Postępowanie cywilne

stroną procesową jest ten podmiot, z którym ustawa lub konkretny przepis wiąże taki przymiot. Aby skutecznie występować w procesie, czyli podejmować w nim określone czynności strona procesowa musi posiadać następujące cechy:- musi posiadać zdolność sądową, - oraz zdolność procesową, - ponadto legitymację procesową, - zdolność postulacyjną.

Zdolność sądowa: jest to przymiot danego podmiotu pozwalający mu na przyeprowadzenie z jego udziałem procesu cywilnego. Zdolność sądowa pozostaje w ścisłym związku ze zdolnościa prawną, która warunkuje istnienie zdol. Sądowej. Zdol. Sąd posiadają: os. Fiz, praw, jo niebędące os praw, którymi ustawa przyznaje zdol praw

zdolność procesowa: oznacza ona zdolność do podejmownia czynności w postępowaniu cywilnym. Przesłanką warunkującą istnienie zdolności procesowej jest zdolność sądowa. Zdolność procesowa przysługuje osobom fizycznym, które maja pełną zdolność do czynności prawnych, ponadto osobom prawnym i jednostkom organizacyjnym, które nie mieszczą się w kręgu osób prawnych, a którym ustawa przyznaje zdolność prawną. Osoby fizyczne, które mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych, czyli osooby częściowo ubezwłasnowolnione i osoby małoletnie posiadają pełną zdolność procesową, ale wyłącznie w sprawach wynikających z czynności prawnych, których mogą dokonywać samodzielnie.

Legitymacja procesowa nie mieści się w zakresie pojęcie strony procesowej. Pozostaje natomiast w związku z przedmiotem rozstrzygnięcia sądu co do istoty sprawy. Legitymacja ta w przeciwieństwie do zdolności sądowej i zdolności procesowej nie jest kwalifikacją prawną jakiegoś podmiotu, lecz stanowi szczególne uprawnienie do występowania w konkretnej sprawie w charakterze strony. A co istotne określonej strony procesowej. I to uprawnienie wynika z określonej sytuacji materialnoprawnej.

Zdolność postulacyjna: jest uprawnieniem strony do samodzielnego i osobistego występowania w procesie. Zdolność postulacyjna może napotykać na przeszkody dwojakiego rodzaju:- przeszkody natury faktycznej oraz,- przeszkody natury prawnej. Chodzi o przeszkody, które uniemożliwiają stronie osobiste działanie w procesie. Przeszkody natury faktycznej: np. -gdy strona nie zna języka, w którym toczy się postępowanie. -gdy strona jest głuchoniema, Przeszkody natury prawnej:- tzw. przymus adwokacki.

Przymus adwokacki może przybrać dwie formy:a) przymus bezwzględny, b) przymus względny, Względny przymus polega na tym, że strona może działać osobiscie w procesie, jednakże gdy by chciałą być reprezentowana przez pełnomocnika to tym pełnomocnikiem może być wyłącznie adwokat. Bezwzględny przymus tym się odznacza, ze strona samodzielnie nie może działać w procesie, a musi być zastępowana przez pełnomocnika będącego adwokatem. Na gruncie polskiego prawa procesowego cywilnego mamy do czynienia z bezwzględnym przymusem adwokackim w ograniczonym zakresie. Co to znaczy? Oznacza to, że strona w postępowaniu przed sądem najwyższym musi być reprezentowana przez adwokata lub radcę prawnego. W szczególności chodzi o sporządzanie i wnoszenie skargi kasacyjnej.

Pisma procesowe- pisma wnoszone przez strony do sądu bądź w celu wszczęcia postępowania, bądź w jego toku w związku ze sprawą. Jeśli zatem strona składa wnioski i oświadczenia poza sprawą, czyni to w pismach procesowych. Od pism procesowych w powyższym sensie trzeba odróżnić pisma sadowe, pochodzące od sadu, a skierowane do str. Post. Pismo procesowe powinno odpowiadać warunkom formalnym wskazanym w art. 126 kpc. Dzielą się na zwykłe i kwalifikowane. Te drugie to pozew zażalenie apelacja skarga kasacyjna. Jeśli pismo procesowe nie spełnia wymagań formalnych, wówczas przewodniczący wzywa str, pod rygorem zwrócenia pisma, by uchybienia zostały usuniete w terminie tygodniowym. Po bezskutecznym upływie terminu przewodniczący zwraca pismo str. Pismo zwrócone nie wywołuje zadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma do sądu, pismo poprawione lub uzupełnione w terminie wywołuje skutki od chwili jego wniesienia.

Zasada oficjalności doręczeń- wyst. W post. Cywilnym, zgodnie z którą doręczenia są dokonywane przez sąd z urzędu. Sąd dokonuje doręczeń przez pocztę, komornika, woźnych oraz przez sądową służbę doręczeniową. Pisma procesowe i orzeczenia doręcza się w odpisach. Wyjątek od zasady jest art. 132ust1kpc zgodnie z którym w toku spr adwokaci i radcy prawni mogą doręczać sobie nawzajem pisma bezpośrednio za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty.

Terminy- mają w post cyw istotne znaczenie ze wzgl na skutki jakie wywołuje ich naruszenie. Wyróżnia się: ustawowe, sądowe, umowne, instrukcyjne

Terminy ustawowe- te które są ustalone przez ustawę procesową (np. termin do wniesienia apelacji). Nie mogą być przez sąd ani wydłużane ani skracane. Termin prekluzyjny

Terminy sądowe są wyznaczane przez sąd lub przewodniczącego. Mogą być z ważnej przyczyny przedłużane lub skracane prrzez przewodniczącego. Zawsze jednak musi być złożony stosowny wniosek przed upływem tego terminu. Termin prekluzyjny

Termin umowny ma miejsce w jednym wypadku, w razie zawieszenia postępowania postępowania rozpoznawczego na zgodny wniosek stron

Terminy instrukcyjne odnosza się wyłącznie do czynności podejmowanych przez organy procesowe. Czynność procesowa dokonana po upływie tego terminu jest skuteczna

Przywrócenie terminu- gdy strona bez swojej winy nie podjęła czynności procesowej w terminie. Warunki: wniosek zostanie złożony w ciągu tygodnia od chwili ustania przyczyny uchybienia, brak winy strony w uchybieniu terminu, uchybienie ter pociąga za sobą ujemnee skutki procesowe dla strony, równocześnie z wnioskiem zostanie dokonana uchybiona czynność. Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana. Przywrócenie terminu przez sąd oznacza, że spóźniona czynność procesowa dokonana wraz ze złożeniem wniosku jest traktowana tak, jakby była dokonana w terminie

Powództwo- stanowi centralną instytucję prawa post cyw. Jest procesowym środkiem ochrony praw podmiotowych. Wytyczając powództwo powód zgłasza do sądu żądanie, by ten wydał wyrok określonej treści. Konstrukcja powództwa jest dwuelementowa. Składa się ono z żądania oraz podstawy faktycznej, uzasadniającej owo żądanie. W zależności od tego, czego dotyczy treść żądania i podstawa powództwa, można wyróżnić trzy jego rodzaje: powództwo o świadczenie, o ustalenie prawa lub stosunku prawnego, o ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego

Powództwo o świadczenie- należy do najczęściej spotykanych powództw. Jego treścią jest żądanie od pozwanego określonego świadczenia. Do typowych powództw należą te, w których powód domaga się np. zapłaty określonej kwoty, wydania rzeczy, opróżnienia lokalu itp. W drodze powództwa o świadczenie można dochodzić co do zasady roszczeń już wymagalnyc. Ponadto roszczenia te muszą być zaskarżalne. Wyrok uwzględniający powództwo o zasądzenie świadczenia ma charakter deklaratywny i jako taki nadaje się do przymusowego wykonania w drodze egzekucji sądowej

Powództwo o ustalenie prawa lub stosunku prawnego- zmierza do ustalenia w drodze orzeczenia sądowego w odniesieniu do pozwanego, że oznaczone prawo lub oznaczony stosunek prawny istnieje lub nie. Nie można zatem żądać ustalenia stanu faktycznego, faktu, stanu psychicznego lub właściwości jakiejś rzeczy. Stosowanie do art. 189 kpc powód może żądać takiego ustalenia, gdy ma w tym interes prawny. Brak interesu prawnego prowadzi do oddalenia powództwa. Pojęcie interesu prawnego należy rozumieć szeroko. Bowiem chodzi o zagrożenie stery powoda, przy czym nie musi to być wyłącznie sfera majątkowa. Wyrok ustalający jest orzeczeniem o charakterze deklaratywnym i nie nadaje się do egzekucji.

Powództwo o ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego- zmierza do przekształcenia istniejącego stanu prawnego poprzez: utworzenie stosunku prawnego lub prawa (np. powództwo o ustalenie ojcostwa), zmianę istniejącego stosunku prawnego lub prawa (np. powództwo o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną w stosunku do określonej osoby), zniesienie stosunku prawnego lub prawa (np. powództwo o rozwód). Wyrok zapadający na skutek wytoczenia powództwa o ukształtowanie, wywiera zawsze skutek konstytutywny (prawotwórczy), który ma moc ex nunc tj. od chwili uprawomocnienia się (mp. Wyrok rozwodowy) albo z mocą ex tunc tzn. z mocą wsteczną (np. unieważniający małżeństwo). Wyrok kształtujący nie nadaje się do egzekucji.

Wszczęcie procesu- następuje wskutek wytoczenia powództwa. Powód, wnosząc pozew do sądu, wytacza powództwo tzn. zgłasza żądanie skierowane do sądu, by ten wydał wyrok określonej treści. Zgłoszone żądanie oparte jest na przytoczonych okolicznościach faktycznych. Pozew jako kwalifikowane pismo procesowe, powinien czynić zadość warunkom formalnym pisma procesowego,a nadto zawierać: dokładnie określone żądanie, przytoczenie okoliczności faktycznych, uzasadniających żądanie, oznaczenie wartości przedmiotu sporu w sprawach o roszczenia majątkowe, przytoczenie, w miarę potrzeby, okoliczności uzasadniających właściwość sądu. Pozew może nadto zawierać wnioski zmierzające do przygotowanie rozprawy. W niektórych spr, mających charakter gospodarczy dołączenie przez powoda określonych dokumentów jest konieczne. W niektórych postępowaniach powód jest obowiązany wnieść pozew na urzędowym formularzu. Ma to miejsce wówczas, gdy powód, będący usługodawcą względnie sprzedawcą, dochodzi roszczeń wynikających z umów o: świadczenia usług pocztowych i telekomunikacyjnych, przewóz osób i bagażu w komunikacji masowej, dostarczenie energii elektrycznej, gazu i oleju opałowego, dostarczenie wody i odprowadzanie ścieków, wywóz nieczystości, dostarczanienie energii cieplnej. Po wpłynięciu pozwu do sądu podlega on badaniu pod kątem zachowania warunków formalnych oraz tych, jakie są przewidziane dla tego rodzaju pisma proeowego. Jeżeli nie może on otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych czy też rygorów przewidzianych dla pozwu, przewodniczący wzywa do ich poprawienia lub uzupełnienia w ter. Tyg. Kolejnym etapem jest badanie przez przewodniczącego przesłanek procesowych. Jeżeli sąd uzna, że sprawa nadaje się do rozpoznania i że nie zachodzą podstawy do odrzucenia pozwyu, wówczas bada swoją właściwość i tryb postępowania. Po sprawdzeniu tych okolicznośći przewodniczący wydaje zarządzenie co do terminu rozprawy i doręczenia odpisu pozwu pozwanemu. Wytoczenie powództwa wywiera skutki zarówno w dferze procesowej jak i matterialnoprawnej. Natomiast doręczenie pozwu rodzi w zasadzie skutki procesowe.

Skutki procesowe wniesienia pozwu: utrwalenie właściwości sądu (zasada perpetuatio foriart15kpc), utrwalenie jurysdykcji krajowej (zas. Perpetuatio iurisdictionis art1097kpc)

Skutki materialno prawne wniesienia pozwu: przerwanie biegu przedawnienia, zasiedzenia i innych terminów prawa materialnego, możliwość żądania odsetek od zaległych odsetek, możliwość przejścia roszczenia o zadośćuczynienie na spadkobierców, wyłączneie małżonka od dziedziczenia, jeżeli spadkodawca wystąpił o rozwód lub separację z winy drugiego małżonka a żądanie rozwodu lub separacji było uzasadnione, możliwość unieważnienia małżeństwa także po śmierci drugiego małżonka, jeżeli jeden z małżonków wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa, którego mogą dochodzić jego zstępni

Doręczenie pozwu rodzi następujące skutki procesowe- zawiśnięcie sporu (lis pedes), możliwość podjęcia przez pozwanego obrony w procesie, zbycie w toku sprawy rzeczy lub prawa, objętych sporem, nie ma wpływu na dalszy przebieg sprawy, nabywca może jednak wejść na miejsce zbywcy za zezwoleniem strony przeciwnej

Orzeczenia – w toku postępowania rozpoznawczego oraz po jego przeprowadzeniu sąd wydaje stosowne orzeczenia. Dzielą się na: wyroki (nakazy zapłaty w postępowaniu nakazowym i upominawczym), postanowienia, zarządzenia przewodniczącego i sądu

Wyrok- to orzeczenie sądu rozstrzygające sprawę co do istoty (merytorycznie) w procesie cywilnym. Wyroki można dzielić w sposób rozmaity, w zależności od przyjętego kryterium podziału. I tak rozróżnia się : ze wzgl na zakres rozstrzygnięcia (częściowe, wstępne, łączne, uzupełniające, końcowe) ze wzgl na skutki prawne jakie wywołuje ( konstytutywne, deklaratywne) ze wzgl na zachowanie się pozwanego ( zaoczne, kontradyktoryjne, z uznania)

Postanowienia- sąd wydaje jeżeli kodeks nie przewiduje wydania wyroku. W formie postanowienia w procesie są załatwiane wszystkie kwestie proceduralne oraz wpadkowe. Ze wzgl na skutki jakie wywołują można podzielić na ( postanowienia kończące postępowanie w sprawie- zamykające drogę do wydania wyroku, postanowienia nie kończące postępowania w sprawie) inny możliwy podział : zaskarżalne, niezaskarżalne.

Zarządzenia- przewodniczącego oraz zarządzenia sądu dotyczą samego toku postępowania. Zarządzenia przewodniczącego wchodzą w zakres jego kierownictwa postępowaniem.

Prawomocność i wykonalność orzeczeń

Prawomocność- jawi się w dwóch aspektach, formalnym i materialnym. Orzeczenie staje się prawomocne formalnie jeżeli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy lub inny środek zaskarżenia. Aspekt materialny prawomocności jest związany ze skutkami prawnymi orzeczenia ze wzgl na jego treść. Orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, ale również inne sądy i inne organy państwowe, a w wypadkach ustawie procesowej przewidzianych także inne osoby. Wyrok prawomocny korzysta z powagi rzeczy tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto między tymi samymi stronami. Powaga rzeczy osądzonej (res iudicata) jest to rozstrzygnięcie co do istoty sprawy zawarte w prawomocnym wyroku. Stanowi ona bezwzględną, negatywną, przesłankę procesową, którą sąd bierze pod uwagę z urzędu w każdym stanie sprawy. W wypadku jej stwierdzenia, pozew podlega odrzuceniu.

Wykonalność orzeczenia oznacza możliwość jego realizacji za pomocą przymusu państwowego w drodze egzekucji sądowej. Wykonalność orzeczenia jest następstwem prawomocności. W pewnych jednak sytuacjach może ona powstać przed uprawomocnieniem się przeczenia . wówczas mamy do czynienia z natychmiastową wykonalnością orzeczenia sądowego.

Środki zaskarżenia orzeczeń sądowych- zmierzają do uchylenia lub zmiany orzeczeń organów procesowych. Zgodnie z art363par1kpc możemy wyróżnić środki odwoławcze i inne środki zaskarżenia. Do środków odwoławczych zaliczamy: apelację i zażalenie. Cechą środków odwoławczych jest ich suspensywność i dewolutywność. Suspensywność polega na tym, że wniesienie środka odwoławczego powoduje wstrzymanie uprawomocnienia się orzeczenia. Dewolutywność oznacza przeniesienie rozpoznania sprawy do sądu wyższej instancji na skuteek zaskarżenia orzeczenia

Apelacja- przysługuje od merytorycznych rozstrzygnięć sądu I instancji, a więc od wyroków w procesie i postanowień w postępowaniu nieprocesowym. Powinna ona czynić zadość wymaganiom pisma procesowego a nadto zawierać: oznaczenie wyroku, od którego jest wnoszona ze wskazaniem zakresu zaskarżenia, zwięzłe przedstawienie zarzutów, uzasadnienie zarzutów, powołanie, w razie potrzeby, nowych faktów i dowodó oraz wykazanie że ich powołanie przed sądem I instancji nie było możliwe albo że potrzeba powołania się na nie wynikła później, wniosek o zmianę lub uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu żądanej zmiany lub uchylenia. Apelację wnosi się do sadu, który wydał zaskarżony wyrok, w terminie 2tyg od doręczenia stronie skarżącej odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem. Jeżeli natomiast strona nie zażąda sporządzenia uzasadnienia wyroku w terminie tygodniowym od ogłoszenia wyroku, termin do wniesienia apelacji biegnie od dnia w którym upłynął termin do żądania sporządzenia uzasadnienia.

Zażalenie- jest 2 obok apelacji środkiem odwoławczym. Należy podobnie jak w apelacji do zwyczajnych środków zaskarżenia. Przysługuje od postanowień sądu I instancji kończących się w sprawie oraz od postanowień sądu I instancji i zarządzeń przewodniczącego nie kończących postępowania w sprawie, a wymienionym w art394par1kpc. Zażalenie wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone postanowienie w terminie tygodniowym. Jego momentem początkowym jest chwila doręczenia postanowienia zapadłego na rozprawie- data ogłoszenia tego postanowienia. Kodeks postępowania cywilnego nie przewiduje żadnych szczególnych podstaw zażalenia. Podstawą zażalenia jest zatem uchybienie które zaszło przy wydaniu postanowienia względnie zarządzenia.

Skarga kasacyjna- do SN przysługuje od prawomocnego wyroku i postanowienia w postępowaniu nieprocesowym, a także od postanowienia sądu II instancji w przedmiocie odrzucenia pozwu (wniosku) albo umorzenia postępowania kończących postępowanie w sprawie. Ustawa procesowa przewiduje jednak szereg ograniczeń w zakresie dopuszczalności skargi kasacyjnej, a to z uwagi na rodzaj sprawy i przedmiot rozstrzygnięcia, wartość przedmiotu zaskarżenia oraz podstawy zaskarżenia. Istota skargi kasacyjnej zasadza się na ochronie interesu publicznego poprzez zagwarantowanie jednolitości wykładni prawa.

Skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to moglo mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sąd najwyższy przyjmie skargę do rozpoznania (przezsąd) w wypadku gdy: w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje potrzeba wykładni przepisów budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność postępowania, skarga jest oczywiście uzasadniona.

W postępowaniu kasacyjnym obowiązuje przymus adwokacko- radcowski, który nie dotyczy jednak cofnięcia skargi. Skargę tę wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok lub postanowienie, w terminie 2 mc od dn doręczenia stronie skarżącej odpisu orzeczenia wraz z uzasadnieniem. Termin do wniesienia skargi kas przez Prokuratora Gen i RPO wynosi 6 mc od dn uprawomocnienia się orzeczenia, a jeśli strona zażądała doręczenia irzeczenia wraz z uzasadnieniem od chwili doręczenia orzeczenia stronie.

Poza skargą kasacyjną, obalenie prawomocnych orzeczeń sądowych może jedynie nastąpić w drodze: skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, skargi o wznowienie postępowania. Natomiast do innych środków zaskarżenia należy zaliczyć sprzeciw od wyroku zaocznego, skargę na orzeczenie referendarza sądowego, zarzuty od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, skargę na czynności komornika, zarzuty przeciwko planowi podziału sumy uzyskanej z egzekucji, skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego.

Dowód - prawdziwa informacja o faktach . jest to kategoria obiektywan. Ta prawdiwa informacja o faktach powinna odzwierciedlać badany stan rzeczy, natomiast środkiem dowodowym jest nośnik tych prawdziwych informacji. I mając na uwadze czym jest dowód a czym środke dowodowyn na przykładzie można go zilustrowaw ten spoósn gdy weźniemy dowód z zezna świadków to dowodem będą zeznania świadka, a środkiem dowodowym będzie sam śaidek, jako nośnik tych prawdziwych informacji o faktach?

Z pojęciem dowodu w sposób ścisły pozostaje problem ciężaru dowodu. Chodzi tutaj o odpowiedź na pytanie na kim spoczywa obowiązke ciezar przeprowadzenia okreśolonego dowodu. Czy spoczywa on na powodzie czy też na pozwanym. W ustawie procesowej kwestia ta nie jest rozstrzygnięta, znajdzie wiec zastosowanie ogólna reguła okreśolna w art. 6 KC w myśl którego ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wyciąga skutki prawne.

W związku z tak rozumianym ciężarem dowodu można wskazać następujące fakty, które wymagają udowodnienia. Będą to fakty prawotwórcze, to są takie fakty, które tworzą nowy stosunke prawny np. zawarcie umowy. Po drugie będą to fakty tamujące powstanie prawa np. brak okreśolnego warunku wazności czynności prawnej.

Trzeci rodzaj faktu to fakty niweczące prawo: np. potrącenie, czy przedawnienie roszczenia.

Jakie możliwe są środki dowodwe?:

Ogólny teortyczny podział tych środków to podział na środki:a) bezpośrednie, orazb) pośrednie, a także,a) rzeczowe, b) osobowe.

Środek bezpośredni gdy sędzia ma możliwość w sposób bezpośredni stwierdzić prawdziwość jakiegoś twierdzenia w drodze własnych obserwacji.

Środek pośredni to taki, gdy fakt, który podlega dowodzeniu nie zostaje ustalony bezpośrednio lecz w oparciu o inne fakty. Np. przykładem takiego środka pośredniego jest świadek( zeznania świadka, czy też opinia biegłego).

Środki rzeczowy to taki środek przy którym sedzia dokonuje okreśolnych oględzin i te oględziny dotyczą rzecz jasna pewnych przedmiotów. Wszystkie inne środki dowodowe mają charakter osobowy. Problem pojawia się przy dowodzie z dokumentu, jaki jest jego charakter. Gdy chodzi o treść dokumentu to wówczas będzie miało charakter osobowy, gdy natomiast dokument będzie przedmiotem badania, przedmiotem oględzin to wówczas będzie to charakter rzeczowy. najogólnie rzecz biorąc odkument można zaklasyfikowac jako środek osobowo- rzeczowy, w zaleności od tego co będzie przedmiotem dowodu.

Przedmiot dowodu: - fakty, zasady, doświadczenia oraz prawo w wyjątkowych sytuacjach

Fakty- zgodnie z treścią art. 227 KPC przedmiotem dowodu są fakty, które mogą mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy cywilnej.

Jakie fakty niewymagają dowodzenia?:- fakty powszechnie znane, które nazywa się faktami notoryjnymi. Przykładem takiego faktu notoryjnego jest np. data wybuchu II wojny światowej, lub np. ilość miesięcy w roku. Kryterium powszechnej znajomości danego faktu ma charakter względny, a to z uwagi na to, żę wymaga uwzględnienia konkretnych warunków miejsca, czasu i okoliczności danej sprawy. Drugi rodzaj fakótw , kóre nie wymagją dowodu to fakty znane sądowi z urzędu. Fakty o których się dowiedział przy wykonywaniu czynności urzędowych. Trzecią kategoria faktów, kóre nie wymagają dowodzenia to fakty przyznane przez stronę przeciwną.Gdy chodzi o prawo to moze być przedmiotem dowodu, ale tyko prawo i praktyka sądowa obca. Prawo obce.

Reguły dowodowe: reguły dowodwe to nic innego jak pewne ułatwienia w ustalaniu przez sąd stanu faktycznego sprawy. I takim ułatwieniem są domniemania. Możemy je podzielić na dwa rodzaje. Domniemania :- faktyczne, oraz dominiemania prawne,

Domniemania faktyczne- polega na tym, że sąd może uznać za ustalone fakty, któe mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli taki wniosek można wyprowadzić z innych, ustalonych już faktów. W istocie domniemanie faktyczne jest prawidłowym rozumowaniem.

domniemanie prawne- jest to domniemanie ustalone przez prawo i domniemanie, które jest wiążące dla sądu.

U podstaw domniemania prawnego leży założenie, że pewne fakty trudno jest udowodnić w sposób bezpośredni.

Domniemania prawne dzielą się z kolei na :

- domniemania proste, czyli takie, które dopuszczają dowód na przeciwieństwo, mogą być obalane za pomoca wszystkich dostępsnych środków dowodowych,

- domniemania niezbite, nie usówalne- istotą tych domniemań nie zbitych jest to , ze poszczgólne przepisy ograniczaja w stosunku do tych domniemań dopuszczalność dowodu przeciwnego. Domniemanie, ze dziecko pochodzi od meża matki może być obalone tylko na skutek powódzctwa o zaprzeczenie ojcostwa. Zatem domniemanie na pochodzenie dziecka nie może być obalone w drodze jakiegokolwiek środka dowodowego, tylko w drodze powódctwa o zaprzeczenie ojcostwa.

uprawdopodobnienie- jest środkiem zastępczym dowodu, mówi się, ze jest to mniej sformalizowane postępowanie dowodowe. Postępowanie, które nie daje pewności lecz tylko wiarygodność. Przykłądem uprawdopodobnienia będzie art. 50 KPC, w którym mówi się, że strona, która zgłasza wniosek o wyłączenie sędziego powinna uprawdopodobnić przyczyny wyłączenia sędziego, nie musi ich udowadniać, wystarczy, ze uprawdopodobni.

Postępowanie dowodowe: Swoim zakresem obejmuje wszystkie czynności związane z dopuszczeniem i przeprowadzeniem dowodów, a także z zebraniem i utrwaleniem materiau dowodowego. Jakie elementy powinno zawierać postanowienie, w którym sąd dopuszcza dowody. Po pierwsze takie postanowienie musi zawierać oznaczenie faktów podlegających stwierdzeniu, to jest tzw. teza dowodowa. Po drugie, postanowienie musi zawierać oznaczenie środka dowodowego, za pomocą którego, ma być dowodzony określony fakt.Po trzecie, oznaczenie sądu lub sędziego, który ma dowód przeprowadzić.Chodzi tu o tzw. pomoc prawną.Wreszcie postanowienie musi zawierać termin i miejsce przeprowadzenia dowdu. Sąd nie jest związny wydanym przez siebie postanowieniem dowodowym, co oznacza, że może je stosownie do okoliczności uchylić, lub zmienić. Takie postanowienie dowodowe nie jest zaskarżalne. Nie przysługuje od niego zażalenie.Z przeprowadzonego postępowania dowodowego sporządza się protokół, który jest podpisywany przez sędziego i protokolanta.

Zabezpieczenie dowodów:

- tzw. dowód ku wiecznej pamięci- zabezpieczenie dowódów ma zapobiec niebzepieczeństwu utraty mozżliwość przeprowadzenia później okreśolnych środków dowodowych. Takie zabezpieczenie dowodów moze mieć miejsce gdy zachodzi obawa, że jego przeprowadzenie stanie się niewykonalne lub zbyt utrudnione.

Taka niewykonalność przeprowadzenia dowodu, może polegać na tym, że strona przeciwna w postępowaniu sądowym może dowód usunąć, zniszczyć go, chodzi też o sytuacje gdy np. świadek jest bardzo ciężko chory i istnieje obwa, ze choroba zagraża jego życiu, wówczas przed ..... takiego świadka można przesłuchać, bo oddalić niezepieczeństwo, że w toku noramlnego postepowania było by to z jakiś względów nie możlwie. Wniosek o zabepieczenie dowodów skłąda się w sądzie właściwym, który ma sprawę rozpoznać. kto jest legitymowany do złożenia takiego wniosku? Przede wszystkim powód i przyszły powód, pozwany i przyszły pozwany, rzecznik praw obywatelskich, prokurator, oragnizacje pozarzadowe, inspektor pracy, rzecznik konsumentów, zarówno powiatowy jak i miejski.

Koszty postępowania zabezpieczającego ponosi wnioskodawca.

Katalog środków dowodych wskazanych przez kodeks postępowania cywilnego: W kolejnosc będą to następująćo: - dowód z dokumentu, - dowód z zeznań świadków, - dowód z opinii biegłego, - dodów z oględzin, - dowód z przesłuchania stron, - oraz inne środki dowodowe,

dowód z dokumentu: jest to dowód powszechnie przyjęty i jednoczęsnie ważny w postępowaniu..... Dokumentem w szerokim tegon słowa znaczeniu jest każdy przedmiot, w którym zawarta jest jakaś treść myślowa przy czym nie jest istotne, na jakim materialne została utrwalona i czy ten dokument został podspiasny. Są 4 cechy , kóre konstytują dokument w szerokim tego słowa znaczeniu: - pewna treść wyrażona w jakimś systemie znaków graficznych, - podłołoże, - autor, któy tą treść wyraził. np. testament napisny na drzewiach stodoły będzie dokumentem, bo takie elementy są zawarte. Podpis jest nie istotny, nie przesądza o tym, czy to jest fdokument czy tż nie.

Jak traktować w postępowania cywilnym anonimy?- Sąd Najwyższy w swoim orzeczeniu przyjął, ze anonim, nie stanowi ze względu na ujemną ocenę moralną żadnego dowodu w sprawie. KPC dzieli dokumenty na urzędowe i dokumenty prywatne.

Dokument urzędowy to dokument sporzadzony w przypisanej przez prawo formie, przez powołane do tego organy w zakresie ich kompetencji, tych organów.

Dokumenty urzędowe korzystają z dwóch domniemań:

- z domniemania autentyczności, co oznacza, ze taki dokument pochodzi od organu, który miała uprawnienia do jego wydania i drugie domniemanie to domniemanie prawdziwości, czyli zgodności z prawdą tego co zostao w dokumencie urzędowo zaświadczone. To domniemanie prawdziwości sprawia, ze dokument urzędowy czy też dowód z dokumentu urzędowego jest najbardziej wiarygodnym środkiem w postępowaniu cywilnym. Dowód z dokumentu jest w pewnych sytuacjach uprzywilejowany w stosunku do dowodu z zeznań świadków i dowodu z przesłuchania stron. Osnowe dokumentu stanowi jego treść.

Dowód z zeznań świadków: Dowód ten mimo pewnych wad, a mamy na myśli subiektywizm oraz zawodnosć ludzkiej pamięci jest najczęściej stosowanym dowodwem w postępowaniu cywilnym. Strona, która powołuje się na dowód z zeznań świadków musi dokładnie oznaczyć fakty, które mają być stwierdzone tymi zeznaniami, oraz musi wskazać osoby tych świadków, w taki sposób by sąd mógł wezwać ich na rozprawę. Kodeks wprowadza pewne ograniczenia podmiotowe, gdy idzie o dowód z zeznań śwaidków.

Ograniczenia podmiotowe z dowodu z zeznań śwaidków- 3 grupy:

a) istnieje kategoria osób, które z mocy ustawy nie mogą być świdkami,

b) druga grupa dotyczy osób, które mają prawo odmowy zeznań,

c) trzecia grupa ograniczeń dotyczy osób, który przysługuje prawo odmowy odpowiedzi na poszczególne pytania.

I grupa: Kto nie może być świadkiem- będą to : -osoby nie zdolne do spostrzegania i komunikowania swoich spostrzeżeń; -będą to wojskowi i urzędnicy, którzy nie zostali zwolnieni od zachowania tajemnicy służbowej; -po trzecie przedstawiciele ustawowi stron; współuczestnicy jednolici, - w sprawach małżeństkich, nie mogą być saidkami małoletni, którzy nie ukończyli lat trzynastu, a wstępni stron ( dzieci stron), którzy nie ukończli lat siedemnastu.

II grupa: chodzi o podmioty, któym przysługuje prawo odmowy zeznań.

Komu przysługuje to uprawnienie: - osobą bliskoim stroną, - małżonką stron, - wstępsnym i zstępnym stron, - rodzeństwu, - powinowatym w tej samej lini lub stopniu, -osobom pozostającym ze stronami w stosunku przysposobienia.

III grupa: prawo do odmowy odpowiei na konkretne pytania.

- gdy zeznanie mogło by narazić swiadka lub jego bliskich na odpowiedzialność karną, hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową.

- świadek moze odmówić odpowiedzi jeżeli jego zeznanie byłoby połączone z naruszeniem tajemnicy zawodowej, np. adwokat, lekarz, notariusz

- jeżeli świadkiem jest duchowny, a zeznania miały by dotyczyć faktów powierzonych mu na spowiedzi,

Przed przesłuchaniem świadek powinien być uprzedzony o prawie do odmowy składania zeznań i o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań. KK przewiduje za takie przestępstwo karę do trzy lat pozbawienia wolnosci.

Na świadku spoczywają trzy obowiazki: - obowiązek stawienictwa na wezwanie sądu i pozostawianie do dyspozycji sądu do czasu, gdy sąd go z tego nie zwolni, - złożenie zeznań, - złożenie przyrzeczenia.

Kto nie składa przyrzeczenia? - małoletni, którzy nie ukończyli lat siedemnastu, - osoby skazane prawoocnym wyrokiem, za fałszywe zeznanie, - wszyscy inni świadkowie, którzy za zgodą stron zostali zwolnieni przez sąd z tego obowiazku.

Obowiązek stawiennictwa jest obwarowany pewnymi sankcjami- za jego niepodporządkowanie. Świadek naraża się wówczas na grzywnę, przymusowe sprowadzenie, w najgorszym razie areszt. Świadek moze żądać zwrotu wydatków, które poniósł w związku ze stawiennictwem w sądzie, a ponadto może żądać wynagrodzenia za utratę zarobku. W wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosku stron może wezwać na rozprawę jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia opinii. Przez wiadomości specjalne należy rozumieć wiadomosci z zakresu rozmaitych dziedzin nuki, techniki, sztuki, handlu czy obrotu gospodarczego. Dowód z opinii biegłego jest dowodem osobowym i pośrednim.

Opinia biegłego może być przedmiotem krytyki stron. Strony mogą ją zwalczać i mogą domagać sie zasięgnięcia innej opinii. Sąd nie jest związany treścią opinii biegłego. Odróżnia sie stałych biegłych sądowych, którzy są powoływani przy sądach okręgowych przez prezesa sądu okręgowego oraz rozróżnia sie biegłych powołanych dla poszczególnego wypadku. Opinia biegłego musi zawierać uzasadnienie. Do wezwania i przesłuchania biegłego stosuje się odpowiednio przepisy o świadkach z wyłączeniem przepisów o przymusowym doprowadzeniu.

Kodeks oprócz opinii biegłego jako osoby fizycznej przewiduje ponadto dowód z opinii instytutu naukowo- badawczego.