Dzisiaj otrzymasz kilka kolejnych pomocnych informacji na temat stosowania relaksacji w swoim życiu codziennym. Ponadto zadamy sobie jeszcze kilka dodatkowych pytań - związanych z relaksacją - np.: jak najbardziej optymalnie zastosować relaksację w swoim życiu i jakie mechanizmy jej działania powodują, że jest ona tak pomocna.
Ostatnio także jeden z uczestników kursu zadał pytanie 'czy relaksacja jest metodą bezpieczną'. Warto na nie odpowiedzieć. Tak więc dzisiaj postaramy się przyjrzeć bliżej tym pytaniom.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
Dwudziesta druga lekcja kursu o relaksacji
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
stosowanie relaksacji w swoim życiu codziennym
By jasno i praktycznie widzieć użyteczność technik relaksacyjnych w swoim życiu, warto odwołać się do wielopłaszczyznowego ujęcia człowieka (jego osobowości, jego istnienia).
W pierwszych lekcjach cytowany był podział na:
ciało fizyczne
emocje
sferę mentalną
obszar pogłębionej psychiki (tzw. dusza)
obszar intuicji duchowej.
Na każdym z tych poziomów występować mogą napięcia, powodujące zablokowania, dyskomfort i ograniczenie naszych możliwości. Z drugiej strony, jeżeli te poziomy są odblokowane, jeżeli uwalniamy się od ograniczających nas napięć w danym obszarze, to nasz poziom samorealizacji wzrasta.
W praktyce oznacza to zarówno lepsze samopoczucie na co dzień, lepsze (bardziej naturalne i wolne od napięć) i bardziej satysfakcjonujące kontakty z innymi ludźmi oraz bardziej swobodne i efektywne wykonywanie swoich obowiązków.
Znany współczesny psychiatra i psychoterapeuta Viktor Frankl zwracał uwagę, że głównym problemem współczesnych zachodnich społeczeństw jest sytuacja obniżania się poczucia sensu życia, doprowadzająca do pewnej nerwicy egzystencjalnej.
Patrząc na ten problem z poziomu naszego kursu możemy powiedzieć, że gdy odblokowujemy wszystkie poziomy naszej świadomości, to doprowadzamy do stanu odczuwania radości i sensu życia.
Zablokowania na niższych poziomach (zablokowania w naszym ciele i emocjach) doprowadzają do zmniejszenia poczucia przyjemności i radości życia.
Zablokowania na wyższych poziomach (na poziomie mentalnym i wewnętrznej intuicji duchowej) doprowadzają do zmniejszenia poczucia wewnętrznej jasności, zmniejszenia poczucia sensu i ładu w naszym funkcjonowaniu.
Dlatego warto odblokować zarówno ciało, jak i umysł.
Na naszym kursie poznaliśmy kilka metod odblokowywania ciała:
pulsacja na stojąco (przedstawiona w lekcji 1 i 2),
metoda Jacobsona (lekcja 3,4,5),
relaksacja poprzez oddech (lekcja 6,7,8).
Techniki te mają bardzo istotne i wielorakie działanie. Z jednej strony chcemy przywrócić większą witalność naszemu ciału fizycznemu, a więc chcemy czuć się lepiej i bardziej przyjemnie, chcemy być zdrowsi i funkcjonować w dobrym zdrowiu do późnych lat.
Z drugiej strony techniki te są bardzo istotne w terapii i zapobieganiu różnego rodzaju nerwicom.
W zachodniej nauce Jacobson jako pierwszy szczegółowo zbadał relacje pomiędzy życiem emocjonalnym a stanem napięcia mięśni szkieletowych.
W cywilizacjach Wschodu zależność ta była znana od bardzo dawna. Np. w popularnych obecnie ćwiczeniach Tai Chi Chuan dąży się do tego, by nasze mięśnie były całkowicie elastyczne, by ruch i oddech odbywały się bardzo płynnie i by ciało było zintegrowane z umysłem.
Jeżeli ktoś cierpi na różnego rodzaju problemy i napięcia emocjonalne, to trening uwalniania się od napięć blokujących nasz układ mięśniowy jest niezwykle skuteczną, a jednocześnie dosyć prostą terapią. Co jest istotne w tych ćwiczeniach (np. podczas pulsacji na stojąco, lub podczas treningu Jacobsona), to fakt iż do pracy nad ciałem (nad mięśniami) dołączamy obserwujący i odbiorczy stan umysłu.
Zwykłe ćwiczenia fizyczne wiele osób wykonuje w stanie napięcia wewnętrznego i forsowania. Tutaj natomiast robimy te ćwiczenia z nastawieniem obserwacji ciała i wczuwania się w jego stan (wczuwamy się w odbiór wrażeń, czy mięśnie są napięte, czy rozluźnione - obserwujemy to). Poprzez taką obserwację osiągamy efekt terapeutyczny - odblokowujemy poziom ciała fizycznego.
Kiedyś rozmawiałem z ojcem dobrego brytyjskiego tenisisty. Wysłał on swego syna na kilka lekcji do słynnego Ivana Lendla, a ten zalecił chodzenie przez jakiś czas na lekcje hatha-jogi.
Powiedział: 'musisz uczynić swoje ciało bardziej elastycznym - to bardzo ważne byś miał dobre wyniki'. Wniosek z tego jest taki, że bardziej wybitni sportowcy rozwijają często tę sztukę głębokiego czucia swojego ciała.
Odblokowując ciało, uwalniając mięśnie od blokujących i usztywniających napięć mięśniowych poprawiamy także krążenie krwi i płynów ustrojowych zarówno w naczyniach głównych, jak i we wszystkich tkankach. Odblokowane ciało daje poczucie komfortu wewnętrznego, odczucie radości i przyjemności życia, a także jest bardzo istotne dla naszego zdrowia emocjonalnego i dojrzałości wewnętrznej.
Oprócz zacytowanych na kursie ćwiczeń, każdą formę ruchową możesz potraktować jako pretekst do rozluźniania ciała. Osobiście często podczas pływania miałem w zwyczaju całkowicie
rozluźnić swoje mięśnie i dzięki temu byłem w stanie przepłynąć 1-2 kilometry w stanie głębokiego spokoju i odprężenia. Kiedy złapiemy rytm swojego ciała i odprężymy je, to nasze możliwości ruchowe i kondycja zwiększają się.
Podobnie w kwestii oddechu - istotne jest by oddychać naturalnie i swobodnie. Wydłużanie i spowolnienie oddechu powinno pojawić się pod wpływem jego obserwacji i odczuwania. Jest to dużo lepsza metoda, niż wydłużanie go zbyt mechanicznie i siłowo. Zbyt siłowe podejście do oddychania może go blokować, a naszą intencją jest uwolnienie się od napięć fizycznych i emocjonalnych.
Zadajmy sobie pytanie - jaki stan pojawia się, gdy uwalniamy się od napięć emocjonalnych?
Otóż pojawia się wtedy stan wewnętrznej równowagi. Doświadczamy spontanicznej radości i lekkości. Doświadczamy harmonii w naszym ciele, oddechu i emocjach. Ludzie, najogólniej mówiąc, doświadczają dwóch typów emocji - jedne są 'przyciężkawe', drugie bardziej 'lekkie'.
Gdy np. paraliżuje Cię lęk, lub irytuje złość, to jest to przykład na ten cięższy rodzaj emocji - tzn. są to emocje wywołujące napięcie i dyskomfort. Kiedy opanowujesz relaksację, to Twoje życie emocjonalne jest równie intensywne, ale emocje te są bardziej lekkie - jest w nich dużo radości,
świetlistości i poczucia przyjemności życia. W takim stanie łatwiej Ci ufać w swoje możliwości i łatwiej Ci jest budować dobre relacje z otoczeniem. Zwierzę, które czuje się osaczone - działa ślepo i chaotycznie. Człowiek, który doświadcza lekkich, radosnych i zrelaksowanych emocji
- staje się twórczy na wielu polach.
Warto zatem wprowadzić stan zrelaksowania do swojego życia. Warto wprowadzać stan jedności ciała i umysłu podczas spacerów i podczas jakichkolwiek zajęć ruchowych. Warto wprowadzić odczucie zrelaksowania i świeżości do naszych kontaktów z innymi ludźmi.
Jeden z uczestników kursu napisał, że wykonuje codziennie po przebudzeniu metodę Jacobsona, po to aby się orzeźwić i lepiej zacząć dzień, zaś przed zaśnięciem wykonuje ją, by łatwiej zasnąć i osiągnąć bardziej regenerujący sen. Jest to przykład na umiejętne łączenie relaksacji i życia
codziennego.
Podsumowując: grupa ćwiczeń podstawowych (pulsacja, metoda Jacobsona, oddech) ma za zadanie zarówno odblokować ciało (jego czucie i elastyczność mięśni), jak i uwolnić nas od napięć wegetatywnych (różnego rodzaju nerwice żołądka i innych układów wewnętrznych), jak i pomaga nam przekształcić toksyczne ciężkie emocje w emocje bardziej radosne, lekkie i
pozytywne.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _
relaksacja mentalna
Kolejne techniki naszego kursu (od lekcji 9 do dalszych) dotyczyły relaksacji mentalnej, czyli rozluźnienia nadmiernego napięcia w naszych myślach. Wiele osób posiada w głowie chaos, męczącą gonitwę myśli i trudności w utrzymywaniu jasnego i stabilnego skupienia uwagi.
Techniki takie jak np. trening autogenny Shultza (skupienie uwagi na jednej myśli), świadome tworzenie i rozluźnianie wizualizacji, czy kierowanie uwagi do jednego punktu, pomagają zaprowadzić nam ład na poziomie naszych myśli.
Umysł jest bardziej twórczy, jeżeli nauczymy go doświadczać pauzy (przerw, ciszy) w myśleniu.
Tak jak ciało potrzebuje snu, by stało się efektywne i pełne życia, tak umysł potrzebuje krótkich przerw w myśleniu, by stał się bardziej odkrywczy i przenikliwy. Chodzi tu o ciągłość uwagi, jednak z jednoczesnymi przerwami w tworzeniu obrazów i konkretnych myśli.
Obrazuje to technika świadomego tworzenia obrazu wizualizacji. Wyobrażasz sobie np. smaczną czerwoną truskawkę. Przez np. 2 minuty jedynie kontemplujesz jej kolor, kształt, wyobrażony zapach i smak. A następnie rozpuszczasz ten obiekt w swojej wyobraźni i pozostajesz przez jakiś
czas (np. parę sekund lub minutę) w stanie przytomności i uwagi, wolnym od wszelkich obrazów.
Dzięki temu odkrywasz, że możesz myśleć to, co chcesz i wtedy - kiedy chcesz. Wcześniej po prostu miałeś/miałaś chaotyczną i bezproduktywną gonitwę myśli.
Podobnie w ćwiczeniu powtarzania afirmacji (czyli skupieniu się przez jakiś czas na jednej tylko myśli). Gdy np. powtarzasz przez pewien okres autosugestię typu 'moja ręka jest bardzo ciężka', to następnie przez chwilę tylko obserwujesz wrażenia w tej części ciała.
Najpierw jesteś aktywny, potem odbiorczy. Stajesz się świadomym autorem swojej aktywności.
Zawsze używasz tego w sposób, który Ci pomaga; nie stosujesz afirmacji negatywnych i wyniszczających. Robiłeś to wcześniej - gdy nie znałeś relaksacji.
W ćwiczeniach z tej grupy istotne jest, że uczymy się kierować swój umysł (tzn. swoją uwagę) w jakimś określonym kierunku. Zazwyczaj dzieci około 8-go roku życia rozwijają wstępnie tę umiejętność, jednak nadal jest ona rozwinięta w zbyt słabym stopniu. Potrzebujemy trochę nad tym popracować.
Kiedy chcę się przez godzinkę skupić na książce, to potrafię to zrobić; kiedy chcę przez minutę tylko obserwować lecącego ptaka, lub podziwiać kwiat - to potrafię to zrobić.
Kiedy kopię grządkę (lub robię cokolwiek innego), to potrafię obserwować kopanie grządki i nie rozmawiam wtedy w swojej wyobraźni ze wszystkimi znajomymi :-).
Wiele osób robi na zewnątrz jedno, a w swojej wyobraźni skaczą oni po wszystkim, co przyjdzie im do głowy. Znacznie lepiej jest po prostu robić to, co robisz właśnie teraz. Dzięki temu będziesz skuteczniejszy, a Twoje życie stanie się o wiele prostsze.
Możemy tu powiedzieć, że ćwiczenia z grupy pierwszej (odblokowywanie ciała i emocji) rozwijają w nas utracony aspekt dziecka - sprawiają, że jesteśmy bardziej witalni, spontaniczni, a nasze ciało znacznie wolniej się starzeje.
Ćwiczenia z grupy drugiej rozwijają w nas z kolei dojrzałą dorosłość. Potrzebne jest i jedno i drugie. Jest to równowaga widoczna w przyrodzie jako dopełnianie się dnia i nocy, a w ludzkim mózgu jest to dopełnianie się obu jego półkul.
Niekiedy obserwuję, że ktoś popada w brak równowagi życiowej - pomimo ćwiczeń nad samorozwojem - albo przez bycie zbyt poważnym (tracąc pozytywne aspekty dziecka), albo przez bycie zbyt dziecinnym, tracąc dojrzałość świadomości dorosłego.
_ _ _ _ _ _ _ _
bhp relaksacji
Warto jeszcze na koniec zwrócić uwagę, że dojrzała relaksacja jest szeroko rozumianą równowagą i harmonią. Zazwyczaj wielu osobom brakuje stanu spokoju umysłu, stąd też opanowanie relaksacji jest olbrzymią pomocą i bardzo dużym zyskiem życiowym.
Błędem jednak byłoby sądzić, że mamy zawsze kurczowo trzymać się stanu spokoju. Powiedziałbym bardziej, że relaksacja jest równowagą pomiędzy pobudzeniem i hamowaniem.
Wątek ten naświetlę szczegółowo w kolejnej lekcji (nr 23).
Po to aby dojrzale i prawidłowo funkcjonować w naszym życiu codziennym potrzebujemy wyzwolić równowagę pomiędzy układem adrenalicznym (pobudzającym) i układem hamującym (regenerującym - parasympatycznym).
Kolejna lekcja zobrazuje to bardziej szczegółowo.
Oto mały przykład (nieco przejaskrawiony). Ktoś właśnie się zrelaksował, idzie przez łąkę, a tu biegnie za nim rozjuszony byk. Pomyślał więc sobie 'nie mogę się denerwować, musze nadal być spokojny'. Więc pozwolił, by zwierzę go zaatakowało. Zazwyczaj takie postępowanie nie ma sensu. W naszym życiu potrzebujemy momentów mobilizacji; chwile takie są pomocne w odczuwaniu równowagi, a także sprawiają, że nasze ćwiczenia relaksacji są głębsze i bardziej
dynamiczne.
Nie chodzi zatem o to, ze mamy unikać zmobilizowania się, ale raczej o to, że nasza mobilizacja jest uzupełniana relaksacją. Ponadto w chwili mobilizacji uczymy się funkcjonować w sposób bardziej zrównoważony. Często używając nadmiaru energii zmniejszamy rezultat, gdyż część energii pójdzie wtedy na nasze 'spinie się'.
Kolejny przykład.
Przypuśćmy, że właśnie masz wystąpić przed jakąś komisją - masz coś zaśpiewać, zagrać, zatańczyć, a może coś narysować, lub wyjaśnić jakieś równanie.
Jeżeli będziesz nadmiernie spięty, nadmiernie pobudzony - to znacznie popsuje to Twoje wystąpienie. Jeżeli natomiast (z drugiej strony) będziesz całkowicie senny i nieprzekonywujący, to także Twoje wystąpienie będzie mierne i pozbawione tzw. 'iskry bożej'.
Ważne zatem by uchwycić stan równowagi pomiędzy pobudzeniem (mobilizacją) a hamowaniem (odprężeniem i poczuciem bezpieczeństwa) i by ten stan równowagi wprowadzić do swojego życia codziennego.
Mam nadzieję, że dzięki tym wyjaśnieniom wiele spraw stało się dla Ciebie jeszcze bardziej jasne. W kolejnym materiale poruszony będzie także temat bezsenności, ponieważ
bardzo dużo osób pytało o ten problem.