cyjnego u dzieci z dysleksją rozwojową A. Borkowskiej (1998). W tym nurcie badań pozostaje też rozprawa doktorska U. Oszwy pt. Sprawność językowa w zakresie posługiwania się konstrukcjami przyimkowymi u dzieci ze specyfi­cznymi trudnościami w czytaniu (1998).

Obecnie w patomechanizmie dysleksji rozwojowej zasadniczą rolę przypisu­je się zaburzeniom przetwarzania wzrokowo-przestrzennego i przetwarzania słuchowo-językowego. Wyróżnić w nich można zaburzenia procesów orienta-cyjno-poznawczych, takich jak uwaga, percepcja (spostrzeganie), pamięć: wzro­kowa, słuchowa (fonologiczny aspekt języka), kinestetyczna i dotykowa oraz inne funkcje językowe. Zgodnie z definicją z 1994 r. sformułowaną przez To­warzystwo Dysleksji im. Ortona, wśród zaburzeń rozwoju funkcji poznawczych za szczególnie ważkie uznaje się zaburzenia rozwoju językowego, głównie sprawności fonologicznej.Ważną też rolę odgrywają zaburzenia procesów wy­konawczych, przede wszystkim motoryki rąk i narządów mowy. Zaburzenia in­tegracji procesów percepcyjno-motorycznych stanowią kolejny istotny czynnik w patomechanizmie dysleksji. Podkreśla się też w nim rolę zaburzeń lateraliza-cji i orientacji przestrzennej oraz motoryki dużej i równowagi. Wskazanie tych zaburzeń na tle nieprawidłowości kształtowania się dominacji pokuł mózgo­wych to najnowszy obszar badań nad patomechanizmem dysleksji (Bakker 1990).

Przyjmuje się, że nieprawidłowy przebieg procesów emocjonalno-motywa-cyjnych może mieć również niekorzystny wpływ na przebieg czynności czyta­nia i pisania, ale występujące wówczas trudności mają charakter niespecyficzny dla dysleksji rozwojowej.

Wszystkie wymienione kierunki badań są wobec siebie komplementarne: współistnieją ze sobą, nawzajem się uzupełniając i inspirując.

Osobnym nurtem badań nad patomechanizmem dysleksji są badania psy-chofizjologiczne dotyczące fizjologii układów wzrokowego i słuchowego, które stanowią część układu nerwowego. Dotychczas opisywano strukturę i za­burzenia funkcjonowania korowych reprezentacji analizatorów: wzrokowego i słuchowego i ich rolę w procesie czytania i pisania. Jednakże - jak wskazuje psychofizjologia - widzenie i słyszenie to skomplikowane procesy, w których bodźce wzrokowe i słuchowe, będące nośnikiem informacji, są przetwarzane (analizowane, syntetyzowane, porównywane) na wszystkich piętrach układu nerwowego.

Stosunkowo dobrze poznany został system wzrokowy. Bodźce wzrokowe, odbierane przez receptory na siatkówce i transformowane na impulsy bioe­lektryczne, przekazywane są za pomocą niezależnych dróg nerwowych do struktur podkorowych i ośrodków korowych: wzrokowego, gdzie zachodzi

846