Osobowość - system zorganizowanego życia wewnętrznego przejawiający się w zachowaniach.

Elementy struktury osobowości:

-biogenne,

-psychogenne,

-socjogenne:

a) kulturowy ideał osobowości - wzór do naśladowania

b) role społeczne - względnie stały wewnętrznie spójny system zachowań przebiegających wg mniej lub więcej ustalonego wzoru.

c) jaźń subiektywna - subiektywne wyobrażenie o naszej wewnętrznej istocie rozwija się pod wpływem oczekiwań rodziców, rodzeństwa, rówieśników, rozstrzyga jak się zachowam w danej sytuacji.

d)jaźń odzwierciedlona - zespół wyobrażeń jaki każdy z nas wytwarza sobie na podstawie tego co sobie sami wyobrazimy, że inni o nas sądzą.

Grupa odniesienia - grupa z którą jednostka identyfikuje się najsilniej, którą uważa za najważniejszą, której rozkazy i wzory zinternalizuje (uwewnętrznia, traktuje jako własne).

Sfery kierujące człowiekiem:

-ID - libido, potrzeby, rządze,

-EGO - zasada realizmu rzeczywistości

-SUPEREGO - zasada idealizmu

Osobowość wg języka psychologii - ogólna suma sposobów reagowania na innych ludzi i obiekty oraz sposobów wchodzenia z nimi w interakcje, które są charakterystyczne dla danej jednostki.

Podział ze względu na postawę wobec siebie i innych (C. Jung):

Ekstrawertyk - człowiek otwarty skierowany na zewnątrz, towarzyski, rozmowny,

uzewnętrznia swe uczucia, emocje, dąży do współpracy z innymi.

Introwertyk - nastawiony do wewnątrz, zamknięty w sobie, nieśmiały, izolujący się, pochłonięty własną introspekcją (analiza swoich stanów wewnętrznych).

Relacje ludzi	Ekstrawertyk		Nastawienie na cel, zadanie
		Sangwinik towarzyski		Choleryk Energiczny
		Kieruje
		Analizuje
		Flegmatyk Spokojny	Melancholik Perfekcyjny
		Introwertyk

Interakcja - wzajemne oddziaływanie na siebie 2 lub więcej jednostek, oddziaływanie grup lub jednostki i grupy polegające na obustronnym wpływaniu na swoje zachowanie. To proces w którym partnerzy dokonują wymiany użytecznych dla siebie wartości.

Prawidłowa interakcja (ekwiwalentna) - nagrody otrzymane przez każdego z partnerów są proporcjonalne do kosztów, które ponoszą i zasobów którymi dysponują.

Interakcja tranzakcyjna - wymiana nagród i kar albo praw i obowiązków między partnerami.

Interakcja twarzą w twarz - umożliwia bezpośrednią interakcję z inną osobą.

Organizacja społeczna: formalna, nieformalna.

Organizacja - jakakolwiek wyodrębniona (względnie) z otoczenia całość ludzkiego działania mająca określoną strukturę skierowaną na osiąganiu jakiegoś celu lub celów np. firma, korporacja, szkoła itp.

Uniwersalne atrybuty organizacji:

1.Celowy, planszowy, programowy świadomy charakter wyrażający się w określaniu zadań i przedsięwzięć będących przedmiotem działania danej organizacji.

2.Wewnętrzny układ, ład, porządek organizacyjny zwany strukturą organizacyjną (pozycje i role społeczne).

3.Wartości, normy, zasady, kodeksy regulujące wewnętrzne i zewnętrzne zachowania członków organizacji w procesach wstępowania, uczestnictwa i wychodzenia z organizacji.

4.Relatywne wyodrębnienie organizacji jako określonego podsystemu społeczeństwa globalnego z otoczenia zewnętrznego przejawiający się w identyfikacji członków z organizacją i w oficjalnych „granicach” między organizacją, a otoczeniem.

Najistotniejsze cechy struktury formalnej:

a) hierarchia organizacyjna - system władzy określający powiązania na zasadzie podporządkowania różnych komórek organizacyjnych

b) przepisy formalne określające cele i zadania organizacji i jej wszystkich komórek organizacyjnych.

-biurokracja - klasyczne rozumienie (Max Weber) określony zespół funkcjonariuszy zhierarchizowany działający w sposób racjonalny i pragmatyczny.

c) podział zadań i czynności pomiędzy poszczególne komórki organizacyjne.

d) depersonalizacja funkcji i stanowisk w przepisach określających strukturę organizacyjną.

Depersonalizacja - obowiązki i uprawnienia powinny być wiązane ze stanowiskiem, a nie z ludźmi aktualnie je zajmującymi.

Organizacja ustalana jest na piśmie skodyfikowane w regulaminach, kodeksach za pomocą diagramów, wykresów.

Struktura nieformalna - skomplikowany układ więzi międzyludzkich oparty na osobistych kontaktach, sympatiach, dążeniach, zainteresowaniach czy wzorach postępowania. Nie skodyfikowany zestaw zasad, który ludzie przestrzegają mimo, że nie obowiązują one urzędowo.

Różnica między formalną a nieformalną:

- nie mają sztywnego i utrwalonego przepisami hierarchicznego systemu władzy

- występują autorytety i przywódcy wyłonieni przez samą grupę.

- kierują się normami, przepisami niepisanymi, nie narzuconymi, ale bardziej przestrzeganymi.

- nie ma zjawiska depersonalizacji.

- istnienie struktur nieformalnych stabilizuje istnienie organizacji, kontroluje zachowania, umożliwia wyrażanie osobistych kontaktów.

Cechy negatywne:

- gangi

- szajki o celach przestępczych

- kliki, które mają na celu ochronę egoistycznych interesów swoich członków w sposób zakulisowy starają się zapewnić dominującą pozycję lub osiągnąć możliwie najwięcej korzyści. Często konserwatywnie nastawione.

Rodzina jako podstawowa komórka społeczna:

-rodzina należy do kategorii tzw. grup pierwotnych powstających przeważnie spontanicznie z osobistych powódek.

- jest grupą złożoną z osób połączonych ze sobą więzami małżeństwa, rodzicielstwa, pokrewieństwa, powinowactwa lub adopcji.

- opiera się na naturalnych biologicznych podstawach, ponieważ jest miejscem rozwoju i narodzin człowieka.

Klasyfikacja rodzin:

-ze wzgl. na liczbę osób: małe (podstawowe); duże (3-pokoleniowe)

-ze wzgl. na otoczenie w którym żyje: miejskie; wiejskie

-ze wzgl. na strukturę władzy: patriarchalne(decyduje najstarszy mężczyzna); matriarchalne(matka na równi z mężczyznami posiada głos decydujący); egalitarne(podział władzy, obowiązków, praw między małżonkami jest równy)

-ze wzgl. na sposób dziedziczenia pozycji społecznej, przynależności oraz mienia: patrylinearna(dziedziczenie odbywa się od strony ojca); matrylinearna(dziedziczenie po matce).

Funkcje rodziny:

-podstawowe(główne)

-akcydentalne(drugorzędne)

Podstawowe:

-materialno-ekonomiczna - wiąże się z zaspokojeniem bytu materialnego w rodzinie: produkcyjna(posiada działalność gospodarczą); zarobkowa(praca zarobkowa na rzecz rodziny); gospodarcza(gromadzenie środków trwałych); usługowo-konsumpcyjna(codzienne dbanie o funkcjonowanie rodziny)

-opiekuńczo-zabezpieczająca - wiąże się z powyższą i polega na materialnym i fizycznym zaopatrzeniu jej członków w niezbędne środki do życia (odnosi się szczególnie do małych dzieci i starszych ludzi)

-prokreacyjna - wiąże się z zaspokojenie przez współmałżonków potrzeb seksualnych. A w perspektywie potrzeby macierzyństwa i ojcostwa.

-seksualna - społecznie powszechnie akceptowaną formą współżycia płciowego.

-legalizacyjno-kontrolna - wiąże się z nadzorem nad działaniem i zachowaniem jej członków, aby było ono zgodne z obowiązującymi normami.

-stratyfikacyjna - wiąże się z przynależnością klasowo-warstwową pod względem pochodzenia w społeczeństwie

-socjalizacyjna - wiąże się z przygotowaniem potomstwa do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie oraz przekazywaniem z pokolenia na pokolenie wzorców postępowania i tradycji rodzinnych

-kulturalna - wiąże się z przekazywaniem potomstwu wzorów kulturowych, ideałów, tradycji

-religijna - wiąże się z wychowaniem potomstwa w rodzinach wierzących zgodnie z nakazami wiary

-rekreacyjno-towarzyska - wiąże się z zaspokojeniem potrzeby wypoczynku i formą spędzania czasu wolnego wewnątrz rodziny

-emocjonalno-ekspresyjna - zaspokaja emocjonalne potrzeby członków rodziny

Przebieg procesu socjalizacji w rodzinie, wpajanie wzorów postępowania, uczenie rół społecznych.

Socjalizacja jest rozpatrywana jako:

1. Proces przyswajania przez jednostkę wiedzy, umiejętności, które umożliwiają jej prawidłowe wdrożenie do życia społecznego.

2. Zewnętrznie ukierunkowane działanie związane z przekazywaniem jednostce wzorców, norm, wartości, zdolności do wykonywania określonych ról społecznych.

3. Proces przekazywania jednostce symboli, tradycji, idei.

4. Proces który przebiega jednokierunkowo. Jednostka jest kształtowana przez otoczenie przez co wdraża się do sposobu życia swojej grupy.

---