Rozpoznanie, profilaktyka i leczenie alergii na jad owadów błonkoskrzydłych
Aktualne wytyczne European Academy of Allergology and Clinical Immunology

Tabela 1. Czynniki ryzyka użądlenia lub wystąpienia ciężkiej reakcji poużądleniowej u osób uczulonych na jad owadów błonkoskrzydłych

zwiększone ryzyko użądlenia ciepła pora roku jedzenie lub picie na wolnym powietrzu chodzenie boso praca w ogrodzie (zwłaszcza cięcie żywopłotu lub kwiatów) zbieranie owoców uprawianie sportu na wolnym powietrzu (zwłaszcza w skąpym ubraniu) położenie uli w sąsiedztwie zabudowań mieszkalnych lub miejsc pracy przebywanie w pobliżu uli podczas wybierania z nich miodu usuwanie gniazd os (np. z poddaszy lub okien) zwiększone ryzyko ciężkiej reakcji anafilaktycznej po ponownym użądleniu krótki odstęp czasu pomiędzy użądleniami (ale bardzo częste użądlenia prawdopodobnie powodują rozwój tolerancji immunologicznej) silne uczulenie na jad, zwłaszcza szerszenia lub pszczoły miodnej - duże stężenie swoistego IgE (>1,0 kj./l) lub dodatni wynik testów skórnych ciężka poprzednia reakcja poużądleniowa choroba układu oddechowego lub sercowo-naczyniowego przyjmowanie beta-blokera podeszły wiek zwiększone stężenie tryptazy w surowicy, mastocytoza

Tabela 2. Leczenie poużądleniowych reakcji ogólnoustrojowych u osób uczulonych na jad owadów błonkoskrzydłych

łagodna pokrzywka - lek przeciwhistaminowy p.o. lub pozajelitowo - obserwuj chorego przez >=60 min pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy - zmierz ciśnienie tętnicze i częstotliwość tętna - zapewnij dostęp do żyły i podłącz wlew 0,9% NaCl - lek przeciwhistaminowy p.o. lub pozajelitowo - glikokortykosteroid p.o. lub pozajelitowo - w przypadku ciężkich lub narastających objawów - adrenalina (1 mg/ml) i.m. (dorośli 0,3-0,5 mg, dzieci 0,01 ml/kg) - obserwuj chorego do momentu całkowitego ustąpienia objawów obrzęk krtani - adrenalina wziewnie i i.m. - w przypadkach ciężkiego obrzęku krtani może być konieczne wykonanie intubacji, tracheotomii lub konikotomii obturacja oskrzeli - obturacja łagodna lub umiarkowana - beta2-mimetyk wziewnie - obturacja ciężka - adrenalina wziewnie i beta2-mimetyk (0,5 mg/ml) i.v. (w 1. rż. 0,05-0,1 mg, do 7. rż. 0,2-0,4 mg, dorośli 0,25-0,5 mg) - Wszyscy chorzy z przedłużającymi się objawami ze strony układu oddechowego wymagają hospitalizacji. W przypadku chorych z obrzękiem krtani konieczne jest jak najszybsze leczenie na oddziale intensywnej terapii. wstrząs anafilaktyczny - konieczna hospitalizacja- adrenalina (1 mg/ml) i.m. (dorośli 0,3-0,5 mg, dzieci 0,01 ml/kg; dawkę można powtórzyć po 5-15 min); i.v. tylko w wyjątkowych przypadkach - ułóż chorego na plecach - podaj tlen (przepływ 5-10 l/min) - zmierz ciśnienie tętnicze i częstotliwość tętna - zabezpiecz dostęp do żyły i uzupełnij niedobór płynów - lek przeciwhistaminowy i glikokortykosteroid i.v. - dopamina lub noradrenalina we wlewie, jeśli nieodciśnienie się utrzymuje pomimo podania adrenaliny (z lekiem przeciwhistaminowym lub bez) i płynów i.v. - glukagon 0,1 mg/kg i.v. w razie utrzymywania się niedociśnienia i skurczu oskrzeli u chorych leczonych beta-blokerami - pamiętać o ryzyku opóźnionej anafilaksji

Opublikowano w Medycyna Praktyczna 2006/06, Medycyna Praktyczna Pediatria 2006/03

---