- Nefron - jednostka funkcjonalna nerki = ciałko nerkowe + kanaliki nerkowe
1.ciałko nerkowe (kłębuszek nerkowy + torebka)- zachodzi filtracja kłębuszkowa - przenikanie części osocza do torbki kłębuszka
ultrafiltrat gromadzący się w torebce kłębuszka przepływa przez:
2.część bliższą kanalika nerkowego (k.n.główny i część zstępująca pętli nefronu) i
część dalszą kanalika nerkowego (cz.wstępująca pętli nefronu i wstawka)

- Mocz tworzący się w nefronie odpływa przez kanalik nerkowy zbiorczy i przewód brodawkowy do miedniczki nerkowej

- Czynność nerek wiąże się z:
1. tworzeniem moczu - usuwanie z organizmu metabolitów i nadmiaru płynów - czynność zewnątrzwydzielnicza
2. wydzielaniem do krwi związków biologicznie czynnych - czynność wewnątrzwydzielnicza

Tworzenie się moczu
1. Filtracja kłębuszkowa - przesączanie osocza krwi w ciałku nerkowym, zbierającego się w torebce Bowmana, powstaje mocz pierwotny, który zawiera szkodliwe produkty przemiany materii i substancje potrzebne, tj. cukry, sole mineralne, witaminy, aminokwasy i wodę
2. Resorpcja kanalikowa - bierna - zgodnie z gradientem stęż i potencjałem elektycznym
- czynna - wbrew gradientom; związki resorbowane czynnie: o największej proporcjonalnej wchłanialności ograniczonwej stężeniem i o największej proporcojnalnej wchłanialności ograniczonej stężeniem i czasem wchłaniania

wchłanianie zwrotne wody, elektrolitów, witamin, glukozy aminkowasów z moczu pierwotnego do krwi
w kanalikach nerkowych
- obowiązkowa (obligatoryjna) – zachodzi w kanalikach krętych proksymalnych; woda wchłaniana jest przez dyfuzję, a glukoza, aminokwasy i sole mineralne poprzez transport aktywny
- reabsorpcja nieobowiązkowa (fakultatywna) – zachodzi w kanalikach krętych dystalnych; wchłanianie wody i soli mineralnych jest zależne od aktualnych potrzeb organizmu.
3. Sekrecja kanalikowa - podczas przechodzenia moczu pierwotnego przez kanaliki nerkowe nefronów do moczu ostetecznego wydzielane są substancje zbędne w organizmie. Proces ten zachodzi na drodze dyfuzji lub transportu aktywnego.

Czynniki wpływające na zagęszczenie - wazopresyna
Po wypiciu dużych il płynów hipotonicznych -> ciśnienie osmotyczne osocza obniża się -> wazopresyna hamowana -> diureza wodna - wydalanie dużych ilości hipotonicznego moczu
Wprowadzenie związków nie wchłaniających się w kanalikach -> więcej wody zatrzymywane w świetle kanalików -> wydalanie zwiększonej obj moczu - diureza osmotyczna
Mineralokortykoidy - zwiększają wchłanianie jonów sodowych i wydzielanie potasowych
Hormon gruczołów przytarczycznych -zwiększone wydalanie fosforanów z moczem dzięki zmniejszeniu ich wchłaniania w kanalikach

Wydalanie moczu - z kanalików nerkowych zbiorczych gromadzi się w miedniczce nerkowej, potem na skutek ruchów perystaltycznych moczowodu porcje mocze przemieszczane są do pęcherza moczowego; wypełnianie się pęcherza podrażnia receptory, ośrodek oddawania moczu w części krzyżowej, jednoczesny skurcz mięśnia gładkiego w ścianie pęcherza - wypieracza, rozkurcz zwieracza zewnętrznego i wewnętrznego cewki moczowej -> zwiększa się ciśnienie w pęcherzu, rozkurcz zwieraczy -> mocz wydalony przez cewkę na zewnątrz

Klirens - współczynnik oczyszczania - objętość osocza całkowicie oczyszczonego z danej substancji w jednostce czasu, dzięki działaniu nerek

Właściwości fizykochemiczne moczu
1. Ciężar właściwy - 1012-1030g/l
2. Barwa - jasnożółta, słomkowa
3. Przejrzystość - przejrzysty
4. Odczyn - pH kwaśne 4,6 -6, 2
5. Zapach - swoisty
6. Białka, bakterie, cukier, ciała ketonowe - nb
7. Bilirubina - całk <1,1mg/db <0,3mg/db
8. Kreatynina - 800-2000mg/db
9. Kw moczowy 250-750 mg/db
10. Erytrocyty, leukocyty, nabłonki - poj w polu widzenia

ciężar właściwy - zależy od liczby i rodzaju substancji rozpuszczonych w moczu, czyli kwasu moczowego, mocznika, elektrolitów, glukozy, białkomoczu.