125.

Kurator osoby nieobecnej:

Art. 184. Kurator osoby nieobecnej

§ 1. Dla ochrony praw osoby, która z powodu nieobecności nie może prowadzić swoich spraw, a nie ma pełnomocnika, ustanawia się kuratora. To samo dotyczy wypadku, gdy pełnomocnik nieobecnego nie może wykonywać swoich czynności albo gdy je wykonywa nienależycie. § 2. Kurator powinien przede wszystkim postarać się o ustalenie miejsca pobytu osoby nieobecnej i zawiadomić ją o stanie jej spraw.

Dla ochrony praw osoby, która z powodu nie obecności nie może prowadzić swoich spraw, a nie ma pełnomocnika – ustanawia się kuratora.

Celem tego rozwiązania jest więc ochrona praw osoby nieobecnej, i to zarówno praw o charakterze osobistym, jak i majątkowym. W oparciu o przepis Art. 184 § 1 krio kuratora ustanawia się jednak dla osoby nieobecnej, nie zaś dla osoby nieistniejącej (nieżyjącej) czy nieznanej.

Kuratelę ustanawia sąd opiekuńczy miejsca ostatniego zamieszkania lub pobytu osoby nieobecnej, na wniosek osoby, która ma w tym interes prawny i która wykaże, że istnieje konieczność ochrony przez kuratora praw nieobecnego. Przesłanki ustanowienia tego rodzaju kuratora zawarte są w art. 601 k.p.c.

Wnioskodawcą może tu być każdy, czyich praw dotyczy wynik postępowania. Sporne jest w doktrynie czy kuratora można powołać z urzędu.

Zakres uprawnień kuratora osoby nieobecnej powinien być szczegółowo określony przez sąd ustanawiający takiego kuratora i powinien być uwidoczniony w treści zaświadczenia wydawanego kuratorowi. Powinien on uwzględniać takie uprawnienia, jakie są niezbędne do zapewnienia ochrony praw nieobecnego.

Nie ulega jednak wątpliwości, że obowiązkiem kuratora jest także podjęcie starań o ustalenie miejsca pobytu osoby nieobecnej, ponieważ należy dążyć do nieprzeciągania stanu, w którym cudze sprawy są prowadzone przez osobę kuratora bez upoważnienia bezpośrednio zainteresowanego.

Uchylenie kurateli następuje wówczas, gdy osoba nieobecna może już sama zająć się swoimi sprawami lub też ustała niemożliwość wykonywania czynności przez jej pełnomocnika. Ustanie kurateli ma miejsce także wówczas, gdy nastąpi śmierć osoby nieobecnej, ale kurator powinien pełnić swe obowiązki mimo śmierci nieobecnego dopóty, dopóki nie nastąpi uchylenie kurateli przez sąd.

Od wniosku o ustanowienie kuratora sąd pobiera opłatę stałą w wysokości 40 zł.

Dodatek do zasilku rodzinnego z tytulu samotnego wychowania dziecka:

Osoba samotna to panna, kawaler, wdowa, wdowiec, osoba pozostającą w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osoba rozwiedziona, chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem. Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje samotnie wychowującym dziecko matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka.

Dodatek z tytułu samotnego wychowania dziecka przysługuje ponieważ drugi z rodziców dziecka nie żyje, ojciec dziecka jest nieznany lub powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone.

Dodatek przysługuje również osobie uczącej się, jeżeli oboje rodzice osoby uczącej się nie żyją.

Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka nie przysługuje, jeżeli dziecko lub osoba ucząca się mają ustalone prawo do renty socjalnej lub renty.

Dodatek przysługuje w wysokości 170,00 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej jednak niż 340,00 zł na wszystkie dzieci.

W przypadku dziecka z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności kwotę dodatku zwiększa się o 80,00 zł na dziecko, nie więcej jednak niż o 160,00 zł na wszystkie dzieci.

Jeśli dochód rodziny nie przekracza 50 proc. wyżej wymienionych kwot, kwotę dodatku zwiększa się o 50,00 zł na dziecko, nie więcej jednak niż o 100,00 zł na wszystkie dzieci.

Zadania i formy pieczy zastępczej w świetle ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastepczej:

Piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku niemożności zapewnienia dziecku opieki i wychowania przez rodziców. Pieczę zastępcza organizuje powiat.

Art. 33 Piecza zastępcza zapewnia:

a) pracę z rodziną umożliwiającą powrót dziecka do rodziny lub gdy jest to niemożliwe - dążenie do przysposobienia dziecka

b) przygotowanie dziecka do:

-godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia

-pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadmi etyki

-nawiązywania i podtrzymywania bliskich, osobistych i społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami, w celu łagodzenia skutków doświadczenia straty i separacji oraz zdobywania umiejętności społecznych

c) zaspokajanie potrzeb emocjonalnych dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych i kulturalno-rekreacyjnych

Art. 34. Formami rodzinnej pieczy zastępczej są:

a) rodzina zastępcza:

-spokrewniona

-niezawodowa

-zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna

b) rodzinny dom dziecka

Rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka, na ich wniosek mogą być wspieraneprzez rodziny pomocowe.

124.

Kurator osoby niepełnosprawnej.

Niestety, w wielu przypadkach pełnomocnictwo, nawet notarialne, nie przekonuje przedstawicieli firm czy instytucji, że dana osoba może podejmować działania w imieniu osoby z niepełnosprawnością. Ponadto sporządzanie pełnomocnictw notarialnych może stanowić obciążenie finansowe. Można też mieć trudności w sporządzeniu czy podpisaniu takiego dokumentu.

Ale istnieje możliwość wyznaczenia kuratora osoby z niepełnosprawnej. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy w art. 183 stwierdza: „Dla osoby niepełnosprawnej ustanawia się kuratora, jeżeli osoba ta potrzebuje pomocy do prowadzenia wszelkich spraw albo spraw określonego rodzaju lub do załatwienia poszczególnej sprawy”.

Wniosek o ustanowienie kuratora składa osoba z niepełnosprawnością lub organizacja pozarządowa zajmująca się ochroną praw tych osób. Sąd może wnioskować o ustanowienie takiego kuratora w sytuacji, gdy został oddalony wniosek o ubezwłasnowolnienie, ale uznaje, że potrzebna jest tej osobie pomoc kuratora.

Wniosek o kuratelę składa się do Sądu Rejonowego Wydziału Rodzinnego i Nieletnich właściwego dla miejsca zamieszkania osoby z niepełnosprawnością. Trzeba w nim uzasadnić potrzebę posiadania kuratora, zaproponować zakres obowiązków, a nawet osobę. Jest to o tyle ważne, że kurator może żądać wynagrodzenia za działania, szczególnie gdy go obciążają.

Wniosek o ustanowienie kuratora jest płatny (40 zł), można jednak wystąpić o zwolnienie z kosztów. Sąd, ustanawiając kuratora, zobowiązany jest szczegółowo określić zakres kompetencji, obowiązki i uprawnienia. Zostaje to zapisane w wydanym kuratorowi zaświadczeniu. Potwierdza ono prawo kuratora do występowania w imieniu osoby z niepełnosprawnością i urzędnik nie powinien go zakwestionować, o ile działania kuratora mieszczą się w wyznaczonym przez sąd zakresie uprawnień.

Kuratelę uchyla się na żądanie osoby z niepełnosprawnością, dla której była ustanowiona.

Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego.

Kto jest uprawniony do dodatku?

O świadczenie może ubiegać się matka lub ojciec, opiekun faktyczny dziecka albo opiekun prawny, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką, uprawniony/a do urlopu wychowawczego. Dodatek wypłacany jest nie dłużej niż przez okres:

- 24 miesięcy kalendarzowych;

- 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu;

- 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Wysokość dodatku to 400 zł miesięcznie.

W przypadku wypłaty dodatku za niepełne miesiące kalendarzowe przysługuje on w wysokości 1/30 dodatku miesięcznego za każdy dzień. Kwotę dodatku przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się wówczas do 10 groszy w górę.

Gdy z urlopu wychowawczego korzysta równocześnie matka i ojciec dziecka lub oboje opiekunów prawnych, przysługuje jeden dodatek.

Kto nie otrzyma dodatku?

W pewnych sytuacjach nawet pomimo spełniania kryteriów do otrzymania dodatku, świadczenie nie przysługuje. Ma to miejsce wtedy, gdy osoba uprawniona:

- bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawała w stosunku pracy przez okres krótszy niż 6 miesięcy;

- podjęła lub kontynuuje zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, która uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego;

- dziecko zostało umieszczone w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu, z wyjątkiem dziecka przebywającego w zakładzie opieki zdrowotnej, oraz w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;

- w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macierzyńskiego.

Warunkiem otrzymania dodatku jest otrzymywanie zasiłku rodzinnego

Rodzina wspierająca w świetle ustawy o wspieraniu rodziny.... art. 29-31

W celu wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych rodzina może zostać objęta pomocą rodziny wspierającej.

Rodzina wspierająca, przy współpracy asystenta rodziny, pomaga rodzinie przeżywającej trudności w:

- opiece i wychowaniu dziecka;

- prowadzeniu gospodarstwa domowego;

- kształtowaniu i wypełnianiu podstawowych ról społecznych.

Pełnienie funkcji rodziny wspierającej może być powierzone osobom z bezpośredniego otoczenia dziecka.

Rodzinę wspierającą ustanawia wójt właściwy ze względu na miejsce zamieszkania rodziny wspieranej po uzyskaniu pozytywnej opinii kierownika ośrodka pomocy społecznej wydanej na podstawie przeprowadzonego rodzinnego wywiadu środowiskowego.

123.

Kurator dziecka poczętego.

Art. 182. Dla dziecka poczętego, lecz jeszcze nie urodzonego, ustanawia się kuratora, jeżeli jest to potrzebne do strzeżenia przyszłych praw dziecka. Kuratela ustaje z chwilą urodzenia się dziecka.

Kiedy ustanawia się kuratora dla dziecka nienarodzonego?

W przypadku, gdy zachodzi konieczność strzeżenia przyszłych praw dziecka, istnieje możliwość ustanowienia kuratora dla dziecka poczętego ale jeszcze nienarodzonego. Taki kurator sprawuje pieczę nad interesami dziecka do chwili jego narodzin. Można go więc ustanowić w sytuacji, gdy np. chodzi o dochodzenie uprawnień rentowych dziecka po śmierci ojca w wyniku nieszczęśliwego wypadku.

Kuratora dla nasciturusa ustanawia się także wówczas, gdy ojciec dziecka, niebędący mężem matki, chce uznać swojego ojcostwo przed sądem lub kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego. Należy również pamiętać, że dziecko od chwili poczęcia może być ustanowione spadkobiercą. Co ważne, spadek nabywa jednak w chwili, gdy urodzi się żywe. Oznacza to, że po urodzeniu dziecka jego opiekun prawny może podpisać oświadczenie o przyjęciu w imieniu dziecka spadku po zmarłym spadkodawcy. Można również dokonać darowizny na rzecz dziecka poczętego, ale nienarodzonego. Jednak i w tym przypadku prawo do otrzymania tej darowizny zależy od żywego narodzenia dziecka. Jeżeli więc zachodzi konieczność ochrony jego praw jako spadkobiercy lub obdarowanego, wówczas trzeba ustanowić dla niego kuratora.

Wniosek o ustanowienie kuratora:

Kuratora ustanawia się na wniosek. Wniosek może złożyć każdy zainteresowany, w głównej mierze członek najbliższej rodziny, czyli np. drugi rodzic, czy dziadkowie. Sąd ma również możliwość ustanowienia kuratora z urzędu. Wniosek o ustanowienie kuratora składa się w rejonowym sądzie opiekuńczym, właściwym dla miejsca zamieszkania lub pobytu matki dziecka. We wniosku należy wykazać potrzebę ochrony przyszłych praw dziecka oraz załączyć stosowne akty stanu cywilnego. Od wniosku uiszcza się opłatę sądową w wysokości 40,-zł. Należy pamiętać, że kuratela ustaje z chwilą urodzenia się dziecka.

Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka.

Dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka przysługuje jednorazowo w wysokości 1000 zł.

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje:

1) matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka;

2) opiekunowi faktycznemu dziecka w wieku do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia, jeżeli nie został przyznany rodzicom lub opiekunowi prawnemu dziecka.

W przypadku wystąpienia o przysposobienie więcej niż jednego dziecka lub urodzenia więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu dodatek przysługuje na każde dziecko.

Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje, jeśli matka dziecka pozostawała pod opieką medyczną nie później niź od 10 tygodnia ciąży.

Zaświadczenie o pozostawaniu matki dziecka pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do dnia porodu może wystawić lekarz lub położna. Warunek udokumentowania pozostawania matki dziecka pod opieką medyczną nie dotyczy osób będących prawnymi albo faktycznymi opiekunami dziecka, a także osób, które przysposobiły dziecko.

Wniosek o dodatek z tytułu urodzenia dziecka składa się do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia.

Placówki wsparcia dziennego w świetle ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

W celu wsparcia rodziny dziecko może zostać objęte opieką i wychowaniem w placówce wsparcia dziennego. Placówkę wsparcia dziennego prowadzi gmina lub podmiot, który uzyskał zezwolenie wójta (również w odniesieniu do burmstrza i prezydenta miasta). Zezwolenie na prowadzenie placówki wsparcia dziennego wydaje się na czas nieokreślony

Placówka wsparcia dziennego współpracuje z rodzicami lub opiekunami dziecka, a także z placówkami oświatowymi i podmiotami leczniczymi. Pobyt dziecka w placówce wsparcia dziennego jest nieodpłatny. Pobyt dziecka w placówce wsparcia dziennego jest dobrowolny, chyba że do placówki skieruje sąd.

Placówka wsparcia dziennego może być prowadzona w formie:

1) opiekuńczej, w tym kół zainteresowań, świetlic, klubów i ognisk wychowawczych;

2) specjalistycznej;

3) pracy podwórkowej realizowanej przez wychowawcę.

Placówka wsparcia dziennego prowadzona w formie opiekuńczej zapewnia dziecku:

1) opiekę i wychowanie;

2) pomoc w nauce;

3) organizację czasu wolnego, zabawę i zajęcia sportowe oraz rozwój zainteresowań.

Placówka wsparcia dziennego prowadzona w formie specjalistycznej w szczególności:

1) organizuje zajęcia socjoterapeutyczne, terapeutyczne, korekcyjne, kompensacyjne oraz logopedyczne;

2) realizuje indywidualny program korekcyjny, program psychokorekcyjny lub psychoprofilaktyczny, w szczególności terapię pedagogiczną, psychologiczną i socjoterapię.

Placówka wsparcia dziennego prowadzona w formie pracy podwórkowej realizuje działania animacyjne i socjoterapeutyczne. Placówka wsparcia dziennego może być prowadzona w połączonych formach.

W placówce wsparcia dziennego, w tym samym czasie, może przebywać nie więcej niż 30 dzieci. Pod opieką jednego wychowawcy, w tym samym czasie, możne przebywać nie więcej niż 15 dzieci. Przy zapewnianiu opieki nad dziećmi przebywającymi w placówce wsparcia dziennego oraz wykonywaniu innych czynności związanych z realizacją zadań tej placówki można korzystać z pomocy wolontariuszy. Szczegółowe zadania oraz organizację działania placówki wsparcia dziennego, w tym rodzaj dokumentacji dotyczącej dziecka oraz sposób jej prowadzenia, określa regulamin organizacyjny placówki wsparcia dziennego opracowany przez kierownika tej placówki.

122.

Kurator oosby ubezwlasnowolnionej częściowo.

Sąd opiekuńczy ustanawia dla takiej osoby kuratora, przy czym zakres jego uprawnień zależy od tego, czy sąd przyznał mu lub nie prawo do reprezentowania jej oraz do zarządu majątkiem, w przeciwnym razie kurator jest tylko doradzcą.

Kurator osoby ubezłwasnowolnionej częściowo jest jej przedstawicielem ustawowym z dwóch względów:

-po pierwsze, uznanie kuratora za przedstawiciela ustawowego wynika z odpowiedniego sotosowania przepisów o opiece, a także przepisów o władzy rodzicielskiej

-po drugie, osoba częściowo ubezwłasnowolniona z racji ograniczonej zdolności do czynności prawnych, nie może uczestniczyć w obrocie prawnym

Dodatki do zasiłku rodzinnego.

Do zasiłku rodzinnego przysługują dodatki z tytułu:

- urodzenia dziecka,

- opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,

- samotnego wychowywania dziecka,

- wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej,

- kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego,

- rozpoczęcia roku szkolnego,

- podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania.

Asysta rodzinna w świetle ustawy o wspieraniu rodziny....

W przypadku gdy ośrodek pomocy społecznej poweźmie informację o rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, pracownik socjalny przeprowadza w tej rodzinie wywiad środowiskowy.

Po przeprowadzeniu wywiadu pracownik socjalny dokonuje analizy sytuacji rodziny. Jeżeli z tej analizy wnika, konieczność przydzielenia rodzinie asystenta rodziny, pracownik socjalny występuje do kierownika ośrodka pomocy społecznej z wnioskiem o jego przydzielenie.

121.

Ustanowienie kuratura i wynagrodzenie kuratora.

Ustanowienie kuratora

art. 178 § 1. Kuratora ustanawia się w wypadkach w ustawie przewidzianych.

§ 2. W zakresie nie uregulowanym przez przepisy, które przewidują ustanowienie kuratora, stosuje się odpowiednio do kurateli przepisy o opiece z zachowaniem przepisów poniższych.

Ustanowienie i czas trwania kurateli uzależniony jest od jej rodzaju, podobnie jak prawa i obowiązki kuratorów. W zaświadczeniu wydanym kuratorowi, sąd określa szczegółowo zakres jego obowiązków. Zasadniczo, kuratela ustaje po odpadnięciu przyczyny, dla której została ustanowiona. W przypadku zaś, gdy kurator został ustanowiony do załatwienia konkretnej sprawy, kuratela ustaje z chwilą jej ukończenia.

Ustanwia się kuratora:

-dla dziecka poczętego

-dla ubezwłasnowiolnego częściowo

-dla osoby ułomnej

-osby nieobecnej

-zastępującego przedstawiciela ustawowego

-do zarządu majątkiem

-w sprawach o prawa stanu

-procesowego

-osoby prawnej

-spadku

-dla osoby przebywającej w szpitalu psychiatrycznym lub chorej psychicznie przebywającej w domu pomocy społecznej

Wynagrodzenie kuratora

art. 179 § 1. Organ państwowy, który ustanowił kuratora, przyzna mu na jego żądanie stosowne wynagrodzenie za sprawowanie kurateli. Wynagrodzenie pokrywa się z dochodów lub z majątku osoby, dla której kurator jest ustanowiony, a jeżeli osoba ta nie ma odpowiednich dochodów lub majątku, wynagrodzenie pokrywa ten, kto żądał ustanowienia kuratora.

§ 2. Wynagrodzenia nie przyznaje się, jeżeli nakład pracy kuratora jest nieznaczny, a sprawowanie kurateli czyni zadość zasadom współżycia społecznego.

Wynagrodzenie kuratora pokrywane jest z majątku osoby, dla której ustanowiony. Jeśli nie ma ona majątku, wynagrodzenie pokrywa ten, kto wnioskował o ustanowienie kuratora.

Zasiłek rodzinny

Zasiłek ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka.

Prawo do zasiłku rodzinnego i dodatków do tego zasiłku przysługuje:

1)   rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu lub faktycznemu

2)   osobie uczącej się

Zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 504,00 zł.

W przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 583,00 zł.

Zasiłek przysługuje do ukończenia przez dziecko:

1)   18 roku życia lub

2)   nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia, albo

3)   24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

Zasiłek rodzinny przysługuje osobie uczącej się w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia.

Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi miesięcznie:

1)   44,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;

2)   56,00 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia;

3)   65,00 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia.

Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:

1)   dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim;

2)   dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej;

3)   osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica, chyba że:

a)  rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,

b)  ojciec dziecka jest nieznany,

c)  powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,

d)  sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka;

4)    członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Zadania asystenta rodziny w świetle ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Asystent rodziny prowadzi pracę z rodziną w miejscu jej zamieszkania lub w miejscu wskazanym przez rodzinę.

Zadania:

1) opracowanie i realizacja planu pracy z rodziną we współpracy z członkami rodziny i w konsultacji z pracownikiem socjalnym;

2) opracowanie, we współpracy z członkami rodziny i koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej, planu pracy z rodziną, który jest skoordynowany z planem pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej;

3) udzielanie pomocy rodzinom w poprawie ich sytuacji życiowej, w tym w zdobywaniu umiejętności prawidłowego prowadzenia gospodarstwa domowego;

4) udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów socjalnych;

5) udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów psychologicznych;

6) udzielanie pomocy rodzinom w rozwiązywaniu problemów wychowawczych z dziećmi;

7) wspieranie aktywności społecznej rodzin;

8) motywowanie członków rodzin do podnoszenia kwalifikacji zawodowych;

9) udzielanie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymywaniu pracy zarobkowej;

10) motywowanie do udziału w zajęciach grupowych dla rodziców, mających na celu kształtowanie prawidłowych wzorców rodzicielskich i umiejętności psychospołecznych;

11) udzielanie wsparcia dzieciom, w szczególności poprzez udział w zajęciach psychoedukacyjnych;

12) podejmowanie działań interwencyjnych i zaradczych w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dzieci i rodzin;

13) prowadzenie indywidualnych konsultacji wychowawczych dla rodziców i dzieci;

14) prowadzenie dokumentacji dotyczącej pracy z rodziną;

15) dokonywanie okresowej oceny sytuacji rodziny, nie rzadziej niż co pół roku;

16) monitorowanie funkcjonowania rodziny po zakończeniu pracy z rodziną;

17) sporządzanie, na wniosek sądu, opinii o rodzinie i jej członkach;

18) współpraca z jednostkami administracji rządowej i samorządowej, właściwymi organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami i osobami specjalizującymi się w działaniach na rzecz dziecka i rodziny;

19) współpraca z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą roboczą lub innymi podmiotami, których pomoc przy wykonywaniu zadań uzna za niezbędną.

120.

Kuratela i jej rodzaje

Kuratela nie jest instytucja prawa rodzinnego jednak jest ona unormowana w przepisach KRO.

Kuratela jest instytucją mającą na celu ochronę praw osób, które nie mogą prowadzić swoich spraw lub też potrzebują pomocy przy ich prowadzeniu. Kuratela zmierza głównie do ochrony praw majątkowych. Kurator jest powoływany przez sąd na wniosek osoby zainteresowanej, prokuratora lub z urzędu.

Ustanwia się kuratora:

-dla dziecka poczętego

-dla ubezwłasnowiolnego częściowo

-dla osoby ułomnej

-osby nieobecnej

-zastępującego przedstawiciela ustawowego

-do zarządu majątkiem

-w sprawach o prawa stanu

-procesowego

-osoby prawnej

-spadku

-dla osoby przebywającej w szpitalu psychiatrycznym lub chorej psychicznie przebywającej w domu pomocy społecznej

Rodzaje świadczeń rodzinnych

Świadczeniami rodzinnymi są:

-zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego,

-jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka,

-świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny , świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy.

Praca z rodziną w świetle ustawy o wspieraniu rodziny....

Pracę z rodziną organizuje gmina lub podmiot, któremu gmina zleciła realizacje tego zadania.

W przypadku gdy wyznaczonym podmiotem jest ośrodek pomocy społecznej, w ośrodku można utworzyć zespół do spraw asysty rodzinnej.

Praca z rodziną jest prowadzona w szczególności w formie:

-konsultacji i poradnictwa specjalistycznego

-terapii i mediacji

-usług dla rodzin z dziećmi, w tym usług opiekuńczych i specjalistycznych

-pomocy prawnej, w szczególnie w zakresie prawa rodzinnego

-organizowania dla rodzin spotkań, mających na celu wymianę ich doświadczeń oraz zapobieganiu izolacji, zwanych grupami wsparcia lub grupami samopomocowymi

Praca z rodziną jest prowadzona także w przypadku czasowego umieszczenia dziecka poza rodziną.

119.

Opieka nad ubezwłasnowolnionym całkowicie. 175-177

Ubezwłasnowolnienie jest instytucją prawa cywilnego, jej celem jest pomoc osobie nie mogącej samodzielnie prowadzić swoich spraw osobistych i majątkowych. Zgodnie z orzeczeniem SN, celem ubezwłasnowolnienia jest dobro osoby ubezwłasnowolnionej a nie ochrona interesów innych osób.

Taką pieczę zapenia opieka prawna, a opiekunem jest przedstawiciel ustawowy, obejmuje on pieczę nad osobą, zarząd majątkiem oraz reprezentację.i obejmuje pieczę nad osobą, zarząd majątkiem oraz reprezentację.

Całkowite ubezwłasnowolnienie dotyczy nie tylko osoby pełnoletniej ale także małoletniego który ukończył lat 13. Jeżeli jednak małoletni pozostaje pod władzą rodzicielską, nie orzeka się opieki, ponieważ wystarczającą ochronę dziecka zapewniają mu rodzice.

Regułą jest powołanie jednego opiekuna, chyba że powołuje się małżonków-rodziców ubezwłasnowolnionego. Zaleca się aby opiekunem osoby dorosłej był jej małżonek(nie w przypadku postępowania o rozwód lub separację), względnie ojciec lub matka.

Osoba ubezwłasnowolniona jest uczestnikiem postępowania przed sądem opiekuńczym w sprawie ustanowienia opiekuna i należy ją wysłuchać na okoliczność, kto powinien zostać jej opiekunem. Poza tym uczestnikami tego postępowania mogą być wszystkie inne osoby, które mają w tym interes prawny.

Kandydat na opiekuna musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, nie może być pozbawiony praw publicznych albo praw rodzicielskich lub praw opiekuńczych oraz musi spełniać kryteria szczególne (jak odpowiednia postawa moralna, stan zdrowotny i umysłowy).

Objęcie opieki następuje poprzez złożenie przyrzeczenia przed sądem opiekuńczym. Sąd może zwolnić z tego obowiązku jedynie z ważnych przyczyn.

Opiekun sprawuje opiekę bezpłatnie.Opiekun stwarza podopiecznemu odpowiednie warunki bytowe, przede wszystkim stara się o poprawę jego stanu zdrowia, a w razie potrzeby występuje o umieszczenie go w zakładzie leczniczym.

Opieka nad ubezwłasnowolnionym całkowicie ustaje z mocy prawa w razie uchylenia ubezwłasnowolnienia lub jego zmiany na ubezwłasnowolnienie częściowe. Możliwe jest także zwolnienie z opieki przez sąd na żądanie opiekuna mającego ku temu ważne powody (takie jak podeszły wiek, obłożna choroba, częste wyjazdy służbowe związane z nowym stanowiskiem) bądź wskutek pozbawienia go przez sąd z urzędu tej funkcji (w razie niezdolności opiekuna do sprawowania funkcji z powodu przeszkód faktycznych lub prawnych albo dopuszczania się przez niego czynów lub zaniedbań naruszających dobro podopiecznego). Ustania może żadać także sam ubezwłasnowolniony.

Opieka ustaje wraz z uprawomocnieniem sie orzeczenia o uchyleniu ubezwłasnowolnienia całkowitego.

Odebranie dziecka z rodziny w sytuacji przemocy w rodzinie.

Art 12a

W razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie pracownik socjalny wykonujący obowiązki służbowe ma prawo odebrać dziecko z rodziny i umieścić je u innej niezamieszkującej wspólnie osoby najbliższej, (osobą najbliższą jest małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu) w rodzinie zastępczej lub całodobowej placówce opiekuńczo – wychowawczej.

Warunkiem odebrania dziecka z rodziny jest podjęcie wspólnej decyzji zarówno przez pracownika socjalnego, policjanta jak również przez pracownika ochrony zdrowia.

Pracownik socjalny ma OBOWIĄZEK niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 24 godzin POWIADOMIĆ SĄD OPIEKUŃCZY O ODEBRANIU DZIECKA I MIEJSCU JEGO UMIESZCZENIA

Formy wspierania rodziny w świetle ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej

Formy wspierania rodziny:

-asystent rodziny

-placówki dzienne

-rodzina wspierająca

118.

Ustanie opieki

Kodeks rodzinny i opiekunczy wskazuje dwa przypadki ustania opieki z mocy prawa:

a) osiągniecie przez małoletniego pełnoletniości (uzyskanie pełnoletności jest skutkiem nie tylko ukończenia 18 lat ale także na skutek zawarcia małżeństwa)

b) przywrócenie nad nim władzy rodzicielskiej

W razie zgonu małoletniego opieka staje się bezprzedmiotowa i ustaje w chwili jego śmierci. W razie śmierci opiekuna opieka trwa nadal, ale pojawia się potrzeba powołania nowego opiekuna.

Zakres bezpłatnej pomocy udzielanej osobie dotkniętej przemocą w rodzinie art.3

Osobie dotkniętej przemocą w rodzinie udziela się bezpłatnej pomocy, w szczególności

w formie:

1) poradnictwa medycznego, psychologicznego, prawnego, socjalnego, zawodowego i rodzinnego;

2) interwencji kryzysowej i wsparcia;

3) ochrony przed dalszym krzywdzeniem, przez uniemożliwienie osobom stosującym przemoc korzystania ze wspólnie zajmowanego z innymi członkami rodziny mieszkania oraz zakazanie kontaktowania się i zbliżania się do

osoby pokrzywdzonej;

4) zapewnienia osobie dotkniętej przemocą w rodzinie bezpiecznego schronienia w specjalistycznym ośrodku wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie;

5) badania lekarskiego w celu ustalenia przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie oraz wydania zaświadczenia lekarskiego w tym przedmiocie;

6) zapewnienia osobie dotkniętej przemocą w rodzinie, która nie ma tytułu

prawnego do zajmowanego wspólnie ze sprawcą przemocy lokalu, pomocy

w uzyskaniu mieszkania.

Podmiotowość rodziny w świetle ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. art. 2 i 4

W kontekście podmiotowości rodziny istotne znaczenie ma obecnie ustawa z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej [Dz.U. 2011 Nr 149, poz. 887 ze zmianami]. Znajdują się w niej dwa ważne z punktu widzenia omawianego zagadnienia rozwiązania prawne. Pierwszym z nich jest art. 2 ustawy, który precyzuje na czym ma polegać wspieranie rodziny. Według tego przepisu wspieranie rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych to zespół planowych działań mających na celu przywrócenie rodzinie zdolności do wypełniania tych funkcji.

W kontekście tego przepisu mówimy bardziej o zdolności w znaczeniu społecznym, rodzinnym, niż zdolności w znaczeniu prawnym, jednakże jeśli rodzina nie ma zdolności społecznej nie może być podmiotem praw i obowiązków.

Zgodnie a zrt. 4 stosując ustawę trzeba mieć na względzie podmiotowość rodziny. czać to ma zatem, że należy uwzględniać fakt, iż rodzina jako pewna całość może realizować określone prawa i obowiązki, ale nie może w innych stosunkach prawnych skutecznie powoływać się na swoją podmiotowość.

Można wskazać na kilka wyraźnie zarysowanych w ustawie praw rodziny. Pierwszym z nich jest prawo rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo – wychowawczych ze strony wójta.

Art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, iż rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych wójt zapewnia wsparcie, które w szczególności polega na:

1) analizie sytuacji rodziny i środowiska rodzinnego oraz przyczyn kryzysu w rodzinie;

2) wzmocnieniu roli i funkcji rodziny;

3) rozwijaniu umiejętności opiekuńczo-wychowawczych rodziny;

4) podniesieniu świadomości w zakresie planowania oraz funkcjonowania ro-dziny;

5) pomocy w integracji rodziny;

6) przeciwdziałaniu marginalizacji i degradacji społecznej rodziny;

7) dążeniu do reintegracji rodziny.

2. Wspieranie rodziny jest prowadzone w formie:

1) pracy z rodziną;

2) pomocy w opiece i wychowaniu dziecka.

3. Wspieranie rodziny jest prowadzone za jej zgodą i aktywnym udziałem, z uwzględnieniem zasobów własnych oraz źródeł wsparcia zewnętrznego.

117.

Zwolnienie opiekuna

Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym w następujących przypadkach występuje konieczność zwolnienia opiekuna:

- w razie żądania zgłoszonego przez opiekuna, które musi być uzasadnione ważnymi powodami (art. 169 § 1 k.r. i o.) – należy podkreślić, iż w tym przypadku podstawą zwolnienia opiekuna są przyczyny, które nie zostały przez niego zawinione takie, jak np.: pogorszenie się stanu zdrowia, zmiana sytuacji rodzinnej; opiekun zwraca się wówczas do sądu opiekuńczego o zwolnienie go z obowiązku sprawowania opieki;

- w przypadku przeszkód faktycznych lub prawnych, które powodują, że opiekun jest niezdolny do sprawowania opieki (art. 169 § 2 k.r. i o.) – opiekun zostaje zwolniony wówczas z inicjatywy sądu; przyczyny niezdolności do sprawowania opieki mogą być następujące: utrata pełnej zdolności do czynności prawnych, pozbawienie praw rodzicielskich lub opiekuńczych, podeszły wiek, choroba przewlekła;

- w przypadku, gdy opiekun dopuszcza się czynów lub zaniedbań, które naruszają dobro pozostającego pod opieką (art. 169 § 2 k.r. i o.) – zwolnienie opiekuna następuje wówczas z przyczyn przez niego zawinionych;

Do zwolnienia opiekuna konieczne jest orzeczenie sądu. Zwolnienie to nie następuje z mocy samego prawa na skutek wystąpienia jednej ze wskazanych wyżej przyczyn.

Należy podkreślić jednak, iż Kodeks rodzinny i opiekuńczy reguluje przede wszystkim skutki zwolnienia opiekuna lub ustania opieki, które pojawiają się na płaszczyźnie majątkowej. Należą do nich przede wszystkim:

- niezwłocznie po swym zwolnieniu lub po ustaniu opieki opiekun obowiązany jest oddać osobie, która pozostawała pod opieką, albo jej przedstawicielowi ustawowemu lub spadkobiercom zarządzany przez siebie majątek tej osoby (art. 174 k.r. i o.) – obowiązek ten dotyczy nie tylko poszczególnych przedmiotów majątkowych, ale także całej masy majątkowej oraz dokumentów, które niezbędne są do kontynuowania zarządu; opiekun wydaje majątek osobie, która znajdowała się pod opieką w przypadku osiągnięcia przez nią pełnoletniości, natomiast przedstawicielom ustawowym pupila, którym mogą być jego rodzice lub nowy opiekun w przypadku, gdy jest on nadal osobą małoletnią; spadkobiercy pupila otrzymają zaś jego majątek w przypadku jego śmierci; roszczenie o wydanie majątku przedawnia się z upływem 10 lat (art. 118 k.c.);

- opiekun obowiązany jest złożyć w ciągu trzech miesięcy rachunek końcowy z zarządu majątkiem (art. 172 § 1 k.r. i o.) – rachunek końcowy powinien trafić nie tylko do sądu opiekuńczego, ale także do pupila lub jego przedstawiciela ustawowego; na sąd opiekuńczy nałożony został obowiązek badania, oceny oraz zatwierdzenia rachunku z zarządu; w przypadku jednak, gdy majątek pupila jest nieznaczny, a dochody nie przekraczały jego kosztów utrzymania sąd opiekuńczy może zwolnić opiekuna od obowiązku składania rachunku końcowego (art. 173 k.r. i o.);

- opiekun obowiązany jest nadal prowadzić pilne sprawy osoby, która pozostawała pod jego opieką – obowiązek ten został już wyżej omówiony;

Definicja przemocy w rodzinie

Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ( Dz. U. Nr 180 poz. 1493 ze zm.) przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób najbliższych (w rozumieniu art. 115 § 11 Kodeksu karnego), a także innych osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

Formy przemocy

§ Przemoc fizyczna – polega na różnej gamie form zachowania o różnym stopniu nasilenia np. wymierzaniu policzków, biciu, kopaniu itp.

§ Przemoc seksualna- zmuszanie do określonych zachowań i kontaktów seksualnych (gwałt, zmuszanie do oglądania filmów, zdjęć pornograficznych itd.)

§ Przemoc psychiczna – słowne lub niewerbalne groźby użycia przemocy wobec osoby lub tego, co do niej należy , ten rodzaj przemocy przejawia się m.in.
w zastraszaniu, poniżaniu, ubliżaniu, szantażowaniu itp.

§ Przemoc ekonomiczna/ materialna – odmawianie lub ograniczanie dostępu do wspólnych środków finansowych lub odbieranie zarobionych pieniędzy, uniemożliwiania bądź ograniczanie podjęcia pracy zarobkowej ale również niszczenie przedmiotów itp.

Rodzaje przemocy:

- przemoc gorąca – charakteryzuje się agresją słowną i fizyczną, związana jest z odreagowywaniem emocji na osobach najbliższych.

- przemoc chłodna – jest pozbawiona gwałtownych wybuchów, emocji, przypomina raczej realizację z góry zaplanowanego scenariusza, często stosowana w imię fałszywie pojmowanych „wyższych celów” np. konsekwentnego wychowywania dziecka.

Prawa dziecka w świetle ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Stosując ustawę, należy mieć na względzie podmiotowość dziecka i rodziny oraz prawo dziecka do:

1) wychowania w rodzinie, a w razie konieczności wychowywania dziecka poza rodziną – do opieki i wychowania w rodzinnych formach pieczy zastępczej, jeśli jest to zgodne z dobrem dziecka;

2) powrotu do rodziny;

3) utrzymywania osobistych kontaktów z rodzicami, z wyjątkiem przypadków, w których sąd zakazał takich kontaktów;

4) stabilnego środowiska wychowawczego;

5) kształcenia, rozwoju uzdolnień, zainteresowań i przekonań oraz zabawy i wypoczynku;

6) pomocy w przygotowaniu do samodzielnego życia;

7) ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie dziecka;

8) informacji i wyrażania opinii w sprawach, które go dotyczą, odpowiednio do jego wieku i stopnia dojrzałości;

9) ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem;

10) poszanowania tożsamości religijnej i kulturowej;

11) dostępu do informacji dotyczących jego pochodzenia.

116.

Nadzór nad sprawowaniem opieki

Nadzór sądu opiekuńczego polega na bieżącej obserwacji opiekuna oraz na udzielaniu mu wskazówek i poleceń. Sąd może posłużyć się tzw. organami pomocniczymi, np. kuratorem sądowoym. Po stronie istnieje obowiązek regularnego składania sprawozdań dotyczących pupila oraz rachunków z zarządu jego majątkiem ( nie rzadziej niż co roku)

Sprawozdanie powinno zawierać informacje o jego zachowaniu, postępach w nauce, stanie zdrowia, sposobie spędzania wakacji, o ewentualnym podjęciu pracy itd. Sąd nie może zwolnić opiekuna z tego obowiązku.

Jeżeli dochody z majątku nie przekraczają prawdopodobnych kosztów utrzymania i wychowania pozostającego pod opieką, sąd opiekuńczy może zwolnić opiekuna od przedstawiania szczegółowych rachunków z zarządu; w wypadku takim opiekun składa tylko ogólne sprawozdanie o zarządzie majątkiem.

Sąd opiekuńczy bada sprawozdania i rachunki opiekuna pod względem rzeczowym i rachunkowym, zarządza w razie potrzeby ich sprostowanie i uzupełnienie oraz orzeka, czy i w jakim zakresie rachunki zatwierdza. Zatwierdzenie rachunku przez sąd opiekuńczy nie wyłącza odpowiedzialności opiekuna za szkodę wyrządzoną nienależytym sprawowaniem zarządu majątkiem.

Opieka powinna być realna, a nie tylko formalna.

W razie stwierdzenia uchybień sąd wydaje stosowne zarządzenia. W razie przemijającej przeszkody w sprawowaniu opieki sąd może ustanowić kuratora. Natomiast w przypadku uchybień opiekuna sąd może wydać mu stosowne polecenia, a w razie ich nie wykonania - nałożyc grzywnę lub zwolnić opiekuna.

Świadczenia niepieniężne z pomocy społecznej.

Rodzaje świadczeń niepieniężnych:

a) praca socjalna – świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Prowadzona jest z osobami i rodzinami w celu rozwinięcia lub wzmocnienia ich aktywności i samodzielności życiowej oraz ze społecznością lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb członków społeczności. Praca socjalna może być prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny i jest świadczona bez względu na posiadany dochód,

b) składki na ubezpieczenie zdrowotne – przyznawane osobom pobierającym zasiłek stały, uchodźcom oraz osobom objętym indywidualnym programem zatrudnienia socjalnego lub realizującym kontrakt socjalny,

c) składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe – przyznawane osobom, które zrezygnują z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem,

d) sprawienie pogrzebu – pochówek realizowany jest przez pomoc społeczną w przypadku, gdy najbliższa rodzina nie ma możliwości wykonania go we własnym zakresie np. z powodów finansowych lub osobistych,

e) poradnictwo specjalistyczne – osoby zainteresowane mogą uzyskać nieodpłatnie poradę prawną w zakresie prawa rodzinnego i opiekuńczego, zabezpieczenia społecznego oraz ochrony praw lokatorów, mogą również skorzystać z poradnictwa psychologicznego i pedagogicznego,

f) schronienie, posiłek, niezbędne ubranie – udzielany osobom tego pozbawionym,

g) usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania – udzielane osobom, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych osób. Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Usługi te są odpłatne w części lub całości, jeżeli dochód osoby zainteresowanej przekracza kryterium dochodowe,

h) specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania – tak jak usługi zwykłe udzielane są osobom, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych osób, jednakże usługi specjalistyczne wyróżniają się dostosowaniem do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności oraz świadczone są przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym. Usługi te są odpłatne w części lub całości, jeżeli dochód osoby zainteresowanej przekracza kryterium dochodowe,

i) ośrodki wsparcia - usługi opiekuńcze oraz specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być świadczone w ośrodkach wsparcia dziennego, do których zaliczamy m. in. środowiskowe domy samopomocy (dla osób z zaburzeniami psychicznymi) oraz dzienne domy pomocy (dla osób starszych). Uczestnicy ośrodków wsparcia biorą udział w zajęciach aktywizujących i terapeutycznych oraz mają zapewnione wyżywienie,

j) rodzinne domy pomocy – zadaniem rodzinnych domów pomocy jest zapewnienie całodobowej opieki nie mniej niż trzem i nie więcej niż ośmiu seniorom. Służyć mają one pomocą szczególnie osobom wymagającym wzmożonej opieki ze względu na znaczne ograniczenie w codziennym funkcjonowaniu, wynikające z podeszłego wieku,

k) mieszkania chronione – przygotowują osoby w nich przebywające, pod okiem specjalistów, do prowadzenia samodzielnego życia lub zastępują pobyt w placówce zapewniającej całodobową opiekę. Skorzystać z nich mogą osoby, które ze względu na trudną sytuację życiową, wiek, niepełnosprawność lub chorobę potrzebują wsparcia w funkcjonowaniu w codziennym życiu, ale nie wymagają usług w zakresie świadczonym przez jednostkę całodobowej opieki, np. osoby z zaburzeniami psychicznymi, osoby opuszczające rodzinę zastępczą, placówkę opiekuńczo-wychowawczą, zakład dla nieletnich lub cudzoziemcy,

l) domy pomocy społecznej – przeznaczone są dla osób wymagających całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogących samodzielnie funkcjonować w życiu codziennym i którym nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych. Domy pomocy społecznej, w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone dzielą się na: domy dla osób w podeszły wieku, osób przewlekle somatycznie chorych, osób przewlekle psychicznie chorych, dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie, dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie oraz osób niepełnosprawnych psychicznie.

System pieczy zastępczej w świetle ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej

System pieczy zastępczej to zespół osób, instytucji i działań mających na celu zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom w przypadkach niemożności sprawowania opieki i wychowania przez rodziców.

115.

Prawa i obowiązki opiekuna

Opiekun sprawuje pieczę nad osobą i majątkiem pozostającego pod opieką; podlega przy tym nadzorowi sądu opiekuńczego (art. 155 § 1 k.r. i o.). Należy podkreślić, iż do sprawowania opieki stosuje się odpowiednio przepisy o władzy rodzicielskiej z zachowaniem przepisów normujących sprawowanie opieki.

Opiekun obowiązany jest m.in. kierować osobą dziecka, troszczyć się o jego rozwój fizyczny i psychiczny, troszczyć się o zapewnienie mu środków utrzymania, a także o jego wykształcenie. Opiekunowi w celu zapewnienia wywiązywania się z powyższych obowiązków przyznane zostały określone kompetencje zarówno wobec małoletniego, jak i wobec osób trzecich.

Opiekun przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby dziecka powinien je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia (art. 94 § 4 w zw. z art. 155 § 2 k.r. i o.). Ponadto o decyzjach w ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby małoletniego opiekun powinien informować jego rodziców, którzy uczestniczą w sprawowaniu bieżącej pieczy nad osobą dziecka i w jego wychowaniu (art. 158 k.r. i o.).

Skutkiem ustanowienia opieki nie jest powstanie stosunku rodzinnoprawnego między opiekunem a małoletnim pupilem. W związku z tym opiekun nie jest obowiązany do alimentacji małoletniego. Troska opiekuna o byt pupila ogranicza się do pozyskiwania środków utrzymania m.in. od osób zobowiązanych do alimentacji.

Ponadto opiekun powinien uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby małoletniego (art. 156 k.r. i o.).

Niezwłocznie po objęciu opieki opiekun obowiązany jest sporządzić inwentarz majątku osoby pozostającej pod opieką i przedstawić go sądowi opiekuńczemu. Obowiązek ten występuje także w razie późniejszego nabycia majątku przez osobę pozostającą pod opieką (art. 160 § 1 k.r. i o.). Sąd opiekuńczy może zwolnić opiekuna od tego obowiązku, jedynie wówczas, gdy majątek jest nieznaczny.

Ponadto sąd opiekuńczy może zobowiązać opiekuna do złożenia do depozytu sądowego kosztowności, papierów wartościowych i innych dokumentów należących do pozostającego pod opieką. Przedmioty te nie mogą być odebrane bez zezwolenia sądu opiekuńczego (art. 161 § 1 k.r. i o.). Gotówka pozostającego pod opieką, jeżeli nie jest potrzebna do zaspokajania jego uzasadnionych potrzeb, powinna być złożona przez opiekuna w instytucji bankowej. Opiekun może podejmować ulokowaną gotówkę tylko za zezwoleniem sądu opiekuńczego.

Opiekun powinien uzyskiwać także zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą majątku małoletniego (art. 156 k.r. i o.).

Opiekun jest przedstawicielem ustawowym pupila. Jednakże nie może on reprezentować osób pozostających pod jego opieką:

-przy czynnościach prawnych między tymi osobami;

-przy czynnościach prawnych między jedną z tych osób a opiekunem albo jego małżonkiem, zstępnymi, wstępnymi lub rodzeństwem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz osoby pozostającej pod opieką.

Zgodnie z art. 162 § 1 k.r. i o. na żądanie opiekuna sąd opiekuńczy przyzna mu za sprawowanie opieki stosowne wynagrodzenie okresowe albo wynagrodzenie jednorazowe w dniu ustania opieki lub zwolnienia go od niej. Wynagrodzenia nie przyznaje się jednak, jeżeli nakład pracy opiekuna jest nieznaczny lub gdy sprawowanie opieki jest związane z pełnieniem funkcji rodziny zastępczej albo czyni zadość zasadom współżycia społecznego. Wynagrodzenie opiekuna pokrywa się z dochodów lub z majątku osoby, dla której opieka została ustanowiona, a jeżeli osoba ta nie ma odpowiednich dochodów lub majątku, wynagrodzenie jest pokrywane ze środków publicznych na podstawie przepisów o pomocy społecznej.

Żądanie opiekuna przyznania mu przez sąd opiekuńczy wynagrodzenia określonego w art. 162 § 2 k.r. i o. nie podlega opłacie sądowej. Do rozpoznania tego żądania nie zachodzi potrzeba ustanowienia kuratora w celu reprezentowania osoby pozostającej pod opieką (Uchwała SN z dnia 8 maja 1975 r., III CZP 26/75).

Ponadto opiekun może żądać od pozostającego pod opieką zwrotu nakładów i wydatków związanych ze sprawowaniem opieki. Do roszczeń z tego tytułu stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Roszczenia te przedawniają się z upływem lat trzech od ustania opieki lub zwolnienia opiekuna. Natomiast roszczenie osoby pozostającej pod opieką o naprawienie szkody wyrządzonej nienależytym sprawowaniem opieki przedawnia się z upływem lat trzech od ustania opieki lub zwolnienia opiekuna (art. 164 k.r. i o.).

Zasiłek celowy w świetle ustawy o pomocy społecznej

W celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek celowy. Zasiłek celowy może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.

Osobom bezdomnym i innym osobom niemającym dochodu oraz możliwości uzyskania świadczeń NFZ , może być przyznany zasiłek celowy na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne.Zasiłek celowy może być przyznany również w celu realizacji postanowień kontraktu socjalnego. Zasiłek celowy może być przyznany w formie biletu kredytowanego.

Wspieranie rodziny w świetle ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej

Wspieranie rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych to zespół planowych działań mających na celu przywrócenie rodzinie zdolności do wypełniania tych funkcji.

Obowiązek wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz organizacji pieczy zastępczej, w zakresie ustalonym ustawą, spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej. Obowiązek ten jednostki samorządu terytorialnego oraz organy administracji rządowej realizują w szczególności we współpracy ze środowiskiem lokalnym, sądami i ich organami pomocniczymi, Policją, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz organizacjami społecznymi. Zadania z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej są realizowane zgodnie z zasadą pomocniczości.

Rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych wójt (również w odniesieniu do burmistrza i prezydenta miasta) zapewnia wsparcie, które polega w szczególności na:

1) analizie sytuacji rodziny i środowiska rodzinnego oraz przyczyn kryzysu w rodzinie;

2) wzmocnieniu roli i funkcji rodziny;

3) rozwijaniu umiejętności opiekuńczo-wychowawczych rodziny;

4) podniesieniu świadomości w zakresie planowania oraz funkcjonowania rodziny;

5) pomocy w integracji rodziny;

6) przeciwdziałaniu marginalizacji i degradacji społecznej rodziny;

7) dążeniu do reintegracji rodziny.

Wspieranie rodziny jest prowadzone w formie:

1) pracy z rodziną;

2) pomocy w opiece i wychowaniu dziecka.

Wspieranie rodziny jest prowadzone za jej zgodą i aktywnym udziałem, z uwzględnieniem zasobów własnych oraz źródeł wsparcia zewnętrznego. Rodzina może otrzymać wsparcie przez działania:

1) instytucji i podmiotów działających na rzecz dziecka i rodziny;

2) placówek wsparcia dziennego;

3) rodzin wspierających.

Praca z rodziną jest prowadzona w szczególności w formie:

1) konsultacji i poradnictwa specjalistycznego;

2) terapii i mediacji;

3) usług dla rodzin z dziećmi, w tym usług opiekuńczych i specjalistycznych;

4) pomocy prawnej, szczególnie w zakresie prawa rodzinnego;

5) organizowania dla rodzin spotkań, mających na celu wymianę ich doświadczeń oraz zapobieganie izolacji, zwanych dalej "grupami wsparcia" lub "grupami samopomocowymi".

Praca z rodziną jest prowadzona także w przypadku czasowego umieszczenia dziecka poza rodziną.

114.

Ustanowienie opieki dla małoletniego umieszczonego w pieczy zastępczej

W razie potrzeby ustanowienia opieki dla małoletniego umieszczonego w pieczy zastępczej, sąd powierza sprawowanie opieki, przede wszystkim:

1) w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej - rodzicom zastępczym,

2) w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinnym domu dziecka - osobom prowadzącym ten dom,

3) w przypadku umieszczenia dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego - osobom prowadzącym tę placówkę,

4) w przypadku umieszczenia dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej: socjalizacyjnej, specjalistyczno-terapeutycznej, interwencyjnej lub regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej - osobom bliskim dziecka

- w terminie 7 dni od uprawomocnienia się postanowienia o pozbawieniu władzy rodzicielskiej.

Zasiłek okresowy w świetle ustawy o pomocy społecznej.

Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego:

-osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;

-rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny

Zasiłek okresowy ustala się:

-w przypadku osoby samotnie gospodarującej - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 418 zł miesięcznie;

-w przypadku rodziny - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny

Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł miesięcznie.

Relacja między orzeczeniem o winie w wyroku separacyjnym a orzeczeniem o winie w wyroku rozwodowym.

Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym rozwód co do zasady nie jest dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny. Przy separacji takie ograniczenie nie występuje. Sąd orzeknie separację nawet jeżeli występuje o nią małżonek wyłącznie winny, o ile oczywiście nie sprzeciwia się to dobru wspólnych małoletnich dzieci, ani nie stoję na przeszkodzie zasady współżycia społecznego. Jednak orzekając separację na podstawie zgodnego wniosku małżonków Sąd nie orzeka o winie rozkładu pożycia. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.

113.

Przesłanki ustanowienia opiekuna

Ustanawia się opiekę dla:

1. małoletniego, który nie pozostaje pod władzą rodzicielską

2. ubezwłasnowolnionego całkowicie.

Jeśli chodzi o małoletniego to powołuje się opiekę z urzędu – każdy ma obowiązek zawiadomić sąd, gdy się taka sytuacja (brak władzy rodzicielskiej) zdarzy. Sąd opiekuńczy ma obowiązek ustanowić, gdy tylko poweźmie taką wiadomość.

Ustanawia sie gdy:

- rodzice nie żyją

- rodzice są nieznani

- rodzice nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych

- rodzice są pozbawieni w rodzicielskiej

- rodzice mają władzę zawieszoną

- ojciec po sadowym ustaleniu nie dostał władzy (a matka też nie ma).

Trzeba odróżnić dwie instytucje prawne: ustanowienie opieki od powołania opiekuna.

Ustanowienie następuje wtedy, gdy są przesłanki, a powołanie opiekuna to powołanie konkretnej osoby.

W zasadzie opiekunem zwykle zostaje osoba fizyczna. Dwie osoby mogą sprawować opiekę, ale tylko gdy są małżeństwem.

Opiekunem może zostać osoba :

- mająca pełną zdolność do czynności prawnych

- nie pozbawiona praw publicznych - nie pozbawiona władzy rodzicielskiej – nie skazana za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności – nie skazana za umyślne przestępstwo przeciwko przemocy wobec osoby lub przestępstwo popełnione na szkodę małoletniego lub we współdziałaniu z nim – wobec, której nie orzeczono zakazu prowadzenia działalności związanej z wychowywaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi lub obowiązku powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakazu kontaktowania się z określonymi osobami lub zakazu opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu

- wobec której jest prawdopodobieństwo, że wywiąże się należycie ze swoich obowiązków.

Kolejność powoływania opiekuna:

1. Osoba wskazana przez rodziców (testament, pismo) – jeśli nie byli pozbawieni władzy rodzicielskiej

2. Osoba spośród krewnych i innych osób bliskich pozostającego pod opieką albo jego rodziców

3. Osoba wskazana przez właściwą jednostkę organizacyjną pomocy społecznej albo organizację społeczną, do której należy piecza nad małoletnimi po zwróceniu się tam sądu opiekuńczego (chyba, że pozostający pod opieką przebywa w placówce opiekunczo-wychowawczej albo w innej podobnej placówce, w zakładzie poprawczym czy schronisku dla nieletnich – wtedy sąd zwraca się do tych instytucji).

Powyższa kolejność nie jest wiążąca dla sadu – jeśli stwierdzi, że inny kandydat jest lepszy (tak wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższgo).Można też ustanowić opiekę dla kilkorga dzieci, jeśli nie ma sprzeczności interesów, z tym że opieka nad rodzeństwem w miarę możliwości powinna być powierzona jednej osobie.

Objęcie opieki

Następuje od chwili złożenie przyrzeczenia przed sądem, a nie od chwili powołania przez sąd, choć opiekun powinien objąć swe obowiązki niezwłocznie. Każdy powinien objąć opiekę, gdyż jest to obowiązek tak społeczny jak i prawny, a uchylenie się od tego zagrożone sankcją grzywny.

Skoro od ustanowienia opieki do objęcia przez opiekuna opieki może upłynąć spory okres czasu, to sąd może wydać niezbędne zarządzenia, w tym w szczególności ustanowić kuratora.

Zasiłek stały w świetle ustawy o pomocy społecznej

Zasiłek stały przysługuje:

-pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;

-pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie

Zasiłek stały ustala się w wysokości

-w przypadku osoby samotnie gospodarującej - różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 418 zł miesięcznie;

-w przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie

Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie.

Pojęcie bezskuteczności egzekucji w świetle ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów

Ustawa reguluje pojęcie bezskuteczności egzekucji - oznacza to egzekucję, w wyniku której w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych; za bezskuteczną egzekucję uważa się również niemożność wszczęcia lub prowadzenia egzekucji alimentów przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu przebywającemu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności z powodu:

a) braku podstawy prawnej do podjęcia czynności zmierzających do wykonania tytułu wykonawczego w miejscu zamieszkania dłużnika,

b) braku możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą;

Tak więc, w przypadku gdy dłużnik alimentacyjny przebywa na terytorium naszego kraju egzekucję prowadzi komornik sądowy i to on wydaje zaświadczenie potwierdzające stan egzekucji (niezbędne do wniosku o ustalenie prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego). W przypadku jednak, gdy dłużnik przebywa poza granicami RP organem właściwym do wydania zaświadczenia stwierdzającego bezskuteczność egzekucji lub niemożność jej prowadzenia jest właściwy sąd lub zagraniczna instytucja egzekucyjna.