Formy przedsi ębiorstw oraz ich przekształcenia 65

. przeprowadzić skomplikowany proces oddłużenia firmy,

. zbudować nowy system ekonomiczno-finansowy pozwalający jedno­

znacznie wiązać miejsca powstawania kosztów i tworzenia się zysku.

Te dwa cele w ramach procesu naprawczego z pełnym powodzeniem zrealizowała

Stocznia Szczecińska S.A., która postępowanie układowe rozpoczęła w czerwcu 1992 r.

Już pod koniec 1992 r. pozwoliło to jej odzyskać płynność finansową,. a w 1993 r. swoją

działalność zamknęła zyskiem w wysokości 110536 mln starych złotych. Aktualnie

Stocznia Szczeclnska znajduje się w czołówce światowych producentów statków. .

Warunkiem rozpoczęcia postępowania układowego lub ugodowego jest za­grożenie przedsiębiorstwa upadłością bądź likwidacją. Wystarczającym warun­kiem ogłoszenia upadłości przedsiębiorstw nie posiadających osobowości prawnej jest trwałe zaprzestanie płacenia długów. Natomiast warunki upadłości przedsiębiorstw posiadających osobowość prawną powstają wtedy, gdy majątku przedsiębiorstwa nie wystarcza na spłatę jego długów, co oma~za, że majątek firmy jest mniejszy od wartości zadłużenia. Ogłoszenia upadłości przedsiębior­stwa może zażądać każdy z jego wierzycieli, jak i ono samo poprzez osobę upoważnioną do jego reprezentowania w czynnościach prawnych, w przypadku zaś gdy przedsiębiorstwo jest spółk% może to być któryś ze wspólników. Żąda­nie takie powinno być złożone w sądzie⁶¹.

Jeśli chodzi o likwidację, to proces ten nie zawsze wiąże się z zagrożeniem upadłością. W krajach o rozwiniętej gospodarce rynkowej likwidacje przedsię­biorstw, zwłaszcza małych, są zjawiskiem bardzo częstym. Wynikają one np. z: braku szans rozwojowych, dostrzegania bardziej zyskownej możliwości lo­„ katy kapitału w innych dziedzinach itp. W warunkach polskich likwidację, jak

już wspomniano wcześniej, przeprowadza się także w celu prywatyzacji. Upa­dłość jak i likwidacja firm są bardziej powszechnym zjawiskiem w warunkach dekoniunktury gospodarczej. Należy także zauważyć, że w gospodarce rynkowej likwidacje są w pełni rekompensowane powstawaniem nowych przedsiębiorstw. Proces likwidacji inicjuje i przeprowadza przedsiębiorca. W odniesieniu do

„ przedsiębiorstwa państwowego warunki likwidacji mają miejsce gdy:

. przedsiębiorstwo nie jest w stanie zapłacić dywidendy obligatoryjnej;

. złożony został rządowy lub administracyjny zakaz działania w dotychcza­sowych dziedzinach a przedsiębiorstwo nie podejmuje działalności w in­nej dziedzinie;

. istnieje wniosek zarządu komisarycznego o likwidacji;

. wystąpiło przekroczenie 50% wartości majątku przedsiębiorstwa, zaanga­żowanego w obligacjach lub udziałach bądź oddanego do odpłatnego

użytkowania innym osobom.

61 Por. M. Bogaczyk, A. Bogaczyk-Żyłka: Prawo spółek Cz. II, Polska Fundacja Promocji Kadr,

Bytom 1994, s. 6. 20; Encyklopedia bimesu. t. II, cyt. praca, s. 1054.