Końcówka okresu filozofii starożytnej

Wiek I-V

• sprawy istnienia Boga

• myśl filozoficzna ukierunkowana na sprawy religijne

• rozmyślania nad śmiercią

• podstawowym zagadnieniem jest zagadnienie „jak uwolnić się od życia”

• powstają nowe ośrodki filozoficzne

Aleksandria-(Euklides, Archimedes), powstała filologia, koncepcja heliocentryczna, WIELKA BIBLIOTEKA, instytut naukowy ALEKSANDRYŃSKA SZKOŁA KATECHETYCZNA, zainteresowanie Bogiem.

Przedstawicielem Filon z Aleksandrii 25 p.n.e 50 n.e (Żyd)

• Bóg jako byt najdoskonalszy

• Jest On: nieskończony, doskonały, niezmienny, wszechmocny i ten ABSOLUT jest OSOBĄ

• Nie absolut stworzył świat, ale LOGOS

SCHEMAT METAFIZYKI ALEKSANDRYŃSKIEJ:

BÓG

LOGOS

ŚWIAT MATERIALNY

NEOPLATONIZM- twórcą Plotyn (203-270 n.e)

• założył w Rzymie szkołę Enneady

• był mistykiem

• zaczyna rozważania od bytu najwyższego (nie możemy przypisać Bogu cech pozytywnych, bo Bóg jest ponad wszystkimi kategoriami, jest nieskończenie doskonały, Bóg jest absolutnie prosty

• Prajednia (był najwyższy, nie zrozumiemy tego, jest wyższy nić cokolwiek znamy)

• Emancja (musi emanować, stwarzać niższe postacie bytu)

• Monizm (wszystko ma jedną naturę)

Istnieją 3 byty

ŚWIAT IDEI (świat ducha, jest na drugim miejscu)

ŚWIAT PSYCHICZNY (dusza)

ŚWIAT MATERIALNY (materia, już nie może wytworzyć niższego bytu, materia sama jest najniższa)

3 szkoły neoplotyńskie

• Rzymska

• syryjska

• ateńska

Prajednia=> Duch (świat idealny)=> Dusza=> Materia [to jest to samo, co wyżej]

• świat materialny jest odbiciem świata idei

• był to system monistyczny

Podsumowanie filozofii greckiej:

• uniwersalizm

• obiektywizm

• intelektualizm (rozum)

• finityzm (to co skończone jest doskonałe, a to co nieskończone jest nieokreślone)

Koniec filozofii starożytnej w 529 roku (zamknięcie Akademii Platońskiej)

FILOZOFIA CHRZEŚCIJAŃSKA

• źródłem jej nauki są nauki Chrystusa i świętego Pawła

• początkowo chrześcijaństwo to zbiór nauk moralnych, które można streścić za pomocą 3 pojęć:

1. poznanie (Boga)

2. prawo (moralne)

3. zapowiedź (życia wiecznego)

Potem chrześcijaństwo tworzy własną filozofię na bazie filozofii greckiej, i tak:

• z plotenizmu zaczerpnięto pogląd o przewadze świata duchowego (idealnego) nad materialnym

• z arystotelizmu zaczerpnięto koncepcję Boga jako przyczyny świata, jego celu

• ze stoicyzmu przekonanie, że świat materialny przeniknięty jest duchem (Logos)

• z cynizmu obojętność dla świata doczesnego

• ze sceptycyzmu przekonanie, że poznanie na Objawieniu jest wyższe od poznania naturalnego

PODZIAŁ FILOZOFII CHRZEŚCIJAŃSKIEJ NA:

1. PATRYSTYKE (nauka Ojców Kościoła)

2. SCHOLASTYKA (średniowiecze)

Nauka Ojców Kościoła, którzy ustalali podstawowe zasady wiary.

Nauka Ojców aleksandryńskich

Nauka Ojców kapadockich (Grzegorz z Nyssy- IV wiek, Grzegorz z Nazjamu)

System świętego Augustyna

GNOZA (gr. Gnosis czyli wiedza)

• usiłowali przekształcać wiarę w wiedzę

• gnostycyzm bliższy był mitologii niż filozofii

• Bazylides Syryjczyk i Walentyn Egipcjanin

• Mones- twórca sekty

Wspólne poglądy różnych szkół gnostyckich

• dualizm ducha i materii (są odwieczne)

• dobro i zło są odwieczne, zło pochodzi od materii, dobro od Boga

• dzieje świata to walka sił dobra i zła (eony)

• Chrystus jest eonem, który wyzwala świat od zła

• Próbowali wywieść swoje koncepcje poprzez alegoryczny wykład Pisma Świętego

• Poglądy stały się podstawą dla wielu herezji i zostały odrzucone przez chrześcijaństwo jako obce jego duchowi (były to herezje trynitarne i dotyczące natury Chrystusa)

ORYGENES (185-254)

• pochodził z Aleksandrii, gdzie słuchał nauk Amoniusza Sakkasa, pod którego wpływem był też Plotyn

• objawienie i rozum pozostają ze sobą w zgodzie

• nie Bóg bezpośrednio, lecz Syn Boży- logos jest stwórcą świata

• CREATIO EX NIHILO- świat duchowy i materialny zostały stworzone przez Boga (Logos)

• świat jest odwieczny tak jak Bóg

• teza o APOKATASTAZIE (wszystko powróci do Boga, czyli wszyscy ludzie będą zbawieni)

• był wybitnym interpretatorem Biblii, odkrył sens metaforyczny

• jest twórcą pierwszego chrześcijańskiego systemu filozoficznego

• poglądy zostały potępione przez Kościół

• został usunięty z Aleksandrii i przeniósł się do Cezarei

325 SOBÓR NICEJSKI- ustalono podstawowe prawdy wiary, których filozofowie mieli już tylko bronić, słynne wyznanie wiary pochodzi z soboru nicejskiego.

GRZEGORZ Z NYSSY (325-394)

• urodził się w Cezarei

• został biskupem w Nyssie

• filozof musi się liczyć z dogmatami wiary, jego zadanie to uzasadnienie prawd wiary, które jako objawienie są pewne

• pomiędzy wiarą a wiedzą nie ma sprzeczności

• dowodził istnienia Boga (Bóg istnieje, ponieważ wskazuje na to mądry ustrój świata

• nieśmiertelność duszy, ponieważ świat jest pełen dóbr, zatem muszą istnieć istoty podobne do Boga, zodlne do korzystania z dóbr boskich

• głosił możliwość mistycznego poznania Boga (obok racjonalnego)

• przyjmował idee platońskie- np. pojmował Trójcę Świętą: każda Osoba Boska jest odrębna, ale boskość Ich jest jedna i ta sama

• IMMATERIALIZM: Materia nie istnieje obiektywnie, realnie świat ma naturę idealną, ponieważ Bóg też jest niematerialny, a poza tym rzeczy składają się z jakości, a te są niematerialne (chrześcijaństwo immaterializm odrzuciło)

• Wszystko powróci do boga

Inni Ojcowie Kościoła np. Tertulian (160-220) głosił, że pomiędzy Objawieniem a wiedzą zachodzi sprzeczność, głosił też materializm (nawet Bóg jest cielesny), wywyższał Boga

ŚWIĘTY AUGUSTYN (354-430)

-ojciec Kościoła Zachodniego

1. manicheizm

2. sceptycyzm

3. neoplatonizm + chrześcijaństwo

POGLĄDY:

SUBIEKTYWIZM- lepiej znamy własną duszę niż świat zewnętrzny
WOLUNTARYZM- przewaga woli nad rozumem
ILUMINIZM- oświecenie przez Boga (mistycyzm), możemy przez to poznać Boga
TEORIA ŁASKI I PREDESTYNACJI
PLATONIZM (idee rzeczy istniejące w Bogu przed stworzeniem świata
PRYWATNA (negatywna) koncepcja zła

EGZEMPLARYZM- Bóg stwarza świat wg wzoru

KONCEPCJA ZŁA- jeśli zło stworzył Bóg to nie jest dobry, ale jeśli nie zostało stworzone przez Boga to nie jest Bóg wtedy wszechmocny, czyli zło jest niedostatkiem dobra, zło dopełnia też w pewien sposób harmonię świata.

• walka państwa bożego z państwem ziemskim

• poglądy zostały uznana za ortodoksyjne, dominowały przez 900 lat, bo w XVIII wieku pojawił się Tomasz z Akwinu.

---