SOKOLE GÓRY

Sokole Góry leżą na północno - zachodnim krańcu Rudaw Janowickich. Niegdyś Sokole Góry były uważane za odrębną grupę górską. Ciągną się w widłach Bobru i Karpnickiego Potoku, oddzielone od reszty masywu Przełęczą Karpnicką. Tworzy je grupa sześciu wzniesień, których wysokość rośnie ku wschodowi. Od zachodu nad zabudowania Wojanowa i Bobrowa wyrasta najniższy - Buczek 456 m, a na północy stoi - Łysa 490 m, która wraz z leżącym na lewym brzegu Bobru Trzmielakiem zamyka od zachodu przełom Bobru pomiędzy Bobrowem i Trzcińskiem. Na północnym zachodzie stoją południkowo usytuowane bliźniacze kulminacje: Rudzik 500 m (na północy) i Browarówka 510 m (na południu), z malowniczymi skałkami na zboczach i pod wierzchołkami. Ze względu na charakterystyczny kształt noszą też nazwę Małych Sokolików, dla podobieństwa z Sokolikami, czyli właściwościami Sokolich Gór stojącymi najdalej na wschodzie. Są to dwa stożkowe wzniesienia również usytuowane południkowo: pn. Sokolik 642 i pd. Krzyżna Góra 654 m, których stożki wieńczą okazałe, z daleka widoczne skałki. Charakterystyczny kształt obu szczytów spowodował, że nadano im żartobliwe nazwy, np. Biust Lollobrygidy, Cycengebirge itp. Stanowią jedną z największych atrakcji turystycznych i krajoznawczych Rudaw Janowickich, największe zgrupowanie form skalnych na ich terenie, a zarazem są czołowym terenem wspinaczkowym w Sudetach. Warto tutaj dodać, że pierwsze kroki w Sokolich Górach stawiała słynna polska himalaistka Wanda Rutkiewicz. Pomiędzy Krzyżną Górą, a Przełęczą Karpnicką wyrasta jeszcze niższe wzniesienie 525 m noszące nazwę Trzy Korony. Sokole Góry zbudowane są z warysycyjskich granitów, w których występują żyły aplitów i ładne okazy skaleni. W większości obszar Sokolich Gór porastają lasy świerkowe i świerkowo - bukowe, z domieszką innych gatunków: sosny, modrzewia, jarzębiny, dębu, klonu, daglezji. Ku zachodowi i południu u podnóża ciągną się użytki rolne, głównie łąki. Z obu najwyższych szczytów, sztucznie udostępnionych, roztaczają się wspaniałe panoramy Sudetów Zachodnich. Pod szczytowymi skałkami na Krzyżnej Górze zachowały się nikłe relikty zamku Sokolec. Ostatnie badania archeologiczne w tym miejscu zostały przeprowadzone jeszcze przed drugą wojna światową. Odkryto tam wtedy resztki naczyń, groty strzał i zbroje. Bazę noclegową na terenie Sokolich Gór stanowi schronisko Szwajcarka i ośrodek szkoleniowy "Pod Krzywą". Główny węzeł szlaków znajduje się przy schronisku.

KRZYŻNA GÓRA

Krzyżna Góra (654 m) jest najwyższym szczytem Gór Sokolich, wznoszącym się w postaci stromego stożka, zwieńczonego okazałymi skałkami - szczytową Krzyżną Skałą, obok stojącymi Grzędą, Bukową Skałą, Zamkowymi Skałami a niżej Jastrzębią Turnią i Swarożycem.
Zbudowana jest z wyrastających granitów karkonoskich z żyłami aplitów, w których występują okazałe skalenie. Zbocza porasta stary las przeważnie świerkowo-bukowy.

Szczytowa skalę wieńczy charakterystyczny siedmiometrowy żelazny krzyż wystawiony przez żonę brata króla Prus Wilhelma. Księżna Marianna ofiarowała ów krzyży na pamiątkę urodzin księcia Wilhelma w 1830 r i kazała dwa lata później, w maju 1832 r. ustawić go na szczycie. Od tego momentu szczyt nosi obecną nazwę .

Krzyż nosił napis:

"Krzyża błogosławieństwo dla Wilhelma, jego potomnych i całej doliny."

Krzyż został odlany w Królewskiej Odlewni w Gliwicach. Składa się z trzech części:
- kolumny wystającej 21 stóp (tj. ok. 6,3 m.) ponad granitową skałę
- stopy, wpuszczonej głęboko w granitową skałę
- ramion, mających 18 stóp rozpiętości ( tj. ok. 5,4 m.)

Poniżej szczytu znajdują się nikłe ślady średniowiecznego zamku Sokolec.

SOKOLIK

Sokolik (642m) jest drugim, co do wielkości wzniesieniem w Górach Sokolich, od południa oddzielony jest Przełączką (525m) od Krzyżnej Góry, od północy i północnego wschodu opada stromo ku dolinie Bobru, a od północnego zachodu oddzielony jest przełęczą od dwuwierzchołkowatej Łysej (490 i 482m).

Sokolik ma kształt regularnego stożka porośniętego przeważnie lasem świerkowym, zbudowanego z wyrastających granitów, które na zboczach występują w postaci ogromnej ilości różnorodnie ukształtowanych skałek. Szczytem wzniesienia są niemal bliźniacze skały Dużego i Małego Sokolika, przypominające z daleka złożone skrzydła drapieżnego ptaka, np. sokoła.

Platforma widokowa na Sokoliku Dużym powstała z inicjatywy Carla Emila Beckera bogatego właściciela dóbr w Maciejowej, a nie jak podaje polska literatura, Towarzystwa Karkonoskiego (RGV - Riesengebirgsverein) w 1884 r. Od momentu wzniesienia schodów i platformy widokowej skała otrzymała zapomniane dziś miano "Bellevue" czyli "Piękny Widok". Pomiędzy pośrednimi pomostami niegdyś istniała żeliwna tabliczka na której umieszczono tę nazwę i rok budowy schodów. Na szczycie Becker kazał ustawić maszt na który wciągano flagę z jego imieniem i nazwiskiem.

ZAMEK SOKOLEC

Niewielkie pozostałości zamku wznoszą się na wierzchołku Krzyżnej Góry, u stóp Krzyżnej Skały i Zamkowych Skał, na wys. ok. 630 m.
Na podstawie zachowanych fragmentów murów można z pewnym prawdopodobieństwem określić pierwotny układ przestrzenny budowli. Był to zamek murowany na planie czworoboku o zaokrąglonych narożach od północy. Dziedziniec zamknięty był od południa skałą, od wschodu i północy murem kamiennym i od zachodu dwoma budynkami murowanymi. Na zewnątrz zamku, od strony wschodniej można dostrzec nikłe ślady wałów.
Dzieje zamku, szczególnie wczesne, nie są dobrze udokumentowane i budzą spore wątpliwości. Prawdopodobnie istniał w tym miejscu wczesnosłowiański gród obronny, który powstał w okresie istnienia państwa Wielkomorawskiego w latach 623 - 658.
Murowany zamek powstał na miejscu grodu w 1207 roku z inicjatywy księcia Henryka Brodatego.
Najstarszy zachowany dokument pochodzący z 1369 roku, mówi o przekazaniu grodu oraz majątku związanego z nim, przez księżnę Agnieszkę, wdowie po księciu świdnickim Bolku II, jako lenno Clericusowi Bolcze, uważanego za założyciela Bolczowa. Do lenna zamkowego należały wówczas m.in.: Karpniki, Rędziny, a także odległe Stare Rochowice i Bełczyna.
      W 1406 roku w posiadanie zamku wszedł Hans von Tschirn z Płoniny. W czasie wojen husyckich, w 1432 roku Hans von Tschirn przyłączył się do husytów, a dwa lata później zmienił poglądy i zaprosiwszy na swój dwór, dwóch dowódców husyckich pojmał ich i przekazał biskupowi wrocławskiemu. Husyci w odwecie zniszczyli zamek.
       W 1508 roku król Władysław Jagiellończyk wydzierżawił w postaci zastawu klucz zamkowy Antonowi Schoffowi (Schaffgotschowi) z Chojnika, zaznaczając, że zamek jest już ruiną. W 1604 r. hrabia von Schaffgotsch wykupił od cesarz cały klucz, stając się właścicielem Sokolca. Szczyt Krzyżnej Góry i ruiny Sokolca były potem przedmiotem długotrwałego sporu pomiędzy von Schaffgotschem i von Kanitzem, m.in. o prawo poboru drewna z lasu.
       Ponowne zainteresowanie ruinami nastąpiło w pierwszej połowie XIX w., gdy księżna Marianna, małżonka księcia Prus Wilhelma, zagospodarowywała okoliczne tereny po nabyciu przez nich zamku w Karpnikach.
       Do naszych czasów zachował się nikły fragmenty muru, najprawdopodobniej budynku mieszkalnego.

SCHRONISKO SZWAJCARKA

chronisko Szwajcarka usytuowane jest na przełęczy oddzielającej Krzyżną Górę od Trzech Koron, na wysokości 515 - 520 m.
Szwajcarka została wzniesiona w 1823 r., gdy zamek w Karpnikach nabył książę Prus Wilhelm Hohenzollern i rozpoczął urządzanie rezydencji w olbrzymim założeniu parkowo - krajobrazowym.
Był to domek myśliwski i leśniczówka, zbudowany jako kopia budynku stojącego na Wyżynie Bereńskiej w Szwajcarii. Na parterze mieszkał leśniczy, a piętro zajmował odpowiednio urządzony gabinet myśliwski księcia z ogromnym kominkiem.
Położona u podnóża popularnych wzgórz Szwajcarka szybko stała się miejscem licznych odwiedzin. Na parterze urządzono na początku XX w. gospodę.
Po wojnie obiekt stał opustoszały i omal nie zniknął z powierzchni ziemi. W 1950 r. zaopiekowało się nim PTTK, urządzając popularne schronisko. Pierwszym jego właścicielem był znakomity przewodnik i znawca Sudetów, Tadeusz Steć.
Początkowo w schronisku było 10 miejsc noclegowych. W latach 50-tych poniżej schroniska na łące pod lasem ustawiono kilkanaście domków campingowych typu "psia buda" i liczba miejsc w sezonie letnim wzrosła do 60. W końcu lat 50-tych ilość stałych miejsc zwiększono do 36, uruchamiając noclegi w drugim budynku.
Następnie domki zlikwidowano, ale stałe miejsca oscylowały w granicach 40 - 20, głównie w 2 dużych salach zbiorowych. Do czasu uruchomienia obozowiska Klubu Wysokogórskiego na przełęczy pod Łysą, Szwajcarka była główną bazą wspinaczy.

---