W układzie nerwowym obwodowym wyróżniamy 31 par nerwów rdzeniowych wychodzących z rdzenia kręgowego, oraz 12 par nerwów czaszkowych, które rozpoczynają się lub kończą w mózgowiu.
NERWY RDZENIOWE
8 par nerwów szyjnych (C1-C8)
12 par nerwów piersiowych (Th1-Th12)
5 lędźwiowych (L1-L5)
5 krzyżowych (S1-S5)
1 guzicznych (Co)
Budowa nerwy rdzeniowego
powstaje z połączenia korzenia brzusznego i korzenia grzbietowego. Korzenie brzuszne zawierają włókna ruchowe i autonomiczne, korzenie grzbietowe to nerwy czuciowe.
Gałęzie nerwów rdzeniowych
gałęzie oponowe - zawierają włókna czuciowe i współczulne
gałęzie łączące - łączą nerwy rdzeniowe ze zwojami pnia współczulnego
gałęzie grzbietowe - ich obszar unerwienia to: stawy kręgosłupa, mięśnie głębokie grzbietu i karku oraz skóra grzbietu
gałęzie brzuszne - zawierają włókna czuciowe, ruchowe i autonomiczne, unerwiają skórę i mięśnie przedniej i bocznej strony szyi i tułowia oraz powierzchowne grzbietu i kończyn
SPLOT SZYJNY
powstaje z gałęzi brzusznych czterech górnych nerwów szyjnych połączonych ze sobą pętlami. Leży przed głębokimi mięśniami szyi, od przodu pokryty powięzią i m. most-obojcz-sutk.
Nerw potyliczny mniejszy
Nerw uszny wielki
Oba te mięśnie kierują się ku górze i unerwiają skórę bocznej okolicy potylicy, twarzy, skroni i małżowiny usznej
Nerw poprzeczny szyi - kieruje się do przodu i zaopatruje skórę przedniej okolicy szyi.
Nerwy nadobojczykowe - podążają ku dołowi i unerwiają okolice trójkąta bocznego szyi, barku oraz okolicę podobojczykową.
SPLOT RAMIENNY
zawiera nerwy zaopatrujące kończynę górną. Jest utworzony przez gałęzie brzuszne czterech dolnych nerwów szyjnych i pierwszego piersiowego.
Są trzy pnie splotu - górny, środkowy, dolny
Nerwy krótkie splotu:
Nerw grzbietowy łopatki - kierując się do tyłu schodzi ku dołowi wzdłuż brzegu przyśrodkowego łopatki, unerwiając m. Równoległoboczny mniejszy i większy
Nerw piersiowy długi - zstępuje do dołu pachowego i kieruje się na pow. boczną m. zębatego przedniego unerwiając go.
Nerw podobojczykowy - biegnie w dolnej cz. m. pochyłego przedniego, przechodzi pod obojczyk i wnika do m. podobojczykowego unerwiając go.
Nerw nadłopatkowy - biegnie w bok za obojczykiem w kierunku wcięcia łopatki, oddaje gałązki do m. nagrzebieniowego i podgrzebieniowego.
Nerwy piersiowe większe - w liczbie 2 lub 3, dzielą się na liczne gałęzie które wnikają do m. piers. większ. i mniejsz.
Nerwy podłopatkowe - biegną ku dołowi do przedniej pow. m. podłopatk, unerwiając go wraz z m. obłym większym.
Nerw piersiowo-grzbietowy - biegnie w kierunku dołu pachowego, przechodzi na pow. przednią m. najsz. grzb. i unerwia go.
Nerw pachowy - odchodzi od pęczka tylnego, biegnie bezpośrednio przy torebce stawu ramiennego, na tylną stronę ramienia i unerwia m. naramienny, m. obły mniej.
Nerwy długie splotu:
Nerw mięśniowo-skórny - odchodzi od pęczka bocznego i kieruje się ku dołowi, i między mięśniem dwugł. ram. dochodzi do dołu łokciowego, rozgałęzia się w skórze bocznej str. przedramienia aż do kłębu kciuka jak nerw skórna boczny przedram.
Nerw pośrodkowy - rozp. się w dole pachowym dwoma korzeniami które łączą się w rejonie dolnego brzegu m. piers. mniejsz. po czym kieruje się do bruzdy przyśrodkowej m. 2głowego, w przedram. położony jest między wars. pow. a głęboką mięsni, dzieli się na nerwy dłoniowe wspólne palców.
Nerw łokciowy - wychodzi z pęczka przyśrodkowego splotu, przechodzi na ramię i zdąża do bruzdy nerwu łokciowego, stąd przedostaje się na stronę przednią przedramienia i w doln. cz. dzieli się na gałęzie: grzbietową i dłoniową ręki. Zaopatruje m. zginacz łock. nadg, głęboki palców, m. kłębika, palca V, środkowe ręki.
Nerw skórny przyśrodkowy przedramienia - odchodzi od pęczka przyśrodkowego splotu, kieruje się do bruzdy przyśrodkowej m. 2głowego, w połowie dzieli się na gałęzie końcowe, które biegną po łokciowej str. przedramienia i unerwiają skórę tej okolicy.
Nerw promieniowy - główne odgałęzienie tylnego pęczka splotu, kieruje się do bruzdy nerwu promieniowego na tylnej pow. kości ramiennej, dostaje się do dołu łokciowego, gdzie dzieli się na gałęzie końcowe, skóra tylnej pow. przedramienia, skórę grzbietowej pow. ręki.
Nerwy międzyżebrowe - gałęzie brzuszne nerwów piersiowych od 1 do 11 przebiegają jako nerwy międzyżebrowe
SPLOT LĘDŹWIOWO-KRZYŻOWY
Jest największym splotem ustroju, powstaje z gałęzi brzusznych nerwów rdzeniowych lędźwiowych, krzyżowych i nerwu guzicznego.
SPLOT LĘDŹWIOWY
Powstaje z włókien gałęzi brzusznych 4 górnych nerwów lędźwiowych i częściowo ostatniego piersiowego.
Gałęzie długie splotu
Nerw biodrowo-podbrzuszny - biegnie ku dołowi nad grzebieniem biodrowym i kieruje się do pochwy mięśnia prostego brzucha, oddaje dużo gałęzi bocznych unerwiając m. boczne i skórę w okolicy brzucha.
Nerw biodrowo-pachwinowy - kieruje się między m. boczne brzucha podążając w okolice pachwiny i tutaj oddaje gałęzie końcowe, zaopatruje ruchowo dolną okolicę m. bocznych brzucha, skórę wzgórka łonowego i moszny.
Nerw płciowo-udowy - zawiera włókna czuciowe, kieruje się skośnie ku dołowi i do przodu w stronę więzadła pachwinowego gdzie oddaje gałęzie końcowe, unerwia m. dźwigacz jądra, błonę moszny, skórę górnego odcinka przedniej pow. uda.
Nerw skośny boczny uda - jest nerwem czuciowym, biegnie w stronę kolca biodrowego przedniego, przechodzi na udo, dzieląc się na gałęzie końcowe, unerwia skórę bocznej okolicy uda.
Nerw udowy - biegnie w dół i do boku i między m. lędźwiowym większym i biodrowym, wydostaje się na udo, gdzie ma gałęzie końcowe, zaopatruje m. biodr-lędźw, przed. grupę m. uda, skórę pow. goleni.
Nerw zasłonowy - początkowo biegnie wzdłuż przyśrodkowego brzegu m. lędźwiowego większego w kierunku miednicy, wydostaje się na udo, zaopatrują m. przywodziciele uda, skórę uda.
Splot krzyżowy - powstaje z gałęzi brzusznych wszystkich nerwów krzyżowych nerwu guzicznego i piątego nerwu lędźwiowego.
Gałęzie długie splotu
Nerw pośladkowy górny - jest nerwem ruchowym, kieruje się do boku i wnika do m. pośladkowego średniego i małego oddając do nich swoje włókna
Nerw pośladkowy dolny - po opuszczeniu miednicy mniejszej kieruje się do m. pośladkowego wielkiego i oddaje swoje gałęzie.
Nerw skórny tylny uda - jest nerwem czuciowym, kieruje się do otworu kulszowego większego, biegnie pionowo ku dołowi, zaopatruje skórę pośladka i tylnej cz. krocza.
Nerw kulszowy - jest najdłuższym nerwem organizmu, wychodzi z wierzchołka trójkąta, opuszcza miednicę otworem kulszowym większym i biegnie pionowo do dołu kolanowego, w połowie długości uda biegnie między m. półbłoniastym i dwugłowym uda. Dzieli się na 2 mięsnie.
- nerw piszczelowy - jest przedłużeniem nerwu kulszowego, biegnie przez środek dołu podkolanowego, kieruje się w stronę kostki przyśrodkowej, w tej okolicy rozdwaja się: nerw podeszwowy przyśrodkowy i nerw podeszwowy boczny, unerwiają m. tylne podudzia i skórę podudzia.
- nerw strzałkowy wspólny - biegnie przez dół podkolanowy skośnie do dołu i boku, i dzieli się na nerw strzałkowy powierzchowny i nerw strzałkowy głęboki.
- Nerw strzałowy powierzchowny - jest nerwem czuciowym, biegnie między m. strzałkowymi, przebija powięź goleni, dzieli się na gałęzie końcowe skórne.
- Nerw strzałkowy głęboki - po odejściu od nerwu strzałkowego, kieruje się do m. prostowników i biegnie w dół gdzie oddaje gałęzie, unerwia obie kości podudzia, błonę międzykostna i stawy stopy.
Nerw sromowy - wychodzi z miednicy otworem kulszowym większym, unerwia m. krocza i skórę krocza.
Nerw guziczny - wytwarza drobny splot guziczny.