PYTANIE
Czy pracownik służby BHP i koordynator ds. bezpieczeństwa w szkole to ta sama osoba?
Koordynator ds. bezpieczeństwa i pracownik ds. BHP w szkole to dwie różne funkcje, które mogą być pełnione przez tę samą osobę.
ODPOWIEDŹ
Koordynator ds. bezpieczeństwa to nowa funkcja, utworzona w wyniku działań przeciwko przemocy w szkole. Program ,,Zero tolerancji dla przemocy” nakłada na dyrektora szkoły obowiązek powołania koordynatora do spraw bezpieczeństwa. W roku szkolnym 2007/2008 dyrektor szkoły powołuje osobę mającą pełnić tę funkcję i określa zakres jej obowiązków. Zadania szkoły wynikające z podnoszenia bezpieczeństwa i ograniczające rozwój agresji nakładają na koordynatora następujące obowiązki:
integracja wszelkich działań podejmowanych w tym zakresie w szkole (np. wynikających z realizacji programu wychowawczego, profilaktycznego i innych zatwierdzonych w szkole programów działań wychowawczych i profilaktycznych zaplanowanych przez wychowawców, pedagoga, psychologa i zespoły Rady Pedagogicznej na dany rok szkolny);
współpraca z instytucjami zewnętrznymi, które mogą wspierać szkołę i pomagać jej w ograniczaniu i zapobieganiu agresji wśród uczniów (np. poradnie psychologiczno-pedagogiczne, ośrodki interwencji kryzysowej, ośrodki profilaktyki uzależnień, policja);
znajomość problematyki bezpieczeństwa w szkole;
inicjowanie i monitorowanie różnych działań podnoszących świadomość zagrożeń i poczucia bezpieczeństwa (np. monitoring zapoznawania uczniów z przepisami i normami BHP, regulaminami obowiązującymi w szkole, opracowywanie i wdrażanie procedur postępowania w różnych sytuacjach szkolnych, konkursy).
Z tego względu na koordynatora zapewne będzie wybierany pracownik, który już zajmuje się sprawami bezpieczeństwa lub dobrze orientuje się w tej problematyce. Koordynatorem może być wicedyrektor, pedagog, psycholog, pracownik ds. BHP i każdy nauczyciel, który zna te zagadnienia i chce się nimi zajmować. Sprawą najważniejszą wydaje się to, by osoba, która będzie pełnić tę funkcję, była skuteczna i swoje działania dostosowała do problemów, jakie są lub mogą się pojawić w placówce.
Służba BHP jest powoływana przez pracodawcę na mocy Kodeksu Pracy (dział X, rozdział X KP). Rozporządzenie Rady Ministrów z 2.09.1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 1997 r., Nr 109, poz. 704), zwane dalej Rozporządzeniem, podaje zakres obowiązków, czyli 22 zadania służby BHP i 8 punktów dotyczących jej uprawnień. W szkole w ramach tej służby jest powoływany pracownik ds. BHP, który pełni inne funkcje w szkole i zajmuje się również sprawami bezpieczeństwa. Jest to funkcja doradcza i wspierająca pracodawcę, czyli dyrektora szkoły. Pełniona jest zazwyczaj przez nauczyciela zatrudnionego w szkole.
Powyższe Rozporządzenie zostało zmienione Rozporządzeniem Rady Ministrów z 2.11.2004 r. (DzU z 2004 r., Nr 246, poz. 2468). Podkreślono w nim doradczą funkcję służby BHP i konieczność wspierania pracodawcy we wszelkich działaniach dotyczących szeroko rozumianego bezpieczeństwa oraz wprowadzono pewne zmiany. I tak do zakresu działania służby BHP zgodnie z §2 pkt 1 rozporządzenia należą między innymi:
- przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ze szczególnym uwzględnieniem stanowisk pracy, na których są zatrudnione kobiety w ciąży lub karmiące dziecko piersią, młodociani, niepełnosprawni, pracownicy wykonujący pracę zmianową, w tym pracujący w nocy, oraz osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę,
- doradztwo w zakresie stosowania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
- uczestniczenie w konsultacjach w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, a także w pracach komisji bezpieczeństwa i higieny pracy oraz innych zakładowych komisji zajmujących się problematyką bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym zapobieganiem chorobom zawodowym i wypadkom przy pracy,
Ponadto Rozporządzenie określa, na jakich stanowiskach zatrudnia się pracowników służby BHP i jakie wymagania kwalifikacyjne im stawia. Zgodnie z §4 pkt 1:
Pracowników służby BHP zatrudnia się na stanowiskach: inspektorów, starszych inspektorów, specjalistów, starszych specjalistów oraz głównych specjalistów do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zgodnie z §2 pkt 3 Rozporządzenia organizacja i rozkład czasu pracy pracownika służby BHP oraz pracownika zatrudnionego przy innej pracy pełniącego tę funkcję (ma to zwłaszcza miejsce w szkole) powinny zapewnić pełną realizację wszystkich zadań, ale rozporządzenie nie podaje limitów czasu ani zasad wynagrodzenia za tę pracę.
Wspomniana zmiana Rozporządzenia spowodowała także konieczność posiadania przez osoby zatrudnione w służbie BHP specjalistycznego przygotowania i odpowiedniego wykształcenia (technik BHP, studia wyższe lub podyplomowe w zakresie BHP). Jednocześnie wprowadzono pewien okres przejściowy, a mianowicie osoby zatrudnione w służbie BHP i wykonujące zadania tej służby w dniu wejścia w życie rozporządzenia zmieniającego, tj. w dniu 01 lipca 2005 roku, a niespełniające wymagań kwalifikacyjnych, zachowują prawo do zatrudnienia w służbie BHP i wykonywania zadań tej służby przez 8 lat od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia (01 lipca 2005). Jest to zatem czas na podniesienie kwalifikacji.
Wracając do naszego pytania, wydaje się, że powszechną praktyką stanie się łączenie obu funkcji w szkole przez tę samą osobę, czyli pracownika ds. BHP, który zajmując się sprawami BHP i uczestnicząc w pracach różnych zespołów rady pedagogicznej (np. wychowawczym, profilaktyki, bezpieczeństwa), podejmuje różne działania służące podnoszeniu bezpieczeństwa w szkole, zapewnieniu dobrych warunków pracy i nauki oraz przeciwdziałaniu wszelkim formom agresji, patologii i niebezpiecznych zachowań.
Zofia Świderska - pracownik ds. BHP w V Liceum Ogólnokształcącym im. płk. St. Dąbka w Gdyni