarządu, aby pomóc w identyfikacji pojawiających się zagrożeń.
W większych organizacjach, główne strategiczne inicjatywy są realizowane dla osiągnięcia celów i zmiany napędu. Jako członek kadry kierowniczej wysokiego szczebla, Chief Executive Audit (CAE) mogą uczestniczyć w stan aktualizacji na tych głównych inicjatyw. Stawia to w CAE w stanie przedstawić sprawozdanie z wielu głównych zagrożeń organizacji stoi do Komisji Rewizyjnej, lub zapewnienia zarządzania sprawozdawczych jest skuteczne do tego celu.
Audytorzy wewnętrzni mogą pomóc firmom ustanowienia i utrzymania Przedsiębiorstwo procesów zarządzania ryzykiem. audytorzy wewnętrzni również odgrywają ważną rolę we wspieraniu przedsiębiorstw wykonania SOX 404 top-down oceny ryzyka. W tych dwóch ostatnich dziedzinach, audytorzy wewnętrzni zazwyczaj są częścią zespołu projektowego w rolę doradczą.
Rola w ładu korporacyjnego
Działalności audytu wewnętrznego, gdyż odnosi się do ładu korporacyjnego jest na ogół nieformalne, osiągnięte głównie poprzez udział w spotkaniach i dyskusjach z członkami zarządu. Ład korporacyjny jest kombinacją procesów i struktur organizacyjnych realizowanych przez Radę Dyrektorów o poinformowanie, bezpośredni, zarządzanie i monitorowanie zasobów organizacji, strategii i polityk w kierunku realizacji celów organizacji. Audytor wewnętrzny jest często uważana za jedną z "czterech filarów" ładu korporacyjnego, w innych filarów jest Rada Dyrektorów, zarządzanie, a także audytora zewnętrznego.
A głównie z obszaru audytu wewnętrznego, gdyż odnosi się do ładu korporacyjnego jest pomoc Komisji Rewizyjnej w Radzie Dyrektorów (lub równorzędnych) skutecznie wykonywać swoich obowiązków. Może to obejmować kontroli wewnętrznej sprawozdawczości krytycznych problemów, informując Komitet prywatnie na zdolności kluczowych menedżerów, sugerując tematy lub pytania dotyczące Komisji Rewizyjnej posiedzenia, koordynowanie i starannie z usług rewidenta zewnętrznego i zarządzania w celu zapewnienia skutecznej Komisja otrzyma informacje.
Charakter działań w zakresie audytu wewnętrznego
Na podstawie oceny ryzyka w organizacji, audytorzy wewnętrzni, zarządzanie i nadzór nad izbami ustalić, gdzie koncentrują się wysiłki audytu wewnętrznego. Audyt wewnętrzny działalność prowadzona jest na ogół jako jeden lub więcej projektów.Typowy projekt audytu wewnętrznego obejmuje następujące etapy:
- Ustalenie, zakresu i celów audytu do odpowiedniego zarządzania.
-Rozwijać zrozumienie działalności obszaru objętego przeglądem. Obejmuje to cele, pomiary, oraz kluczowych rodzajów transakcji. Wiąże się to z analizą dokumentów i rozmów. Diagramamy i opowiadania mogą być tworzone w razie potrzeby.
Opisz kluczowych zagrożeń stojących na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie audytu.:
Zidentyfikować kontroli procedur stosowanych w celu zapewnienia, każdy klawisz ryzyka i transakcji typu jest właściwie kontrolowane i monitorowane.
Opracowanie i wykonanie opartego na ryzyku podejście pobierania i badania próbek w celu określenia, czy najważniejsze kontrole działają zgodnie z przeznaczeniem.
Sprawozdanie określone problemy a negocjować z planów działania w celu zarządzania rozwiązują problemy.
Audytu wewnętrznego służby utrzymania są kontynuacją bazy danych dla tego celu.
Projekt długość waha się w oparciu o złożoności działalności badanej i Audytu Wewnętrznego dostępnych zasobów. Wiele z powyższych kroków jest iteracyjny i może nie wszystkie występują w kolejności wskazanej.
Przez analizowanie i rekomendowanie ulepszeń biznesowych w krytycznych obszarach, audytorów pomóc może organizacji realizacja jej celów. Oprócz oceny procesów biznesowych, specjalistów o nazwie Information Technology (IT) Obrachunkowego przegląd technologii informatycznych kontroli.
Opracowanie planu spotkań
Standardami audytu wewnętrznego wymaga opracowania planu audytu zobowiązania (projekty) na podstawie oceny ryzyka, aktualizowane co najmniej raz w roku. Wejściowego kierownictwa wyższego szczebla i zarządu jest zazwyczaj włączone w ten proces. Wiele wydziałów ich aktualizacji planu spotkań w ciągu całego roku jako ryzyka lub priorytetami zmian organizacyjnych. Ten wysiłek pomaga zapewnić kontrolę działalności jest zgodna z celami organizacji, poprzez odpowiadanie na dwa kluczowe pytania: po pierwsze, jakie są cele organizacji, starając się osiągnąć w nadchodzącym okresie. Po drugie, jak można w Departamencie Audytu Wewnętrznego pomóc organizacji w osiąganiu tych celów?
Audytorzy wewnętrzni często przeprowadzają serię wywiadów z wyższego szczebla zarządzania w celu identyfikacji potencjalnych zobowiązań. Zmiany w ludziach, procesów, systemów lub często generowania pomysłów audytu projektu. Różne dokumenty są sprawdzane, takie jak plany strategiczne, sprawozdania finansowe, doradztwo studia, itp. Ponadto, wyniki wcześniejszych audytów i rozwiązywania otwartych problemów są brane pod uwagę. Na przykład, nawet jeśli jest ważny obszar działalności, przed kontroli pracy oraz rodzaj i status otwarty, mogą uniemożliwić dalsze niepotrzebne kwestie kontroli nakładu . Jeśli organizacja ma formalnego przedsiębiorstwa zarządzanie ryzykiem (ERM) programu, zidentyfikowanych zagrożeń tam pomogą ograniczyć ilość oddzielnych oceną ryzyka Audytu Wewnętrznego.
Wstępny plan spotkań jest udokumentowany i priorytetowy. Inspekcja zasobów i wiedzy są następnie rozpatrzone i ostateczny plan przedstawiony kierownictwu wyższego szczebla i Komisji Rewizyjnej. Prezentacje różnią się w zależności od potrzeb zainteresowanych stron, ale zazwyczaj zawierają następujące informacje:
Podsumowanie najważniejszych celów, ryzyka i odpowiadające im główne audytów, w celu zilustrowania dostosowania;
Analizy kontroli nakładu wzdłuż różnych wymiarów (np. w biznesie, COSO cel kategorii, lista albumów, Sarbanes-Oxley, w porównaniu z poprzednim roku, itp.) wraz z komentarzem dotyczących zmian;
Krótki opis projektów zidentyfikowanych krytycznych;
Projekty wniosku, ale nie planowane do realizacji ze względu na priorytety i zasoby;
Wymagane współfinansowanie pozyskiwania wysiłku, poza ekspertyzy, gdzie zazwyczaj jest wymagana lub w okresach szczytowych i
Dodatek materiałów, takich jak podejście do planowania, założenia (np. dni na biegłego rewidenta i poziomu zatrudnienia) i krótki opis wszystkich planowanych audytów i związanych z nimi priorytetów.
Pomiar funkcji audytu wewnętrznego
Pomiaru funkcji audytu wewnętrznego może dotyczyć podejścia wyważania wyników audytu wewnętrznego. Są one przede wszystkim oparte na ocenie jakości, radą i informacjami przekazanymi Komisji Rewizyjnej i kierownictwu. Jest to jednak przede wszystkim jakościowe, a zatem trudne do zmierzenia. "Klient badań" wysyłane do kluczowych menedżerów po każdej kontroli projektu lub raportu mogą być wykorzystane do pomiaru wydajności, z badania rocznego Komisji Rewizyjnej. Punktacja na wymiary takie jak profesjonalizm, jakość rady, terminowości prac, użyteczność spotkań i jakości statusu aktualizacje są typowe w takich badaniach.
Ilościowo mogą być wykorzystywane również do pomiaru funkcji poziomu wykonania i kwalifikacji swoich pracowników. Do najważniejszych środków należą:
-Plan zakończenia: To jest miarą stopnia, do którego roczny plan spotkań jest wypełniony, mierzona w danym momencie. Może być mierzony za pomocą liczby zrealizowanych projektów, ważoną przez planowaną wielkość każdego projektu, z szacunków dla projektów w toku. Mierzonych przez cały rok, to w porównaniu z odsetek rok upłynął.
-Sprawozdanie wydania: Jest to miara czasu, jaki upłynął od zakończenia badania do wydania ostatecznego sprawozdania z audytu, w tym zarządzania planów działania. Może to być mierzone w procentach, średniej dni lub sprawozdań, np.standardowo, takich jak 30 dni. Ustanawiającego oczekiwania dotyczące czasu zarząd odpowiedzi na zalecenia raportu jest krytyczny. Ponadto, zakres i stopień zmian zaangażowanych w raporcie plany działania są kluczowe zmienne. Na przykład, sprawozdanie na jednym sklepie wymagające jedynie Store Manager działania mogą podjąć, aby kwestia 3-5 dni. Należy jednak pamiętać, że ustalenia raportu konsolidacji od 20 w sklepach detalicznych, z planów działań z krajowymi ,konsekwencje ustalone przez kierownictwo, może potrwać 30-60 dni w złożonych organizacjach.
-Zeszyt zamknięcia: kontrolne Zgłoszone wnioski są często nazywane "problemami" lub "brakiem". Profesjonalne standardowe funkcje audytów ymagają, aby śledzić wyniki zgłoszone do uchwały, która wymaga utrzymania w kwestii kontynuacji bazy danych.
Liczbę dni, że zgłoszone kwestie pozostają otwarte, lub po ich zamknięciu uzgodnionej daty, są kluczowymi środkami. Oprócz bazy danych sprawozdawczych statystyki, takie jak liczba otwartych kwestii (nierozwiązane), zamknięta (rozwiązane), i kwestie otwarte / zamknięte w danym okresie są przydatne statystyki.
-Kwalifikacje pracowników: To może być mierzony poprzez procent pracowników z certyfikatów zawodowych, stopni naukowych, a także ogólną lat doświadczenia.
Staff utilization rate: This is measured as the percentage of time spent on projects, as opposed to administrative time such as training or vacation. Personel stopień wykorzystania: To jest mierzona jako procent czasu spędzonego na projekty, w przeciwieństwie do czasu administracyjnych, takich jak szkolenia lub wakacje. Many internal audit departments track time by audit project. Wiele działów audytu wewnętrznego toru w czasie kontroli projektu. This is typically captured in a database or spreadsheet. Jest to zazwyczaj uwzględniane w bazie danych lub arkusza kalkulacyjnego.
Staffing level: The number of positions filled relative to the authorized staffing level. Pracowników: liczba miejsc wypełniona w stosunku do poziomu autoryzowanego personelu. Due to the challenge of finding qualified staff, departments may have rotational programs to bring in management to complete tours in the function or be "guest" auditors. Ze względu na wyzwania związane ze znalezieniem wykwalifikowanych pracowników, wydziałów mogą mieć obrotowa programy do zarządzania, aby zakończyć wycieczki w funkcji lub "guest" audytorów. Audyt departamentów również "źródło współfinansowania, co oznacza, że uzyskanie zamówienia rewidentów z usługodawcami.
Rozwój i zatrzymanie pracowników
Opracowanie i zachowaniu wysokiej jakości specjalistów jest kluczową sprawą w zawodzie.Najważniejsze metody rozwoju i utrzymania pracowników personelu audytu wewnętrznego obejmują:
Zapewnienie wyzwanie, zróżnicowane zadania
Zapewnienie jakości nadzoru
Zapewnienie pracownikom uczestniczy w projektach od początku do końca, aby dowiedzieć się wszystkich faz procesu audytu
Zapewnienie możliwości ołowiu (w-charge) projekty, poczynając od bardziej uporządkowany projektów, takich jak Sarbanes-Oxley pracy
Departamentów uczestniczących w sprawie poprawy grup zadaniowych, takich jak przygotowanie do zapewnienia jakości
Uczestniczących w procesie rekrutacji oraz wywiady dla nowych pracowników,
Poprzez obracanie poszczególnych zespołów audytu (w większych wydziałów) lub audyty różnych firm
Zapewnienie szkoleń zarówno na zewnątrz (np. seminaria) oraz in-house szkolenia (np. spółka systemów) przez dwa tygodnie / rok
Udział w rocznych działaniach związanych z oceną ryzyka.
Zgłaszanie krytycznych ustaleń
Zazwyczaj raporty najważniejszych kwestii do Komisji Rewizyjnej kwartalnych, wraz z zarządzania na drodze ku rozwiązaniu ich. Krytycznych problemów zazwyczaj mają uzasadnione prawdopodobieństwo spowodowania znacznej szkody finansowe lub reputacji dla firmy. Za szczególnie złożone problemy, odpowiedzialni zarządcy mogą uczestniczyć w dyskusji. Taka jest krytycznych raportowania w celu zapewnienia funkcji jest przestrzegane, że właściwe "tonu w górę" istnieje w organizacji, a także do przyspieszenia rozwiązywania takich problemów. To jest kwestia orzeczenia znaczne problemy, aby wybrać odpowiednie dla Komisji Rewizyjnej uwagę i opisać je we właściwym kontekście.
Bibliografia:
1) http://portalwiedzy.onet.pl/
2) http://mfiles.pl/
3) http://www.findict.pl/