Kultura to całokształt materialnego i duchowego dorobku społeczeństwa, m.in.:
wszelkie wytwory człowieka
techniki i umiejętności praktyczne
wiedza, literatura, sztuka
wierzenia, normy moralne, ideologia
wzory myślenia i postępowania
„Kultura to zmiennych decydujących o zachowaniu i tożsamości systemu społecznego związku ludzi, wspólnoty. Jest to także przestrzeń obiegu informacji”. (Jan Kieniewicz)
Cywilizacja:
Ogłada, udoskonalenie, wyższy poziom osiągnięć materialnych. Pojęcie upowszechnione w czasach oświecenia (XVIII w) i przeciwdziałanie dzikości.
Najwyższe stadium rozwoju ludzkości. Ludy podzielono na dzikie, barbarzyńskie i w różnym stopniu cywilizowane (XIX w).
Cywilizacja jako pojęcie równoważne kulturze. Dorobek duchowy i materialny ludzkości lub jej części (pierwsza połowa XIX w).
Cywilizacja jako ogólny ład aksjologiczny (świat wartości). Przekonanie ludzi, że istnieje ponadkulturowa o ponadpaństwowa forma przynależności ze względu na wspólny system wartości.
„Cywilizacja to największe jednostki kulturowe, najszersze ramy określania własnej tożsamości, przede wszystkim ... religia”.
Geneza cywilizacji:
Koncentracja i ekspansja
1. Koncentracja aktywności.
Wytwarzanie nadwyżek żywności umożliwiło pojawienie się takich zjawisk jak: miasto, państwo, kapłaństwo, wiedza, itp.
2. Wartości i religia.
Upowszechnianie się systemu wartości (np. na fundamencie religii) oraz wytworzenie analogicznych zasad formowania związków społecznych (np. obywatelskość, kastowość) .
3. Spotkanie z Innym
Konfrontacja zupełnie z innym systemem - inną cywilizacją. Obserwowanie innego, jako jeden z fundamentów budowania własnej tożsamości cywilizacyjnej.
Ekspansja i promieniowanie.
Ekspansja, czyli skłonność ludzi poszerzania swojej przestrzeni życiowej, dążenie do panowania nad innymi .
To, co wspólne cywilizacjom:
RELIGIA + ŚRODOWISKO
Determinizm ekologiczny umiarkowane strefy umiarkowanej, rozleniwiający wpływ klimatu tropikalnego.
2 tendencje przyszłości cywilizacji:
Wiele cywilizacji zmienia się i wpływa na siebie, lecz pozostają odrębne i nie dążą do syntezy.
Cywilizacje zmieniają ku jedności, a jedyny problem polega na znalezieniu właściwego modelu dla tej uniwersalnej formy. Wiara w przyszłą cywilizację globalną ( np. Huntington)
Granice cywilizacji wg Huntingtona:
Chińska - istnieje od 1500 r. p.n.e. jej fundamentem jest konfucjanizm. Obejmuje całe Chiny.
Japońska - wyłoniła się z cywilizacji chińskiej między 100 a 400 rokiem n.e.
Hinduistyczna - istnieje co najmniej od 500 r. p.n.e.. Obejmuje Indie i Bangladesz.
Islamska - istnieje od VII w n.e. Jej fundamentem jest religia. Obszar od Azji, Indonezji, Północno -Środkowa Afryka do Wsch. Wybrzeża Afryki.
Prawosławna - jej ośrodkiem jest Rosja. Ma bizantyjskie korzenie. Bułgaria, Białoruś, Ukraina. Sięga rozłamu w kościele chrześcijańskim w 1054 r. (schizma wschodnia).
Zachodnia - początki sięgają VII w n.e. Europa, Ameryka Północna, Australia.
Latynoamerykańska - jest wytworem cywilizacji europejskiej, ale zawiera w sobie kultury tubylcze.
Afrykańska - (poza Północnym i Wsch. Wybrzeżem, należącymi do cywilizacji islamu). Na południe od Sahary, połączono elementy chrześcijaństwa i kultur plemiennych.
Buddyjska - jest podstawą buddyzmu, obejmuje: Tybet, Sri Lanka, Brima, Tajlandia, Laos, Kambodża, Mongolia, Buthan.
Mundus tripartitus (świadek trójdzielny) - X wiek, biblijny okrąg ziemski podzielono na trzy części - każda dla jednego z synów Noego. Morze Śródziemne jako symbol krzyża. Początek ekspansji mongolskiej znacznie uszczegółowiają mapę.
Korzenie cywilizacji europejskiej:
kultura antyczna (helleńska, grecko - rzymska)
chrześcijaństwo
barbarzyństwo
Cywilizacja antyczna - od pierwszego tysiąclecia p.n.e. do V-VII w n.e. Połączenie cywilizacji Greków i Rzymian. Obejmowała Basen Morza Śródziemnego. Dorobek polis/civitas, społeczeństwo obywatelski, filozofia, nauka. Unikalny typ państwa - miasta, czyli polis (gr.) civitas (łac.) opierające się na specyficznym sposobie sprawowania władzy. Wspólnoty obywatelskie rządzące się własnymi prawami, bez zawodowych urzędników, policji i wojska. Urzędy były kolegialne i sprawowano je przez rok. Pojęcie obywatela i społeczeństwa obywatelskiego. Procedura ostracyzmu - polityków, którzy zyskali zbyt duże wpływy musieli opuścić Ateny na 10 lat. Unikatowy sposób myślenia: filozofia, nauka. Myślenie „uwolnione: od religii i mitów. Racjonalizm - zaufanie do rozumu . Nauka jako twórcze przetwarzanie wiedzy - wcześniej jedynie gromadzono wiedzę; w antyku zaczęto ją porządkować, opracowywać modele wyjaśniające i prawa rządzące zjawiskami. Wpływ antyku na chrześcijaństwo: nowa religia + antyk = innowacyjność, elastyczność cywilizacji europejskiej.
Chrześcijaństwo - idea stworzenia człowieka na podobieństwo Boga: godność, wolność, równość wszystkich ludzi. Podział na sacrum (święte) i profanum (ziemskie) desakralizacja i „odczarowanie” świata, świat jako profanum. Boży ład w przyrodzie i społeczeństwie, niezmienność instytucji państwowych, władza jako wykonawca woli boskiej. Boskie polecenie panowania nad światem wartości pracy, podporządkowanie sobie przyrody. Człowiek nie potrafi żyć bez miłości - ofiarowanie Ewy Adamowi przez Boga, jako daru, nie z zemsty (mit Pandory). „Ten kto obedrze człowieka z jego szat nazywany będzie złodziejem. Czyż ten, kto nie przyodzieje nagiego, mogąc to uczynić, nie zasługuje na to samo miano”? (Św. Bazyli). Solidaryzm społeczny, początki europejskiej polityki społecznej. Człowiek jako osoba, polityczne prawa ludu, obowiązek bycia sprawiedliwym - podstawa europejskiej demokracji.
Barbarzyństwo - dziedzictwo ludów zza granicy północnej granicy cesarstwa Rzymskiego: celtyckich, germańskich, słowiańskich, bałtyckich, ugrofińskich (barbarzyńcy z gr. Barbaros). Człowiek jako część wspólnoty plemiennej, rodzinnej, sąsiedzkiej. Instytucje wiecowe i sądownictwo sąsiedzkie: represja wspólnotowa. Barbarzyński kolektywizm chrześcijaństwo próbowało zastąpić indywidualizmem. Niezrozumienie podziału na sacrum i profanum.
Dlaczego Europa?
Kilka faktów:
Ponad połowa wszystkich wynalazków i odkryć, na których opiera się współczesny świat, pochodzi z Chin!
Odkrycia chińskie w porównaniu do analogicznych europejskich: kompas ( 850 r n.e. / 1190 r n.e.), system dziesiętny (XIV w p.n.e. / XII w n.e.), papier (II w p.n.e. / XII w n.e.), druk (868 r n.e. / 1440 r n.e.)
Do XV w rozwój techniczny i naukowy świata.
W XV w. 4 cywilizacje były na podobnym etapie rozwoju: Chiny dynastii Ming, Imperium Mongoła w Indiach, Imperium Osmańskie i Europa.
Europa znaczną część swego dziedzictwa kulturalnego i naukowego „zapożyczyła” od islamu, podobnie jak muzułmanie „zapożyczyli od Chin, przez handel i podboje.
Europa czerpała od Arabów wiedzę m.in. o handlu (terminy: taryfa, magazyn, bazar).
Czynniki różnicujące rozwój cywilizacyjny:
Środowisko przyrodnicze (klimat, klęski żywiołowe, epidemie).
Procesy ludnościowe.
Systemy polityczne, instytucje.
Wiedza, nauka, technologia.
Ekspansja Europy na tereny pozaeuropejskie.
Ad.2.Procesy ludnościowe:
Turecka i mongolska inwazja między 1000 a 1500 r. przyniosła ogromne straty ludnościowe i gospodarcze w Azji. Ludy te nie dotarły tylko do Europy Zach. (zatrzymane przez Polskę i Węgry). Konsekwencje: zniszczony system nawadniania w Persji, 35 mln zabitych w Chinach).
Kolonializm i niewolnictwo:
Czynnikiem rozwoju Europy po 1500 r. była ekspansja oceaniczna i kolonializm, co pozwoliło na podbijane ziemie (pozbawienie się nadwyżki ludnościowej z Europy) i bezwzględną eksploatację zasobów naturalnych i autochtonów.
Model rodziny i demografia:
„Nuklearna” rodzina europejska - rodzina i dzieci gospodarujące we własnym gospodarstwie. Małżeństwa zawierane później i żadne na własne siły.
„Wielopokoleniowa rodzina azjatycka” - małżeństwo obowiązkowe i zawierane zaraz po osiągnięciu dojrzałości fizycznej. Rozbudowana rodzina zabezpieczała potrzeby, ale ograniczała akumulację dóbr i inwencję młodych.
Inna strategia demograficzna - kontrola urodzeń i inwestowanie w Europie oraz maksymalizacja liczby ludności, zabezpieczanie.
Ad.3.
Centralizacja i rozdrobnienie:
Chiny, Imperium i Imperium Osmańskie były państwem scentralizowanym o hierarchicznym systemie władzy, co hamująco działało na rozwój gospodarki rynkowej.
Europa składała się z setek suwerennych państw.
Ad. 4.
Instytucjonalizacja
Pierwsze ośrodki naukowe powstały w krajach arabskich, jednak po ich podboju przez Imperium Osmańskie nastąpił gwałtowny upadek wiedzy naukowej. Islamskie pojmowanie świata przez pryzmat religii oraz despotyczne rządy zahamowały wszelką kreatywność i rozwój nauki arabskiej.
Wszyscy poddani, w tym także naukowcy, w krajach zajatyckich byli absolutną własnością władców.
AZJA
Ponad 60% ludności świata zamieszkuje Azję, podczas, gdy Europę tylko 10%.
Średnie tempo przyrostu naturalnego wynosi 1,7%, co odpowiada czasowi podwajania się liczby ludności świata co 40 lat. Jednocześnie tempo przyrostu produkcji ziarna zbóż (podstawowy składnik żywności) wynosi mniej niż 1,4%.
Średni przyrost naturalny w Azji to 17% podczas, gdy w Europie wskaźnik przyrostu jest ujemny.
CHINY - 1 300 000 mieszkańców, najniższy przyrost naturalny - 0,58%. Obroty z zagranicą w 2004 r wyniosły: import -552,4 mld USA, eksport 583,1 mld USA. Zadłużenie zagraniczne 233,3 mld USA.
INDIE - 1 100 000 mieszkańców, niski poziom naturalny na poziomie 1,4%. Obroty z zagranicą w 2004 r: import -89,33 mld USA, eksport 68,18 mld USA, zadłużenie 117,2 mld USA.
CHINY:
TAOIZM - wywodzi się od mędrca Laozi, który postulował życie zgodne z dao, w czystości, prostocie, harmonii z naturalnym porządkiem rzeczy, w poczuciu płynności i zmienności wszystkiego.
Taoizm filozoficzny - przerodził się z czasem w religijny, z hierarchicznym panteonem bóstw, rytuałami oraz specjalnymi praktykami jak medytacje, magia oraz alchemia.
DAO - „droga” świat znajduje się w ciągłym ruchu. Wszystkie żywy istoty znikają.
YIN - YANG - koncepcja przeciwstawnych, lecz uzupełniających się elementów całego istnienia. Pary przeciwieństw: północne - południowe, ujemny - dodatni, żeński - męski, ciemny - jasny, wilgotny - suchy, ciepły - zimny.
Wszystko co złe np. choroby, wynika z naruszenia równowagi między YIN - YANG.
komplementarność YIN - YANG zamiast zachodniego dualizmu dobra i zła, brak relatiwzmu etycznego i moralnego
Fengshui - (wiatr i woda) YIN - YANG w architekturze
KONFUNCJANIZM - doktryna moralno - polityczna- religijna stworzona przez Konfucjusza w V w p.n.e. Podstawowe zasady to: szacunek dla rodziców i osób starszych, poszanowanie władzy, poczucie obowiązku, dyscyplina społeczna.
„Posiadanie prawdy to droga nieba, szukanie prawdy to droga ludzka”.
Wpływ konfucjanizmu:
państwo jako mechanizm utrzymywania harmonii kosmosu, jako Kościół i „zakład wychowawczo -edukacyjny”
wartości: autorytet , hierarchia, podrzędność praw jednostki, znaczenie konsensusu, unikanie konfrontacji , „zachowanie twarzy”
chiński pragmatyzm - nie marnowanie sił na rzeczy dalekie, koncentracja na tu i teraz.
Podstawowe różnice od cywilizacji zachodniej:
rytualizm azjatycki i hierarchiczność kontra zachodni brak formalności i idee równości
brak zainteresowań politycznych i „sfery publicznej”
brak koncepcji „bliźniego”, podział na „swoi” i „obcy”
kolektywizm - świadomość „my” zamiast „ja”, solidarność grupowa i podporządkowanie społecznej harmonii, emocjonalna zależność, jednostka nie może istnieć poza grupą, która jest „bytem pierwotnym”
potępienie indywidualizmu i współzawodnictwa
dążenie do upodobnienia się i wyróżnienia
nie zrozumienie pojęć „prawa człowieka” i „wolności jednostki”
- podejrzliwy stosunek do religii, które wymagają wyłączności, czyli chrześcijaństwa, islamu, judaizmu, nie ma prawdy absolutnej
brak podziału na ducha i ciało, wszystko jest komplementarne, wzajemnie się uzupełnia
sinocentryzm - Chiny jako państwo środka
powszechna akceptacja dla eliminowania jednostek przestępczych, czyli kary śmierci
kto narzuca porządek społeczny ten narzuca jednocześnie porządek natury, burzy harmonię świata
INDIE
HINDUIZM - wielość bogów, pod którą kryje się uznanie jedności Absolutu, występującego w niezliczonych emanacjach. Każdy hindus może sobie wybrać własną ścieżkę religijną, swój sposób praktykowania wiary oraz ulubioną, emanację boga.
Prostota codziennego kultu w przeciwieństwie do metafizycznej zależności hinduizmu pozwala na łatwy sposób identyfikacji, że wspólnotą .........
Współistnienie hinduizmu i islamu - narodziny nowych religii i ruchów mistycznych np.: sikhizm, na północy Indii, czy ruch bhakti.
„Jeden jest Bóg, wieczna prawda jego imieniem”. Stwórca wszechrzeczy i wszechobecny duch. Większy niż lęk i nienawiść.
Metafizyczna tolerancja - hinduizm nie uznaje wyłączności żadnej religii naprawdę.
W Indiach mieszkają:
hinduiści - 80,5%
muzułmanie - 13,5%
sikhowie - 2%
chrześcijanie - 2%
buddyści 1%
zoroastrianie (parsowie)
wyznawcy religii pierwotnych, itp.
Cechy:
Brak podziału na sacrum i profanum - wiara głęboko związana z życiem, przenikająca zwyczaje i codzienne obowiązki.
Zwyczaj pielgrzymowania do świętych miejsc, nie zależnie od tego z jaką religią się wiążą - Waranasi nad Gangesem, świątynia Kali w Kalkucie, sikhijska Złota Świątynia, w Amristarze buddyjskie ....... u podnóża Himalajów.
Wielki paradoks hinduizmu - z jednej strony metafizyczna tolerancja, z drugiej - niezmieniony system kastowy.
Podział społeczeństwa na kasty (warny) sięga 1500 r p.n.e.
święta księga hinduizmu „Rygweda” 4 grupy braminów
kszatrijów (rycerzy)
wajsjów (kupców)
sudrów (służbę)
oraz dalitów (niedotykalnych, pozakastowców)
Idea przyrodzonej nierówności ludzi (warna) oraz karma - „człowiek nie ma prawa do buntu, nie ma sprawiedliwej rewolucji” Kastę można tylko zmienić w następnym życiu.
Teoria swadharny - każdy ma robić to co należy do obowiązków jego kasty. Indyjska przypowieść o panu, psie, ośle.
Polityczna i ekonomiczna rola kasty - „zaprogramowania” reprezentacja poszczególnych kast w parlamencie. Próby podważenia tego.
Podważenie systemu kastowego jest uważane za podważanie podstaw hinduizmu i spotyka się z surową karą - „śmierć cywilna”.
MAHATAMA GANDHI - potępił koncepcję „nieczystych rytualnie” .....
Różnice od cywilizacji zachodniej:
ludzie nie są i nie mogą być równi
podporządkowanie rodzinie
czas jest pojęciem względnym
brak obowiązkowości
brak polityki socjalnej państwa
mało otwarty, kontekstowy sposób mówienia
skrajnie niegrzeczny jest pośpiech
ceni się i podkreśla różnice w statusie społecznym (edukacja)
brak zrozumienia dla „świeckości”.
„O KONTAKTACH ISLAMU Z ZACHODEM”
do XV wieku islam był największą potęgą militarną na świecie - jego wojska podbijały jednocześnie Europę, Afrykę,
Indie, Chiny
największa potęga ekonomiczna: z Afryki importowano niewolników i wełnę, z Azji produkty żywnościowe
największa potęga naukowa i kulturalna - muzułmanie gromadzili wiedzę i osiągnięcia sztuki Bliskiego Wschodu, Grecji, Persji, ale także Indii i Chin
Pełen wyższości cywilizacyjnej stosunek do Europy sprawiał, że muzułmanie nie szukali tam wiedzy:
do końca XVIII w. Jedyną książką przetłumaczoną na język bliskowschodni był traktat o syfiksie , podarowany sułtanowi Turcji Mehmendowi IV w 1655
renesans, reformacja, rewolucja technologiczna przeszły niezauważone w krajach islamu
nawet militarne klęski islamu w Hiszpanii, Portugalii i Rosji nie spowodowały zmiany sposobu myślenia, częściej do głosu dochodziły wytłumaczenia religijne, niż racjonalne
Pytanie „czyja to wina?” pojawiło się dopiero w XVI w. Uzasadnienia szukano w wewnętrznych kozłach ofiarnych - najczęściej mniejszościach religijnych oraz spiskach zewnętrznych wrogów islamu, rzadziej w samej strukturze islamskiego państwa
Chrześcijańskie państwa coraz częściej wysyłały swoich przedstawicieli do swoich krajów islamu (dyplomatów, kupców, ekspertów)
Znawcy prawa koranicznego uważali, że nie jest możliwe, aby muzułmanin prowadził pobożne życie mieszkając poza krajami islamu, dlatego muzułmanie wyjeżdżali na Zachód. Zachód tymczasem uczył się od całego świata - wiedza stawała się podstawowym kapitałem
Np. jeszcze w XVII w muzułmanie uważali, że wiedza medyczna osiągnęła doskonałość już w czasach Awicenny i wszelkie zmiany są nie tylko zbędne ale i bezbożne
Mekka - święte miasto islamu
W XIX w i na początku XX muzułmanie upatrywali przewagi zachodu w dwóch aspektach: gospodarce i polityce, jednak na Bliskim Wschodzie nie było zwyczaju inwestowania w środki produkcji a raczej w kruszce, gotówkę i biżuterię
Słabym punktem islamu był sposób administrowania państwem - scentralizowany, skomponowany i mało efektywny
Tożsamość muzułmańska opierała się na religii i poddaństwie (dynastyczność), podczas gdy tożsamość zachodnia na pojęciach patriotyzmu i nacjonalizmu
Nacjonalizm dotarł do Turcji wraz z uchodźcami z Polski i Węgier (oba kraje znajdowały się wówczas pod zaborami)
Rozpowszechnienie drukarni, tłumaczenia tekstów zach. Na języki islamu: turecki, arabski, perski, gazety, telegraf, zaświadczenie oświaty - wpływ zachodni. W wyniku reform i modernizacji nie poszerzono wolności obywateli a przeciwnie - wzmocniono autokrację.
Na Bliskim Wschodzie „wolność” rozumiano jako termin prawny, niepolityczny - wolny jest ten kto nie jest niewolnikiem. „Wolność” i „niewolnictwo” to nie były pojęcia metaforyczne, jak na Zachodzie. Dla muzułmanów przeciwieństwem tyranii była nie wolność, ale sprawiedliwość.
Od czasu zwycięstwa Japonii w wojnie z Rosją w 1905r. nastąpił nowy etap w stosunkach Wschód-Zachód. Japonia jedynym wschodnim państwem, które miało parlamentarny rząd, podczas gdy Rosja była jedynym zach. Państwem, która tę formę odrzuciła. Był to dowód, że demokracja konstrukcyjna czyni naród zdrowym, bogatym i silnym
Reformy konstytucyjne w Persji (1906) i Turcji (1908) zakończyły się jednak fiaskiem i wprowadzeniem jeszcze bardziej despotycznych reżimów (fiaskiem demokracji na Bliskim Wschodzie zainteresowany były Stany Zjednoczone i Wielka Brytania)
Około 1920 r wydawało się, że Europa ostatecznie zatriumfowała nad światem islamu, jednak przyczyna klęski Zachodu była wpisana w same fundamenty cywilizacji zachodniej. Ucząc mieszkańców Bliskiego Wschodu czym jest wolność polityczna, suwerenność narodowa i demokratyczny rząd, a z drugiej strony narzucając autokrację w starym stylu Zachód powodował coraz więcej buntów i ruchów niepodległościowych w podbitych krajach islamu. Zachodnie ideały wprowadzone w państwach islamskich obróciły się przeciwko zachodnim imperiom na Bliskim Wschodzie
Zachodni intelektualiści sympatyzowali z ruchami wyzwoleńczymi, odgrywając znaczącą rolę w rozwoju nacjonalizmu tureckiego, arabskiego, indyjskiego i innych
Po zwycięstwie ZSRR w 1945 dla krajów islamskich atrakcyjnym modelem stał się system gospodarki socjalistycznej
XX wiek:
gospodarki większości krajów islamu jest uzależniona od ropy naftowej, co jest ryzykowne, zważywszy na poszukiwania nowych źródeł energii i wyczerpywalności dróg
długa walka o wolność z państwami kolonialnymi doprowadziła do powstania dyktatur.
Przyczyny zapóźnienia wg muzułmanów:
najazdy Mongołów w XIII w
Arabowie zarzucają winę na Turków (Imperium Osmańskie), Turcy na Arabów
Zachodni imperializm, który na wiele lat zahamował samodzielny rozwój państw islamskich. Teraz polityka USA!
Polityka Izraela - antysemityzm jest co prawda „wynalazkiem” Europejczyków ale po powstaniu państwa Izrael w 1949 przyjął się na gruncie islamu
Za duży wpływ religii lub za mały wpływ religii na życie (przewaga drugiego poglądu)
Przyczyny zapóźniania islamu - bariery społeczne i kulturowe:
rozwinięty system edukacji na Zachodzie - ograniczona możliwość na Bliskim Wsch.
Muzułmanie przez wiele stuleci nie uczyli się żadnych języków chrześcijańskich
Westernizacja nie oznacza modernizacji
Powierzchowność wielu zmian
Edukacja kobiet za Zachodzie - upośledzona rola kobiet w islamie
Seksizm - podległe, tyranizowane matki - analfabetki nie potrafią właściwie wychować synów. Ci są zamknięci na świat i aroganccy albo zakompleksieni jak ich matki
Przyczyny zapóźnienia islamu - bariery społeczno - kulturowe:
trzy podstawowe kategorie nierówności są zapisane w Koranie, a zatem trudne do zmiany: między panem a niewolnikiem (do 1962 w Jemenie: Arabii Saudyjskiej), mężczyzną a kobietą , i wiernym a niewiernym
sekularyzm państwa na Zach. Usankcjonowany w Ewangelii wg św. Mateusza: „oddajcie więc Cezarowi to co należy do Cezara, a Bogu to co do Boga”
- oddzielenie Kościoła od państwa. W islamie istnieje tylko jedno prawo - SZARI ` AT
Mahomet jeszcze za życia odniósł zwycięstwo i triumfował jego sposób myślenia i podejmowania decyzji jest uświęcany w Koranie i stał się podstawą muzułmańskiej tradycji. Państwo jest Kościołem a Kościół państwem. Bóg kierował jednym i drugim przy pomocy Proroka. Skoro udało się Prorokowi uda się jego podwładnym
Za największych wrogów islamu uważa się nie Zachód, ale przede wszystkim reformatów, którzy postulują rozdział religii od państwa
PODSUMOWANIE:
Większość Zachodnich intelektualistów i islamskich reformatów uważa, że wszystko sprowadza się do barku wolności. Należy uwolnić umysły od ograniczeń i indoktrynacji, nauczyć ludzi zadawania pytań i szukania odpowiedzi także poza Koranem.
Zgodnie z obietnicą przesyłam przykładowe zagadnienia do testu (od dr Siewierskiej):
- Cywilizacje - jak powstają i jak umierają. Jakie cywilizacje występują obecnie i jakie mają źródła np. źródła cywilizacji konfucjańskiej.
- Religie świata - jakie, w jakiej kolejności powstały, ile procent wyznawców, czym róźnią się od siebie a w czym są podobne np. święte księgi różnych religii, miejsca kultu, cechy charakterystyczne, pojęcia, terminy i przedmioty związane z różnymi religiami np. z jakimi religiami związane są przedmioty: burka, grzebień, chałka?
Test będzie się składał z kilku części: testu wielokrotnego wyboru, pytań otwartych oraz zadań typu połącz pokrewne pojęcia.