Skały obojętne nasycone i nienasycone, Semestr III, Petrografia, magmowe jacek


Ćwiczenie 5

SKAŁY OBOJĘTNE NASYCONE

i SKAŁY ALKALICZNE NIENASYCONE

Do grupy skał obojętnych (nasyconych krzemionką) należą skały w zasadzie bezkwar-cowe (max. do 5% obj.) a wzbogacone w skalenie potasowe (w skałach głębinowych to naj-częściej mikroklin, ortoklaz i pertyty, a w skałach wulkanicznych - sanidyn).

Przedstawicielami są skały klasy: syenitu-trachitu i monzonitu-latytu (syenit - przewaga K-skaleni nad plagioklazami; monzonit - równe ilości skaleni alkalicznych i plagioklazów).

SYENITY - skały zbliżone kolorystycznie i strukturalno-teksturalnie do grupy skał kwaśnych - granitoidów (zawierają do 60% wag. SiO2). Zaliczane do grupy skał alkalicznych.

Struktura hipautomorficzna, tekstura bezładna, rzadko równoległa. Do ich głównych składników mineralnych należą: K-skalenie (ortoklaz lub mikroklin lub jako składniki pertytów), plagioklazy (oligoklaz-andezyn), hornblenda, biotyt, rzadko piroksen. Akcesorycznie występują: cyrkon, apatyt, tytanit. Minerały wtórne: chloryty, epidot.

TRACHITY - skały subwulkaniczne, wylewne. Skały jasne, szare, niekiedy różowawe a nawet czerwonawe. Struktura porfirowa (prakryształy skaleni). Ciasto skalne zazwyczaj w pełni zrekrystalizowane, rzadko szkliste lub mikrolitowe. Tekstura równoległa, fluidalna tzw. trachitowa (równoległe ułożone listewki K-skalenia - sanidynu). Skały te tworzą kopuły, pokrywy, rzadziej potoki. Uważane są za produkty dyferencjacji magmy bazaltowej.

Ze względu na udział danego składnika wyróżnia się:

t. alkaliczne - przewaga plagioklazów (albit) nad K-skaleniem;

t. peralkaliczne - tylko plagioklazy oraz amfibole i alkaliczne pirokseny (np. egiryn).

SKAŁY ŻYŁOWE - lamprofiry, minettta, wogezyt.

Lamprofiry - skały ciemne, często z widoczną makroskopowo strukturą porfirową. Przypuszczalnie są produktem asymilacji granitoidów przez magmę zasadową lub swoistej dyferencjacji grawitacyjnej minerałów ciemnych.

Minetta - skała zbudowana głównie z większych blaszek biotytu rozsianych w drobnokrystalicznej masie utworzonej z K-skaleni, plagioklazów i biotytu.

Wogezyt - struktura porfirowa - fenokryształy hornblendy lub diopsydu w cieście skalnym zbudowanym głównie z K-skalenia i plagioklazów.

Albityt - skała hipabisalna, tworzy cienkie dajki o więźbie aplitowej (drobnokrystalicznej) - albitowy syenit. Zbudowana prawie wyłącznie z albitu, z niewielką ilością muskowitu, granatu, cyrkonu, rutylu oraz wtórnego kwarcu.

Struktura zw. cukrowatą (sacharyt).

UWAGA!!! W skałach tych foidy (głównie leucyt, nefelin) obecne są w ilości do 10% obj.

MONZONITY (gabro ortoklazowe, g. syenitowe, gabrosyenit) - skała plutoniczna, niedosycona krzemionką; występuje w małych intruzjach lub tworzy fację brzeżną masywów granitoidowych (jako bardziej zasadowy dyferencjat).

W klasyfikacji skał magmowych monzonity zajmują położenie pośrednie, pomiędzy typowym syenitem a monzodiorytem-monzogabrem.

Skład mineralny: występuje prawie równowaga w składzie ilościowym plagioklazów (oligoklaz-andezyn) a K-skaleniami; zawierają też do 5% obj. kwarcu (odmiany o zawartości kwarcu 5-20% obj. zw. są monzonitami kwarcowymi); wśród składników ciemnych występują: augit, diopsyd, hornblenda, biotyt (15-45% obj.; gdy jest więcej melanomonzonit,

mniej leukomonzonit). Akcesorycznie występują: apatyt, tlenki Fe, tytanit, spinel chromowy, piryt, cyrkon i in.

LATYTY - odpowiedniki wylewne monzonitu; w klasyfikacji zajmują miejsce pośrednie między trachitem a andezytem, bliskie trachydolerytowi (skała subwulkaniczna, żyłowa).

Struktura porfirowa - fenokryształy plagioklazów (oligoklaz-andezyn, rzadziej labrador), K-skalenie (sanidyn), hornblenda, biotyt (rzadko ale możliwy diopsyd i oliwin), które występują w mikrofelzytowym lub trachitowym cieście skalnym zbudowanym z w/w minerałów młodszej generacji; masą spajającą może też być szkliwo wulkaniczne zawierające mikrolity oligoklazu oraz wtrącenia magnetytu, apatytu, nefelinu itd.

Foidy do 10% obj. to głównie: nefelin ....

  1. Syenit z Nordnikle (Skandynawia)

Struktura: pełnokrystaliczna, nierównokrystaliczna, porfirowata, hipautomorficzna. Tekstura: zbita, bezładna. Skład mineralny: skalenie alkaliczne (mikropertyt ortoklazowy, ortoklaz), plagioklazy silnie zserycytyzowane, hornblenda, licznie występuje tytanit, apatyt, minerały rudne (oraz śladowo kwarc).

  1. Trachit

Struktura: porfirowa. Tekstura: fluidalna (tzw. tekstura trachitowa - równolegle ułożone listewki K-skalenia - sanidynu). Skład mineralny: prakryształy: sanidynu (relief ujemny, kąt ściemniania ok. 5o, pokrój tabliczkowy, barwy interferencyjne bardzo ciemne - stalowoszare), plagioklazy, egiryn (jednoskośny piroksen, słabo przeświecający zielono-brunatny). Ciasto skalne: sanidyn, egiryn, nieprzezroczyste minerały rudne.

  1. Monzonit (Witosza, Bułgaria), nr 41

Struktura: pełnokrystaliczna, nierównokrystaliczna, hipautomorficzna. Tekstura: bezładna, zbita. Skład mineralny: skalenie alkaliczne (mikropertyt ortoklazowy, rzadziej ortoklaz), plagioklazy (oligoklaz-labrador), pobocznie biotyt, pirokseny zuralityzowane oraz śladowo kwarc. W skale występują minerały rudne, cyrkon i apatyt.

SKAŁY ALKALICZNE

Obecność amfiboli alkalicznych (sodowe) i piroksenów (egiryn, Ti-augit) oraz plagioklazów i skaleniowców. Przedstawicielem tych skał jest np. cieszynit.

Cieszynit - żyłowa skała magmowa alkaliczna o strukturze drobnokrystalicznej, której głównymi składnikami są: plagioklazy (labrador-bytownit), foidy (nefelin) oraz biotyt, pirokseny i amfibole (hornblenda). Zabarwienie ciemne. Skały te są zazwyczaj silnie prze-obrażone metasomatycznie. Nazwa pochodzi od miasta Cieszyn, gdzie występują bardzo powszechnie. Cieszynit jest odpowiednikiem gabra analcymowego.

  1. Cieszynit (62)

Struktura: pełnokrystaliczna, nierównokrystaliczna. Tekstura: zbita, bezładna. Spośród pierwotnych składników zachowane zostały amfibole typu hornblendy bazaltowej (lamprobolit - brunatna, pleochroiczna), niekiedy piroksen jednoskośny typu Ti-augitu (1N barwa słabo różowa wynikająca z obecności Ti w strukturze piroksenu), igiełkowe kryształy apatytu oraz podrzędnie minerały rudne. Pozostałe składniki skały - skalenie (sanidyn tworzy formy zbliżone do sferolitów), skaleniowce są zastąpione przez nierozpoznawalne mikroskopowo minerały wtórne (węglany, chloryty, zeolity).

  1. Cieszynit (61)

Struktura: pełnokrystaliczna, nierównokrystaliczna. Tekstura: bezładna. Główne składniki: pirokseny (Ti-augit), hornblenda bazaltowa (lamprobolit) oraz podrzędnie minerały rudne i drobnoigiełkowy apatyt. Obecne są też skalenie (skaleniowe-skalenie, plagioklazy) i skale-niowe, które w większości przypadków zastąpione są przez mieszaninę nierozpoznawalnych mikroskopowo minerałów wtórnych (zielonkawe minerały ilaste, prawdopodobnie seladonit).

  1. Nefelinit (Sulików, Dolny Śląsk)

Struktura: porfirowa. Tekstura: zbita, bezładna. Prakryształy: oliwiny, pirokseny (trudne do odróżnienia). Ciasto skalne: nefelin (bezbarwny, o niskich szarych barwach interferen-cyjnych), pirokseny i nieprzezroczyste minerały rudne.

  1. Fonolit nefelinowy

Struktura: porfirowa. Tekstura: fluidalna. Skład mineralny: prakryształy: sanidyn, nefelin, ciasto skalne: sanidyn, nefelin (krótkie słupki, w przekrojach 6 - boki lub prostokąty, relief zerowy, ściemnia światło prosto), egiryn (intensywnie zielony, silny relief), hydromiki, hornblenda silnie zmieniona.

W Polsce fonolity nefelinowe występują w Opolnie Zdroju koło Bogatyni, SW Polska).



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Skały ultrazasadowe i zasadowe, Semestr III, Petrografia, magmowe jacek
Petro - kol I - magmowe2, Semestr III, Petrografia, magmowe jacek
opisy kwaśnych skał magmowych, Semestr III, Petrografia, magmowe jacek
Petro - kol I - magmowe, Semestr III, Petrografia, magmowe jacek
opis skał klasy granitu i ryolitu, Semestr III, Petrografia, magmowe jacek
opis skał gabro, Semestr III, Petrografia, magmowe jacek
opis skał klasy perydotytu, Semestr III, Petrografia, magmowe jacek
kolos II, Semestr III, Petrografia, Skały osadowe opracowania do kolokwium teoretycznego, petro kolo
Kolokwium I pytaniaa, Semestr III, Petrografia, pytania na kolosy Petro
Kolokwium I pytania, Semestr III, Petrografia, pytania na kolosy Petro
Hydrogeologia i Petrografia, Semestr III, Hydrogeologia, EGZAMIN
Propedeutyka medycyny semestr III
SPRAWOZDANIE Z CWICZENIA NR 4, Technologia zywnosci, semestr III, chemia zywnosci
pyt.4 gr 1, Semestr III, Mechanika Płynów
Schody 1, NAUKA, Politechnika Bialostocka - budownictwo, Semestr III od Karola, Budownictwo Ogólne,
Hydro Ściąga, semestr III, hydrologia, hydro-rożne materiały
GRUPA I7X6S1, WAT, semestr III, Podstawy miernictwa
Zagadnienia Kryminologia - Zagadnienia z opracowaniem, Sudia - Bezpieczeństwo Wewnętrzne, Semestr II

więcej podobnych podstron