F r u s t r a c j a

stan organizmu, który powstaje wtedy, gdy udaremnione jest zaspokojenie określonej potrzeby lub kiedy na drodze do jej realizacji pojawia się przeszkoda.

0. człowiek znalazł się w sytuacji nierozwiązywalnego problemu,
   
   - nie ma możliwości ucieczki
   lub wycofania,
   
   - jest silnie motywowany
   do reagowania.

Przyczyny frustracji:

- konflikty motywacyjne,

- dysonans poznawczy,

- struktura osobowości, np. konflikt między potrzebami a standardami zachowania, aspiracjami
a możliwościami.

S t r e s

H. Selye - niespecyficzna reakcja organizmu, powstająca
w odpowiedzi na bodźce szkodliwe.

J. Strelau – wynik interakcji między wymaganiami
a możliwościami.

R.S. Lazarus – relacja między osoba a otoczeniem, która oceniana jest przez osobę jako obciążająca
lub przekraczająca jej zasoby
i zagrażająca jej dobrostanowi.

S.E. Hobfoll – reakcja wobec otoczenia, w którym istnieje zagrożenie utraty zasobów.

Ogólnym celem ludzkiej aktywności jest uzyskanie, utrzymanie i ochrona obiektów, określanych jako zasoby.

Zasoby to:


przedmioty (mieszkanie, samochód), warunki (stała praca, dobre małżeństwo), zasoby osobiste (umiejętności interpersonalne, poczucie skuteczności), zasoby energetyczne (pieniądze, wiedza).

Komponenty stresu:



- podwyższenie poziomu aktywacji,

- pojawienie się silnych emocji,

- pojawienie się motywacji do przezwyciężenia stresu.

Przyczyny stresu

-dramatyczne wydarzenia
o rozmiarach katastrof,

poważne wyzwania i zagrożenia dotyczące jednostek lub kilku osób,

0. śmierć małżonka lub dziecka,
   - śmierć rodzica lub rodzeństwa,
   - rozpoczęcie studiów,
   - śmierć bliskiego przyjaciela,
   - poronienie,
   
   
   

1. wyrok więzienia,
   - rozwód,
   - drobne codzienne utrapienia,
   - niemożność znalezienia rzeczy,
   - nieporozumienia w rodzinie,
   - niemożność zdążenia na czas.

Stres przebiega w 3 stadiach:

1. stadium reakcji alarmowej-
mobilizowane są siły obronne,

2. stadium odporności
- przystosowanie do stresora.

Organizm próbuje odbudować utracone zasoby energii
i naprawić doznawane szkody.

3. stadium wyczerpania

wyczerpanie energii, gdy stresor
jest silny i działa długo.

Przedłużający się stres może doprowadzić do zwężenia naczyń krwionośnych i zmian rytmu serca, alergii, wrzodów, chorób wieńcowych, osłabienia kładu odpornościowego.

Osobowość
a
podatność na stres

M. Friedman, R. Rosenman

Wzorzec zachowania A


człowiek dla którego istotne jest konkurowanie, który skłonny
jest do agresji i żałuje każdej straconej minuty.

Jest pracoholikiem, który złości się, gdy inni mu przeszkadzają.

Nie jest skłonny do oddania kontroli, czy zrezygnowania ze swoich uprawnień,

Wzorzec zachowania B

ludzie spokojni, cierpliwi
i zrównoważeni. Wykonują tylko taka pracę, w której sobie poradzą.

Nie reagują silnymi emocjami,
gdy przeszkadza się im w pracy.

Występują u nich schorzenia naczyń wieńcowych serca 2,5 razy rzadziej niż u osób typu A.

Czynniki psychiczne decydujące
o chorobach serca:

reagowanie wrogością, egotyzm
(np. zaimki „ja”, „mi”, „mnie”, „mój” wypowiadane częściej)

Psychologiczne modyfikatory stresu:


* oczekiwania dotyczące własnej skuteczności

biologiczne i psychologiczne podstawy zachowanie większego spokoju,

*twardość psychiczna

wysoki poziom zaangażowania, skłonność do interpretowania zmian jako wyzwania, a nie jako zagrożenia, przekonanie
o sprawowaniu kontroli
nad własnym życiem,

*poczucie humoru
-optymiści skuteczniej przeciwdziałają
stresowi,

*przewidywalność
-przygotowanie na to, co nieuniknione,

*osłabienie poczucia pośpiechu,

*osłabienie wrogości,

*wsparcie społeczne

zainteresowanie emocjonalne,
pomoc instrumentalna, informacja, kontakt społeczny,

*stabilne związki emocjonalne.

Sytuacje trudne

zaburzona równowaga między poszczególnymi elementami,
np. zadaniami, czynnościami
oraz warunkami:

zagrożenie, przeciążenie,
zakłócenie, deprywacja,

Reakcje na sytuacje trudne:

*faza reakcji instrumentalnych,

*faza krytyczna,

*faza obrony przed stresem.

Pojęcie
odporności na stres

*fakt niereagowania przez człowieka pobudzeniem emocjonalnym, mimo że znajduje się w stanie stresu,

*zdolność do utrzymania uprzedniego kierunku, sprawności
i poziomu organizacji zachowania się, pomimo występowania stresu.

Wpływ
stresu długotrwałego

przedłużający się stan napięcia emocjonalnego pozytywna adaptacja do stresorów pojawienie się lęku bezprzedmiotowego, nerwice, niedostosowanie społeczne wystąpienie postawy bierności
i apatii zmiany w hierarchii wartości, postaw, potrzeb.