Końcówka okresu filozofii starożytnej
Wiek I-V
sprawy istnienia Boga
myśl filozoficzna ukierunkowana na sprawy religijne
rozmyślania nad śmiercią
podstawowym zagadnieniem jest zagadnienie „jak uwolnić się od życia”
powstają nowe ośrodki filozoficzne
Aleksandria-(Euklides, Archimedes), powstała filologia, koncepcja heliocentryczna, WIELKA BIBLIOTEKA, instytut naukowy ALEKSANDRYŃSKA SZKOŁA KATECHETYCZNA, zainteresowanie Bogiem.
Przedstawicielem Filon z Aleksandrii 25 p.n.e 50 n.e (Żyd)
Bóg jako byt najdoskonalszy
Jest On: nieskończony, doskonały, niezmienny, wszechmocny i ten ABSOLUT jest OSOBĄ
Nie absolut stworzył świat, ale LOGOS
SCHEMAT METAFIZYKI ALEKSANDRYŃSKIEJ:
BÓG
LOGOS
ŚWIAT MATERIALNY
NEOPLATONIZM- twórcą Plotyn (203-270 n.e)
założył w Rzymie szkołę Enneady
był mistykiem
zaczyna rozważania od bytu najwyższego (nie możemy przypisać Bogu cech pozytywnych, bo Bóg jest ponad wszystkimi kategoriami, jest nieskończenie doskonały, Bóg jest absolutnie prosty
Prajednia (był najwyższy, nie zrozumiemy tego, jest wyższy nić cokolwiek znamy)
Emancja (musi emanować, stwarzać niższe postacie bytu)
Monizm (wszystko ma jedną naturę)
Istnieją 3 byty
ŚWIAT IDEI (świat ducha, jest na drugim miejscu)
ŚWIAT PSYCHICZNY (dusza)
ŚWIAT MATERIALNY (materia, już nie może wytworzyć niższego bytu, materia sama jest najniższa)
3 szkoły neoplotyńskie
Rzymska
syryjska
ateńska
Prajednia=> Duch (świat idealny)=> Dusza=> Materia [to jest to samo, co wyżej]
świat materialny jest odbiciem świata idei
był to system monistyczny
Podsumowanie filozofii greckiej:
uniwersalizm
obiektywizm
intelektualizm (rozum)
finityzm (to co skończone jest doskonałe, a to co nieskończone jest nieokreślone)
Koniec filozofii starożytnej w 529 roku (zamknięcie Akademii Platońskiej)
FILOZOFIA CHRZEŚCIJAŃSKA
źródłem jej nauki są nauki Chrystusa i świętego Pawła
początkowo chrześcijaństwo to zbiór nauk moralnych, które można streścić za pomocą 3 pojęć:
poznanie (Boga)
prawo (moralne)
zapowiedź (życia wiecznego)
Potem chrześcijaństwo tworzy własną filozofię na bazie filozofii greckiej, i tak:
z plotenizmu zaczerpnięto pogląd o przewadze świata duchowego (idealnego) nad materialnym
z arystotelizmu zaczerpnięto koncepcję Boga jako przyczyny świata, jego celu
ze stoicyzmu przekonanie, że świat materialny przeniknięty jest duchem (Logos)
z cynizmu obojętność dla świata doczesnego
ze sceptycyzmu przekonanie, że poznanie na Objawieniu jest wyższe od poznania naturalnego
PODZIAŁ FILOZOFII CHRZEŚCIJAŃSKIEJ NA:
PATRYSTYKE (nauka Ojców Kościoła)
SCHOLASTYKA (średniowiecze)
Nauka Ojców Kościoła, którzy ustalali podstawowe zasady wiary.
Nauka Ojców aleksandryńskich
Nauka Ojców kapadockich (Grzegorz z Nyssy- IV wiek, Grzegorz z Nazjamu)
System świętego Augustyna
GNOZA (gr. Gnosis czyli wiedza)
usiłowali przekształcać wiarę w wiedzę
gnostycyzm bliższy był mitologii niż filozofii
Bazylides Syryjczyk i Walentyn Egipcjanin
Mones- twórca sekty
Wspólne poglądy różnych szkół gnostyckich
dualizm ducha i materii (są odwieczne)
dobro i zło są odwieczne, zło pochodzi od materii, dobro od Boga
dzieje świata to walka sił dobra i zła (eony)
Chrystus jest eonem, który wyzwala świat od zła
Próbowali wywieść swoje koncepcje poprzez alegoryczny wykład Pisma Świętego
Poglądy stały się podstawą dla wielu herezji i zostały odrzucone przez chrześcijaństwo jako obce jego duchowi (były to herezje trynitarne i dotyczące natury Chrystusa)
ORYGENES (185-254)
pochodził z Aleksandrii, gdzie słuchał nauk Amoniusza Sakkasa, pod którego wpływem był też Plotyn
objawienie i rozum pozostają ze sobą w zgodzie
nie Bóg bezpośrednio, lecz Syn Boży- logos jest stwórcą świata
CREATIO EX NIHILO- świat duchowy i materialny zostały stworzone przez Boga (Logos)
świat jest odwieczny tak jak Bóg
teza o APOKATASTAZIE (wszystko powróci do Boga, czyli wszyscy ludzie będą zbawieni)
był wybitnym interpretatorem Biblii, odkrył sens metaforyczny
jest twórcą pierwszego chrześcijańskiego systemu filozoficznego
poglądy zostały potępione przez Kościół
został usunięty z Aleksandrii i przeniósł się do Cezarei
325 SOBÓR NICEJSKI- ustalono podstawowe prawdy wiary, których filozofowie mieli już tylko bronić, słynne wyznanie wiary pochodzi z soboru nicejskiego.
GRZEGORZ Z NYSSY (325-394)
urodził się w Cezarei
został biskupem w Nyssie
filozof musi się liczyć z dogmatami wiary, jego zadanie to uzasadnienie prawd wiary, które jako objawienie są pewne
pomiędzy wiarą a wiedzą nie ma sprzeczności
dowodził istnienia Boga (Bóg istnieje, ponieważ wskazuje na to mądry ustrój świata
nieśmiertelność duszy, ponieważ świat jest pełen dóbr, zatem muszą istnieć istoty podobne do Boga, zodlne do korzystania z dóbr boskich
głosił możliwość mistycznego poznania Boga (obok racjonalnego)
przyjmował idee platońskie- np. pojmował Trójcę Świętą: każda Osoba Boska jest odrębna, ale boskość Ich jest jedna i ta sama
IMMATERIALIZM: Materia nie istnieje obiektywnie, realnie świat ma naturę idealną, ponieważ Bóg też jest niematerialny, a poza tym rzeczy składają się z jakości, a te są niematerialne (chrześcijaństwo immaterializm odrzuciło)
Wszystko powróci do boga
Inni Ojcowie Kościoła np. Tertulian (160-220) głosił, że pomiędzy Objawieniem a wiedzą zachodzi sprzeczność, głosił też materializm (nawet Bóg jest cielesny), wywyższał Boga
ŚWIĘTY AUGUSTYN (354-430)
-ojciec Kościoła Zachodniego
manicheizm
sceptycyzm
neoplatonizm + chrześcijaństwo
POGLĄDY:
SUBIEKTYWIZM- lepiej znamy własną duszę niż świat zewnętrzny
WOLUNTARYZM- przewaga woli nad rozumem
ILUMINIZM- oświecenie przez Boga (mistycyzm), możemy przez to poznać Boga
TEORIA ŁASKI I PREDESTYNACJI
PLATONIZM (idee rzeczy istniejące w Bogu przed stworzeniem świata
PRYWATNA (negatywna) koncepcja zła
EGZEMPLARYZM- Bóg stwarza świat wg wzoru
KONCEPCJA ZŁA- jeśli zło stworzył Bóg to nie jest dobry, ale jeśli nie zostało stworzone przez Boga to nie jest Bóg wtedy wszechmocny, czyli zło jest niedostatkiem dobra, zło dopełnia też w pewien sposób harmonię świata.
walka państwa bożego z państwem ziemskim
poglądy zostały uznana za ortodoksyjne, dominowały przez 900 lat, bo w XVIII wieku pojawił się Tomasz z Akwinu.