Przeciwwskazania do ćwiczeń w chorobie niedokrwiennej serca
dusznica bolesna; bole za mostkiem; siwezy zawal serca; nadcisnienie zlosliwe; niestabilna ch serca; kardiomiopatia; ogólne osłabienie ciała, wysoka temperatura
2.)Usprawnianie w dyskopatii
Są to zmiany chorobowe dotyczącej jednej przestrzeni międzykręgowej. Najczęściej zmiany rozpoczynają się od połączenie 5 i 6 kręgu szyjnego,nie co rzadziej dochodzi do zajęcia sąsiednich przestrzeni. Z reguły dyskopatia jest wczesnym stadium ch zwyrodnieniowej. Zanikają naczynia krwionośne przebiegające w pierścieniu włóknistym obejmującym jądro miażdżyste, pozostają natomiast puste kanały. Maleje stopień jego uwodnienia, co powoduje zmniejszenie sprężystości. Obciążenia kręgosłupa powodują przemieszczanie jądra miażdżystego do kanałów w pierścieniu włóknistym i dalej do powstawania szczelin i pęknięć. Objawy 1) ból w zajętym odcinku kręgosłupa, z promieniowaniem wzdłuż dróg nerwowych (rwa kulszowa) 2) drętwienie, mrowienie, zaburzenia czucia powierzchniowego 3) niedowład, zmniejszenie lub całkowite zniesienie siły mięśni, zanik mięśni (widoczne zmniejszenie obwodu np. uda, łydki) LECZENIE Przy niewielkich zmianach jądra miażdżystego możliwa rehabilitacja ze szczególnym zaleceniem pływania (z wyłączeniem stylu żabki). W innych przypadkach interwencja chirurgiczna, najczęściej fenestracja, czyli usunięcie części jądra miażdżystego, które uciska korzeń nerowy lub niekiedy także worek oponowy zawierający rdzeń kręgowy. W przypadkach mało zaawansowanych gdy zachowana jest prawidłowa funkcja neurologiczna a głównym problemem pacjenta jest ból przewlekły współczesna neurochirurgia posiada szereg minimalnie inwazyjnych procedów operacyjnych takich jak microdiscektomia wspomagana endoskopem czy system przezskórnej koblacji krążka międzykręgowego. Z uwagi na szczególny profil patofizjologiczny oraz warunki anatomiczne postępowanie takie nie zawsze przynosi ulgę i zdrowie pacjentowi. W ostatnich latach szczególną atencję zyskała metoda przezskórnej dekompresji laserowej (PLDD). Niestety procedura przezskórnej discektomii znajduje zastosowanie tylko w nielicznych przypadkach (około 1%), kiedy korzeń nerwowy nie jest silnie uciśnięty. W innym razie zastosowanie powyższej metody może często prowadzić do pogorszenia stanu pacjenta z uwagi na indukcję procesów zapalnych w przestrzeni międzykręgowej. Techniki minimalnie inwazyjne są procedurami nadzwyczaj precyzyjnymi i wymagają dużego doświadczenia operatora. Pomocnicze znaczenie ma farmakoterapia z zastosowaniem leków o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym oraz myorelaksacyjnym.
Usprawnianie na oddziale chirurgicznym po operacji na złamanej kości udowej.
Usprawnianie na oddziale chirurgicznym po operacji na złamanej kości udowej.
Czynniki:
- pooperacyjny ból- ogranicza aktywność, osłab. mm oddechowych, upośledzenie samoobsługi
- narkoza- wpływa na upośledzenie wentylacji płuc, potrzebne jest przygotowanie do narkozy
- unieruchomienie
- osobnicze czynniki ryzyka: *wiek chorego: >60 lat wzrasta ilość niewydol. >40 powiklan zatorowo-zakrzepowych; *budowa ciała: otyłość, nadwaga, utrudnia oddychanie w pozycji leżącej; *choroby współistniejące: chor.ukł.oddechowego, krążenia, żylaki kkd; *ograniczenia ruchowe: wynikające ze skoliozy, wieku, otyłości; * styl życia: u palaczy ilość powikłań jest 6-8x większa niż u niepalących; * powikłania płucne (co 4 pacjent po operacji) -zaleganie wydzieliny w drogach oddech.co uniemożliwia dopływ powietrza, NIEDODMA: charakteryzuje się bólem w kl. piersiowej, występuje w 1, 2 dobie po operacji, towarzyszy jej chęć kaszlu,gorączka, dochodzi do zapal.płuc i do pooperacyjnej niewydolności oddechowej; * powikłania krążenia: - wstrząs( niedostateczny dopływ krwi i płynów)#hipobolemiczny( obniżenie ciśnienia krwi w wyniku utraty krwi, #kardiogenny, #toksyczny( zmniejszone zużycie tlenu przez komórki); -zakrzepica żył głębokich: najczęściej po oper.ortopedycznych i chirurgicznych, 50% zakrzepic jest bezobjawowych, zakrzepicy sprzyjają żylaki, zakrzep.zapalenie żył, choroby nowotworowe, duża utrata krwi. 3ELEMENTY PATOGENEZY +zmiana składu krwi, +uszkodzenie śródbłonka naczyń,+ zwolnienie przepływu krwi. Zakrzepy najczęściej występują w żyłach biodrowych i w zatokach żylnych mięśni łydek. Najgroźniejszym jest zator tętnicy płucnej.
Cele rehabilitacji
zapobieganie powikłaniom i następstwom operacji i leczenie występujących powikłań; utrzymanie prawidłowej wentylacji płuc; zwiększenie siły i wydolności mm oddechowych; pobudzenie do skutecznego kaszlu; utrzymanie odpowiedniej pompy mięśniowej; uruchamianie i pionizacja.
Rehabilitacja Na Oddziale Chirurgicznym:
*przedoperacyjna
ROLA: -badanie ruchomości stawów, -ocena wydolności mm oddechowych, -nauka ćw. stosowanych po operacji, -ćw. ogólnousprawniające, normalizujące czynności zaburzonych układów, -nauka wydłużonego wydechu, skutecznego kaszlu w pozycjach ułatwiających odkrztuszanie i zmniejszających ból, -ćw. przeciwzakrzepowe w rytmie oddechowym, -samoobsługa w obrębie łóżka po operacji, -zaprzestanie palenia papierosów, -edukacja rodziny i pacjenta co do zabiegu.
*pooperacyjna
ROLA: -zapobieganie powikłaniom płucnym i zakrzepowym, - przywracanie sprawności, -usuwanie czynnościowych następstw: *rehabilitacja szpitalna, * reh.ambulatoryjna, *reh.domowa, *reh.senatoryjna.
Rehabilitacja szpitalna: - pacjent w pozycji siedzącej aby zwiększyć powierzchnię płuc - ćw oddechowe - ćw skutecznego kaszlu - ćw przy zmianach pozycji - ćw. przeciwzakrzepowe (ćw stóp, kończyn), w celu odprowadzenia krwi z kończyn - ćw mm brzucha - ostrożne napinanie mięśni - wczesna pionizacja - stopniowe nauczanie ćwiczeń mm w obrębie cięcia operacyjnego
powikłania zakrzepica w kkd- stanowi to podstawe do zakończenia ćwiczeń, skrupulatne podawanie leków
powikłania płucne- należy kontynuować ćw oddechowe, skutecznego kaszlu, wysokie ułożenie, oklepywanie od pasa w górę, przeciwwskazanie: wysoka temperatura
opatrunki gipsowe- odpowiednie ułożenie gipsu, sprawność krążenia obwodowego i ruchomości palców, czy nie ma ucisku.
Największy obrzęk w gipsie w ciągu 24-48h, ważna jest w tym czasie obserwacja.
nauka odciążania okolic ciała narażonych na ucisk, odleżyny - ćw. izometryczne, zapobiegające zanikom, przykurczom mięsni - kontrola ukrwienia - przywracanie sily mięśniowej i zakresów ruchu - przywracanie samodzielności w życiu codziennym - chodzenie ( początkowo o kulach, laskach) - zmniejszenie bólu, obrzęku - leczenie farmakologiczne ( środki p/bólowe, poprawiające zrost) - fizykoterapia ( tens , ciepło, masaż, kąpiele wirowe, masaż odprowadzający) - ćw. czynne, wspomagane, reedukacja mięsni
Wczesna rehabilitacja po udarze
Cele wczesnej rehabilitacji (przyłóżkowej) w oddziałach: zapobieganie następstwom długiego unieruchomienia, groźnym dla życia i wpływającym na jakość życia - patrz powikłania
-zapobieganie wytworzeniu tzw. zespołu nieużywania, -budzanie mechanizmów plastyczności w o.u.n., -zmniejszenie ryzyka występowania patologicznych wzorców ruchowych, przedłużającej się wiotkości lub nadmiernej spastyczności, -zapobieganie zaburzeniom ortostatycznym,
-osiągnięcie jak najlepszej sprawności ruchowej, psychicznej i samodzielności w czynnościach samoobsługi, -zaopatrzenie w niezbędny sprzęt rehabilitacyjny i ortozy, oraz przyuczenie chorego do posługiwania się nimi, -diagnostyka i wczesna rehabilitacja zaburzeń mowy, -poprawa nastroju i samopoczucia pacjenta oraz adaptacja do nowej, zupełnie zmienionej sytuacji życiowej.
Na oddziale (w klinice, ośrodku) neurologii po jak najszybszym przyjęciu chorego
prawidłową diagnostykę, leczenie i rehabilitację zapewnia zespół, w którego skład wchodzą: -lekarz specjalista neurolog, -lekarz specjalista rehabilitacji medycznej,
-zespół lekarzy specjalistów (internista, kardiolog, psychiatra, radiolog, chirurg naczyniowy, neurochirurg, urolog), -fizjoterapeuta, psycholog (neuropsycholog), logopeda,-terapeuta ajęciowy.
W zespole tym nie można pominąć specjalisty w zakresie rehabilitacji medycznej, gdyż tylko on może prawidłowo programować i nadzorować proces rehabilitacji, oczywiście w ścisłej współpracy ze specjalistą neurologiem i całym zespołem. Znaczenie kluczowe fizjoterapeuty nie podlega dyskusji, ale nigdy nie może on przejąć roli lekarza specjalisty rehabilitacji medycznej.
Prawidłowa pielęgnacja chorego ma decydujący wpływ na dalszy przebieg rehabilitacji. W zakres czynności pielęgniarki w początkowym okresie udaru poza zwykłymi obowiązkami (dbałość o czystość ciała chorego, drożność dróg oddechowych czy karmienie) wchodzi również prawidłowe ułożenie chorego, zapobiegające odleżynom i przykurczom. Najlepsze do celów pielęgnacji jest płaskie, równe łóżko wyposażone w materac przeciwodleżynowy, z łamanym leżem i z możliwością regulowania wysokości.
Obracanie chorego połączone ze zmianą pozycji jest wykonywane co 2-3 godziny z uwzględnieniem ułożenia na plecach, na „zdrowym" i na „chorym" boku oraz na brzuchu. W celu utrzymania odpowiednich pozycji stosuje się dodatkowe poduszki, wałki, woreczki z piaskiem i różnego kształtu podkładki. Ważne jest też takie ustawienie łóżka, aby stolik przyłóżkowy był ustawiony od strony niedowładnej (porażonej) i aby zawsze od tej strony był możliwy dostęp do pacjenta (poza konieczną pielęgnacją).
W torebkowym porażeniu połowiczym chory leżący trzyma kończynę górną przywiedzioną i zgiętą w stawie łokciowym, przedramię w lekkim nawróceniu, nadgarstek i palce łącznie z kciukiem zgięte. Kończyna dolna zwykle jest lekko zgięta w stawie biodrowym i kolanowym, przywiedziona i skręcona nieco na zewnątrz, stopa zgięta w kierunku podeszwowym i odwrócona. Pozostawienie porażonych kończyn w tak niekorzystnym ułożeniu, przy zniesionej albo ograniczonej ruchomości w stawach i zaburzonej regulacji napięcia mięśni, prowadzi nieraz w ciągu kilku dni do trwałego skrócenia mięśni i zesztywnień stawowych. Ułożenie pośrednie, zapewniające równowagę inerwacyjną wszystkich grup mięśniowych, najlepiej sprzyja rozluźnieniu mięśni wykazujących skłonność do przykurczów i stanowi dogodną pozycję wyjściową do ruchów biernych, wykorzystywanych w początkowej fazie przywracania czynności ruchowych. Kończynę górną układa się z odwiedzionym ramieniem (65-90°) i odwróconym przedramieniem, wykorzystując specjalne poduszki (a w razie potrzeby ortezę czasową, np. łuskę, przy przedłużającym się obniżonym napięciu mięśni), podparcie pod łopatką, a w późniejszym okresie zawsze temblak, co ma podstawowe znaczenie w profilaktyce podwichnięcia w stawie barkowym i uszkodzenia stożka rotatorów. Nadgarstek powinien być w lekkim zgięciu grzbietowym, palce również w zgięciu, kciuk w przeciwstawieniu umożliwiającym trzymanie w ręce niewielkiego wałka, piłeczki.
Kończynę dolną układa się w ułożeniu wyprostowanym, nieznacznie zgiętą w stawie kolanowym (około 5°) i skręconą lekko na zewnątrz. Stopę podpiera się pod kątem prostym i zabezpiecza przed uciskiem kołdry za pomocą poduszek, łusek, worków z piaskiem. Korzystne jest podłożenie specjalnych podkładek lub futrzanych podusze-czek pod części ciała najbardziej narażone na ucisk (pięty, kość krzyżowa, potylica, łokcie) . W okresie początkowym, tzn. w czasie wiotkiego niedowładu kończyn, ułożenie ich w pośredniej pozycji nie nastręcza większych trudności. Nie należy pociągać za porażone kończyny przy obracaniu i układaniu pacjenta.
We wczesnej fazie leczenia udaru mózgowego zabiegi rehabilitacyjne ściśle łączą się z intensywną opieką lekarską i pielęgniarską i mają na celu ograniczenie powstawania nieprawidłowych stereotypów ruchowych oraz przeciwdziałanie groźnym powikłaniom ogólnoustrojowym (odoskrzelowemu zapaleniu płuc, zaburzeniom połykania, zakażeniom dróg moczowych, odleżynom, przykurczom, zakrzepicy żył głębokich). Szybkie uruchamianie i stawianie pacjenta, odwracanie, pozycje drenażowe, zwłaszcza niedowładnych (porażonych) kończyn, ćwiczenia naczyniowe, zakaz iniekcji do kończyn niedowładnych oraz pończochy ze stopniowanym uciskiem zapobiegają groźnym - nawet dla życia - powikłaniom zakrzepowe-zatorowym
Szczególnej troski wymaga utrzymanie drożności dróg oddechowych oraz wyrównanie zaburzeń krążenia. Niektórzy chorzy wskutek niedowładu mięśni gardła i krtani mogą mieć trudności w połykaniu pokarmu i śluzowej wydzieliny z dróg oddechowych, toteż wymagają w celu uchronienia ich przed zachłyśnięciem i wtórnym odoskrzelowym zapaleniem płuc częstego odsysania śluzu oraz dużej ostrożności przy karmieniu. Jak najwcześniejsza diagnostyka zaburzeń mowy i połykania oraz wynikające z niej, dostosowane do możliwości pacjenta odżywianie (doustne, dożylne, sondą żołądkową lub metodą gastrostomii przezskórnej) i utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej zapobiegają powikłaniom oskrzelowo-płucnym, a ponadto umożliwiają prawidłowe odżywianie, podawanie leków i profilaktykę niedoboru niezbędnych składników pokarmowych. W profilaktyce powikłań płucnych stosuje się również ćwiczenia oddechowe, wykonywane kilka razy dziennie, częstą zmianę pozycji oraz pozycje drenażowe płatów, a nawet segmentów płucnych. U pacjentów pozostających w stanie ciężkim powinna być wykonywana bierna gimnastyka oddechowa, należy jednak pamiętać, aby unikać wzmożonej pracy tłoczni brzusznej, zwłaszcza u pacjentów po krwotokach mózgowych, i unikać nadmiernej wentylacji u chorych z epizodami drgawkowymi.
Rodzaje protez kk dolnych i rehabilitacja po zaprotezowaniu
(niezależnie od wysokości amputacji) NA:
- protezy kosmetyczne,
-protezy czynne:
A). Z własnym źródłem energii, poruszane siłą mięśni pacjenta, bezpośrednio lub pośrednio przez zawieszenie.
B). Z obcym źródłem energii np. elektryczna, pneumatyczna.
C). Z mieszanym źródłem energii.
Postępowanie usprawniające po zaprotezowaniu:
Cel - wypracowanie umiejętności wszechstronnego posługiwania się protezą.
I - nauka zakładania i zdejmowania protezy. II - nauka chodów w protezie w różnych kierunkach i po różnej nawierzchni oraz zwrotów, siadania, wstawania (w przypadku amputacji w obrębie kończyn dolnych). III - nauka chodu po schodach. IV - zdobycie umiejętności bezpiecznego padania. V - wyćwiczenie umiejętności posługiwania się protezą, jako wysięgnikiem oraz sprawnego uruchamiania końcówki protezy a także posługiwania się nią podczas wykonywania czynności z życia codziennego. VI - ćwiczenia ogólnousprawniające (jak przed zaprotezowaniem).
6.) Ocena wydolności kardiologicznego przed ćwiczeniami pacjenta w wieku podeszłym.
tzreba pzreprowadzic test na cukloergonometrze, wzrost cisnienia