Zazdrość- niebezpieczna namiętność

Dlaczego zazdrość jest nierozłączna z miłością i seksem?

Rozdział 1. Niebezpieczna namiętność

Zielonooki potwór

Kobiety są bardziej wrażliwe na zdradę emocjonalną- wynika to z historii. Kobiety boja się, ze utraca zaangażowanie partnera w rodzinę na rzecz kobiety- rywalki i jej dzieci. Jednorazowa przygoda mężczyzny to dla kobiety bolesne doświadczenie, ale bardziej interesuje ja odpowiedz partnera na pytanie: ,,Czy ją kochasz?’’. Łatwiej przebaczają jednorazowe złamanie przysięgi wierności niż radzą sobie z sytuacją, gdy inna kobieta zabiera czułość, czas i uczucia ich partnera. Ma to podłoże historyczne, od naszych pramatek.

Z punktu widzenia naszych praojców zdrada seksualna pociągała za sobą ogromne straty w dziedzinie reprodukcji. Zdradzony mąż nie wiedział, czy nie poświęca wielu lat swojego życia na wychowywanie dziecka innego mężczyzny. Cały jego wysiłek z wyborem partnerki i zalecaniem się do niej poszedłby na marne. A partnerka angażuje całe swe siły w wychowywanie dzieci rywala, a nie jego. Mężczyzna nigdy nie ma 100% pewności. Że dziecko, które nosi jego zona w swoim łonie, jest jego. Kobiety mają natomiast pewność genetycznego rodzicielstwa.

Zazdrość nie jest oznaką niedojrzałości, lecz ważną namiętnością, która pomogła naszym przodkom. Każe nad odpychać rywali werbalnymi ostrzeżeniami oraz dzikim i zimnym spojrzeniem. Każe nam stosować taktyki udaremniające ewentualna niewierność partnera( wzmagamy czujność bądź zasypujemy go czułościami). niesie komunikat mówiący niezdecydowanemu partnerowi o zaangażowaniu drugiej strony( podsyca miłość). Zazdrość na tle seksualnym jest często bardzo skutecznym choć drastycznym rozwiązaniem powracającego ciągle problemu, kto temu stawić czoło musieli juz nasi przodkowie.

Zespół Otella

Zazdrość to emocja, która naraża partnerów na ogromne niebezpieczeństwo. Maltretowane kobiety podają że partnerzy: ,,próbują ograniczać ich kontakty z przyjaciółmi i rodziną’’(taktyka ukrywania), ,,chcą znać każdy ich krok’’(taktyka wzmożonej czujności) oraz ,,obrzucają ich wyzwiskami, aby poczuły się zdominowane i poniżone’’(taktyka obniżania poczucia własnej wartości). Zazdrość to główna przyczyna stosowanie fizycznej przemocy pomiędzy partnerami. Może prowadzić nawet do zabójstwa partnerki.

Zeznania 31-letniego mężczyzny który zabił nożem swoją 21-letnią żonę. Od pewnego czasu mieszkali razem po 1,5roku separacji. Potem ona powiedziała, ze odkąd wróciła w kwietniu przespała się tamtym facetem z 10razy. Był wściekły, poszedł po nóż do kuchni. Wrócił do pokoju i spytał czy mówiła to wszystko na poważnie. Odpowiedziała ze tak. Rzucił się na nią, szamotali się na łóżku, zadał jej kilka ciosów nożem. Nadszedł jej dziadek i próbował wyjąć mi nóż z ręki. Kazałem mu wezwać policję. Nie wiem dlaczego ją zabiłem, przecież kochałem ją.

Zazdrość pomagała naszym praojcom w problemach związanych z reprodukcją, by angażować swoja cenna energie i czas na wychowywanie swoich dzieci, a nie dzieci rywali.

Zazdrość to pewna forma wewnętrznej mądrości, mogąca mieć pozytywne i destrukcyjne konsekwencje.

Z badan wynika ze prawie wszystkie kobiety i mężczyźni choć raz w życiu doświadczyli intensywnej zazdrości. 31%trudno było nad nią zapanować. 38%towarzyszyla chęć skrzywdzenia kogoś.

Ekstremalna zazdrość nazywana jest zespołem Otella, zazdrością chorobliwa, psychotyczną lub patologiczną, małżeńską paranoja lub syndromem zazdrości erotycznej. Z. patologiczna może zniszczyć harmonijny związek i Zamienic go w koszmar.13% wszystkich zabójstw to zabójstwa współmałżonka a główna przyczyna to zazdrość.

Sama zazdrość nawet w ekstremalnej formie nie jest patologia. Błędne mniemanie ze osoba zdradziła Ado zdrady nie doszło jest patologia. Wściekłość z powodu rzeczywistej niewierności partnera spotyka się z ogólnym zrozumieniem. Prawo stanu Teksas Az do roku 1974 dopuszczało zabójstwo niewiernej zony i jej kochanka, jeżeli przyłapano ich In flagranti.

Emocja ta to ważny mechanizm obronny celem zwalczenia realnego zagrożenia. Nadmierna zazdrość- destrukcyjna, brak pomiędzy partnerami- niedobrze. Umiarkowana oznacza zaangażowanie w związek.

Aby zrozumieć sile, ukryta w tej emocji musimy cofnąć się do momentu jej powstania- początki sięgają ewolucji naczelnych.

Ewolucja miłości

Wśród naszych najbliższych kuzynów szympansów nie istnieje wyłączność więzi seksualnych. Dobieranie się w pary odbywa sie wyłącznie niemal podczas krótkiego okresu rui samicy. Pozycja samca w społecznej hierarchii szympansów w znacznym stopniu określa jego liczbę kontaktów seksualnych z samicami w okresie rui( dominujący samiec 75%kontaktow)

Mężczyźni i kobiety zawsze byli od siebie uzależnieni w aspekcie przetrwania i reprodukcji. Miłość jest wśród ludzi zjawiskiem powszechnymi występuje we wszystkich społecznościach, począwszy od plemienia. Z ewolucyjnego punktu widzenia nie ma ważniejszej decyzji niż wybór partnera. Na całym świecie kobiety pożądają mężczyzn o takich cechach jak: ambicja, pracowitość, inteligencja, odpowiedzialność, kreatywność, ciekawa osobowość i poczucie humoru. Biorąc pod uwagę ogromna inwestycje, jakiej dokonuje kobieta, aby urodzić dziecko(poczęcie wewnątrz macicy i 9 miesięcy ciąży) jest to uzasadnione; chce wybrać takiego który zrekompensowałby i odwzajemnił jej wkład. Jej dzieci przetrwają i będzie lepiej im się wiodło, jeśli wybierze zaradnego mężczyznę. Mężczyźni przywiązują większą wagę do cech związanych z płodnością: wiek, zdrowie, wygląd zewnętrzny(zdrowa i gładka cera, świetliste oczy, pełne usta, symetryczność ciała i szczupła talia). To zrozumiale- nasi praojcowie wybierali zaradnych i płodnych partnerów żeby osiągnąć sukces reprodukcyjny. Miłość jest jednak ponad racjonalnością. Emocja ta jest gwarancja, ze nie opuścisz ukochanej osoby, gdy pojawi się ktoś bardziej ,,odpowiedni’’ lub ,,doskonały’’. Istnieje tez tragiczne oblicze miłość np..Romeo i Julia. Nieodwzajemniona miłość jest często przyczyna ,,fatalnego zauroczenia’’. Np. John W.Hinckley Junior który 30marca 1981 dokonał zamachu na prezydenta Ronalda Reagana, napisał ostatni list do swojej ukochanej, do aktorki Jodie Foster, chciał jej tym zaimponować. Miłość cara Rosji Mikołaja koniec 19.wieku do Aleksandry pokazuje ze podejmując dużo prób. i nie poddając się można zdobyć serce wybranki.

Ukryte pożądanie

Historia Williama który chciał ożenić się z Susan potem Diana ale ojciec mu zabronił bo miał wcześniej romanse i to jego siostry były ale matka nie kazała mu się przejmować bo jej mąż to nie był jego prawdziwy ojciec.

Aby wydać na świat jedno dziecko kobieta musi włożyć więcej wysiłku ciąża itd. Dla mężczyzny spłodzenie dziecka to kwesta kilku godzin minut lub sekund. Dlatego korzyści z przelotnych kontaktów seksualnych są większe dla mężczyzn niż kobiet. Mężczyźni którzy spłodzili więcej dzieci wieloma partnerkami przewyższali tych którzy pozyskali mniej kobiet. W konsekwencji u mężczyzn rozwinęło się większe pozdawanie kobiet. Kobiety współżyły już od dawna z wieloma partnerami. Potwierdza to: męska zazdrość na tle seksualnym, powszechność flirtów i romansów, rywalizacja plemników 2 rożnych osobników w drogach płciowych kobiety. Znak ze współżyła jednocześnie z dwoma partnerami- plemniki żyją tam około tygodnia.

Dlaczego kobiety nawiązują kontakty pozamałżeńskie?

Dobra materialne od kochanka, mogą dąć życie dzieciom których geny będą zróżnicowane co jest asekuracja w zmieniających się warunkach środowiska, posiadanie partnera zastępczego w razie utraty partnera stałego.

Pożądanie a owulacja

Największe pożądanie seksualne maja kobiety podczas owulacji. Badania wykazały, ze kobiety mające kochanków współżyją z nimi najczęściej podczas owulacji w okresie największej płodności. Okres owulacji jest utajony ale kobiety odczuwają w związku z nim impulsy i podążają za nimi.

Problem z odczytywaniem sygnałów

Sygnały niewierności seksualnej są przez partnerów umyślnie tłumione. Zazdrosny partner jest szczególnie wrażliwy na sygnały niewierności(rumieniec na policzkach zony, nowa czysta sukienka). Psychiatra zajmujący się chorobliwa zazdrością par małżeńskich zalecał w końcu separacje apotem rozwód. Po latach okazało się ze partnerzy pi rozwodzie wiązali się z osobami o które współmałżonek był zazdrosny. Różnica w atrakcyjności kiedy ,,8’’ wychodzi za 10 sprawia ze mniej atrakcyjny partner , mający mniejsze szanse na romans, jest bardziej wrażliwy na sygnały niewierności współmałżonka.

Mądrość emocjonalna

Zazdrość jest potrzebna gdyż zdrada seksualna stanowi rzeczywiste zagrożenie(mechanizm obronny).

Rozdział 2. Paradoks zazdrości

Zazdrość nie jest emocją mniej podstawowa niż lek czy wściekłość, a jej ekspresja jest nie mniej ważna niż reakcja ,,walka-ucieczka’’.

Istota paradoksu

46%osob stwierdziło ze zazdrość jest nieunikniona konsekwencja prawdziwej miłości.

Paradoks zazdrości polega na tym, ze wypływa ona z prawdziwej i głębokiej miłości, a równocześnie może rozbić najbardziej harmonijny związek.

Definicje zazdrości

Psychologowie ewolucyjni Martin Daly i Margo Wilson z Uniwersytetu McMaster w Ontario tak definiują zazdrość:,,stan, wywołany sytuacją postrzeganą jako zagrożenie związku lub pozycji, które mają dla danej osoby wartość, Stan ten motywuje do podjęcia działania mającego na celu przeciwdziałanie zagrożeniu. O zazdrości seksualnej mówimy wówczas, gdy zagrożony jest związek seksualny, który dla danej osoby stanowi wartość. ‘’

Różnica między zazdrością a zawiścią.

Zawiść implikuje chciwość, złośliwość, wrogość skierowane wobec kogoś, kto posiada coś, czego ty nie masz. W przeciwieństwie do niej, zazdrość implikuje lęk przed utratą na rzecz rywala partnera, Który stanowi dla ciebie wartość.

Mity na temat zazdrości

Występowanie zazdrości jest oznaka niskiego poczucia własnej wartości, niedojrzałości lub zaburzeń osobowości.

Zazdrość jako patologia.

Ziarnko prawdy- zazdrość może być patologiczna np. jako rezultat uszkodzenia mózgu podczas walki bokserskiej lub zranienia odniesionego w trakcie wojny.

Ewolucja konfliktu pomiędzy płciami

Kobieta, bardziej niż mężczyzna, odczuwa złość z powodu agresji seksualnej np. dotyk wbrew jej woli. Agresji seksualna zagraża cennym zasobom reprodukcyjnym kobiety i nie idzie w parze z jej wolnym wyborem. A mężczyźni o wiele bardziej niż kobiety rozdrażnieni są faktem, ze partnerki, których oni pożądają, unikają seksu. Pozbawia do mężczyznę dostępu do zasobów reprodukcyjnych, dla których zdobycia on włożył tyle wysiłku.

Największym zagrożeniem dla kruchego związku mężczyzny i kobiety są niewierność i porzucenie. Niebezpieczeństwa te były tak wielkie, ze trwale związki miłości i małżeństwa w ogóle nie pojawiłyby się, gdyby nie miały szansy na obronę przed nimi lub przynajmniej na częściowe ich zażegnanie.

Emocje jako sygnały ingerencji w strategie

Podobnie do złości i lęku, zazdrość jest sygnałem, który uwrażliwia daną osobę na przyczynę ingerencji, ułatwia zapisanie danego wydarzenia w pamięci, motywuje do działanie mającego na celu wyeliminowanie lub zredukowanie źródła ingerencji oraz skłania do działania, który pozwoli unikną takiego rodzaju ingerencji w przyszłości.

Złożoność emocjonalnych reakcji składających się na doświadczenie zazdrości odzwierciedla wielość zagrożeń, którym dana osoba musi stawić czoła(utrata partnera, statusu społecznego i reputacji,zakwestionowanie swojej własnej atrakcyjności jako partnera, utrata zaufania do partnera, zagrożenie dobrobytu dzieci, utrata inwestycji partnera w związek itd.)

Zazdrość możemy nazwać negatywną emocją, no wywołuje emocjonalny ból. Jednak jest też pozytywnym narzędziem służącym do reagowania na realne zagrożenie dla danego związku.

Walka z zagrożeniami: struktura obrony

Mechanizmy takie jak zazdrość składają się z trzech podstawowych faz: informacji wyjściowej(sygnalizująca osobie że ma do czynienia z zagrożeniem np. dziwny zapach na ubraniu lub ciele partnera), procedur przetwarzających informację(czy zdrada miała juz miejsce, czy na pewno mamy z nia do czynienia) oraz rezultatu końcowego(działanie).

Spirala koewolucyjna

Zazdrość pojawiła się pierwotnie jako koewolucyjna reakcja na niewierność i niebezpieczeństwo porzucenia. Jest uruchamiana w momencie, gdy partner dostrzega oznaki świadczące o zdradzie. Zazdrość przyczynia się również do tego, że partnerzy zdobywają umiejętność coraz lepszego ukrywania swoich romansów, a kochankowie- zdolności kamuflowania swojego zainteresowania czyimś partnerem.

Spirala ko ewolucji nakręca się. Zatajanie pewnych informacji, które pojawiły się jako wynik zazdrości partnera, wywołuje zwiększoną wrażliwość na subtelne sygnały zdrady. Te z kolei coraz łatwiej wywołują zazdrość( Śmiech w ciemności- Albinus i Margo oraz kochanek Rex).

Spirala będzie się nakręcać dopóty, dopóki będzie istniał konflikt interesów pomiędzy mężczyznami a kobietami.

Kobiety wykształciły strategię celowego wzbudzania zazdrości poprzez flirtowanie z innymi mężczyznami w obecności swojego partnera.

1.kobiety zwracają uwagę partnera na swoją atrakcyjność

2.kobieta testuje swojego mężczyznę(czy mu zależy)

3.kobieta zwiększa zaangażowanie mężczyzny

Rozdział 3. Zazdrość na Marsie i Wenus

Mężczyźni z Marsa, kobiety z Wenus. Kobiety i mężczyźni w równym stopniu doświadczają zazdrości, a jej przejawy mogą być umiarkowane lub osiągnąć poziom chorobliwej jej ekspresji. W filmach to mężczyźni są bardziej zazdrośni.

Ingerencja w strategie

Dla kobiet najważniejsze jest zaangażowanie mężczyzny(głownie emocjonalne i miłość). Skłonność mężczyzn do nawiązywania licznych kontaktów seksualnych, utrudnia kobiecie realizację jej pragnień i strategii. Mężczyźni pożądają kobiet z cechami świadczącymi o płodności i cenią wierność u partnerki, gdyż jej zdrada stawia pod znakiem zapytania ojcostwo partnera.

Dziecko jest mamusi, taty być nie musi

Dziecko zawsze jest matki. Przywiązywanie dużej wagi do seksualnej niewierności partnerki przez mężczyzn wynika z głębokiego piętna, jakie ryzyko tej zdrady i ewentualne jej konsekwencje wywarły na mechanizmy psychologiczne mężczyzny.

Zaangażowanie emocjonalne i seks

Większość kobiet, nawet te, które decydują się na liczne i przelotne kontakty seksualne, oczekuje od swoich partnerów pewnego zaangażowania emocjonalnego. Mężczyźni nie poświęcają zbyt wiele czasu ani zasobów na takie kontakty. Natomiast, jeśli mężczyzn zaangażuje się emocjonalnie w związek ze swoją kochanką, może to sygnalizować poważne zagrożenie: następuje wówczas utrata znacznej części zasobów na rzecz tej kobiety.

Wybór Zofii

Dylemat dotyczący wyboru przedkładanej przez nas zdrady- emocjonalnej lub seksualnej. Zostało to porównane do wyboru Zofii- główna bohaterka filmu Wybór Zofii zmuszona jest wybrac, które z jej dzieci ma zginąć i wybiera(grana przez Meryl Streep).

Na podstawie badań mężczyźni poproszeni o wyobrażenie sobie zdrady seksualnej swojej partnerki nabierali rumieńców i wykazywali inne wyraźne oznaki zdenerwowania. U kobiet większy stres fizjologiczny występował na myśl o zdradzie emocjonalnej.

Różnice pomiędzy płciami w świetle innych teorii

David DeSteno i Peter Salovey twierdzą, że gdy mężczyźni myślą, ze jego partnerka utrzymuje kontakty seksualne z rywalem, obawiają się także, ze zaangażuje się ona emocjonalnie(tzw. podwójna dawka niewierności). Natomiast kobiety wierzą, że jeśli mężczyzna zaangażuje się emocjonalnie w związek z innżąkobietą, pociągnie to za sobą również kontakty seksualne. W badaniach jednak te teorie nie znalazły potwierdzenia.

Zazdrośni Marsjanie i Wenusjanki

Mężczyźni poproszeni o określenie, czym jest zdrada, definiują ją bardzo wąsko jako kontakt seksualny partnerki z innym mężczyzna. Dla kobiet zdrada jest szerszym pojęciem, obejmującym również spędzanie czasu z inną kobietą i poświęcanie jej uwagi.

Zazdrość w związkach homoseksualnych

Homoseksualiści nie okazują zazdrości w takim stopniu jak mężczyźni heteroseksualni(w związkach gejów powszechnie dopuszcza się większą liczbę kontaktów seksualnych z innymi osobami lub geje doświadczają zazdrości w takim samym stopniu, lecz nie przyznają się do niej). Lesbijki-w przeciwieństwie do kobiet heteroseksualnych- bardziej zazdrosne są w wypadku zdrady seksualnej.

Wieczny trójkąt

Z przeprowadzonych badań w różnych kulturach wynikało, iż mężczyźni odczuwali większą zazdrość niż kobiety o rywali, którzy mieli lepsze perspektywy finansowe i zawodowe oraz większą tężyznę fizyczną. Kobiety natomiast wykazywały większą zazdrość o rywalki bardziej atrakcyjne fizycznie.

Rozdział 4.Zespół Otella

Patologiczna zazdrość nazwana jest zespołem Otella lub paranoja małżeńską.

Teoria mniejszego zła

W ocenie wierności partnera możemy popełnić dwa rodzaje błędów: stwierdzenie zdrady, gdy takowa nie wystąpiła i przekonanie o prawdziwym oddaniu partnera, podczas gdy on za plecami współmałżonka trzyma w ramionach kogoś innego. Wybuch zazdrości może zapobiec ewentualnej zdradzie partnera, a cena jaką płacimy za pomyłkę jest stosunkowo niska.

Zaburzenia erekcji i menopauza u mężczyzn

Mężczyźni doświadczający impotencji bardziej obawiają się zdrady partnerki i właśnie dlatego odczuwają większa zazdrość niż inni mężczyźni. Założenie zdrady przez mężczyznę ma za zadanie jej zapobiegnięcie. A niezałożenie zdrady, gdy ma ona miejsce sprawia, że poniosą oni większe koszty, jeśli chodzi o sukces reprodukcyjny.

Upojenie alkoholowe

Nadużywanie alkoholu przez męża prowadzi do przykrego dla żony seksu, a to z kolei do odmawiania mężowi współżycia. Zachowanie takie wyzwala w nim zazdrość i podejrzenie o niewierność.

Alkohol zmniejsza zahamowania, więc być może przez to pozwala dać upust skrywanym podejrzeniom. Mężczyźni, którzy martwią się rozkładem swoich małżeństw mogą mieć większą skłonność do nadużywania alkoholu. Alkohol może sprzyjać ,,kreowaniu podejrzeń’’, gdyż zniekształca percepcję, powoduje błędy w logice rozumowania.

Niezdolność do zaspokojenia partnerki

Niezdolność partnera do seksualnego zaspokojenia swojej partnerki jest potężnym ,,wyzwalaczem’’ seksualnej zazdrości. Zazdrość ta może być mechanizmem, który powstał w celu zażegnania czyhającego zagrożenia.

Spadek popędu seksualnego kobiety

Odczytywane jest to przez mężczyznę jako zagrożenie rozpadu związku, co wywołuje potężny atak zazdrości.

Różnice w atrakcyjności

Utrata fizycznej atrakcyjności związana ze starzeniem się, a także menopauza w wypadku kobiet to czynniki, które wyzwalają ogromną zazdrość. W związkach niezrównoważonych partner mniej atrakcyjny jest bardziej zazdrosny, gdyż jest bardziej narażony na porzucenie.

Szokujące odkrycia

Wcześniejsze zetknięcie się z niewiernością np. rodzica w dzieciństwie, partnera we wcześniejszym związku, prowadzi do nadmiernej aktywności tego pradawnego mechanizmu adaptacyjnego, jakim jest zazdrość.

Patologiczna symbioza

Agorafobia to zaburzenie polegające na odczuwaniu lęku przed miejscami, z których trudno byłoby uciec lub w których trudno byłoby liczyć na pomoc. Występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn. Powszechnym jej objawem jest lęk przed otwarta przestrzenia lub miejscami publicznymi.

Gdy kobieta boi się otwartej przestrzeni i pozostaje w domu zazdrość jej męża się wycisza. Natomiast, gdy kobietom udaję się pozbyć uciążliwych symptomów agorafobii, zazdrość ich mężów rośnie.

Pewna kobieta odczuwała zazdrość męża jako wyraz jego miłości, męskości i pociągu fizycznego do niej. Kiedy poddał się terapii i jego objawy zazdrości zniknęły, u żony pojawił się ogromny niepokój i rozkojarzenie. A więc polepszenie stanu męża spowodowało pogorszenie stanu żony, która uznała, że nie jest już dla niego atrakcyjna seksualnie.

Patologia zazdrości

Zazdrość może przybrać patologiczną formę np. wizualne halucynacje męża, który wyobraża sobie, ze jest naocznym świadkiem aktu seksualnego swojej żony z innym mężczyzną.

Rozdziała 5. Jeżeli ja nie mogę jej mieć, nikt nie będzie jej miał

Zazdrość i przemoc fizyczna

Z przeprowadzanych analiz wynika, że zazdrość seksualna jest główną przyczyna przemocy fizycznej w małżeństwie- przewyższ rangą wszystkie inne razem wzięte. Spośród 44 maltretowanych kobiet, zgłaszających się do ośrodku dla ofiar przemocy, aż 55% twierdziło, że zazdrość była jednym z głównych powodów pobicia ich przez męża. Do przemocy dochodzi również podczas narzeczeństwa. Podejrzenie lub wykrycie zdrady każe wielu mężczyzną wybuchać szaloną furią, rzadko spotykaną w innym kontekście.

Akty przemocy

Paul Mullen z Uniwerystetu z Otago opisał szereg agresywnych zachowań występujących u 138 pacjentów skierowanych na terapię z objawami nadmiernej zazdrości(np. popychanie, kopanie, rzucanie przedmiotami i niszczenie własności).

Przykład: 24-letnia studentka kiedy powiedziała swojemu chłopakowi, że ostatecznie z nim zrywa, rzucił się na nią i pociął jej twarz żyletką, krzycząc, że zeszpeci ją tak, aby inni mężczyźni też nie mogli jej mieć.

Czy jesteś w grupie ryzyka?

Wyróżniamy 5 zdań zwykle charakteryzujących partnerów stosujących przemoc(Margo Wilson i Martin Daly z Uniwersytetu McMaster):

1.Twój partner jest zazdrosny i nie chce, abyś rozmawiała z innymi mężczyznami.

2. Próbuje ograniczyć Twoje kontakty z rodziną lub przyjaciółmi.

3. Nalega, abyś zawsze mówiła mu, gdzie idziesz i z kim.

4. Obrzuca cię wyzwiskami, aby Cię poniżyć lub zawstydzić.

5. Nie udziela ci informacji na temat dochodów i wspólnych oszczędności oraz zabrania dostępu do nich, nawet gdy o to prosisz.

Czy kobiety też stosują przemoc?

Zazdrość leży u podłoża agresji mężczyzn, a w niektórych przypadkach również agresji kobiet. Jednak agresywne zachowania kobiet są najczęściej formą samoobrony przed atakiem mężczyzn, którzy działają pod wpływem zazdrości.

Dlaczego zazdrość wywołuje przemoc?

Whitehurst przypisuje pojawienie się przemocy dwóm czynnikom: socjologiczny(mężczyźni biją swoje żony, ponieważ nauczyli ich tego rodzice, nauczyciele i telewizja), ,,męskie normy agresywności’’(mężczyźni atakują swoje żony, gdyż społeczeństwo amerykańskie uważa to za normalne i męskie zachowanie). Trzecia teoria sugeruje, iż jej przyczyną jest patriarchat dominujący w kulturze Zachodu.

Czy przemoc w małżeństwie jest mechanizmem adaptacyjnym?

Przemoc mężczyzn wobec ich partnerek służy dwóm celom: zapobieganiu zdradzie i sprawowaniu kontroli. Przemoc jest czasami ostatnią deską ratunku, do której mężczyzna się ucieka, aby zatrzymać partnerkę przy sobie, i czasami działanie to jest nieskuteczne- kobieta odchodzi. Kobiety, które zostały przez swoich partnerów ciężko pobite i musiały przebywać w środkach dla ofiar przemocy, czasami wracają do mężów, chociażby dlatego, że ci nadal im grożą.

Ty mnie przecież kochasz

Prześladowanie to uporczywe stosowanie psychologicznej i fizycznej przemocy w celu nawiązania lub kontynuowania związku z kimś, kto jasno wyraził swoje pragnienie zerwania relacji(film Fatalne zauroczenie).

Prześladowanie jest przejawem wykształconej psychologii zazdrości i zaborczości, która ma na celu zatrzymanie przy sobie partnerki i sprawowanie nad nią kontroli.

Zabójstwa

Zazdrość powodowana niewiernością lub odejściem partnera, wyzwala w zdradzonym współmałżonku tak ogromną wściekłość na partnera lub rywala, która prowadzi nawet do zabójstwa.

Relacja męża, który próbował wyjaśnić, dlaczego zabił swoją żonę:

Jej niewierność nie dawała mi spokoju. Spędzała czas i innymi mężczyznami. Około dwóch tygodni przed tym incydentem[zabójstwem] powiedziała do mnie: ,,Chcę, abyś odszedł.’’. Spytałem: ,,Co przez to rozumiesz?’’, a ona odrzekła: ,,Przecież wiesz, ze mam cię dość?’’. Jakiś czas potem kupiłem strzelbę, aby popełnić samobójstwo, ale nie zrobiłem tego.

Zabójstwo współmałżonka w świetle ewolucji

Zabójstwo dokonane przez któregokolwiek z partnerów można potraktować jako potknięcie lub powinięcie się nogi w tej niebezpiecznej grze.(Daly, Wilson, 1998)

Sugeruje się, że zabójstwa te są epifenomenalnym produktem psychologicznych procesów, które w swoich zamierzeniach miały przynieść inne, a nie śmiertelne rozwiązania.(Wilson, Daly, Daniele,1995)

Powszechne nastawienie zabójców wobec ich przyszłych ofiar ilustruje zdanie: ,,Jeżeli ja nie mogę cię mieć, nikt nie będzie cię miał’’.

Zabójstwo współmałżonka w świetle prawa

W dawnym prawi różnych krajów np. w Anglii ,w stanie Teksas zabójstwo niewiernej żony traktowane było bardzo łagodnie. Obecnie w Stanach Zjednoczonych kary za zabójstwo niewiernej zony lub jej kochanka są łagodniejsze niż za inne zabójstwa. System legislacyjny wydaje się niejako potwierdzać istnienie męskiej skłonności do zabójstwa i sankcjonować je.

Kobiety najbardziej narażone na zabójstwo.

Nie wszystkie kobiety są jednakowo narażone na zabójstwo. Czynniki ryzyka to: młodość, duża różnica wieku pomiędzy żoną i starszym od niej mężem(małżeństwa maj- grudzień) oraz posiadanie dzieci z poprzedniego małżeństwa.

Mordercze fantazje

Mordercze myśli dotyczące zabójstwa partnera są zwykle wyzwalane przez dwa istotne wydarzenia: odkrycie seksualnej niewierności partnera oraz zerwanie przez niego związku.

Rozdział 6. Sekrety i kłamstwa

Powszechność niewierności

Z szacunkowych wyliczeń autora książki wynika, że w Stanach Zjednoczonych około 20-40% kobiet i 30-50% mężczyzn ma co najmniej jeden romans w czasie trwania małżeństwa. Artykuły z gazet opisujące skandale seksualne to w większości przypadki żonatych mężczyzn, często sprawujących jakaś formę władzy, którzy wykorzystują swoja pozycję, aby nawiązać pozamałżeńskie kontakty seksualne.

Np. Prezydent Bill Clinton i jego romans z Moniką Lewinsky

Pożądanie w sercu

Liczba rzeczywistych romansów jest mniejsza niż liczba zdrad popełnianych w sercu.

Kobiety są bardziej ostrożne w wyborze partnera seksualnego i przeważnie unikają sypiania z nieznajomymi. Natomiast mężczyźni chętniej podejmują takie wyzwania.

Fantazje seksualne

Pożądanie i działanie pod jego wpływem to dwie różne rzeczy. Nie wszyscy, którzy pragną kontaktów pozamałżeńskich, ulegają swoim żądzom.

Seksualne fantazje mężczyzn częściej dotyczą osób nieznajomych, anonimowych oraz wielu różnych partnerów. Dominuje w nich różnorodność, pomysłowość i innowacyjność. Skupiają się oni na częściach ciała i pozycjach seksualnych, nie uwzględniając zupełnie kontekstu emocjonalnego. Fantazje kobiece, podobnie jak mężczyzn, są bardzo różnorodne, ale mają pewna cechę wspólną- ich bohaterami, częściej niż w fantazjach męskich, są osoby znajome. Dominująca w fantazjach kobiet jest emocjonalna bliskość, czułe szepty, poświęcanie uwagi i zażyłość, z mężczyzną, którego znamy już od jakiegoś czasu.

Skłonność do niewierności: różnice w atrakcyjności

Partnerzy o wyższej atrakcyjności matrymonialnej są szczególnie skłonni do niewierności. Ponadto różnica w atrakcyjności wpływa tez na prawdopodobieństwo zerwania związku, ale tylko w razie poważniejszej formy zdrady. W razie popełnienia przez partnera mniej atrakcyjnego poważniejszej zdrady współmałżonek o wyższych notowaniach dążył do rozwodu. Natomiast partnerzy mniej atrakcyjni na ogół tolerowali niewierność swojego współmałżonka i twierdzili, iż nie będą występować o rozwód.

Zasada zmniejszającego się zysku

Bardziej atrakcyjni mężczyźni spędzali mało czasu w domu ze swoimi żonami i krewnymi, natomiast angażowali się w działanie, które miało im umożliwić spotkanie innych kobiet. W przeciwieństwie do nich mężczyźni mniej atrakcyjni, którzy odnosili mniejsze sukcesy w zdobywaniu kobiet, spędzali dużo więcej czasu, dbając o domowe ognisko. Każdy z nas osiąga stan zmniejszających się korzyści- po pewnym czasie okazuje się, że na darmo inwestowaliśmy swój wysiłek, gdyż plony nie są warte straconej energii.

Zaspokojenie emocjonalne i seksualne

Mężczyźni, pomimo iż żyją w szczęśliwych i harmonijnych małżeństwach, nawiązują romanse. Natomiast większość kobiet, które dopuściły się zdrady, twierdziły, że były w swoich małżeństwach ogromnie nieszczęśliwe. Bowiem zdrada mężczyzn jest z natury czysto seksualna, a niewierność kobiet ma podłoże emocjonalne. Różne jest także rozumienie pojęcia niewierności przez kobietę i mężczyznę. Kobiety są przekonane, ze zdrada polega na spędzaniu czasu z osobą płci przeciwnej i zatajaniu przed swoim partnerem pewnych informacji i działań( niekoniecznie seksualnych). Natomiast mężczyźni częściej definiują zdradę jako kontakt seksualny z innym partnerem.

Osobowość niewiernego partnera: czy charakter predestynuje do zdrady?

Tylko trzy cechy osobowości są pewnymi wyznacznikami skłonności do niewierności.

Narcyzm- przekonanie o swoim prawie do wszystkiego, brak empatii(niewczuwanie się w ból i cierpienie innych, którego mogą być przyczyną).

Niski poziom sumienności- brak samokontroli, impulsywność, niedbałość, zawodność.

Wysoki wynik na skali psychotyczności- osoby bardzo impulsywne, brak im zahamowań i samokontroli

Czy niektórzy współmałżonkowie popychają swoich partnerów w ramiona kochanków?

Współmałżonkowie osób kłótliwych i niestabilnych emocjonalnie częściej niż inni flirtują, całują się namiętnie i umawiają na randki z innymi partnerami.

Sygnały niewierności: wrażliwość na subtelne komunikaty

Kobiety częściej niż mężczyźni oceniają pewne sygnały jako charakterystyczne dla niewierności emocjonalnej(brak zainteresowania seksem, poczucie winy i apatia, złość i krytykanctwo wobec partnera, chłód emocjonalny). Kobiety pozostają bardziej wrażliwe na sygnały niewierności mężczyzn, a mężczyźni na sygnały niewierności kobiet.

Zerwanie

Seksualna niewierność jednego z partnerów nie misi zakończyć się rozstaniem. Prawdopodobieństwo zerwania związku zależy od względnej atrakcyjności partnerów: na rozwód decydują się częściej te osoby, które są bardziej atrakcyjne w porównaniu ze współmałżonkiem, a więc mają większe szanse na zdobycie nowego partnera.

Rozdział 7. Dlaczego kobiety romansują

Zasada ko ewolucji nie pozwala kobiecie biernie akceptować kontroli zazdrosnego partnera. W ciągu całej historii ludzkości kobiety walczyły przeciwko ograniczeniom narzucanym im przez mężów i wykształciły w tym celu wiele różnorodnych strategii(np. ukryta owulacja).

Zapach symetrii

Badania ostatniej dekady wykazały, że kobiety wybierają najczęściej na swoich kochanków mężczyzn o symetrycznej budowie ciała. Symetria jest natomiast genetycznym wyznacznikiem dobrego zdrowia.

Prawa ekonomiczne dowodzą, że większości kobiet udaje się przyciągnąć symetrycznych mężczyzn raczej jako partnerów związków pozamałżeńskich niż mężów. Niektóre kobiety biorą, to co najlepsze z obydwu światów- zapewniają sobie inwestycje ze strony stałego partnera oraz najlepszej jakości geny od kochanka.

Seksowni synowie

Kobiety, które decydują się na seks z atrakcyjnymi mężczyznami, rodzą seksownych synów. Gdy ci dorosną, przyciągną do siebie większą niż przeciętna liczbę kobiet, dystansując w ten sposób genetycznie swych rywali. W ostatecznym rozrachunku, dzięki zwiększonej rozrodczości swoich seksownych synów, matki osiągają sukces reprodukcyjny.

Zapewnienie sobie partnera zastępczego

Kobiety mające kochanków zapewniają sobie istnienie partnera zastępczego na wypadek gdyby potrzebowały one ochrony przed przemocą lub gdyby coś niedobrego przytrafiło się ich stałym partnerom. Jest to strategia naszych pramatek, które w tamtych czasach mogły łatwo stracić partnera np. wojna, dzikie zwierzęta.

Awans matrymonialny

Dla kobiet ,,poczucie, ze jest piękna’’, stanowi niezwykle ważną korzyść płynącą z romansu, zwłaszcza jeśli mąż przez dłuższy czas okazywał znudzenie związkiem. Znalezienie nowego partnera, który docenia atuty kobiety, może nadać jej życiu zupełnie inne znaczenie.

Dziewczyny chcą się po prostu zabawić

Zaskakujące odkrycie:

Kobiety częściej doświadczają orgazmu(który gwarantuje zatrzymanie dużej ilości spermy), gdy współżyją z kochankiem, a nie ze stałym partnerem.

Niektóre kobiety- czasami

Korzyści dla kobiet z romansu z innym partnerem: korzyści seksualne, otrzymywanie drogich i markowych ubrań, nawiązywanie przyjaźni z osobami o wysokiej pozycji społecznej, odkrywanie poprzez kochanka innych atrakcyjnych partnerów, robienie kariery zawodowej, nabycie nowych umiejętności np. rozwinięcie lepszych technik przyciągania i uwodzenia mężczyzn.

Dlaczego nie zdradzać

Nawet jeśli zdradzony mąż zdecyduje się pozostać, może nieustannie karać żonę za niewierność. Oprócz znęcania się psychicznego i fizycznego partner może zemścić się romansem. W takim wypadku kobieta ryzykuje utratę zasobów męża, gdyż mężczyzna zwykle inwestuje je na rzecz swojej partnerki seksualnej.

Zdradzić czy nie zdradzić

Struktura współczesnego społeczeństwa zwiększa korzyści z niewierności, a obniża jej koszty, ułatwiając w ten sposób folgowanie pokusom.

Rozdział 8. Strategie radzenia sobie z zazdrością i zdradą

U źródła powstania różnych strategii leży oczywiście zazdrość, która najpierw wywołuje wściekłość, później każe szukać rozwiązania, a na końcu prowadzi do dramatycznego działania.

Kliniczne leczenie zazdrości

Literatura kliniczna i poradniki na temat radzenia sobie z zazdrością i zdradą są w pewnym sensie tendencyjne: ignorują fakt, iż zazdrość bywa przydatna. Niektórzy naukowcy dowodzą, że zazdrość to choroba, która wymaga interwencji. Proponują tak zwaną rekonstrukcję poznawczą, polegającą na pozytywnym nastawieniu do związku pomimo podejrzewanego romansu- jest to rozwiązanie typu ,,szczęśliwy idiota’’.

Strategie określone kulturowo

Jedną z metod zapobiegania zdradzie kobiety jest, akceptowane w niektórych kulturach, okaleczenie narządów płciowych, szczególnie rozpowszechnione w społecznościach północnej i środkowej Afryki, Arabii, Indonezji i Malezji. Wycięcie łechtaczki znacznie zmniejsza przyjemność z seksu, co rzekomo odwodzi kobiety od zdrady. Inną powszechna praktyką stosowaną w Afryce jest infibulacja, czyli zszycie warg sromowych większych, które wykonuje się zazwyczaj zaraz po usunięciu łechtaczki.

Inwigilacja

Pozwala zdobyć informacje, które są pomocne w ustaleniu, czy zagrożenie adaptacyjne, którego się partner domyśla, jest rzeczywiste, czy nie. Jeżeli okaże się ono realne, uruchamiane są dalsze strategie.

Zaspokajanie potrzeb partnera

Mężczyźni, którzy potrafią zatrzymać przy sobie partnerkę, to ci, którzy umieją okazywać jej miłość w momencie zagrożenia odejściem. Po drugie- jedynie pary, które doświadczają bliskości emocjonalnej i planują pozostać ze sobą na stałe, używają strategii ,, okazywania miłości’’ w celu zatrzymania przy sobie partnera.

Manipulacja emocjonalna

Na dalszą metę manipulacja emocjonalna poprzez wzbudzanie poczucia winy jest nieskuteczna, ponieważ sygnalizuje zależność od partnera oraz niższą ,,wartość matrymonialną’’ osoby ją stosującej. Traci ona swoja moc, gdy jest stosowana zbyt często. Natomiast jeżeli partner ucieka się do niej jedynie sporadycznie, a ponadto stosuje jeszcze inne strategie, może zapobiec odejściu współmałżonka oraz utrzymać zaangażowanie emocjonalne w równowadze.

Strategie psychologiczne

Zaprzeczanie- mąż Tiffany miał romans, a ona podejrzewała do o zdradę, jednak, gdy o to pytała on zawsze stanowczo zaprzeczał i ona temu wierzyła. Po jakimś czasie mąż znudził się romansem i dzisiaj tworzą udane małżeństwo.

Poleganie na sobie(unikanie myślenia o zagrożeniu i emocjonalnym reagowaniu na nie) i wspieranie siebie(wzmacnianie poczucia własnej wartości)

Tłumienie i wzbudzanie zazdrości

Nie przyznając się do zazdrości można ukryć swoje poczucie zagrożenia oraz zatuszować różnice w atrakcyjności pomiędzy partnerami. Wzbudzanie zazdrości zwiększa zaangażowanie emocjonalne partnera, obudza w nim pożądanie oraz zwiększa emocjonalną bliskość między partnerami.

Obniżanie wartości rywali

Werbalne znieważanie może być skuteczne z dwóch powodów: publiczne wypowiedzenie negatywnej opinii na temat wyglądu kobiety może wzmocnić siłę słów i ich skuteczność; zwraca uwagę mężczyzny na wady, których nie można było bezpośrednio zaobserwować lub których on nie zauważył.

Lojalność a ułuda Concorde’a

Jeżeli w zbudowanie danego związku trzeba było włożyć tak wiele wysiłku, takiej samej inwestycji wymagać będzie zbudowanie nowego związku o takim samym stopniu zaangażowania emocjonalnego i bliskości. Zaczynanie od początku może być ogromnie kosztowne- poszukiwanie nowego partnera, zwrócenie na siebie uwagi, zalecanie się do niego oraz budowanie bliskiego, intymnego związku będą wymagać wysiłku. Skuteczność strategii ,,przetrzymania’’ zależy jednak od wielu czynników np. Czy- pomijając zdradę- relacje pomiędzy partnerami są dobre? Czy zdrada niszczy całkowicie zaufanie, czy można je będzie odbudować? Jakie koszty poniosą dzieci? Itd.

Zemsta i represje

Jedna z reakcji na niewierność partnera jest odwet polegający na zaangażowaniu się w związek z kimś innym. W niektórych okolicznościach dzięki tej właśnie taktyce udaje się rozpocząć tworzenie związku na nowo- proces ten wymaga mądrości emocjonalnej.

Rozdział 9. Mądrość emocjonalna

Mądrość emocjonalna może pokazuje nam jak wykorzystać zazdrość dla dobra związku.

Testowanie więzi

Pomaga nam w ocenie zaangażowania emocjonalnego partnera. O zaangażowaniu świadczy np. niespodziewany bukiet kwiatów, zaproszenie na romantyczny weekendowy wyjazd nad morze.

Korzyści ze wzbudzania zazdrości

Pewne badania ujawniły, ze 31% kobiet i tylko 17% mężczyzn celowo wzbudza zazdrość w swoim obecnym partnerze. Sposoby mogą być różne np. umawianie się na randki, uśmiechanie się do innego mężczyzny, wspominanie poprzednich partnerów, ignorowanie partnera, flirtowanie z innymi mężczyznami. Korzyści to: podniesienie poczucia własnej wartości, zwiększenie zaangażowania partnera, testowanie więzi. Strategia ta musi być jednak umiejętnie stosowana, aby nie spowodować niepożądanych konsekwencji np. chorobliwa zazdrość, przemoc.

Wzbudzanie erotycznej namiętności

Zazdrość może także wzbudzić lub wzniecić na nowo erotyczną namiętność.

Przykład: małżeństwo Stacy i Ben udali się na terapię z powodu intensywnej zazdrości Stacy, gdyż jej mąż parę lat starszy znudził się już ich życiem erotycznym i chciał współżyć z innymi kobietami. W trudnej chwili Stacy skrytykowana przez całą grupę podczas terapii za jej zazdrość i zareagowała płaczem, wszyscy ją pocieszali i przytulali, a zwłaszcza najbardziej atrakcyjny mężczyzna w grupie, przespali się ze sobą. To spowodowało zazdrość Bena i zraniło go to. Wyznał także, że kiedy potem się kochali to było najbardziej namiętne i podniecające przeżycie do tej pory(spowodowane tym, ze Ben, nieświadomy tego, zmniejszył w ten sposób prawdopodobieństwo zapłodnienia przez innego mężczyznę).

Może miłości

Istnienie miłości pomiędzy partnerami może, jak na ironię, zależeć od ciągłej obecności zagrożenia ze strony rywali oraz od zazdrości, którą oni wywołują.

Ayala Pines twierdzi, że:

[…]zadaniem zazdrości jest ochrona związku miłosnego. Nie jest to przejaw sił irracjonalnych, ale użyteczny sygnał, który można nauczyć się odpowiednio interpretować.[…] Zazdrość każe partnerom bliżej przyjrzeć się swojemu związkowi.[…] Uczy ich wdzięczności i doceniania siebie nawzajem.[…] Każe im cenić i chronić związek.

Mądrość emocjonalna- wnioski

Partner, który niesłusznie, po raz setny, oskarżany jest o zdradę, nie zniesie tego dłużej.

Ewolucja wyposażyła każdego z nas w bogate menu emocji m.in. zazdrość, lęk, radość, namiętność, miłość, zawiść, złość. Służą one do przystosowania się do coraz to nowych wyzwań stawianych przez innych. Wiedza i zrozumienie naszych niebezpiecznych namiętności nie wyeliminują nieporozumień pomiędzy partnerami. Jednak mogą obudzić w nas mądrość emocjonalną, dzięki której będziemy mogli poradzić sobie z tymi konfliktami.