OGRODY I PARKI KRAJOBRAZOWE - SŁOWNIK
Aha, haha - urządzenia do rozgraniczenia ogrodu umożliwiające jego przekroczenie, a jednocześnie nie przesłaniające widoku na okolicę; stosowane głównie w ogrodach XVIII i XIX wieku, często w formie głębokiego rowu lub jako uskok tarasowy na stoku.
Aleja - droga kołowa lub piesza, wiodąca między równoległymi rzędami drzew; występuje jako pojedyncza lub podwójna, otwarta lub kryta, również między szeregami rytmicznie ustawionych rzeźb, pomników lub fontann; usytuowana na trawniku, bez wyodrębniania nawierzchni dróg, występuje we wczesnych rozwiązaniach ogrodów krajobrazowych i w ogrodach klasycystycznych.
Arboretum, ogród dendrologiczny, dendrarium (łac. arbor - drzewo) - wyodrębniony obszar, na którym znajduje się kolekcja drzew i krzewów, utrzymywany w celu naukowo-badawczym (np. prace nad aklimatyzacją obcych gatunków), bądź ochrony rzadkich gatunków i odmian. Przy arboretach znajdują się też często szkółki i punkty sprzedaży roślin.
Większość arboretów specjalizuje się w hodowli i uprawie wybranych roślin, a teren arboretum traktowany jest jako matecznik, produkujący rośliny przeznaczone na sprzedaż.
Chata - budowla ogrodowa naśladująca z wyglądu zewnętrznego proste domy wiejskie, kryte strzechą, mająca natomiast bogato wyposażone wnętrza, stosowano je w ogrodach sentymentalnych XVIII i pocz. XIX wieku.
Dukt - przesieka w gęsto zadrzewionym ogrodzie lub lesie; również widok wzdłuż alei albo pomiędzy klombami i grupami drzew w ogrodach krajobrazowych.
Folwarki - wielkie gospodarstwa rolne funkcjonujące między XV a XVIII w., nastawione na masową produkcję przeznaczoną na zbyt. Powstawały początkowo w pobliżu spławnych rzek bądź dużych aglomeracji miejskich, co dawało możliwości wywozu i sprzedaży płodów rolnych. Były na obowiązku świadczenia pańszczyzny przez chłopów.
Obelisk (łac. obeliscus, gr. obeliskos - rożen, słup) - pomnik w formie wysokiego, smukłego, najczęściej o czworobocznej podstawie, słupa, wykonanego z jednego bloku skalnego. Zakończenie słupa ma formę ostrosłupa, często obitego złotą blachą.
Pawilon - lekki, niewielki, najczęściej parterowy budynek. Element zespołu architektonicznego (np. wystawy, rezydencji, palmiarni). Także boczne skrzydło pałacu (albo jego część) przykryte odrębnym dachem.
Pomarańczarnia (oranżeria) - budynek ogrodowy, parterowy, wolno stojący lub połączony z tarasem, ogrzewany.
Pomarańczarnie budowano jako budynki mocno przeszklone, zwłaszcza od strony południowej, często dach też był szklany. Wewnątrz mieściło się jedno duże albo kilka mniejszych pomieszczeń. Pomarańczarnie służyły do hodowli roślin egzotycznych (pomarańcze, cytryny, itp.). Pełniły też funkcję ogrodów zimowych. Budowano je w parkach, ogrodach pałacowych, przy rezydencjach itp. od XVII do XIX wieku. Były też miejscem spotkań towarzyskich, zabaw towarzyskich, przedstawień teatralnych (np. Stara Pomarańczarnia w Łazienkach Królewskich).
Sarkofag - zdobiona trumna w kształcie skrzyni.
Sceneria - zespół form architektonicznych, rzeźbiarskich, roślinnych, terenowych i wodnych w określonym układzie dla wywołania zaplanowanych nastrojów i wrażeń u widza; stosowana na wielką skalę w ogrodach krajobrazowych XVIII i XIX wieku.
Wieża ciśnień (wieża wodna) - budynek w formie wieży, na którego szczycie znajduje się zbiornik wody, służący do zapewnienia stabilnego ciśnienia w wodociągu. Pokrywa chwilowy wzrost zapotrzebowania.
Woliera - niewielkie pomieszczenie lub jego zabudowana i odgrodzona (zwykle siatką lub szkłem) od reszty część, w której przebywają ptaki.
Wykusz - forma architektoniczna wzorowana na budownictwie Bliskiego Wschodu (architektura islamu) stanowiąca wystający z lica elewacji element poszerzający przylegające wnętrze. Zazwyczaj wsparty na wspornikach z oknami lub otworami strzelniczymi, nakryty osobnym daszkiem. Początkowo stosowany w budownictwie obronnym, z czasem (od średniowiecza do baroku) zatracił pierwotne zastosowanie i stał się elementem reprezentacyjnym i ozdobnym w budownictwie mieszczańskim.