Uklad pokarmowy

Pytania krotkie:

1.Schemat budowy układu pokarmowego kręgowców.

• Jama gebowa, gardziel, przelyk, zoladek, jelito cienkie, jelito grube

2.Polifiodontyzm, difidontyzm, monofiodontyzm

• Polifiodontyzm-po pewnym czasie polaczenie zeba z koscia rozluznia się, wówczas zab wypada, a na jego miejsce nasuwa się zab nastepnej generacji; okres zycia zeba jest ograniczony; u ryb,płazów i gadow

• Difiodontyzm-wymiana zebow najwyżej raz; u ssakow(z wyjatkiem waleni)

• Monofiodontyzm-wystepuje tylko jedna generacja zebow; u waleni

3.Rodzaje zebow u ssakow

• Siekacze-niewielkie, na przodzie szczek, dlutowate lub stozkowate

• Kly-pojedyncze, zwykle duze i stozkowate

• Policzkowe

• Przedtrzonowe- przednie

• Trzonowe- najblizej stawu zuchwy, wyrastaja tylko raz

4.Do czego sluzy endostyl u minoga?

• Jest to slepy uchylek uwypuklony na dnie gardzieli, służy do filtrowania wody u larwy minoga zagrzebanej w mule, który jest jej środowiskiem życia. U form przeobrażonych przekształca się w tarczycę.

5.Schemat budowy zoladka

• Wyróżniamy: wpust, dno, odźwiernik

• Sciana zoladka:

• jest gruba,

• w jej sluzowce liczne gruczoly cewkowate: wpustowe,denne,odźwierne

• gruczoly denne zawieraja komorki produkujące pepsyne i komorki okładzinowe ptodukujace kwas solny

• Gruba miesniowka z zewn.warstwa miesni podluzna i wewn. okrezna

6.U których kręgowców występują odźwiernikowe wyrostki?

• Ryb spodoustych,większości ryb kostnopromienistych,wielopletwcow,ciernikow,okoni

7.U ktorych ryb wystepuje fald spiralny?

• Ryb spodoustych, ryb dwudysznych, latimerii, prymitywnych ryb kostnopromienistych

8.Czym jest, do czego sluzy, u jakich zwierzat i gdzie wystepuje gruczol rektalny?

• Jest to gruczol otwierajacy się do ostatniego odcinka jelita u rub spodoustych, wydziela stezony

roztwor chlorku sodu

9.Jaka zmiana nastepuje w przewodzie pkarmowym kijanki po przeobrażeniu w osobnika dorosłego?

• Kijanki nie maja zoladka, ich jelito jest bardzo dlugie i ślimakowato skrecone.Po przeobrażeniu jelito ulega skroceniu; nastepuje tez zmiana składu pożywienia z malo kalorycznego i zawierającego duzo substancji balastowych na treściwy pokarm zwierzęcy.

10.Od czego zalezy długość jelita u poszczególnych gat. zwierzat?

Od rodzaju pokarmu jakim się odżywiają. Najdluzsze jelita maja osobniki roślinożerne,a wynika to ze skomplikowanej obrobki tego rodzaju pokarmu.

11.Co oddziela jelito cienkie od grubego u większości ssakow?

• Lejkowata zastawka

12.Podzial jelita cienkiego ssakow

• Dwunastnica

• Jelito czcze

• Jelito krete

13.U których ssakow slepa czesc jelita grubego jest dobrze rozwinieta?

• U ssakow roślinożernych, które maja zoladek prosty,np. nieparzystokopytne, zajęczaki, gryzonie

• Nastepuje tu rozklad blonnika przez enzymy drobnoustrojow

14.Kiedy koncowy odcinek jelita nosi nazwe kloaki?

• Wówczas gdy uchodza do niego przewody moczowe i płciowe

15.U których kręgowców wystepuje kloaka?

• U ryb, płazów, gadow, ptakow i stekowcow

16.Jak zbudowana jest kloaka gadow?

• Z trzech odcinkow oddzielonych pierścieniami miesni; gromadza się w nich odpowiednio: kal, mocz, w ostatnim u samca narzad kopulacyjny (wynicowuje się na zewnatrz)

17.Torebka Fabrycjusza

• U ptakow

• Po grzbietowj stronie kloaki

• Wielki zespol grudek limfatycznych

PYTANIA DLUGIE

1.Sposoby osadzenia zebow

• Typ akrodontyczny- na szczycie krawędzi kostnej (ryby, plazy, niektóre gady)

• Typ pleurodontyczny- zrośnięte z wewn. powierzchnia kosci

• Typ protekodontyczny- położone w dolku niesymetrycznie w kosci (wymarle gady)

• Typ tekodontyczny- położone w zębodołach (krokodyle, ssaki)

2.Formula zebowa

• Okresla liczbe zebow

• Ma postac ulamka

• U człowieka I2.C1.P2.W3/I2.C1.P2.W3

• Prymitywna u torbaczy 5.1.3.4./5.1.3.4.

• Prymitywna u łożyskowców 3.1.4.3./3.1.4.3.

3.Budowa i funkcje wola

• Cienkościenne rozszerzenie przelyku u kaczek, kurakow, ptakow drapieżnych, papug, golebi

• Może pelnic role magazynu pożywienia

• W okrasie karmienia pisklat jego nabłonek wypelnia się tluszczem, zluszcza się i tworzy wydzieline zw. ptasim mlekiem.Zaraz po wylegnieciu jest ona jedynym pokarmem pisklat, potem stanowi domieszke do innego pożywienia.Powstaje u obojga rodzicow.

• Dostaje się do niego krew z pękających naczyn krwionośnych- składnik pożywienia u flamingow

• U nowozelandzkiej papugi sciana wola jest silnie umiesniona,a znajdujący się w nim pokarm jest poddawany obrobce mechanicznej.

4.Budowa i funkcje zoladka przezuwaczy

• Zwacz

• Trafia tu polkniety, slabo przezuty pokarm,

• Ulega on tu fermentacji pod wpływem drobnoustrojow

• Obszerny wor wyslany nabłonkiem przelykowym

• Czepiec

• Niewielki

• Blona sluzowa tworzy w nim faldy pokryte nabłonkiem przelykowym

• Skurcze czepca wyciskaja z jego zawartości plyn, który wraca do zwacza

• Pozostala tresc stala wraca do przelyku, a pozniej jamy gebowej, gdzie nastepuje dokładne jej przezucie

• Ksiegi

• Trafia tu powtornie przezuty pokarm

• Wypełniają go b.wysokie faldy blony sluzowej(przypominające kartki książki)

• Nastepuje ponowne odcisniecie plynu

Trawieniec

• Sciana z gruczolami dennymi żołądkowymi

• Nastepuje tu zabicie drobnoustrojow i właściwe trawienie pokarmu

• Korzyści

1. Pasące się zwierzę może szybko zgromadzic w zwaczu znaczny zapas pożywienia

2. Drobnoustroje wykorzystuja produkty przemiany materii gospodarza do budowy wlasnego bialka, które ten zuzywa po strawieniu mikroorgan.

3. Odpady przemiany azotowej zwierzecia sa zuzywane przez flore zwacza- ogranicza to produkcje moczu

5.Otwor gebowy ssakow

• Wargi

• Silnie umięśnione faldy

• Współdziałają w pobieraniu pokarmu

• Zapewniaja otworowi gebowemu szczelność

• Policzki

• Po bokach glowy

• Silnie umięśnione

• Przedsionek jamy gebowej

• Szczelinowaty

• Oddzielony dziąsłami i zebami od pozostałej przestrzeni jamy gebowej

Obecność policzkow i warg umozliwia sprawne zucie pokarmu

U noworodkow wargi umożliwiają ssanie

Wielkość rozna- na ogol obszerniejszy u drapieżnych, niż u roslinoz.

Największy wystepuje u waleni( do 1/3 dl.ciala), najmniejszy u mrówkojadów, pancernikow

---