30. Prawo karne
Dzieli się na: - prawo karne materialne - określa czyny będące przestępstwem zasady odpowiedzialności za nie. Kary, środki karne i zabezpieczające stosowane wobec sprawców czynów zabronionych.
- prawo karne procesowe - określa reguły postępowania organów państwowych w procesie karnym mającym na celu ustalenie czy i przez kogo zostało popełnione przestępstwo i osądzenie sprawcy.
- prawo karne wykonawcze - reguluje problematykę wykonania kar, środków karnych i zabezpieczających orzekanych w procesie karnym a także uprawnienia skazania.
31. Źródła prawa Karnego
- Kodeks Karny 1997 r.
- Kodeks Postępowania Karnego 1997 r.
- Kodeks Wykonawczy 1997 r.
- Konstytucja z 2 kwietnia 1997 r.
32. Pojęcie przestępstwa
Przestępstwem jest czyn człowieka zabroniony przez ustawę pod groźbą kary, bezprawny zawiniony społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy.
33. Podział przestępstw
- zbrodnia - czyn zabroniony, zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 3 lat albo karą surowszą art. 7 , 2
- występek - czyn zabroniony kara grzywny powyżej 30 stawek dziennych, karę ograniczenia wolności albo karę pozbawienia wolności przekraczający miesiąc art. 7 , 3.
34.Formy popełnienia przestępstwa
- umyślne - sprawca ma zamiar popełnienia czynu zabronionego tzn. ma świadomość konieczności zrealizowania zmian i chce tego dokonać; przewiduje możliwość popełnienia czynu zabronionego i godzi się na to.
- nieumyślne - sprawca nie mając zamiaru popełnienia czynu zabronionego, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach mimo że możliwość jego popełnienia przewidywał albo mógł powiedzieć
35. Okoliczności wyłączające winę
- niepoczytalność,
- poczytalność ograniczona,
- błąd co do faktu,
- błąd co do prawa
- rozkaz przełożonego
36. Okoliczności uchylające bezkarność czynu
- obrona konieczna - polega na odpieraniu bezpośredniego i bezprawnego zamachu na jakiekolwiek dobro chronione przy zastosowaniu środków koniecznych do odparcia tego zamachu i w sposób współmierny do niebezpieczeństwa zamachu,
- stan wyższej konieczności - nie jest przestępstwem działanie podjęte w celu uchylenia bezpośredniego nie bezpieczeństwa.
37. Kary
Karami wg kodeksu karnego są:
- grzywna
- ograniczenie wolności,
- pozbawienie wolności
- dożywotnie pozbawienie wolności
Środki karne przewidziane w kodeksie karnym obejmują następujący katalog: (środki te orzekane są łącznie z karą, możliwe jest orzeczenie 2 lub więcej środków karnych)
<katalog>
- pozbawienie praw publicznych czyli utrata czynnego i biernego prawa wyborczego,
- zakaz zajmowania stanowiska, wykonywania określonego zawodu, prowadzenia działalności gosp., zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych,
- obowiązek naprawienia szkody,
- nawiązka,
- świadczenie pieniężne,
- podanie wyroku do publicznej wiadomości.
38. Środki karne
- umieszczenie w zakładzie psychiatrycznym,
- umieszczenie w zakładzie karnym, w którym stosuje się szczególne środki lecznicze lub rehabilitacyjne,
- umieszczenie w zamkniętym zakładzie lecznictwa odwykowego.
39. Ułaskawienie
Ma charakter indywidualny, może nastąpić po uprawomocnieniu się wyroku skazującego dotyczącego konkretnej osoby. Indywidualny akt łaski stosuje prezydent RP.
40. amnestia, abolicja
Amnestia - jest aktem łaski o charakterze generalnym. Odnosi się do określonej kategorii przestępstw bądź ich sprawców likwidując lub łagodząc skutki skazania. Amnestia ogłaszana jest w ustawach amnestycyjnych.
Abolicja, którą zawierają często ustawy amnestycyjne polega na darowaniu i puszczeniu w niepamięć określonych przestępstw. Przepisy abolicyjne zakazują wszczęcia postępowania karnego lub nakazują jego umorzenie.
41. Nauki związane z prawem karnym
Kryminologia - nauka zajmująca się badaniem przestępczości, zwłaszcza przyczyną przestępczości oraz poszukiwaniem skutecznych środków jej zwalczania.
Kryminalistyka - jest to nauka o metodach i środkach wykonywania kary.
Wiktymologia - nauka o ofiarach przestępstw. Zajmuje się zjawiskiem pokrzywdzenia przestępczością czyli wiktynizacją, badaniem roli ofiary i pomocy ofierze.