AFILIACJA ( z łac. - usynowienie, włączenie do rodziny ) - zachowanie polityczne polegające na nawiązaniu i podtrzymywaniu pozytywnych kontaktów i współpracy przez jednostki, grupy, organizacje z innymi grupami i organizacjami ; zgłoszenie akcesu, wyrażenie woli przystąpienia i przynależności do innego podmiotu zbiorowego i uczestniczenia w jego działalności
AKTOR POLITYCZNY- jednostka lub grupa osób uczestniczących w roli podmiotu w sytuacji politycznej, którą kreują, kształtują na scenie politycznej. Jako jednostka a.p. jest najczęściej politykiem, grupę tworzyć może elektorat, naród, rząd, działacze partyjni. Sytuację polityczną traktuje jak teatr ( wartość miejsca, czasu i akcji ), współcześnie jednak większą rolę odgrywa recepcja społeczna.
AKTYWNOŚĆ POLITYCZNA - zachowanie ludzkie polegające na formułowaniu i realizacji celów politycznych, związanych z rolami pełniącymi przez jednostki lub grupy w ramach systemu politycznego. Są to zachowania autoteliczne, podejmowane samoczynnie jako ich wewnętrzna potrzeba. Aktywność polityczna określa stopień uczestnictwa w procesie podejmowania decyzji oraz poziom zaangażowania w życie polityczne.
ALIENACJA - postawa, zachowanie polityczne, polegające na uniezależnieniu się jednostki lub grupy od społeczności i rzeczywistości politycznej, w której się kształtowały, które sprzyjały kreacji i promocji politycznej.
ANOMIA POLITYCZNA - stan dezorientacji ewaluatywnej w sferze rzeczywistości politycznej, charakteryzujący struktury społecznej ; Platon - polityczny stan bezprawia, Durkheim - stan świadomości społecznej polegający na względnym zaniku norm w społeczeństwie lub grupie.
ARTYKULACJA INTERESÓW - proces ujawniania i dążenia do zaspokajania potrzeb i interesów jednostek, zbiorowości oraz grup społecznych, odzwierciedlający się w działaniach politycznych i pozapolitycznych odejmowanych przez nie ; w węższym ujęciu : proces zmierzający do poinformowania ośrodków władzy o istniejących potrzebach i interesach podmiotów społecznych. Z tak rozumianą a. ściśle związana jest mobilizacja przez ośrodki władzy zasobów społecznych i politycznych służących zaspokajaniu potrzeb społecznych.
AUTORYTET POLITYCZNY ( łac. - powaga lub znaczenie ) - zbliżone : prestiż, poważanie, szacunek, posłuch, powaga, wyrocznia ; wpływ jednej osoby i instytucji na inne osoby czy instytucje, stosunek społeczny ( w tym polityczny ). A. p. to autorytet, który uznawany jest przez duże grupy społeczne, który oddziałuje na decyzje w sprawach dotyczących zbiorowości lokalnych, regionalnych, narodowych i globalnych. Istotą a. p. jest miarodajność i efektywność w oddziaływaniu na duże grupy społeczne ( mniej słuszność poglądów, postaw a. )
BEZPIECZEŃSTWO - 1) brak zagrożenia 2) system instytucjonalnych i pozainstytucjonalnych gwarancji likwidacji lub minimalizacji zagrożeń 3) jedna z istotniejszych wartości egzystencjonalnych, wiążąca się z poczuciem stabilności, trwałości korzystnego stanu rzeczy, odczuciem stanu zagrożenia, wrażeniem pewności.
Kryterium sfery stosunków politycznych - b. wewnętrzne państwa ( wszelkie zagadnienia związane z poczuciem barku zagrożeń obywateli : bezpieczeństwo publiczne, patologie społeczne, i socjalne, standardy życia ) i b. międzynarodowe ( narodowe, zbiorowe: regionalne, planetarne; militarne, technologiczne, ekonom, ideologiczne ).
BIUROKRACJA - grupa profesjonalnych urzędników zorganizowanych w formie hierarchicznej piramidy, którzy mają do wypełnienia racjonalne funkcje w warunkach istnienia uniwersalnych i sformalizowanych zasad i procedur postępowania. Sposób zarządzania i kierowania ludźmi przy pomocy racjonalistycznie zbudowanego aparatu ; w innym znaczeniu nadmiar formalistyki w działalności urzędów, powodującej długotrwałe i niekompetentne załatwianie spraw przy jednoczesnym zaniedbaniu interesów jednostki i dobra ogółu. Wg niektórych kategoria ta znamionuje typ klasy panującej ( M. Weber ).
BŁĄD POLITYCZNY - działanie, decyzja lub zachowanie podmiotu polityki prowadzące do nieoczekiwanego rezultatu, sprzecznego z jego własnym interesem, interesem grupy którą reprezentuje lub z całego społeczeństwa. Przyczyny : a) brak dostatecznej siły b) brak wiedzy i doświadczenia c) nadmierna rutyna i pewność siebie d) niedostateczne zaangażowanie i wysiłek e)niewłaściwa ocena sytuacji. [ chyba styka ]
CELE POLITYCZNE - założenia związane z dążeniem do zdobywania i wykonywania władzy politycznej ; założenia oraz przewidywane środki realizacji podlegają wartościowaniu z punktu widzenia racjonalności instrumentalnej ( nakłady, efekty ), jak i zaspokojenia potrzeb władczych oraz przewidywania przyszłych konsekwencji rozwoju ; praktycznym przejawem wyboru celów i środków jest decyzja polityczna [ by Chodub ]
CHARYZMA- 1) atrybut, osobista cecha jednostki, wyjątkowa cecha jej przypisywana, coś, kto ktoś posiada lub jest w to wyposażony. Wg Webera typ władzy charyzmatycznej nacechowany jest niecodzienną właściwością jakiegoś człowieka 2) relacja między liderem a jego zwolennikami, czyli jego wpływ na nich. Przywództwo charyzmatyczne pojawia się najczęściej w czasie kryzysu, masy poddają się heroicznemu przywódcy, który jest zawsze radykałem, który rzuca wyzwanie ustalonemu porządkowi.
CYWILIZACJA - poziom rozwoju społecznego w danym okresie historycznym, ze szczególnym uwzględnieniem poziomu kultury materialnej, środków i umiejętności wytwarzania dóbr, jak również tworzenia instytucji społecznych. Każde społeczeństwo uczestniczy w kulturze, nie każde w cywilizacji [ zdanie ode mnie bonusowe ]
DECYZJA POLITYCZNA - nielosowy wybór działania lub zaniechania politycznego, dokonywany przez ośrodek decyzyjny w polu polityki. Elementy :a )procesowy - nielosowy wybór, potraktowany jako akt społeczny, wynikający z analizy rzeczywistości b )podmiotowy- ośrodek decyzyjny danego społeczeństwa c) przedmiotowy - pole polityki, d) wykonawczy - decyzja polityczna ( działanie lub zaniechanie )
DECYZJI POLITYCZNYCH TYPOLOGIA - schemat klasyfikacyjno- porównawczy decyzji politycznych,
1) ujęcie podmiotowe : jednoosobowe, zbiorowe, grupowe 2) kryterium adresata : do całego społeczeństwa, wielkich grup społecznych, małych grup, jednostek 3) relacje podmiotu i adresata : władcze, dyrektywne ( partnerskie - np. propozycja zawiązania koalicji ), subordynacyjne ( np. podporządkowanie się frakcji decyzji kierownictwa ) 4) odniesienie decyzji do sytuacji, zjawiska, faktu będącego jej przedmiotem: antycypujące, inicjujące, reaktywne 5) horyzont czasowy : strategiczne ( perspektywiczne ) dotyczące długookresowych procesów społecznych lub politycznych (np. całościowa zmiana systemu politycznego ), taktyczne (średniookresowe) do celów w bliższym horyzoncie czasowym (zmiana ordynacji wyborczej), operacyjne (bieżące) do celów już istniejących 6) podejmowane w warunkach pewności ( wiedza wystarczająca do optymalnej d ), niepewności, ryzyka 7) racjonalne, nieracjonalne, aracjonalne [ co to znaczy "aracjonalne" ?? ] 8) decyzje
( świadome próby rozwiązania problemu decyzyjnego ), nie-decyzje (celowe zaniechanie ) 9) podmiot oraz obszar odniesienia : intrajednostkowe ( np. decyzja o wstąpieniu do partii politycznej ), interjednostkowe ( np. decyzja ministra o odwołaniu jego zastępcy), intragrupowe ( decyzja klubu poselskiego o zmianie kierownictwa ), intergrupowe ( decyzja o połączeniu partii politycznych) [ k.... przerwa, idę na siłownię, 20.56 ]
DECYZYJNA INPLEMENTACJA - proces urzeczywistnienia ( wprowadzenia w życie) decyzji za pomocą określonych metod i środków. główny cel decyzji uznaje się przekształcenie rzeczywistości istniejącej w pożądaną.
DECYZYJNA TEORIA- dwa nurty : normatywna i opisowa teoria decyzji, normatywna jest formalną teorią racjonalnego podejmowania decyzji i jest prezentowana jako teoria aksjomatyczna [ oczywista ]. Opisowa teoria zajmuje się studiowaniem faktycznych procesów decyzyjnych, jest teorią empiryczną. Celem normatywnej jest skonstruowanie modelu racjonalnego decydowania (idealizacja empirycznie uchwyconych procesów decyzyjnych). Teoria decyzji konkretyzuje się w postaci analizy decyzyjnej ( metoda badawcza)
DECYZYJNY PROCES- zespół powiązań przyczynowo-skutkowych występujących wewnątrz ośrodka decyzyjnego w związku ze stanem wejścia ( sytuacja decyzyjna ), strukturą ośrodka i celami decydentów. Na 4 poziomach: a) racjonalnym, ośrodek decyzyjny analizuje sytuację decyzyjną, cele i możliwości b)emocjonalnym, równocześnie z procesami racjonalnego myślenia ulega wpływom emocji, stresom i frustracjom c) społecznym, kształt i treść decyzji elementem sporu grup społecznych walczących do zaspokojenia potrzeb d) organizacyjnym, otoczenie ośrodka podejmowania decyzji, związane z podmiotowością org. politycznych wielkich grup społ. Schemat procesu decyzyjnego: 1) pojawienie się sygnału o niezaspokojonych potrzebach społecznych 2) dostrzeżenie problemu przez ośrodek decyzyjny 3) zbieranie informacji dotyczących tego problemu oraz warunków oraz możliwych sposobów rozwiązania 4) selekcja informacji przez ogniwa pośredniczące pomiędzy społeczeństwem a ośrodkiem decyzyjnym 5) przygotowywanie alternatywnych wariantów decyzji 6) konsultacja wariantów zainteresowanymi grupami społecznymi 7) wybór jednego z możliwych działań (podjęcie decyzji ) 8) realizacja decyzji. [ żadnych decyzji więcej !!]
DEMOKRACJA - typ reżimu politycznego zakładający możliwość partycypacji ( uczestnictwa ) i kontestacji ( opozycji ) politycznej. Termin wszedł w życie prawdopodobniej ok. V w. p.n.e. ( Herodot ). [ więcej doczytać ]
DEMOKRACJA BEZPOŚREDNIA-typ demokracji, w którym naród bezpośrednio podejmuje decyzje polityczne. Instytucje d.b. : referenda, weto ludowe, inicjatywa ludowa, zebranie mieszkańców
DOKTRYNA POLITYCZNA - zespół poglądów, twierdzeń, przekonań z określonej dziedziny : filozofii, teologii, polityki itp.- z reguły odnoszących się do różnych aspektów życia społ. W wąskim znaczeniu wyodrębniony w czasie i przestrzeni zakres problemów i zjawisk określonej ideologii (doktryna społeczna, polityczna, ekonomiczna ) lub koncepcji określonego autora w danej dziedzinie ( np. doktryna podziału władz Monteskiusza )
DORADCA POLIT.- osoba zaufana, dobierana spośród praktyków i naukowców, bliskich poglądom i linii p. danego poltyka
DZIAŁANIE POLITYCZNE-podejmowanie i realizacja decyzji politycznych, poprzez zorganizowane podmioty, których wynikiem jest powstawanie określonych faktów politycznych i kształtowanie się określonych procesów. Cechy: ukierunkowany charakter, zamiar wywołania określonych skutków polit., w interesie dużych grup społ, duży stopień instytucjonalizacji, wys. poziom zorganizowania uczestniczących w nim grup, konfliktowy charakter.
EKSPERT POLITYCZNY-osoba, której kompetencje uznaje jej środowisko zawodowej ; nie jest osobą kreowaną, można jedynie powołać lub zamówić ekspertyzę, co będzie oficjalnym potwierdzeniem opinii ustalonej w jego środowisku, jest czynnikiem który ma się przyczynić do zapewnienia wszechstronnej, rzetelnej informacji, do jej wzbogacenia najnowszymi osiągnięciami wiedzy fachowej.
ELITA POLITYCZNA- grupa ludzi wyodrębniona na podstawie kryterium udziału w procesie podejmowania decyzji państwowych. Metody wyodrębniania : a) pozycyjna b) reputacyjna c) decyzyjna
EWOLUCJA POLITYCZNA - wszelki rozwój polityczny służący przechodzeniu do stanu bardziej złożonego lub pod pewnym względem doskonalszego. Będąc przeciwieństwem rewolucji, zakłada unikanie w trakcie działań politycznych zachowań gwałtownych, wiążących się z użyciem przemocy. Wykazuje podobieństwo do reformy, zmiany ewolucyjne polegają na wcześniejszym przygotowaniu gruntu pod konkretne działanie.
FAKT POLITYCZNY-przejaw procesów politycznych, związany z walką o zdobycie władzy państwowej, część życia społecznego, występuje tam, gdzie mamy do czynienia z organizacją społeczeństwa, władzą oraz zorganizowaniem i sterowaniem procesami społecznymi. [ koniec na dziś, dzień 1, 01.42 - 27 pojęć z 68 ]
GRA POLITYCZNA- 1) teoria gier jako metoda analizowania polityki 2) gry symulacyjne służące fo kształcenia polityków i analityków polityki, w ścisłym związku z teorią gier 3) publicystyczne określenie bieżącego układu sił i dynamiki sceny politycznej
INTERES POLITYCZNY- jedna z form interesów społ., wyrażająca konieczność zbiorowego współdziałania w celu opanowania obiektywnych warunków istnienia i rozwoju w zakresie danej potrzeby politycznej. A) sensu stricto - dążenie podmiotów społecznych do udziału w sprawowaniu władzy za pośrednictwem państwa, systemu partii politycznych i organizacji społecznych b) sensu largo, dążenie dużych grup społecznych do realizacji swoich interesów przy udziale władzy politycznej
KLASA POLITYCZNA- grupa społeczna składająca się z ludzi, których działania mają charakter polityczny, tj. odnoszą się do interesów różnych grup społecznych. Elita władzy, opozycja ( elita polityczna), jednostki wnoszące do systemu kwestie polityczne, reprezentanci różnych sił składających się na społeczeństwo obywatelskie, przedstawiciele wyższych szczebli administracji państwowej oraz aparaty partyjne. Aron :liderzy polityczni, administracja państwowa, elity ekonomiczne, liderzy ruchów masowych i przedstawiciele wojska, Giddens: elita rządząca, warstwa rekrutacyjna, warstwa administracyjna. [ osoba, która pisała tą def. miała "a" na końcu imienia :/ ]
KOMPROMIS POLITYCZNY - porozumienie podmiotów polityki znajdujących się w relacji konfliktu, dotyczące rezygnacji z walki we wszystkich lub wybranych płaszczyznach dotychczasowych stosunków ( zobowiązanie do wzajemnego nie szkodzenia sobie ), bądź też podjęcia wspólnej realizacji części interesów ( zobowiązanie do wzajemnej pomocy ). Dwa znaczenia : akt zawarcia porozumienia ( węższe ) oraz proces obejmujący : 1) diagnoza wcześniejszych działań, ich determinant, bilans korzyści i strat konfliktu 2) podjecie decyzji o zaprzestaniu działań konfliktowych i potrzebie kompromisu 3) przeprowadzenie rozmów z przyszłym partnerem porozumienia i określenie ostatecznych celów, warunków i procedur wykonawczo-kontrolnych 4) realizacja, kontrola i ocena działań wykonawczych. [ litości ]
KONFLIKT POLITYCZNY - przeciwstawne działania dwóch lub więcej podmiotów polityki, wynikające z ich wzajemnie sprzecznych interesów. Interesy te dotyczą 4 obszarów systemu społecznego, wskazujących zarazem na genezę konfliktów : 1)sprawowanie władzy i wywierania wpływu w systemie politycznym 2)partycypacji w tworzeniu i dystrybucji dóbr materialnych 3) statusu poszczególnych podmiotów strukturze społecznej 4) szans kształtowania, upowszechniania i realizacji systemów wartości związanych z cywilizacją, ideologiczną, polityczną, etyczną, religijną, etniczną itp. odrębnością podmiotów. Rodzaje przyczyn ( chyba już nie obejmuje, ale nie miałem co robić ) : 1) wewnątrz systemu politycznego jako rezultat interakcji jego podmiotów, zwłaszcza władza-opozycja
2)zrodzone w relacjach systemu politycznego i pozasystemowych podmiotów polityki 3) spowodowane bodźcami zewnętrznymi - ekonomicznymi, religijnymi itp. poprzez niezależną od systemu transformację konfliktów niepolitycznych w polityczne 3) wywołane bodźcami zewnętrznymi w sytuacji, gdy system polityczny nie ma możliwości, nie chce lub nie potrafi odpowiednio zareagować na te bodźce.
KONFLIKT SPOŁECZNY- przeciwstawne działania dwóch lub więcej podmiotów, wynikające z ich wzajemnie sprzecznych potrzeb i interesów. Ujęcie strukturalne : w strukturze społ. istnieje niezgodność celów grupowych, spowodowaną ograniczoną ilością powszechnie pożądanych dóbr, behawioralne: akcentuje przeciwstawne działania podejmowane przez dane podmioty, psychologiczne: emocje i uczucie powowodujące wrogość i walkę.
KULTURA POLITYCZNA - pojęcie powstałe w XIX w., całokształt wartości, norm i reguł zachowania, utrwalonych w świadomości podmiotów biorących udział w działaniach politycznych. G. Almond i S. Verba, typy a) parafialna - kultury polit prymitywnych plemion afrykańskich, brak zainteresowania systemem politycznym, nie oczekuje niczego od systemu b) poddańcza : jednostki, grupy czy szersze zbiorowości są świadome złożoności systemu, przeważa postawa podporządkowania się decyzjom politycznym, brak ambicji bycia aktorem polityki c)uczestnicząca - charakterystyczna dla ukształtowanych i demokratycznych systemów politycznych, obywatele czynnie zainteresowani, aktywny stosunek do polityki, może podjąć działania na rzecz utrwalenia lub zmiany poszczególnych elementów systemu politycznego.
MANIPULACJA POLITYCZNA - pejoratywne określenie metody realizacji celów politycznych, poprzez niejawne oddziaływania na świadomość i zachowania jednostek oraz grup społecznych. W znaczeniu ogólnym - wywieranie wpływu na kogoś i celowe wprowadzanie go w błąd, a także zaaranżowanie sytuacji prowadzącej do podjęcia przez jednostki z góry przewidzianych działań, przyjęcia takich, a nie innych opinii i poglądów, wyrażania określonych postaw i zachowań, których efekty nie są uświadamiane przez manipulowane osoby.
MIT POLITYCZNY - zmyślenie, produkt umysłu, którego status najtrafniej przyrównać do wypowiedzi artystycznej w kulturze. Pomiędzy religią a nauką. Jako wypowiedzi par excellence [całym tego słowa znaczeniu] symboliczne - nie może być analizowany w kategoriach prawdy i fałszu. Funkcje, role i zadania : a)strukturalizują rzeczywistość społ., służą pewnym interesom grupowym b)legitymizują władzę c)uzasadniają decyzje oraz stany wyższej konieczności d) udzielają pozory naturalności temu co arbitralne e) wprowadzają ład, rzeczywistość staje się prosta f) socjalizują jednostki, zawierają potencjał mobilizujący do działania g) ułatwiają porozumienie wewnątrz grupy [ i inne... ]
MORALNOŚC POLITYCZNA - zbiór norm harmonijnego współżycia społ., zbiór nakazów dotyczących tego, jak postępować na płaszczyźnie działań politycznych w sposób powszechnie akceptowalny. Stanowiska : amoralistyczne ( jakościowa odmienność polityki i moralności ), moralistyczne ( altruizm ), makiawelistyczne oraz realizm polityczny ( zasada mniejszego zła ). ["polityka ma się do moralności jak (...)prostytucja do dziewictwa"- Łysiak ]
MOTYWACJE POLITYCZNE- proces psychiczny wywołujący i ukierunkowujący zachowania polityczne. Mechanizm motywacji oparty jest na świadomym i podświadomym uleganiu wpływom różnorakich bodźców, które skłaniają ich do podjęcia bądź zaniechania aktywności politycznej. Wewnętrzne ( popędy, potrzeby, emocje ) i zewnętrzne ( cele, zadania, wartości ).
NARÓD - wspólnota, a nie społeczność ( brak władzy, organizacji instytucji prawnych - kiedy uzyska te cechy pozostaje narodem i stanie się równocześnie społecznością państwową) W więzi narodu należy wyróżnić pierwiastki materialne ( więzy krwi, wspólnota ziemi ) i duchowe ( uczucie, świadomość, przekonanie o wspólnym pochodzeniu, wspólnym dobru, przeżycia historyczne, wola jedności ).
NIE-DECYZJA- akt nielosowego wyboru zaniechania polit. Występuje w przypadku, gdy proces decyzyjny zostanie zatrzymany na którejkolwiek fazie przed dokonaniem przemiany rzeczywistości istniejącej w pożądaną.
OPINIA PUBLICZNA - w sensie przedmiotowym - obiekt zainteresowania i oceny, w sensie przedmiotowym - kto jest autorem opinii o rzeczywistości i zjawisku, ujęcie funkcjonalne : funkcja jakie opinia polityczna spełnia. Cechy a) znamienność, w zależności od warunków konkretno-historycznych, od doniosłości wydarzeń dla kręgów określanych mianem opinii publicznej b) rozproszenie - rzadko prezentuje stanowiska wszystkich obywateli
OPINII PUBLICZNEJ BADANIE- badania o.p. stawiają sobie za cel określenie stanu świadomości społecznej i stanowiska społeczeństwa w interesującej badaczy dziedzinie. Uzyskanie inf na temat kierunków zmian o p społeczeństwa. Istotne posiadanie wiedzy w kwestii systemu wartości funkcjonującego w społ i przemian w ich funkcjonowaniu.
OPTYMALIZACJA DECYZJI POLITYCZNYCH-znalezienie takiego sposobu działania, który umożliwi podjęcie najlepszej w danych warunkach decyzji politycznych. Decyzja optymalna stanowi wybór takiego z możliwych wariantów działania politycznego, którego realizacja prowadzi do najwyższego stopnia osiągnięcia celu. A)decyzje racjonalne rzeczowo b) racjonalnie metodologicznie
OŚRODEK DECYZJI POLITYCZNEJ-(ośrodek decyzyjny) mechanizm podejmowania decyzji politycznych, będący elementem systemu politycznego państwa lub elementem międzynarodowych struktur decyzyjnych. Centralny punkt struktury decyzyjnej. Instytucja obejmująca zasięgiem działania całokształt spraw związanych z jakąś dziedziną życia na pewnym terenie.
PERSWAZJA- sposób wpływu na jednostki i grupy społecznew celu skłonienia ich do przyjęcia pewnych poglądów i postaw oraz spowodowania odpowiednich zachowań. W sferze polityki polega na świadomym, ukierunkowanym informowaniu i wyjaśnianiu natury różnorakich zjawisk i procesów polit. Jej istototą jest przekonanie ludzi o zasadności prezentowanych treści, a zwłaszcza o konieczności podjęcia pożądanych przez oddziałujący podmiot zachowań.
PLURALIZM POLITYCZNY - teoria wg której rzeczywistość lub jej część, a także samo poznanie składa się z bytów różnorakich, wykazujących niezależność oraz niesprowadzalnych do jednej realności. W sensie polit. - odnieść można odnieść do części życia i aktywności ludzkiej, której jądrem jest zdobycie, utrzymanie i wykorzystanie władzy oraz relacje między uczestnikami społeczności międzynarodowej. Zasada pp wywodzi się z ideii wolności jednostki oraz równości wszystkich obywateli w suwerennym i zróżnicowanym społeczeństwie demokratycznym, gwarantującym wolność wyrażania rozbieżnych interesów, idei i programów oraz zapewniającym warunki dla ich konkurencji. [osobiście uważam,że lepiej bym to wyjaśnił, jakbym się na tym znał ]
PODMIOTOWOŚC POLITYCZNA-trwała zdolność grupy lub organizacji do świadomego podejmowania suwerennych i racjonalnych działań. Zjawisko trwałe i zobiektywizowane, integralnie związane z całą kulturą ludzką. Dziedziczy się kulturowo [ Chmaj odmawia podmiotowości jednostkom ], państwo, partie polit, org. społ.
POTRZEBY POLITYCZNE- zależność pozycji społecznej oraz drogi życiowej jednostek i grup do ich aktywności politycznej oraz świadomości politycznej. A) skuteczne uczestnictwo w wyborach do organów przedstawicielskich ( potrzeba elekcji ) b) organizowania się, tworzenia struktur związanych z uczestnictwem w życiu politycznym w celu wywarcia wpływu na bieg wydarzeń polit. ( potrzeba koalicji ) c) skutecznego oddziaływania pośredniego (reprezentacji) d)bezpieczeństwa osobistego, nietykalność jednostki e)nieskrępowanej wypowiedzi ( ekspresji)
PROCES POLITYCZNY-przebieg regularnie po sobie następujących faktów politycznych, pozostającym ze sobą w związku przyczynowo skutkowym. 1)procesy w społeczeństwie jako całości 2)wielkich grup społ 3) procesy instytucjonalne( np. zmiany w systemie partyjnym ) 4) poziomie jednostkowo-grupowym
PROGRAM POLITYCZNY-konkretyzacja doktryny politycznej w określonych ramach czasowych, terytorialnych, społeczno-politycznych, międzynarodowych. Niekiedy utożsamiany z doktryną, gdyż granica miedzy nimi jest mniej wyraźna niż między ideologią i doktryną
PRZYWÓDZTWO POLITYCZNE - możliwość kierowania grupami społecznymi. Wyodrębnić można p formalne - wynikające z zajmowanej odpowiedniej pozycji społecznej i politycznej, umożliwiającej sterowanie zachowaniami politycznymi. Odmianą jest przywództwo nieformalne, kiedy stanowi ono rezultat uznawania autorytetu przywódcy, bez wymogu zajmowania przez nich właściwej pozycji w strukturze władzy. Kryterium stylu sprawowania władzy -autorytarne i demokratyczne.
PUCZ- zamach stanu, przewrót ; nagłe, z użyciem przemocy przejęcie władzy politycznej w państwie przez jednostkę lub grupę osób, pozostających dotąd zazwyczaj z daleka od władzy.
RACJONALNOŚ POLITYCZNA-założenie dotyczące działalności społeczno-politycznej, opierające się na nowoczesnych metodach naukowych, dobrym przemyśleniu i uzasadnieniu, wyrosłe na gruncie racjonalizmu czyli poglądu na świat, gdzie uznaje się wyłącznie argumenty natury rozumowej.
REFORMA POLITYCZNA-stopniowa zmiana istniejącej rzeczywistości, kontrolowana przez grupę rządzącą, nie naruszająca ram instytucjonalnych ustroju politycznego i społecznego. Przeciwieństwo rewolucji. Klasyfikacja :
a)wg genezy : prewencyjne ( podjęte z własnej inicjatywy grupy rządzącej ) i wymuszone ( zapoczątkowane w wyniku silnego nacisku społecznego lub w wyniku przymusu obiektywnych okoliczności ) B) wg podmiotów: odgórne ( przez władzę polityczną na szczeblu centralnym lub lokalnym ) i oddolne ( przez poszczególne grupy społeczne np. inicjatywa ludowa ) c)wg adresatów: do całego społeczeństwa ( charakter kompleksowy) i do poszczególnych grup społecznych lub jednostek ( charakter partykularny )d)wg skutków ( najważniejsze ): regulacyjne, innowacyjne i adaptacyjne ; częściowo rozładowujące napięcie rewolucyjne; wsteczne, stabilizujące i postępowe ; osłabiające, stabilizujące lub wzmacniające przewagę interesów grup społecznych, mających przemożny wpływ na proces rządzenia.
REWOLUCJA-nagła i bezprawna zmiana ustroju państwa lub jedynie grupy rządzącej, niosąca za sobą szereg zmian o charakterze prawno-instytucjonalnym a) szczególny okres historyczny, w którym występuje obiektywna możliwość zmiany elity władzy ( wstecznej na postępową ) lub zmiana formacji społ.-ekonom.b) każde zbrojne i krwawe przejęcie władzy i zmiana ustroju c) obalenie rządu od środka państwa d) transformacja systemu polit. E) proces polityczny, zespół zmian zachodzących w następujących po sobie stadiach rozwojowych, których wynikiem są określone przeobrażenia. [ Chmaj to szeroko ujmuje, zostało mi 10 pojęć.... ]
REŻIM POLITYCZNY - zasady i mechanizmy regulujące funkcjonowanie centrum władzy politycznej oraz ogół metod, jakimi posługuje się aparat państwowy w stosunkach z ludnością państwa. Faktyczny sposób, styl sprawowania władzy i egzekwowania posłuszeństwa wobec niej.
RZĄDZĄCY-podmiot dominujący w procesie rządzenia, wyodrębniona grupa ludzi zajmująca się rządzeniem - "elita władzy", "kierownictwo polityczne", ""władza polityczna", "grupa przywódcza". Z punktu widzenia prawa: lud lub naród - suweren. Rządzi pośrednio ( demokracja przedstawicielska ).
RZĄDZENI-podmiot podporządkowany w procesie rządzenia, podlegający władzy rządzących. Jednym z najważniejszych aspektów sprawowania władzy przez rządzących jest egzekwowanie posłuchu rządzonych, miernikiem stosunek liczby decyzji podjętych do wykonanych.
RZĄDZENIE-wykonywanie władzy państwowej, w szczególności proces podejmowania decyzji i kierowania aparatem państwowym dla zapewnienia ich realizacji. W skład procesu nazywanego rządzeniem wchodzą 4 typy decyzji : a) konkretyzacja interesów ( decydowanie o treści interesów grup społ. w danych warunkach ) b) decydowanie o kompetencji różnych podmiotów w zakresie realizacji interesów skonkretyzowanychc) decydowanie o celach, dla których możliwe jest użycie społecznych zasobów środków przymusu oraz ich dyslokacji pomiędzy poszczególne podmioty d) decydowanie o składzie grup podejmujących decyzję w powyższych zakresach
SOCJALIZACJA POLITYCZNA-trwający przez całe życie jednostki proces kształtowania postaw, świadomości i kultury politycznej. Polega na wytwarzaniu i przekazywaniu przez różnorakie podmioty, wiedzy, wartości, emocji, motywacji oraz wzorów zachowań, które jednostka powinna przyswoić, najlepiej zaś zinternalizować.
SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE-sfera działalności publicznej nie objęta kontrolą państwa. Współczesna def: obszar w którym nowoczesny człowiek w prawomocny sposób zaspokaja swój interes własny i rozwija swą indywidualność, ucząc się jednocześnie wartości działania grupowego, solidarności społecznej i uzależnienia swojego dobrobytu od dobrobytu innych ludzi, wychowuje go ono do roli obywatela i przygotowuje do udziału w życiu państwowym. Warunki konieczne: liberalizm polit. i gosp. c)mechanizmy zapewniające równowagę społ. d) kultura obywatelska. [ znowu ta z "a" - masakra ]
STEREOTYP POLITYCZNY - wg W. Lippmana naturalna bariera poznawcza, wynikająca z ograniczoności percepcyjnej ludzkiego mózgu. Funkcjonujący na poziomie świadomości potocznej, historycznie, społecznie i kulturowo uwarunkowany, względnie trwały, emocjonalny, przyjmujący postać generalizacji lub kategoryzacji obraz rzeczywistości politycznej.
STOSUNKI POLITYCZNE-relacje między podmiotami polityki, tj. wielkimi i małymi grupami społecznymi występującymi w roli grupowych podmiotów życia politycznego, państwami, instytucjami, organizacjami i ruchami polit., polit. grupami interesu i nacisku oraz jednostkami pełniącymi role polit wynikające ze sprawowania władzy
ŚWIADOMOŚĆ POLITYCZNA-jedna z form aktywności społecznej, odzwierciedlająca subiektywne odzwierciedlenie rzeczywistości polit. Elementy : wiedza, wartości, wyobrażenia, oceny i postawy. M.in. świadomość narodowa, klasowa, rasowa, religijna
WARTOŚCI POLITYCZNE-wieloznaczne określnie stosowane w określeniu do idealnych stanów, których osiągnięcie i utrzymanie jest przedmiotem zainteresowania uczestników życia politycznego. Brak jednolitej typologii, np. życie, godność, bezpieczeństwo, demokracja, równość, tolerancja, sprawiedliwość,solidarność,uczciwość
WIĘZI POLITYCZNE-oparte na wspólnocie (podobieństwie) poglądów, wartości interesów i usytuowania społecznego, względnie trwałe stosunki charakteryzujące zbiorowe podmioty polityki. Podstawa trwałości i spójności danego podmiotu oraz jego sprawności w realizowaniu przyjętych celów, związanych przede wszystkim ze sprawowaniem władzy politycznej bądź oddziaływaniem na nią.
WŁADZA POLITYCZNA- odmiana władzy - rodzaju stosunku społ, zależności pomiędzy ludźmi, władza polityczna jest takim stosunkiem społ, w którym określony podmiot instytucjonalny, jednostkowy lub zbiorowy, może podejmować decyzje o sytuacji innych podmiotów w ramach organizacji państwowej, quasi-państwowej lub organizacji państw. [ koniec, 14.47. dzień 2 - nie zmieściłem się na 5 stronach :/ ]
Żałuję, że nie ma deprywacji i derywacji - to były dopiero głębokie pojęcia.... dla chętnych :
DEPRYWACJA POLITYCZNA - stan niezaspokojenia potrzeb politycznych, powodujący silne stresy, frustracje, a nawet agresję.
DERYWACJE - działania polityczne, polegające na odstąpieniu od przyjętych celów i założeń, pod wpływem pojawienia się nowych, ważkich społeczno-politycznych okoliczności.
To jest dobre :
FILIBUSTER ( ang. obstrukcjonista parlamentarny ) - działalność mająca na celu hamowanie, utrudnianie realizacji jakiejś sprawy, metoda walki w parlamencie majaca na celu niedopuszczenie do podjęcia uchwał, utrudnienie normalnego toku obrad
PLUTOKRACJA - warstwa społeczna składająca się z najbogatszych członków danego społ.
Drugie znaczenie : forma czy też sposób sprawowania władzy w państwie przez najzamożniejszą warstwę społeczną, forma oligarchii.
POLIARCHIA - wielowładztwo, istnienie kilku ośrodków władzy. Sposób sprawowania władzy państwowej, jak też innych rodzajów : w partiach polit., organizacjach społecznych itp. Np. triumwirat w starożytnym Rzymie, władze polskie w przededniu zakończenia I wojny światowej. We współczesnej Polsce nowe znaczenie związane z pluralizmem politycznym, przez który rozumie się istnienie dwu lub więcej partii politycznych, które reprezentują różne programy i orientacje
POLITEJA - forma ustroju politycznego uważana przez Arystotelesa za najdoskonalszą, stanowiąca wg niego syntezę pozytywnych cech znanych wówczas "właściwych" ustrojów ; rząd ludu sprawowany ku ogólnemu pożytkowi, jednak nie była to odmiana demokracji.
POLITYKA - ( zobaczcie w notatkach) , 1) w sensie formalno-prawnym - działalność instytucji państwowych, 2) podejście behawioralne - określana w kategoriach władzy, wpływu i konfliktów istniejących w różnych płaszczyznach życia społecznego 3) orientacja funkcjonalne - funkcja systemu społecznego, zapewniająca jego rozwój przez rozwiązywanie konfliktów, agregację i selekcję interesów, socjalizację polityczną itd. 4) w ujęciu racjonalnym : podejmowanie decyzji w ramach procesu sprawowania władzy i walki o nią 5) postbehawioralne stanowisko :dziedzina życia społecznego, której zasadniczym zadaniem jest rozwiązywanie problemów społeczeństwa i osiąganie celów wynikających z rozpatrywania potrzeb społecznych 6) proces stanowienia decyzji przez jednostki i grupy.
POSTAWA POLITYCZNA- względnie trwały i spójny stosunek jednostki do systemu polit i jego poszczególnych części składowych, manifestujący się w zachowaniach politycznych. Składniki :
intelektualny ( poznawczy ) - wszelka wiedza o zjawiskach i procesach politycznych będących przedmiotem postawy
afektywny - emocje, uczucia i oceny, jakie człowiek wiąże z danym obiektem politycznym i jednocześnie wartościuje go pozytywnie lub negatywnie
behawioralny - dyspozycja lub stan gotowości do podjęcia ukierunkowanego zachowania politycznego wobec przedmiotu postawy.
PROCES POLITYCZNY - przebieg regularnie po sobie następujących faktów politycznych, pozostających ze sobą w związku przyczynowo-skutkowym.
SUBSYDIARNOŚCI ZASADA - zasada pomocniczości - jeden z kluczowych elementów katolickiej myśli kościelnej o państwie współczesnym, sprowadzający się do tezy, iż wszelka działalność społeczności winna w sposób naturalny wspomagać jej części składowe, nigdy ich nie niszcząc, ani nie wchłaniając. Zadanie rządu polega na tym by czynić dla wspólnoty ludzkiej to, czego jej członkowie pragną, lecz czego nie mogą dokonać samodzielnie, por. Traktat o Unii Europejskiej ( 1992)
SYSTEM POLITYCZNY - struktura w ramach której toczy się życie polityczne, wiele ujęć koncepcje :
instytucjonalna ( strukturalna ) - ogól instytucji za pośrednictwem których podejmowane są decyzje polityczne.
Behawiorystyczno-funkcjonalna- zachodzący w obrębie takich wspólnot jak państwo, partia, związek zawodowy itp dynamiczny proces społeczny, którego istotą jest przetwarzanie impulsów społecznych w decyzje i działania polityczne
Systemowa - wskazuje na relacje pomiędzy systemem a jego otoczeniem.
Racjonalna: zależności powstałe w wyniku walki o władzę lub jej utrzymanie tworzą system polit.
WŁADZA POLITYCZNA - tego nie będę szukał... sama władza to : rodzaj zależności między ludźmi, rodzajem stosunku społecznego.
ZMIANA POLITYCZNA- pojawienie się nowej postaci systemu politycznego, przekształcenie jego struktury i funkcji. Jest reakcją systemu na wpływy otoczenia, dzięki której system podlega adaptacji do zachodzących w otoczeniu zmian.