-Wskaźnik ABI
Wskaźnik kostkowo-ramienny, iloraz ciśnienia skurczowego na kostce do skurczowego na ramieniu. Norma - 1 i powyżej, u chorych poniżej 1 miażdżyca kończyn kończyn.
-Profilaktyka antybiotykowa:
podczas wykonywania cięcia chirurgicznego infekcja rany
dożylnie iniekcje systemowe
-Klasyfikacja ran:
klasa I -czysta (1-2%infekcji-nacięcie skóry) - goi się przez rychłozrost
klasa II - skażone (3-7% infekcji - operacja na przewodzie pokarmowym)
klasa II -zakażone (8-35% infekcji - ileus (jelito cienkie), perforacja, rany powyżej 30 godz)
- Standardy leczenia infekcji:
-pobranie materiału do barwienia gram oraz hodowli przed rozpoczęciem leczenia
-leczenie przeciwko najbardziej prawdopodobnemu szczepowi
-unikania przedłużonego leczenia (odporność krzyżowa)
-ocena leczenia
- dezynfekcja bronchoskopu i endoskopu:
kąpiel w 2% aldehydzie glutarowym 3 godz. lub 0,35% kwasie nadoctowym 10 min
Rodzaje i parametry sterylizacji:
-wysokotemperaturowa sterylizacja gazowa, suche powietrze 180 stopni przez 60 min., para wodna 121 stopni C przy ciśnieniu 1 Ba przez 20 min.,
-niskotemperaturowa 65 st C - (tlenek etylenu, formaldehyd, sterylizacja plazmowa - czynniki chemiczne)
co należy zrobić w pierwszej kolejności ze sprzętem chirurgicznym po zabiegu -
czyszczenie i mycie, dezynfekcja, sterylizacja
Objawy zakażenia rany:
-zaczerwienienie brzegów rany, obrzęk, wydzielina żółto-zielona, powiększenie lokalnych węzłów chłonnych, gorączka, ból, naciek.
Objawy i parametry gazów oddechowych przy kwasicy i alkalozie.
-kwasica oddechowa jest to zaburzenie gdzie wzrasta poziom CO2, spada Ph z powodu spadku wydalania CO2 przez płuca,
PARAMETRY: poziom CO2>45 mmHg, Ph<7,35, HCO3=norma, BE powyżej (od +3)
-alkaloza oddechowa jest to zaburzenie gdzie następuje pierwotnie spadek poziomu CO2 (wentylacja większa od potrzeb)
PRAMETRY: poziom CO2 <35 mmHg, Ph>7,44, HCO3<21 mmol/l, BE poniżej (-3)
-kwasica ketonowa - wyst. w niedoborze lub braku insuliny. Może doprowadzić do śpiączki i jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. pH krwi tętniczej <7,25, hiperglikemia >400 mg/dl, oddech Kussmaula
normy gazometrii:
-pH - norma 7,35 - 7,45
-pO2 (ciśnienie parcjalne tlenu) - norma 65 - 95 mm Hg
-pCO2 (ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla) - norma 35 - 45 mm Hg
-HCO3 (stężenie molowe jonów wodorowęglanowych) - norma 22 - 26 mmol/l
-SpO2 (saturacja) - norma 95 - 99%
-BE (zapas/niedobór zasad) - norma +/- 2,5 mEq/l
Czynniki ryzyka żylnej choroby zakrzepowo zatorowej:
-wiek powyżej 45 lat, choroba nowotworowa, przebyty epizod zakrzepicy żylnej, przedłużone unieruchomienie, rozległy zabieg operacyjny, żylaki kończyn dolnych, otyłość, przewlekła niewydolność krążenia, złamania kości zwłaszcza miednicy i kończyn dolnych, wprowadzenie cewnika do żył centralnych, choroby zapalne jelit, trombofilia. Nie jest czynnikiem ryzyka cukrzyca.
-profil chor zakrzep-zator - heparyna drobnocząsteczkowa, podkolanówki, pończochy, rajstopy p/żylakowi, wczesne uruchamianie po zabiegu
-Norma K+ : 3,5-5,5 mmol/l
zapotrzebowanie dobowe - 60-80 mmol/dobę ( 0,8-1 mmol/kg w c)
-Normy i zapotrzebowanie:
-Ca: 2,5 mmol/l zapotrzebowanie - 2,5 mmol/kg w c
-Mg: 0,88 mmol/l zapotrzebowanie - 0,9 mmol/kg w c
-Cl: 100 mmol/l zapotrzebowanie - 100 mmol/kg w c
-Ile mg ma ampułka 2ml Furosemidu? 20mg
W jakiej ilości soli możemy podać 40 mEq potasu -1000 ml
-Norma procentowa krwi w płynach ustrojowych - 7,5%
-ASA - ocenia ryzyko operacyjne pacjenta w czasie znieczulenia albo po nim.
grupa I - pacjent bez obciążeń schorzeniami dodatkowymi, poddany małemu lub średniemu zabiegowi operacyjnemu
grupa II - pacjent z niezbyt nasiloną chorobą układową,
grupa III - pacjent z ciężką chorobą układową,
grupa IV - pacjent z bardzo ciężką chorobą układową, która stanowi o zagrożeniu jego życia grupa V - pacjent z niewydolnością wielonarządową, w stanie skrajnie ciężkim, u którego z bardzo dużym prawdopodobieństwem nastąpi zgon w ciągu 24 godzin
E - zabieg ma być wykonywany w trybie nagłym, natomiast literą P proponuje się oznaczanie ciężarnych.
- Jak pielęgnujemy pośladki pacjenta z wyciągiem szkieletowym?
-materace zmiennociśnieniowe, SAF
Objawy niedokrwienia kończyny zagipsowanej:
opóźniony napływ włośniczkowy (norma do 1 sekundy powrót zabarwienia), oziębienie i bladość powłok skórnych kończyny, drętwienie i mrowienie (aby nie doszło do uszkodzenia nerwu strzałkowego)
Jak układamy kończynę górną pacjentki po amputacji piersi?
- pod katem 90˚
Co to jest ropowica (phlegmonae)?
ostre ropne zapalenie szerzące się w wiotkiej przestrzeni międzytkankowej, bez wyraźnych granic. Tkanki ulegają zniszczeniu na szerokiej przestrzeni. Wywołane najczęściej przez paciorkowce i gronkowce. Leczenie: nacięcie, drenowanie, antybiotyki.
objawy: miejscowe: (zaczerwienienie, bolesność, obrzęk)
ogólne: gorączka, osłabienie, złe samopoczucie
Co to jest flebografia?
- badanie kontrastowe żył. Badanie polegające na podaniu do żyły środka cieniującego (tzw. kontrastu), umożliwiającego uwidocznienie jej światła na zdjęciu rentgenowskim.
Co to jest fistulografia?
- jest to badanie radiologiczne polegające na ocenie w promieniach rentgenowskich przebiegu przetoki (fistuły) po podaniu do niej środka kontrastującego.
co to jest bakteriemia?
przejściowe wykazanie drobnoustrojów we krwi (które się we krwi nie rozmnażają), stwierdzone ich wyizolowaniem, może nie mieć żadnych następstw i powikłań. W przeciwieństwie do posocznicy nie ma objawów klinicznych wynikających z obecności drobnoustroju we krwi.
Czym się różni wstrząśnienie od stłuczenia mózgu?
wstrząśnienie - tylko czynnościowe, bez zmian anatomopatologicznych, utrata przytomności, niepamięć wsteczna, ból głowy, wymioty
stłuczenie - następstwem są zmiany anatomopatologiczne tkanek mózgowych
Co ile zmieniamy pozycje pacjenta unieruchomionego -co 2 godziny
Jak transportujemy chorych z urazem czaszkowo mózgowym - pod kątem 30˚
Objawy hipo- i hiperkaliemii?
-hipokaliemia: (spadek poziomu K <3,5mmol/l), zaburzenia rytmu serca, niewydolność mięśni prążkowanych, brak łaknienia, wymioty, obniżona tolerancja glukozy, ogólne osłabienie, apatia, osłabienie perystaltyki, rzadko porażenie mięśni oddechowych, spadek RR
-hiperkaliemia: (stężenie K we krwi >5mmol/l) parastezje, porażenie mięśni, uczucie mrowienia ust i języka, skurcze włókienkowe mięśni, zaburzenia rytmu serca, świadczy o niewydolności nerek i mocznicy
Objawy hipo- i hipernatremii?
-hiponatremia (↓Na <135mmol/l): skurcze mięśniowe, osłabienie, dezorientacja, zaburzenia świadomości, drgawki i śpiączka, wielomocz, spadek potasu, nie ma obrzęków
-hipernatremia (↑Na >145mmol/l): zaburzenia świadomości łącznie ze śpiączką, drgawki, drżenia mięśniowe, hiperrefleksja, zatrzymanie moczu, wzrost potasu
Co pacjent ma spożywać by zapobiec przykremu zapachowi ze stomii?
-zielona pietruszka (rośliny zawierające dużo chlorofilu)
-Pielęgnacja stomii: woda i szare mydło.
Objawy złamania:
-ból, dysfunkcja częściowa lub całkowita, zniekształcenie, obrzęk, patologiczne ruchy (w przypadku przemieszczenia)
w którym miejscu jest najczęściej umiejscowiony rak jelita grubego?
-w esicy i odbytnicy
Postępowanie przy raku esicy:
-hemikolektomia prawa (resekcja okrężnicy prawej)
jak układamy pacjenta po nakłuci lędźwiowym i ile powinien tak leżeć?
-24 godz. płasko
Co to jest ERCP?
- Endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna, metoda diagnostyczna łącząca w sobie techniki endoskopowe i rentgenowskie, polega na wprowadzeniu do dwunastnicy duodenoskopu z boczna optyką i przeprowadzeniu cewnika do kanału brodawki Vatera, przez cewnik podaje się kontrast uwidaczniający zewnątrz i wewnątrzwątrobowe drogi żółciowe, które obserwujmy na ekranie monitora RTG
co robimy przy żółtaczce mechanicznej?-wykonujemy ERCP, odbarczamy przewód żółciowy
Czego objawem może być żółtaczka mechaniczna?-guz głowy trzustki, kamica
gdzie występuje żółtaczka wolno narastająca - nowotwory wątroby , trzustki
Co jest przeciwwskazaniem do żywienia pozajelitowego?-zakażenie cewnika
Istota niedożywienia
-kwashiorkor - niedożywienie złośliwe, tropikalne, dominującym czynnikiem jest niedobór pełnowartościowego białka
-marasmus (kacheksja)- stopniowy zanik tkanek i narządów (charakteryzuje się zmniejszeniem masy ciała z zachowaniem prawidłowych stężeń białka i albumin w surowicy, które ulegają obniżeniu dopiero w końcowym stadium),
-mieszane niedożywienie - występuje najczęściej (obniżenie wszystkich rodzajów białek i tkanki tłuszczowej)
BMI ocenia stopień odżywienia [masa ciała (kg)] / [wzrost (m)]2 (75kg x 170]2)
-Duża utrata wagi - wyst w niedożywieniu, procesie nowotworowym.
-w ciągu 3 miesięcy spadek BMI o 10-15% (tj. BMI <17)
-O niedożywieniu mówimy, gdy: BMI wynosi <19 kg/m2
Jakie wskaźniki biochemiczne wskazują na niedożywienie?
- niski poziom białka całkowitego, niskie albuminy
Które wskaźniki biochemiczne wskazują na OTZ
-kilka razy (3x) rośnie amylaza, lipaza podwyższona w surowicy krwi-wzrost ASPAT, ALAT, GGTP
Postępowanie przy złamaniu.
-złamanie kości: unieruchomienie kości i dwóch sąsiednich stawów,
-złamanie stawu: unieruchomienie stawu i dwóch sąsiednich kości.
Najczęstsza przyczyna niedrożności w gastrostomii (połączenie żołądka ze skórą umożliwiające bezpośrednie podawanie pokarmów i płynów):
-zatkanie cewnika
Objawy zapalenia otrzewnej:
-deskowaty brzuch, wzmożona obrona mięśniowa, cisza jelitowa, zatrzymanie gazów i stolca, bolesność uciskowa
Czego objawem jest cisza jelitowa-zapalenie otrzewnej, niedrożność
- Niedrożność jelit - objawy:-ból brzucha, zatrzymanie gazów stolca, wzdęcia, wymioty
Powikłania zapalenia wyrostka i leczenie ich:
-naciek (leczy się zachowawczo - lód, odstawienie żywienia doustnego)
-ropień okołowyrostkowy (nacięcie, drenaż, antybiotykoterapia)
Przygotowanie do zabiegu usunięcia wyrostka robaczkowego:
-nie wykonujemy hegaru, wykonujemy zimny okład wysychający
Postępowanie przy perforacji wrzodu żołądka:
-zachowawcze-endoskopowe-operacyjne
-zabiegi ABC (drożność dróg oddechowych, oddychanie, krążenie), monitorowanie CTK, tętna, pobranie krwi do badań, dostęp do żyły obwodowej, przetaczanie płynów, ponowne badanie fizykalne. Niewskazane jest płukanie żołądka.
Objawy krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego (do więzadła Traitza)
-krwawe lub fusowate wymioty, smoliste stolce, ↓CTK, niestabilność hemodynamiczna
Co to jest czyrak?
-gronkowcowe zapalenie mieszka włosowego i tkanek przyległych (gruczołów łojowych i porowych)
Co to jest bakteriuria-obecność bakterii w moczu
Profilaktyka na oddziale chirurgicznym - standardy postępowania:
-skracanie pobytu chorego, profilaktyka antybiotykowa, prawidłowa dezynfekcja rak, izolacja chorego z infekcją, prawidłowa technika zabiegów inwazyjnych 9zakładanie cewnika dożylnego, do pęcherza moczowego, higiena tracheotomii, pielęgnacja ran operacyjnych), sterylizacja i dezynfekcja sprzętów medycznych, przygotowanie i podawanie płynów infuzyjnych, szczepienia ochronne chorych i personelu, zapewnienie bezpiecznej żywności doustnej, prowadzenie celowanego nadzoru nad zakażeniami wewnątrz szpitalnymi.
Zabiegi na jelicie grubym:
-hemicolektomia: prawostronna (wycięcie okrężnicy wstępującej i prawej części okrężnicy poprzecznej), lewostronna (wycięcie górnej części esicy)
Objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego:
-ból głowy, zawroty głowy, zaburzenia świadomości, zwolnione twarde tętno
Plan opieki u pacjenta z dysfagią:
-zastosowanie odpowiedniej diety (papkowa, małe objętości), obserwacja pacjenta w czasie i po posiłku, żywienie pozajelitowe,
-Jak wykonać toaletę u pacjenta z wyciągiem-należy zapewnić sobie pomoc drugiej osoby
Co to jest laparoskopia, jak wygląda technika zabiegu, jakie pozostają rany?
jest to ocena makroskopowa narządów jamy brzusznej za pomaca wziernika wprowadzonego do jej wnętrza przez nakłucie powłok brzusznych (wziernikowanie jamy otrzewnej), przez powłoki brzuszne wprowadza się igłę odmową (tzw. igła Veressa), za pomocą której zostaje wpompowane powietrze. Potem powłoki przebija się specjalnym ostro zakończonym narzędziem tzw. troakarem, przez który następnie zostaje wprowadzony właściwy laparoskop.
-najczęściej pod pępkiem
Laparotomia:
operacyjne otwarcie jamy brzusznej, polegające na przecięciu skóry, mięśni i otrzewnej umożliwiające eksplorację wnętrza jamy brzusznej, zwykle jest stosowane jako pierwszy etap operacji chirurgicznej, ale może być stosowana również w celach diagnostycznych i nosi wówczas nazwę laparotomii zwiadowczej
Gastroskopia: wziernikowanie górnego odcinka przewodu pokarmowego
Rak jelita grubego:
- najczęściej: esica, odbytnica
- objawy: ból brzucha, zmiany rytmu jelitowego, biegunka/ zaparcia, krwawienie z odbytnicy, krew utajona w stolcu, złe samopoczucie, niedrożności, bóle miednicze, nagłe parcia, żółtaczka
-Rak żołądka
-lokalizacja w części przy oddźwiernikowej pozwala na częściowe wycięcie żołądka, lokalizacja pod wpustowa i we wpuście wymaga całkowitej resekcji żołądka
-objawy: uczucie dyskomfortu w nadbrzuszu, utrata apetytu, niewielkie dolegliwości bólowe w nadbrzuszu; w bardziej zaawansowanych stadiach: ból nudności wymioty, osłabienie przewlekłe lub ostre krwawienie, spadek masy ciała
-Ryzyko wczesne powikłań w dobie zabiegu operacyjnego:
ryzyko wystąpienia krwotoku uwarunkowane techniką wykonywanego zabiegu, możliwość wystąpienia krwotoku z powodu zmniejszenia powierzchni oddechowej w wyniku bólu rany pooperacyjnej, zalegania wydzieliny w drzewie oskrzelowym, utrzymującej się wiotkości mięśni po znieczuleniu ogólnym, możliwość wystąpienia nudności, wymiotów lub czkawki z powodu nietolerancji leków anestetycznych, podrażnienia nerwu przeponowego, ból głowy, retencja moczu z powodu stanu spastycznego cewki moczowej.
Ryzyko późne powikłań pooperacyjnych:
zapalenie płuc, wzdęcie brzucha, zakażenie rany, choroba zakrzepowa, ból, rozejście się brzegów rany
-Kiedy występuje objaw deskowatego brzucha-w zapaleniu otrzewnej
Objawy krwotoku wewnętrznego:
tachykardia, spadek RR, skurcz naczyń obwodowych, tętno nitkowe, pocenie się, lęk, skąpomocz do bezmoczu, centralizacja układu krążenia (bladość, ochłodzenie skóry, wydłużony powrót włośniczkowy)
Po co mierzymy OCŻ, ile wynosi norma, o czym świadczy patologia?
pomiar OCŻ pozwala na ocenę wypełnienia łożyska naczyniowego, a jednocześnie wskazuje na wydolność mięśnia sercowego, narastanie OCŻ może wskazywać na NK lub przeładowanie układu naczyniowego płynami i stan zastoju w układzie krążenia
-niskie OCŻ jest objawem hipowolemii
-norma wynosi 4-12 cmH2O
Jaką metoda operujemy guza piersi w przypadku naciekania guza na mięsień?
- zabieg typu Halstëda - zabieg usunięcia gruczołu piersiowego wraz z wycięciem węzłów pachowych po tej samej stronie z usunięciem mięśnia piersiowego większego oraz mięśnia piersiowego mniejszego. Kiedyś metoda z wyboru w leczeniu operacyjnym raka sutka, w latach 80. coraz częściej zarzucany na rzecz zmodyfikowanej radykalnej mastektomii sposobem Pateya i jeszcze bardziej oszczędzających zabiegów. Obecnie wskazaniem do operacji Halsteda są tylko guzy bardzo duże lub naciekające mięsień piersiowy większy
-zabieg typu Pateya (mastektomia) polega na usunięciu mięśnia piersiowego mniejszego wraz zawartością dołu pachowego (obecnie zabieg ten nie jest wykonywany z powodu na liczne skutki uboczne w wyniku przecięcia nerwów)
Objawy wstrząsu:
-skóra zimna, blada, wilgotna, spadek wydalania moczu lub anuria, rozwój kwasicy, osłabienie, apatia, spadek RR, przyspieszone, nitkowate tętno, oddech nieregularny
Definicja wstrząsu:
-zespół objawów występujących wówczas gdy mechanizmy regulujące ustroju nie są w stanie zapewnić dostatecznego przepływu krwi przez naczynia włosowate ważnych dla życia narządów i tkanek, a tym samym jego utlenowania
Objawy urazu podstawy czaszki:
-krwiaki okularowe oczodołów, krwawe podbiegnięcia w okolicy wyrostka sutkowatego lub na tylnej ścianie gardła, krwotoki z nosa lub ucha, wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego, obecność powietrza wewnątrz czaszki, uszkodzenie nerwów czaszkowych, krwotok z tętnicy oponowej lub szyjnej wewnętrznej
ARDS - zespół niewydolności oddechowej
Wstrząs hipowolemiczny - oligowolemiczny - zmniejszenie objętości krwi krążącej, utrata 20% -łagodny wstrząs, 35%-poważny wstrząs, 45%-ciężki, 50-prowadzi do śmierci.
Wskaźnik wstrząsowy - tętno na min przez RR, u zdrowych=0,5, blisko 1=wstrząs
Albuminy są jedynym preparatem wolnym od ryzyka przeniesienia ch. wirusowych
Wstrząs - nagły kliniczny stan zagrożenia życia, w którym na skutek dysproporcji między zapotrzebowaniem a dostarczeniem odpowiedniej ilości tlenu i substancji odżywczych do komórek organizmu dochodzi do upośledzenia funkcji i niewydolności wielu narządów. Może mieć różne przyczyny, jednak przebieg w większości przypadków jest podobny i ma podobne skutki - może prowadzić do utraty przytomności, niewydolności wielonarządowej, a nawet zgonu.
Wstrząs hipowolemiczny: niepokój, zaburzenia świadomości związane z niedokrwieniem i niedotlenieniem mózgu; bladość skóry; spadek ciśnienia krwi spowodowany zmniejszeniem objętości krwi krążącej; szybki i słaby puls spowodowany zmniejszonym przepływem krwi i tachykardią; pocenie się i hipotermia - wynika ze skurczu naczyń skórnych i uruchomienia czynności gruczołów potowych; niska produkcja moczu spowodowana skurczem naczyń nerkowych; hiperwentylacja; pragnienie i suchość w ustach (duże zapotrzebowanie na płyn);
zmęczenie; wymioty, biegunki.
Wstrząs kardiogenny dodatkowo może charakteryzować się spłyceniem oddechu, acetonowym zapachem z ust, bełkotliwą mową, bólem w klatce piersiowej, zataczaniem Wstrząs anafilaktyczny - dodatkowo miejscowe obrzęki, często w okolicach twarzy oraz trudności z oddychaniem z powodu opuchlizny gardła.
Więzadło treitza - granica między górnym a dolnym odc przew pokarmowego, tam dwunastnica przechodzi w jelito cienkie.
Zapotrzebowanie na białko - 1 g/kg w c/dobę, węglowodany i tłuszcze -2 g/kg w c
Składniki mineralne stanowią 4% tkanek człowieka
Woda stanowi 60-70% masy ciała, ubytek 20% prowadzi do zgonu.
Zapotrzebowanie na wodę 25-35 ml/kg w c
Odwracalne przyczyny zatrzymania krążenia - 4H i 4T
4H: hipoksja hipowolemia hipo/hiperkaliemia, zaburzenia metaboliczne (hipoglikemia, hipokalcemia, kwasica)
4T: prężna odma tamponada serca toksyczne przyczyny NZK choroba zatorowo-zakrzepowa (zatorowość płucna, zawał serca)
Adrenalina - 0,1% = 1 mg/kg dorośli
dzieci
tlen - 5 l /min=40% (na wąsach 5-6 l to 24%, każdy następny litr to 4% +
2