TERAPIA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ (SI)

„Nie ma nic w umyśle, czego przedtem nie było w zmysłach”

Twórcą metody jest A. Jean Ayres- psycholog, terapeuta zajęciowy i pracownik naukowy Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles.

SI- proces dzięki któremu mózg otrzymuje informacje ze wszystkich zmysłów segregując, rozpoznając, interpretując i integrując ze sobą i wcześniejszymi doświadczeniami odpowiada odpowiednią reakcją.

→ organizacja wrażeń by mogły być użyte w celowym działaniu

Układ przedsionkowy (receptory znajdują się w woreczku i łagiewce):

• najwcześniej dojrzewający system zmysłowy (woreczek i łagiewka- ruchy liniowe; kanały półkoliste- ruchy obrotowe)

• zlokalizowany w uchu wewnętrznym

• odbiór wrażeń związanych z ruchem, zmianami w ruchu oraz siłą grawitacji

• wpływa na napięcie mięśniowe, reakcje równoważne, reakcje posturalne i koordynację motoryczną

System proprioceptywny:

• receptory w mięśniach, stawach i ścięgnach

• silna współzależność z układem przedsionkowym

• odpowiada za sprawne poruszanie się, wykonywanie czynności ruchowych bez kontroli wzroku

• wpływa na sprawne poruszanie się, wykonywanie czynności ruchowych bez kontroli wzroku, budowa schematu ciała, rozwój funkcji motorycznych i koordynacji ruchów

Układ dotykowy:

• największy, najbardziej pierwotny

• receptory w skórze

• protopatyczny- ostrzega, zabezpiecza, broni

• epikrytyczny- funkcje różnicujące

• wpływa na poczucie bezpieczeństwa, równowagę emocjonalną, koncentrację uwagi, funkcje ruchowe

Zmysły:

• wzroku

• słuchu

• powonienia

• smaku

POZIOMY INTEGRACJI

Poziom pierwszy (do 1 roku)

• 
  ssanie

• jedzenie

• reakcja na kolor

• reakcja na dźwięk

• postawa

• równowaga

• ruchy gałek ocznych

• napięcia mięśniowe

• pewność grawitacyjna

Poziom drugi (1-2 lat)

• 
  somatognozja

• koordynacja stron ciała

• planowanie motoryczne

• uwaga

• stabilność emocjonalna

• równowaga czynnościowa

Poziom trzeci (3-latek)

• 
  mowa czynna

• mowa bierna

• koordynacja wzrokowo-ruchowa

• percepcja wzrokowa

• celowa aktywność ruchowa

Poziom czwarty (6-7 lat)

• zdolność koncentracji

• zdolność do organizacji

• wrażeń

• samokontrola

• zdolność do nauki

• zdolność do rozumowania

• zdolność do myślenia abstrakcyjnego

• specjalizacja stron mózgu

Diagnoza IS

• kliniczna obserwacja

• Południowo Kalifornijskie Testy Integracji Sensorycznej

• Kwestionariusze sensoryczne

• wywiad z rodzicami

Dodatkowo:

• opinia psychologa, pedagoga

• neurologa, fizjoterapeuty

Diagnoza:

Badanie testami i kliniczna obserwacja pozwalają na rozpoznanie ewentualnych dysfunkcji w zakresie:

• podstawowych układów zmysłowych, takich jak: dotykowy, przedsionkowy, prioprioceptywny

• obserwacji funkcjonowania układu słuchowego

Testy IS:

• dostarczają onformacji na temat integracji odruchów posturalnych

• umiejętność różnicowania stron ciała

• napięcie mięśni

• schemat ciała

• orientacja przestrzenna

• koordynacja wzrokowo- ruchowa

Orientacją procesów IS zajmuje się wykwalifikowany terapeuta IS. U małego dziecka opiera się głównie na wywiadzie z rodzicami i obserwacji.

1. Umiejętność samoregulacji

• rozdrażnienie, intensywny, częsty płacz, napady złości

• trudności z samodzielnym uspokajaniem się

• niemożność poczekania na odsuniętą w czasie nagrodę

• trudności ze zmianami aktywności, miejsc, nieprzewidywane wybuchy emocji

2. Uwaga

• obserwacja czy dziecko jest w stanie skupić lub przenieść uwagę

3. Sen

• trudności z zasypianiem i snem

4. Jedzenie

• ulewanie, wymioty (wykluczyć refluks)

• podczas karmienia dziecko się pręży i osuwa od matki, unika otwierania buzi

• niechęć do poznawania nowych pokarmów

• trudności z samodzielnym żuciem i połykaniem (preferowane dania papkowate)

• nieumiejętność samodzielnego picia

• nadmierne rozproszenie

• nadwrażliwość na zapachy

5. Ubieranie, czynności pielęgnacyjne, dotyk

• czy dziecko lubi przytulanie

• dziecko narzeka że ubrania są zbyt obcisłe i drapiące

• niechętnie poznaje otoczenie za pomocą dotyku

• dziecko nie lubi ograniczania przestrzeni ruchu np. podczas zapięcia w foteliku samochodowym

• Dzieci, które maja słabe czucie głębokie poszukują fizycznie agresywnego kontaktu (uderzają w ludzi, w ściany, zdecydowanie preferują silne bodźce, np. przytulanie, drapanie, nie potrafią być delikatne w zabawach z innymi dziećmi, często niszczy zabawki, maja trudności z nauczaniem się w odpowiednim czasie poszczególnych czynności samoobługi)

• nie lubi mycia twarzy, czesania, kremowania

• nadwrażliwość na ból

• ignorowanie skaleczeń

6. Ruch:

• reakcja dziecka na bujanie w rękach, podnoszenie z łóżeczka, energiczne zmiany pozycji, np. podczas przewijania

• jako dwu-, trzylatek boi się podnoszenia w powietrzu, kręcenia

• dziecko jest w ciągłym ruchu, domaga się intensywnego bujania, podrzucania, kręcenia, zabaw z głową w dół, nie może usiedzieć w miejscu podczas zabawy

• jest niezgrabne ruchowo, przewraca się, ma słabą równowagę (wykluczając początkowy okres nauki chodzenia), wpada na przedmioty, ma trudności w wykonywaniu nowych zabaw, bawi się w sposób schematyczny

• zaniepokoić powinny również dzieci mało ruchliwe, statyczne

7. Słuch i mowa:

• reakcja na dźwięki, czy nie rozpoznają dźwięków, na które inne osoby nie zwracają uwagi

• czy dziecko bez uszkodzeń słuchu ma problemy z powtarzaniem wrażeń słuchowych mogących się przejawiać np. brakiem reakcji na polecenia słuchowe, trudności w rozumieniu mowy, opóźnienia w jej rozwoju

• opóźniają one reakcję na bodźce słuchowe

• trudności w rozwoju mowy

• opóźnienie w jej rozwoju

8. Wzrok:

• brak zdolności dłuższego skupienia wzroku na przedmiocie

• problemy ze śledzeniem poruszającego się przedmiotu

• częste mruganie

• łzawienie oczu

• nadmierne pobudzenie lub rozdrażnienie w miejscach bogatych w bodźce wzrokowe

9. Więź emocjonalna:

• unikanie kontaktu wzrokowego lub dotyku

• brak inicjowania kontaktu z rodzicami

• nie bawi się z innymi dziećmi

• agresja lub wycofanie

• lęk przed nowymi osobami i aktywnościami

Ważne jest wczesne rozpoznawanie i wprowadzanie terapii SI:

• Starsze dziecko żyje ze swoim problemem dłużej i jest bardziej wrażliwe na swoje deficyty

• W wieku 6 - 7 lat dziecko staje się bardziej świadome i wie…

Dziecko swoim terapeutą i naszym przewodnikiem:

• Terapia Integracji Sensorycznej ma postać „naukowej zabawy”

• Dziecko kreuje zajęcia wspólnie z terapeutą

• Podczas terapii dziecko nie uczy się konkretnych umiejętności, pojawiają się w sposób naturalny, jako konsekwencja poprawy funkcjonowania OUN.

• Poprawa integracji sensorycznej wzmacnia procesy nerwowe.

Terapia SI jest zazwyczaj dla dziecka przyjemnością.

Tworzenie atmosfery nie służy jedynie przyjemności

• ćwiczenia „wyzwaniem” dla uczestnika terapii

• ćwiczenia muszą być dopasowane do poziomu rozwojowego dziecka

• stopień trudności

• balansowanie na granicy możliwości dziecka

Poprawa organizacji OUN wpływa na zmianę zachowania w sferze motorycznej i emocjonalnej, poprawienie funkcji językowych.

---