Etyka- (zwyczaj obyczaj) nauka, dziedzina filozoficzna o moralności
Moralność- ogół opinii i sądów przeświadczeń przekonań o tym co jest dobre i złe (normy-zakazy nakazy, wzorce, oceny-system wartości, sankcje moralne)
Pielęgniarstwo- nauka o pielęgnowaniu o charak nauk humanistyczno-przyr-społ. To sztuka o char moralnym, u swoich podstaw ma filozofię troski, jest podejmowane samodzielnie
Filozofia- nauka o otaczającej nas rzeczywistości (phileo-lubię kocham, sophie-mądrość) dosł umiłowanie mądrości
Dziedziny filozofii: ontologia-teoria bytu, epistemologia-teoria poznania, logika-nauka o poprawnym rozumowaniu, etyka-nauka o moralności jej naturze i pochodzeniu, estetyka-nauka o pięknie, historia filozofii, filozofia człowieka, aksjologia-teoria wartości, filozofia religii polityki dziejów
Filozofia pielęgniarstwa: pogłębianie filozof rozważań jest niezbędne do dalszego rozwoju pielęgniarstwa naukowego do potrzeb praktyki, ogólna refleksja system sądów i przekonań o istocie pielęgniarstwa jego celów i metod
Transcendencja- wzniesienie się ponad
Wartość- coś co człowiek uważa za bardzo ważne, co sobie ceni (hedoniczne, życiowe, duchowe, związane z Bogiem) Postawa względem wartości: akceptacji, lekceważenia, ironii, konformistyczna Wartości w pielęgniarstwie: człowiek życie zdrowie dobro Godność prawda wolność
Pasja- dar z siebie, cierpienie
Kodeks pielęgniarki i położnej został opracowany na koncepcji personalistycznej, etyce niezależnej i na założeniach idei humanizmu-bardziej łączy niż dzieli, prąd filozof który przewija się przez lit sztukę medycynę, zakłada ludzkie traktowanie czł tzn z życzliwością, kulturą, taktem
GODNOŚĆ= należna wartość dla siebie i innych, szacunek, jest osobowa i osobista
TROSKA- moralne zobowiązanie, powinność, to forma jednoczenia się z innymi: bycie dla pacjenta, szanowanie pacjenta, odczuwanie z i dla pacjenta, bliskość z pacjentem
BIOETYKA: zwyczaj, obyczaj; dział etyki wartościujący postawy i działania których przedmiotem jest zdrowie i życie czł, ustala normy zachowania czł w sferze życia i zdrowia wg racjonalnych wartości i zasad moralnych, w Europie w 1975r
TEORIE ETYCZNE- są podstawą do rozważań o dopuszczalności pewnych działań, a także do ocen dot sądów moralnych i ludzkich charakterów
Utylitaryzm: działanie jest dobre jeśli jego efektem jest przysporzenie jak największych korzyści i zmniejszenie strat
Deontologia: działanie dobre opiera się na prawie i zasadach związanych z wypełnianiem obowiązków i powinności TEORIA KANTA: działanie jest dobre jeśli jest podejmowane z obowiązku a także wtedy gdy chciałoby się aby było ono uniwersalnym prawem dla każdego
DYLEMAT: kłopot, sprzeczność, konflikt między wartościami, coś trudnego do rozstrzygnięcia
RODZ DYLEMATÓW: *o char poznawczym- w toku kształcenia wiedza nie zostanie dobrze przyswojona powstają luki w wiedzy co może skutkować popełnianiem błędów *o char praktycznym: kiedy piel nie zna standardu wykonania zabiegu albo zna i nie postępuje zgodnie z nim *o char moralnym: piel nie przestrzega zasad kodeksu etycznego
KONCEPCJE:
Kosmiczno-ewolucyjna: twórcą Pierre Teilhad, czł jest połączniem dwóch form energii: fiz-biol i psychologiczno-duchowej, czł przez pracę kształtuje ziemię samego siebie dlatego należy dostrzegać humanizm pracy jej godność i doskonałość, w pracy czł i zespół wzajemnie się umacniają, miłość łączy ludzi w sposób trwały nie naruszając ich osobowo-indywidualnego char
Psychologiczno-personalistyczna: wg Frankla mówi o czł jako o osobie wyróżnia jego podst wartości: wolność odpowiedzialność sumienie wrażliwość na wartości wyższe tj poznawcze i moralne za fundamentalną wartość uznaje miłość, poszukiwanie sensu życia, zdolność odkrywania Boga, być czł tzn być: skierowanym na coś lub kogoś być oddanym dziełu któremu się poświęcamy człowiekowi którego kochamy lub Bogu któremu służymy „czł przeżyje każde jak jeśli ma wyraźne po co”
Egzystencjalistyczna koncepcja wg Marcela: czł jest osobą zawierającą w sobie elem duchowy, nie jest samotną jednostką istnieje zawsze w społeczności , istotą czł jest współistnienie tzn wzajemne pomaganie sobie, istotnym znamieniem czł jako osoby jest uczestnictwo czyli bycie z innymi ludźmi i dla innych, drugi czł nie powinien być anonimowy lecz osobowy
Personalistyczna: emmanuel Mounter uznaje: osobowy byt czł, materialny i duchowy wymiar jego natury, rozumność i wrażliwość na wyższe wartości, nadrzędna wartość czł wobec świata rzeczy oraz struktur ekonomiczno-społecznych i polit, tożsamość w społ, czł od poczęcia aż po naturalną śmierć jest osobą, wewnętrzne ja jest niezbywalną częścią każdego czł, wszyscy ludzie są równi jako osoby, szansą rozwoju czł jest włączenie się w świat osób i ludzi i Boga, owo otoczenie może odbywać się poprzez realizację wartości osobowych takich jak prawda dobro wolność przyjaźń miłość sprawiedliwość ofiarność zaufanie, nigdy społeczna wspólnota nie niszczy osoby ludzkiej jej autonomii sumienia osobistych przekonań i należnych praw, godność osoby ludzkiej jest czymś naturalnym i uniwersalnym, wiodącą rolę odgrywa miłość w życiu indywidualnym i społecznym, osoba ludzka jest najwyższym i nienaruszalnym dobrem świata
Holizm -pogląd według którego wszelkie zjawiska tworzą układy całościowe, podlegające swoistym prawidłowościom, których nie można wywnioskować na podstawie wiedzy o prawidłowościach rządzących ich składnikami. Całości nie da się sprowadzić do sumy jej składników.
ZASADY ETYKI: są przewodnikami w podejmowaniu decyzji etycznych i działań moralnych, mają znaczenie uniwersalne ZASADY ETYCZNE: dobroczynność, sprawiedliwość, wierność, autonomia, prawdomówność
OGNIWA PODEJMOWANIA DECYZJI ETYCZNYCH: *osobiste wartości i wierzenia, *analiza koncepcji etycznych, *sposoby- metody podchodzenia do zagadnień etyki: odwołanie się do autorytetów, sumienia, intuicji;* metoda dialektyczna lub Sokratesa oparta na argumentach i logicznym myśleniu, *standardy zachowań etycznych (analiza kodeksu etycznego PPiP)
SENS PSYCH-ETYCZNY CIERPIENIA: *tylko cierpienie odsłania prawdę o nas samych,* cierpienie może czł ocalić przemienić zintegrować lub rozbić *czł przez cierpienie głębiej przeżywa własne człowieczeństwo *sprzyja wewn dojrzałości- wyzwala miłość *pogłębia życie moralno-duchowe *najstarsza szkoła samorealizacji *niszcząc ją materialnie rozwija ją duchowo *zmusza do radykalnego przeanalizowania wartości *otwiera na los i sprawy innych ludzi *uszlachetnia
INDYWIDUALNY SENS CIERPIENIA: rozwijanie siebie przez dośw miłości, ofiarowanie cierpienia za kogoś, pyt dlaczego zamienione na dla kogo
CYWILIZ-OGÓLNOKULTUROWY SENS CIERPIENIA: *nieustanne zwracanie uwagi na istnienie cierpienia gdyż współczesny czł ucieka przed nim co jest spowodowane: brakiem wiary w sens cierpienia, brakiem wiary że życie jest przemijaniem
CIERPIENIE UCZY: pokory, refleksji nad własną tymczasowością, solidarności, cnót: opanowania, wytrwałości, cierpliwości
MODEL SPOTKANIA Z SYT CIERPIENIA: *zatrzymanie się wynikające nie z ciekawości a powinności pomocy *wzruszenie połączone z współodczuwaniem i współczuciem *bezinteresowne pomaganie
EUTANAZJA: pierwsze państwo- Holandia 1994r