U dzieci upośledzonych szczególną uwagę zwraca stereotypowość i
mała plastyczność w zachowaniu. Dlatego też nauczyciel musi stosować większą liczbę powtórzeń niż u dzieci normalnie funkcjonujących.
Przykład na takie myślenie: nauczycielka mówi do dzieci na gałęzi siedzi 5 ptaków ,przyfrunęły jeszcze 3, ile ptaków siedzi na gałęzi? . Dzieci z pomocą
nauczycielki mówią ,że 8 . A teraz nauczycielka poleca ułożyć analogiczne zadanie .Po namyśle dziecko mówi na gałęzi siedzi 5 rybek ,3 odfrunęły ile siedzi na gałęzi ? Jest to widoczna nie umiejętność zastosowania doświadczenia do nowej sytuacji.
Im bardziej złożona czynność do wykonania tym większe obserwujemy różnice w wykonaniu przez dzieci, które funkcjonują normalnie a dzieci z niepełnosprawnością.
Często zdobyte wiadomości i umiejętności nie wpływają na siebie nawzajem przez co często zauważa się nie umiejętność ich stosowania.
Przykładem może być zachowanie chłopca który myje po kolei krzesła i ławy
jeśli jednak przestawimy tę kolejność to nie będzie już wiedział co ma zrobić.
Uwaga tych dzieci jest chwiejna i niepodzielna przez to łatwo się rozpraszają i zaprzestają wykonywania danej czynności . Największą trudność sprawia tym dzieciom percepcja większej całości materiału , a w tym ocena stosunków, związków i relacji występujących w danym materiale.
Wyobraźnia dzieci upośledzonych bardzo często jest uboga nie rozumieją one opowiadań , bajek, filmów ponieważ nie potrafią wyobrazić sobie danej sytuacji . Dzieci upośledzone myślą w tempie wolniejszym dlatego duża trudność wiąże się z porównywaniem ,dostrzeganiem różnic lub podobieństw. Często nie umieją również wykazać istotnych cech .Szczególną trudność sprawia tym dzieciom
przyswajanie i rozumienie pojęć abstrakcyjnych . Osłabiana jest również funkcja wykrywania związków przyczynowo skutkowych jak i funkcja odpowiedzialna za myślenie logiczne. Dzieci te są bardzo sugestywne nie mają dość krytycyzmu by przesiewać zdobyte wiadomości. Brak im również często samodzielności i
inwencji w działaniu . Metodą którą najczęściej posługują się dzieci przy rozwiązywaniu zadań to metoda prób i błędów .Zdolni są do wykonywania prostych operacji szeregowania , klasyfikowania ,porządkowania i prostych działań matematycznych pod warunkiem , że treść odnosi się do konkretnych przedmiotów . Przy odpowiednim procesie nauczania bez czynników zakłócających dzieci te opanowują w końcu zadania za sprawą najczęściej dobrze funkcjonującej pamięci mechanicznej , jednak nowe modyfikacje i wiadomości wprowadzone do danego zadania na nowo powodują utrudnienia w myśleniu i działaniu . Niekiedy jednak dzieci te potrafią wykazać dużą zaradność praktyczną i przebiegłość .
Przykład na myślenie konkretne u dzieci -pokazujemy dziecku szereg obrazków na których jest stół , kura, kogut i kaczka . następnie pytamy który tu nie pasuje - dziecko odpowiada ,że kogut bo jest ciemniejszy .Dziewczynce czytano opowiadanie jak zwierzęta pokłóciły się o to co jest najsmaczniejsze kot powiedział, że mleko ,kogut…że ziarno, pies ,że kość ,kozioł ,że siano .Na pytanie kto miał rację dziewczynka odpowiada ,że kot bo mleko jest najsmaczniejsze .Nie potrafiła zrozumieć ,że tego sporu nie można rozstrzygnąć .
U dzieci z niepełnosprawnością często występuje niezdolność do grupowania wg. jakiejś oderwanej cechy oraz ścisłe powiązanie bodziec reakcja.