AKCELERACJA [łac.], psychol.
1) Zjawisko przyspieszania się naturalnego tempa rozwoju dzieci i młodzieży w kolejnych pokoleniach (tzw. trend sekularny); dotyczy gł. rozwoju fiz. i przejawia się osiąganiem w coraz wcześniejszym wieku określonych etapów rozwojowych i wskaźników dojrzałości (m.in. wcześniejsze ząbkowanie, szybszy postęp procesów kostnienia, intensywniejszy przyrost wysokości i wagi ciała, wcześniejsze dojrzewanie płciowe); zmiany te, obserwowane w wielu krajach, przypisuje się wzrostowi poziomu kultury materialnej i poprawie warunków bytowych społeczeństw; przedmiotem licznych badań i dyskusji jest hipoteza akceleracji rozwoju psychicznego.
2) Przyspieszanie, pobudzanie rozwoju dziecka (np. w sferze poznawczej) za pomocą odpowiednio zaprogramowanych oddziaływań dydaktyczno-wychowawczych; teoret. przesłankę takich działań stanowi teza, że rozwój psych. nie dokonuje się samoczynnie, pod wpływem dojrzewania, ale jest także rezultatem ćwiczenia (uczenia się) określonych umiejętności; możliwość pobudzania rozwoju intelektualnego potwierdziły liczne eksperymenty, w tym zakrojone na szeroką skalę eksperymenty „nauczania rozwijającego” prowadzone w szkołach; ich wyniki zdają się wskazywać, że dotychczasowe, tradycyjne sposoby nauczania nie w pełni wykorzystują potencjał rozwojowy dziecka.