Podstawy ekonomii

Wykłady 10.15-11.45

Ćwiczenia 13.45-

s. 200a bud. 3.2.

następne wykłady i ćwiczenia:

13.10 ; 27.10 ; 17.11 ; 01.12 ; 15.12 ; 12.01.09 ; 26.01.09

Literatura

1. „Podstawy ekonomii” Roman Milewski, Eugeniusz Kwiatkowski

2. „System runkowy” Mieczysław Nasiłowski

3. „Ekonomia” Wiesław Caban

4. „Podstawy ekonomii” Bogusław Czarny, Ryszard Rapacki

Wypożyczać książki najnowsze (bliżej 2008 roku)

GENEZA I PRZEDMIOT EKONOMII

Ekonomia jest nauką, która czerpie podstawową wiedzę z filozofii. W VI w. p.n.e. Ksenofont obserwuje problemy towarzyszące ludziom w trakcie procesu zarządzania majątku.

Na określenie badanej problematyki wprowadza termin „ekonomicos” czyli inaczej zarządzanie majątkiem.

W V- IV w. p.n.e. grecki filozof Arystoteles zaczyna badać związki i relacje łączące ludzi w trakcie procesu pozyskiwania środków umożliwiającym im zaspokojenie potrzeb. Inaczej mówiąc bada on prawidłowość procesu produkcji. Wprowadza termin „oikos nomos” gdzie oikos znaczy „dom”, nomos- „prawo”.

W czasach Arystotelesa dominuje produkcja naturalna czyli taka, która podejmowana jest dla zaspokojenia własnych potrzeb i najbliższego otoczenia. Arystoteles bada prawidłowości towarzyszącej tak rozumianej produkcji. Margines stanowi produkcja towarowa.

Towar to produkt pracy ludzkiej przeznaczony do sprzedaży. Musi pojawić się nadwyżka u producenta, aby doszło do rozwoju produkcji towaru. Współcześnie jest ona dominująca ale nadal występuje produkcja naturalna i świadczy ona dla zaspokojenia potrzeb domowych.

Inne postaci, które przyczyniły się do rozwoju myśli ekonomicznej to np. św. Tomasz z Akwenu, Mikołaj Kopernik.

Ekonomia jako odrębna dyscyplina kształtuje się na przełomie XVIII i XIX w.

Adam Smith i Dawid Ricardo dokonują syntezy dotychczasowego dorobku myśli ekonomicznej. Jest już wówczas kształtowany aparat pojęciowy dyscypliny, są wypracowane narzędzia badawcze, skonstruowane modele i teorie.

Ci angielscy ekonomiści (Adam Smith i Dawid Ricardo) są uznawani za ojców klasycznej angielskiej szkoły ekonomii. Badają oni zachowania podmiotu gospodarującego, badają popyt, podaż, działanie mechanizmu rynkowego. Są zwolennikami liberalizmu ekonomicznego. Uznają, że najlepszym regulatorem dla gospodarki jest rynek. Państwo ma pełnić tylko tradycyjne funkcje związane z zapewnieniem bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego.

W latach 1929-1933 w Stanach Zjednoczonych wybucha I wielki kryzys gospodarczy. Okazuje się, że w nowej jakości gospodarczej kapitalistycznej rynek jest niewystarczającym regulatorem i nie potrafi skutecznie wyprowadzić gospodarkę ze stanu kryzysu. Kryzys ma podłoże w nadwyżce, a więc trzeba wzbudzić popyt celem doprowadzenia do równowagi.

Keyns jest zwolennikiem interwencjonizmu państwowego, czyli aktywnej roli państwa w życiu gospodarczym. W zaistniałej sytuacji państwo powinno wzbudzić popyt konsumpcyjny, a pieniądz konieczny dla tego działania proponuje się gromadzić przez system podatkowy i zaciąganie długu publicznego (emisja obligacji państwa). Uruchamiają się roboty publiczne, państwo zatrudnia przy wytwarzaniu dóbr publicznych t.j. drogi czy mosty. W zbudzony popyt konsumpcyjny przenosi się na rynek zasobów ważnych dla producenta.

Współczesna ekonomia to nauka o gospodarowaniu. Pod tym pojęciem rozumie się produkcję, podział, wymianę i konsumpcję.

Produkcja- to celowe i świadome działanie człowieka podejmowane dla efektu pozwalającego zaspokoić potrzeby. Produkcja towarowa jest uruchamiana przez producenta dla osiągnięcia celu ekonomicznego jakim jest maksymalizacja masy zysku. Producent tworzy przedsiębiorstwo, którego misja polega na „przetrwać i rozwijać się”.

Producent angażuje dla procesu produkcji różnorakie zasoby. Możemy je podzielić na:

Zasoby wolne: Zasoby rzadkie:

- powietrze Fakt rzadkich zasobów wynika z ich ograniczoności

- energia słoneczna czyli dostępu do zasobu w danym czasie i miejscu.

- energia wiatrowa Jego wielkość jest zdiagnozowana, policzona i zamknięta

Zasób rzadki- to taki gdzie przy cenie równej 0 w danym czasie i miejscu popyt jest wiekszy od podażu.

Fakt rzadkiego zasobu powoduje, że produkcja musi dokonywać wyboru to jestodpowiedzieć sobie na pytanie „co produkować, jak, ile, dla kogo?”.

Jego wyborom towarzyszą koszty alternatywne. Pokazują one utracone korzyści z dostępnego rozwiązania ustawionego na najwyższym miejscu na liście możliwych i odrzuconych.

Zasoby inaczej porządkujemy na:

1. Zasoby naturalne np. minerały, kopaliny, świat roślin i zwierząt, woda

2. Zasoby rzeczowe

- środki pracy- są to maszyny, urządzenia, narzędzia, przyrządy, budynki, budowle, środki transportu (środki trwałe) czyli takie składniki, którymi oddziałowuje się na przedmioty pracy

- przedmioty pracy- to materiały, surowce, paliwa, na które skierowana jest działalność i po nabraniu nowych cech i właściwości przekształcają się w produkt (wyrób gotowy)

3. Zasoby ludzkie- człowiek…

4. Zasoby finansowe- czyli pieniądz, wysoko i wąsko zdefiniowany

- wąsko traktowany pieniądz- to monety, banknoty (gotówka) oraz środki na rachunku bieżącym

- szeroko traktowany pieniądz- to lokaty, depozyty, wszelkie wierzytelności, pożyczkowe papiery wartościowe, próżce, dzieła sztuki

5. technika, technologia, organizacja

6. przedsiębiorczość.

Kolokwium piszemy 12.01.09, a poprawa jest 26.01.09

Zagadnienia (znak „!” oznacza „zwrócić szczególną uwagę na…”)

MIKROEKONOMIA:

1. Działanie klasycznego mechanizmu rynkowego (!)

- pojęcie rynek

- prawo popytu i krzywa popytu

- prawo podaży i krzywa podaży

-cena i ilość równowagi

- rynek nadwyżki i niedoboru

2. Czynniki (determinanty) decydujące o wielkości popytu

3. -------------- | | ------------------------- | | ---------- podaży

4. Rodzaje popytu

TE 4 ZAGANIENIA NA za 2 tygodnie przygotować ! ! !

5. cena, jej rodzaje, funkcje i konstrukcja

6. Rodzaje czynników ze względu na różne kryteria (!)

- zjawisko konkurencji

* model rynku „konkurencja doskonała”

* konkurencja monopolistyczna

* oligopol

* monopol pełny

- przedmiot obrotu

* rynek zasobów naturalnych

* -------| | ------- ludzkich

* rynek finansowy

* rynek towarów i usług

7. Cechy współczesnego konsumenta

- pierwsze i drugie (I i II) prawo Gossena

8. Producent i jego cele (to było na wykł)

9. Formy organizacyjno- prawne przedsiębiorstwa (pojęcie, klasyfikacja itd.)

10. Przychód, koszty, zysk i obszar rentowności przedsiębiorstwa

MAKROEKONOMIA:

1. Pojęcie i metoda rachunku PKB (!)

- metoda sumowania wydatków

- --------- | | --------- dochodów

- --------- | | --------- wartości produkt finalnych

2. Czynniki wzrostu gospodarczego

3. Pieniądz, jego cechy, postaci i funkcje

4. Funkcje Banku Centralnego

5. Narzędzia polityki pieniężnej NBP

6. Budżet państwa i narzędzia polityki fiskalnej

7. Inflacja i jej przyczyny

8. Bezrobocie, rodzaje bezrobocia

---