Lekkoatletyka - jej kolebką był Lwów.
2 listopada 1887 r. w sali „Sokoła” odbyły się pokazowe konkursy w skoku w dal i wzwyż. Zwycięzcy: skoczył w dal 475 cm, a wzwyż 155 cm
W 1896 r. w Krakowie rozegrano klasyczny pięciobój obejmujący bieg na 200 m, skok w dal, rzuty dyskiem i oszczepem oraz zapasy.
Dużą rolę w krzewieniu tej dyscypliny odegrał pierwszy podręcznik Franciszka Kapałki pt. „Lekka atletyka (przepisy treningu)”, wydany we Lwowie w 1909 r.
Obok „Sokoła” wiodącą rolę odegrały kluby lwowskie kluby „Czarni” i „Pogoń” oraz krakowska „Cracovia” posiadające sekcje lekkiej atletyki.
W 1906 r. zorganizowali pierwsze zawody międzyklubowe.
18 IX 1907 r. Jan Kawecki („Czarni”) wystąpił w zawodach zagranicznych w Pradze, zwyciężając w biegu na 3 km z czasem 10.13,8 min.
Za najważniejszy start Polaków uznać należy udział w eliminacjach przedolimpijskich w Wiedniu 2 VI 1912 r.
Kwalifikacje do ekipy olimpijskiej uzyskali:
Tadeusz Garczyński (1893-1968) w biegu na 110 m. przez płotki - 16,2 s
i Władysław Ponurski (1891-1978) w biegu na 400 m. - 53,3 s.
Z nich tylko Ponurski wystąpił w V Igrzyskach Olimpijskich w Sztokholnie, kończąc swój start w eliminacjach biegów na 200 m. - 23,0 s i 400 m. - 53,2 s.
Garczyńskiego wyeliminowała kontuzja.
Najbardziej wszechstronnym sportowcem i znanym lekkoatletą tych lat był Tadeusz Kuchar (1897-1981). Najpierw w barwach klubu gimnazjalnego (od 1904), a potem w „Lechii” i „Pogoni” uprawiał lekkoatletykę, piłkę nożną, pływanie i narciarstwo.
Był prekursorem biegów z przeszkodami i chodu sportowego. Zwyciężył na dystansie 70 km w I „wyścigu drogowym”, w biegu na 5 i 8 km o mistrzostwo Austrii, w biegu na 2 mile o mistrzostwo Czech; miał najlepsze czasy w biegach na 3 i 8 mil, na 5 i 10 km oraz w biegu 1-godzinnym. Uzyskany wynik w tej ostatniej konkurencji - 11.474 m., zatwierdzony potem jako rekord Polski, przetrwał do 1926 r.
W Królestwie Polskim głównymi ośrodkami lekkiej atletyki były Warszawa i Łódź. W Warszawie uprawiano zawody głównie w Ogrodach im. W.E Raua, na Agrykoli i na Dynasach, a w Łodzi w parku helenowskim, a potem na boisku ŁKS.
Najlepsze wyniki uzyskiwał S. Falkowski - rekordzista Rosji w biegu na 100 m. z czasem 11,2 s.
Na przełomie stuleci nowe formy gier sportowych popularyzowały liczne wydawnictwa:
Jednym z najwybitniejszych propagatorów był Władysław Ryszard Kozłowski (1866-1915) - instruktor Ogrodów im. Raua. W 1897 r. wydał „Zabawy dzieci na placach miejskich” a w 1907 r. „Football, gry w piłkę”; Stanisław Karpowicz (1864-1921) wydaje w 1905 r. „Zabawy i gry jako czynnik wychowawczy”;
Edmund Cenar (1856-1913) pisze podręczniki: „Gry i zabawy różnych narodów” Lwów 1901 oraz „Gimnastyka szkolna i gry” Lwów 1906;
Eugeniusz Piasecki (1872-1947) pisze m.in. prace: „Piłka nożna polska” (1906) oraz „Zabawy i gry ruchowe dzieci i młodzieży” (1916)
Największy zasięg i popularność zyskała piłka nożna.
Nieocenioną rolę w jej rozwoju odegrał w Gakicji „Sokół”, a największymi popularyzatorami byli: dr Eugeniusz Piasecki i Edmund Cenar.
Pierwszy pokazowy mecz odbył się 14 lipca 1894 r. podczas II Zlotu „Sokoła” we Lwowie, pomiędzy drużynami krakowskiego i lwowskiego „Sokoła”. Zwyciężyli gospodarze 1:0. Włodzimierz Chomicki był zdobywcą pierwszej bramki, a sędzią - Zygmunt Wyrobek.
Dopiero po 8 latach doszło do regularnych i stałych spotkań zespołów, toczonych wg jednolitych przepisów.
Pierwsze kluby piłki nożnej powstały we Lwowie.
W 1903 r. przy I Szkole Realnej powstał I Lwowski Klub Piłki Nożnej „Sława”, który następnie przyjął nazwę „Czarni”.
W 1904 r. E. Piasecki utworzył przy IV Gimnazjum Klub Gimnastyczno-Sportowy, będący protoplastą LKS „Pogoń”.
W tym samym roku uczniowie III i IV Gimnazjum powołali Kółko Footbalistów „Sokoła-Macierzy”. Było ono zalążkiem „Lechii”.
W tym samym czasie piłka nożna pojawia się w Krakowie. Patronują jej i propagują ją kluby.
Pierwszym odnotowanym pojedynkiem rozegranym 4 czerwca 1906 r. wg przepisów angielskich był mecz „Czarnych” z drużyną szkół średnich Krakowa (2:0) i „Pogoni” z zespołem krakowskich akademików (4:0).
Na pierwszy mecz międzynarodowy odbył się w 1911 r. Na zaproszenie „Wisły” odbył się mecz z ekipą Czeskiego Związku Piłki Nożnej”.
W tym samym roku 25 czerwca utworzono w Krakowie Związek Polski Piłki Nożnej (ZPPN), będący filią Austriackiego Związku Piłki Nożnej.
Pierwszym prezesem ZPPN został redaktor Stanisław Kopernicki, a następnie prof. Ludwik Żeleński, zaś po przeniesieniu jego siedziby do Lwowa w 1913 r. - funkcję tę objął inż. Ludwig Christelbauer.
Do najwybitniejszych piłkarzy tego pionierskiego okresu należeli:
Obrońca Tadeusz Kowalski i pomocnik Henryk Bilor („Czarni”)
Napastnicy: Stanisław Szeligowski i Antoni Poznański („Cracovia”) Wśród trenerów wyróżniał się twórca pierwszych sukcesów „Cracovii”, czeski szkoleniowiec Franciszek Kożeluh.
W Królestwie Polskim najważniejszą pozycję wyrobiła sobie Warszawa.
Pierwszą drużynę założył tu inż. Alfred Loth w 1903 r.
W sposób spontaniczny w krótkim czasie powstaje wiele nowych drużyn, składających się z młodzieży szkół średnich. Przybierały nazwy: „Korona”, „Sparta”, „Stella”, „Varsovia”. W maju 1912 r. drużyny te połączyły się i utworzyli „Polonię” (zarejestrowaną w 1915 r.). Mecze rozgrywano zwykle na Agrykoli i na polach Mokotowskich.
K o l a r s t w o
Pierwszy pojazd rowerowy - samojazd (samochód) skonstruował i zademonstrował w Warszawie w 1866 r. malarz E d m u n d P e r l.
Pierwszy wyścig welocypedów odbył się w Warszawie, w Parku Krasińskich 5 czerwca 1869 r.; a we Lwowie - 1875 r.
Od 1880 r. prowadzono w Warszawie lekcje nauki jazdy na metalowych bicyklach z gumowymi obręczami.
Wreszcie w 1886 r. założono w Warszawie Towarzystwo Cyklistów (WTC). Jego prezesem (aż do 1905 r.) był hr. August P o t o c k i.
W tym samym 1886 r. zawiązały się towarzystwa cyklistów w Krakowie, Lwowie i Łodzi, a w 1887 r. w Lublinie.
Pierwsze zawody klubowe („z udziałem 13 panów i 2 dam”) zorganizowano w Warszawie 21 czerwca 1886 r. Ścigano się na trycyklach, bicyklach i tandemach.
Od 1888 r. organizowano tzw. konsulaty - zamiejscowe oddziały WTC; do 1912 r. powstało ich (w całym Królestwie) 77; utworzono je także w Berlinie, Wiedniu, Petersburgu, Moskwie, Kijowie, Odessie, Irkucku itd.
Z inicjatywy Antoniego F e r t n e r a zbudowano na Dynasach tor ziemny (383 m. długi, 6 m. szeroki) z pałacykiem, salą sportową i remizą (na 200 rowerów). Otwarto obiekt 18 IX 1892 r., a w tydzień później zainaugurowano sezon organizując serię 23 wyścigów.
Od 1895 r. podzielono konkurencje na torowe i szosowe.
15 VIII 1891 r. WTC zorganizowało I mistrzostwa Królestwa Polskiego na trasie Wawer - Garwolin (97 wiorst, 103 km). Ich zwycięzcą w czasie 5 godz. 43 min. i 30 sek. został kolarz WTC Mieczysław Horodyński. Późniejsi mistrzowie (chociaż trasę wydłużono do 100 wiorst) mieli lepsze czasy o ponad 2 godz., ale nie zeszli poniżej 3 godz. i tak np.:
1892 r. A. Łobanow (Moskwa) - 4:45.48
1893 r. M. Horodyński - 4:23.17
1894 r. J. Skrodzki - 3:48.00
1895 r. J. Osiński - 3:35.32
1897 r. S. Wyhowski - 3:15.25
ten rekord utrzymał się do wybuchu wojny w 1914 r.
W 1895 r. we Lwowie otwarto tor z asfaltową nawierzchnią.
W 1899 r. (z inicjatywy A. Fertnera) zorganizowano Wyścig Objazdowy Królestwa Polskiego (1025 wiorst - 1093 km) podzielony na 51 stacji. Kolarze jechali dniem i nocą, co nadawało mu charakter rozstawny-sztafetowy. Brało w nim udział ponad 150 cyklistów.
Rozwija się turystyka rowerowa (wycieczki 20, 30, 50 osobowe) np. do Pragi, Wiednia, Genewy, Neapolu.