SOCJALIZACJA - proces, dzięki któremu jednostka wdraża się do sposobu swojej grupy i społeczeństwa przez uczenie się reguł i idei zawartych w kulturze • odbywa się na kilku poziomach: 1) najbardziej ogólny - uzyskanie minimum kulturowego - tych kompetencji i umiejętności niezbędnych dla społecznej egzystencji (np. umiejętność porozumiewania się) 2) wejście do konkretnej kultury - np. opanowania języka polskiego 3) opanowanie konkretnych ról społecznych • kompetencja jednokulturowa przyswojenie idei, norm … charakterystycznej tylko dla 1 kultury, kompetencja wielokulturowa częsty aspekt socjal. (Potrzebna np. emigrantom) Internalizacja(wpływ na postawy) I faza procesu socjalizacji: INTERNALIZACJA kulturowe kształtowanie osobowości - wyselekcjonowanie elementy kultury oddziałują bezpośrednio na osobowość ludzi, zostają przyswojone przez jednostki; przekształcają się w prywatne / indywidualne przekonania, * kształtują się postaw, poglądy trzy konstrukcje oddziaływania kultury na osobowość: (1) kierunek behawiorystyczny to wyuczony repertuar zachowań, przez które jednostka reaguje na płynące z otoczenia bodźce podstawowy mechanizm socjalizacji to instrumentalne uczenie się - dobór repertuaru zachowań w oparciu o efekty zachowań wcześniejszych (2) teoria psychoanalityczna to suma ideologicznie wyznaczonych i genetycznie nabytych potrzeb / popędów (`id') oraz `superego', w którym odbijają się naciski zewnętrzne * socjalizacja to proces, poprzez który kultura Internacjonalizuje się w `superego (3) socjologicznie wszystko, co czyni człowiek, wywodzi się z kontaktów i interakcji z innymi ludźmi; od społeczeństwa nabywamy treści myślenia, wiedzę, wzory, informacje, ale też samą zdolność uczenia się. eksternalizacja (chodzi o działanie, co robimy a co nie) II faza: EKSTERNALIZACJA - przejawianie się zinternalizowanych w osobowości treści kulturowych w działaniach *ostatecznym efektem socjalizacji są określone działania socjalizacja wtórna - socjalizacja towarzyszy człowiekowi przez całe życie; proces internalizowania coraz to nowych wzorów kulturowych, z którymi człowiek styka się przez całe życie socjalizacja odwrotna - w warunkach szybkiej zmiany kulturowej młode pokolenie stara się wdrożyć tradycjonalnie nastawione starsze pokolenie do nowych wzorów kulturowych socjalizacja antycypująca - internalizowanie wzorów grupy, do której się nie należy ale pragnie się należeć przystosowanie do roli - Jednostka stara się zorientować, na czym polega pełnienie roli, zachowywać się zgodnie z jej wymaganiami. W takim przypadku można mówić o \"wchodzeniu\" w rolę. Podjęcie roli jest procesem. Jego końcowym efektem może być pełna identyfikacja z rolą lub nawet fetyszyzacja roli (odgrywanie roli dla niej samej).manipulacja rolą - może być wtedy gdy rola na pozór pełni role autoteliczna a w rzeczywistości jest rola w kontekście instrumentalnym negacja roli- świadome odrzucenie jakiejś roli i - co więcej - postępowanie przeciwne do jej wymagań. Liczne zachowania młodzieży wyjaśniać można przez odwołanie się do negacji roli "typowego obywatela". kreacja roli - tworzenie nowych ról, nadawanie jej nowych rysów.( pełnienie roli, w której nie ma scenariusza) Pięć strategii autoprezentacji: Ingracjacja chęć bycia lubianym, atrakcyjnym partnerem interakcji (dylemat - jeśli jest się za bardzo miłym to może to wzbudzić podejrzenie) Intymidacja (zastraszanie) wizerunek czł groźnego, strasznego, nie ważne jest dla mnie czy mnie lubią, maja się mnie bać - grożenie zrobieniem sceny Autopromocja polega na kreowaniu czł kompetentnego nie Usza się mnie bać ale maja mnie postrzegać jako osobę znająca się na rzeczy świecenie własnym przykładem wizerunek czł moralnego wizerunek człowieka bezradnego nie trzeba mieć zasobów żeby powiedzieć „a jaka ja jestem biedna”, często robi się to po to żeby osiągnąć swój cel, może ona zagrażać własnej tożsamości. wpływ systemów oceniania na postawy uczniów a. zorientowanie na proces - nie przykłada się dużej wagi do egzaminów końcowych b. zorientowanie na produkt końcowy - przykładanie wagi do egzaminów, tego co będzie na koniec przekazywania - wiedza istnieje w formie dyscyplin, osiągnięcia uczniów są cenione jeśli odp. kryteriom przedmiotów, poprawianie osiągnięć ucznia, oceniany jest za produkt końcowy i jest to najczęściej egz pisemny. Interpretowania wiedza jest postrzegana jako zasób i tylko jej cześć jest sformułowana jako przedmioty, interpretacja rzeczywistości poprzez uczniowi, organizowanie dialogu przez nauczyciela, ocenianie jest ciągle (faza po fazie) Podmiotowości wiedza przedmiotowa jest zbyt ograniczona, ceni się u uczniów ich inwencje, próbę rozumienia rzeczywistości, zadaniem nauczyciela jest takie organizowanie uczniów żeby sami umieli pracować i ocenia się, sami uczniowie oceniają się i mogą stwierdzić swoje braki z czego musza się pouczyć. dychotomie ideologiczne a edukacja otwarta - zamknięta b model otwarty - zamknięty c nastawienie na nauczyciela - na dziecko d system tradycyjny - nowoczesny autorytarne nacisk położony na dyscyplinę, wyraźny podział nauczyciel-uczen. Sześć podtypów ideologii autoryt. wg Megan :1 forma autokratyczna - porządek narzucony przez strach. 2Forma paternalistyczna - porządek poprzez respekt 3Charyzmatyczna - porządek utrzymuje się dzięki magnetyzmowi osobistemu 4Organizacyjna - sama struktura eduk. narzuca porządek i dyscyplinę 5Ekspercka - porządek zachowuje sie dzięki temu, że uczniowie wiedzę, mają przekonanie że nauczyciel ma wiedzę istotną dla nich. 6Konsultacyjna- nauczyciel tworzy przeświadczenie, że uczniowie mają cos do powiedzenia, że ich zadanie jest niby branie pod uwagę. demokratyczne elem nie zależności w relacjach nauczyc-uczeń cztery podtypy:1 Proceduralna - są jasne reguły uczestnictwa, nauczyciel reguluje, pilnuje reguł 2Reprezentacyjna - nie każdy ma wpływ na to co się dzieje w szkole, są wybierani rzecznicy 3Komitetowa - zbiorowe negocjacje 4Forum - otwarta dyskusja każdy ma prawo wziąć udział w dyskusji. założenia pedagogiki negatywnej- nazwa wzięła się od artykułu z 1974r.. poszanowanie dziecka, przestrzeganie praw dziecka, krytyka tradycyjnych systemów edukacji Nurty antypedagogiki Goffman aktor szczery - utożsamia się z rola. Aktor cyniczny - ma dystans do roli -> wrażenia jakie wywołuje aktor wg gof: wywoływanie wrażenia nieplanowane, przekazywanie komunikacja werbalna dystans władzy: A Duży - rodzic to instancja ostateczna występuje również hierarchia wśród rodzeństwa edukacja dużego dystansu: +nauczyciel jest guru, mistrzem +uczeń może się odezwać dopiero gdy uzyska pozwolenie +gdy uczeń cos przeskrobie natychmiast są wzywani rodzice +od mądrości nauczyciela zależy jakość nauczania +kary cielesne są akceptowane- nauczyciel może ukarać dziecko +relacje maja charakter bardzo emocjonalny, podwładni mówią o swoich pracodawcach że ich kochają lub nienawidzą +zwierzchnik i nauczyciel - wymaga się od nich że będą pokazywać swój wyższy status maja pokazywać swoje atrybuty B Mały - dzieci traktowane są prawie że na równi z rodzicami, główny cel - szybkie usamodzielnienie dziecka, ma się uczyć na błędach Edukacja małego dystansu: + Liczy się jed i jej cele +Każdy ma prawo do tego i tego - asertywność +Dominują rodziny nuklearne, małe +Więzi miedzy członkami rodziny nie musza być silne +Jeśli ktoś chce pomoc rodzinie to może ale nie jest do tego zmuszony +Kultura winy- jed łamiąc normę czuje się wew winna, wyrzuty sumienia +Uczniowie - nie ma mowy o ściąganiu +Popieranie członków rodziny jest niema miejscu (Dys szkoły zatrudnia swoja kuzynkę) +Przygotowanie jed do życia, jak się maja uczyć Kolektywizm to stan, w którym ludzie są członkami grupy wewnętrznej lub kolektywu dbającymi o nich w zamian za lojalność. Głównym składnikiem społeczeństwa jest grupa: rodzina, klan, członkowie wspólnoty. Występuje silna identyfikacja ze społeczeństwem jako całością i mniejsza orientacja na samego siebie. społeczeństwo kolektywistyczne to społeczeństwo japońskie Cechy chatakr: + kultura organizacyjna jest silna i „naturalna”, ludzie spontanicznie angażują się w życie organizacji +pracownicy oczekują od organizacji, że będą broniły ich interesów +filozofia organizacji opiera się na wartościach i zasadach moralnych +awans pracowników przebiega według stażu pracy i zaangażowania +dominują decyzje kolektywne oparte o consensus +praca organizowana jest w zespołach i stanowi bardzo ważny czynnik motywujący. + asertywność jest uważana za chamstwo +w rodzinach istnieje duży stopień dziedziczenia pozycji - posłuszeństwo wobec rodziców jest bardzo ważne - ulega się konfrontacji - wzory komunikatywne, cisza nie musi ozn zakłopotania, krępującej sytuacji - kultura wstydu, jed naruszając normę wstydzi się i martwi się co ludzie powiedzą „utrata twarzy” - ściąganie bywa dopuszczalne - pytanie trzeba zadać konkretnej os żeby uzyskać odp - brak potrzeby większej komunikacji miedzy nauczycielem a uczniem - występuje silny nepotyzm - nauczanie zycia w gr. indywidualizm, oznacza sytuację, w której ludzie dbają o siebie samych oraz o swą najbliższą rodzinę Przykładem kultury silnie indywidualistycznej jest kultura północnoamerykańska cechy charakt: + ludzie przystępują do organizacji w wyniku kalkulacji własnych nakładów i korzyści +każdy troszczy się o siebie, patrząc niechętnie na ingerowanie innych w życie prywatne + organizacje mają ograniczony wpływ na zadowolenie pracowników, którzy dążą do oddzielenia emocji od pracy + filozofia organizacji opiera się na inicjatywie i przedsiębiorczości + awans pracownika dokonuje się na podstawie kryterium osiągnięć i wyników indywidualnych + dominują indywidualne decyzje i odpowiedzialność + praca jest zindywidualizowana i organizowana osobno dla każdego stanowiska; systemy wynagrodzenia ukierunkowane są na jednostki, na motywowanie poszczególnych pracowników do większego wysiłku i zaangażowania. kultura Kobieca - dystans kobieta a mężczyzna jest mniejszy - kładzie się nacisk na współprace - kultura holenderska, kultura kobieca - Hofstede, w krajach kobiecych dzieci uczy się delikatności - norma, student przeciętny - mniejszy nacisk na styl edukacji - u nauczyciela ceni się komunikatywność, delikatność w stosunku do uczniów Kultura męskości - wyraźny podział funkcji wg płci - występuje duży dystans miedzy kobietom a mężczyzna - duża wagę przykłada się do współzawodnictwa - kultura amerykańska, kultura męska - Hofstede, w krajach męskich dzieci uczy się twardych zasad - student wybijający się - jest więcej współzawodnictwa - Japonia, Niemcy, męskie kraje, uczniowie po nie zdaniu egzem czasami popełniają samobójstwa - ceni się wiedze fachowa u nauczyciela- klasy niższe, uczą kobiety, im wyższe kasy tym więcej uczy mężczyzn - kładzie się nacisk duży na męskość chłopców unikanie niepewności, A wysokiego stopnia niepewności np. kultura niemiecka duże znaczenie ma dokładny czas - więcej ludzi umiera z powodu chorób serca, krążenia - rodzice przykładają dużą wagę do higieny, uczą dzięki od najmłodszych lat co jest brudne a co czyste - edukacja, monochromiczność, przyzwyczajenie - hermetyczny język naukowy - postawy zamknięte, działania są słabiej strukturalizowane - więcej jest ekspertów i specjalistów - więcej jest przepisów formalnych - istnieje nacisk na ujednolicenie organizacji i standaryzację - struktury organizacyjne i procedury decyzyjne są precyzyjnie zaprojektowane i sformalizowane - więcej jest zachowań rytualnych - czas pracy jest ściśle określony w regulaminie, wszelkie spóźnienia są naganne - w przypadku zmiany sytuacji, organizacja stara się przede wszystkim zmienić tę sytuację a nie sama siebie. B niskiego poziomu unikania - język prosty, bardziej zrozumiały + działania ludzi są bardziej strukturalizowane + więcej jest uniwersalistów (osób wszechstronnych) i amatorów +mniej jest formalnych przepisów +akceptuje się potrzebę pluralizmu w organizacjach +struktury organizacyjne i procedury decyzyjne są nieokreślone i nasycone elementami nieformalnymi +mniej obserwuje się zachowań rytualnych (np. obchodów, uroczystości, przemówień, apeli) +dopuszcza się możliwość samodzielnego regulowania czasu pracy przez pracownika +dostosowywanie regulaminów, planów i filozofii organizacji do powstających zmian. proksemika - dziedzina szeroko pojętnej komunikacji spol, kwestia dystansów miedzy ludźmi - Edward Kohl, strukturalizowanie przestrzeni, jest to komunikacja niesymetryczna, tam gdzie uczeń może być nauczyciel również ma tam dostęp, odwrotnie niekoniecznie. Chronemika- jakie znaczenie przykłada się do czasu, uczniowie mogą mieć rożne podejście czasu (zależy z jakiej klasy pochodzą), gratyfikacja ma być tu i teraz - inaczej się nie liczy. Aspekt hist kob-mez - kobiety na początku nie miały dostępu do edukacji - następnie do eduk miały dostęp kobiety białe z wyższych klas, uczyły się w domu, uczono je zamiłowania do literatury, gry na instrumentach - pierwsza szkoła w USA założona w XVIII „szkoła młodych dam” - XIX nauczanie zdominowane przez mężczyzn - im więcej jest w danym zawodzie kobiet, tym niższe są płace - kobieta pracuje, bo ma na to ochotę, a nie dlatego ze musi(od zarabiania ma męża) - podjecie pracy spowoduje ze kobiety mogą być bezpłodne - kobieta, studentka oprócz uczenia się miała tez obsługiwać studentów (prac ich ubrania, przygotowywać posiłek) - I i II wojna światową: kobiety zajmowały miejsce mężczyzn - lata 50 wyidealizowany obraz małżeństwa, macierzyństwa - uniwer Jagielloński dopiero 500 lat po założeniu swojej instytucji przyjął na uczelnie pierwsza studentkę - kształcenie koedukacyjne, postulat ten uważano za nieprzyzwoity szklany sufit - niewidzialne, ale istniejące przeszkody, które uniemożliwiały osiągniecie niektórych celów przez kobiety przyswajanie ról płciowych w szkole, - ludzie zajmują pewne pozycje , miejsca w strukturze społ (odgrywają role społ) - koncepcja roli była postrzegana jako cos stałego - zaczęły dominować teorie że rola jest konstruowana w procesie interakcji że jest płynna i zmienna - bardziej skupiamy się na rolach zinstytucjonalizowanymi np. rola matki seksizm w programach szkolnych i podręcznikach, - od roku 1989 książki zawierały dużo stereotypów, Dzieczewa karmiły kury, chłopcy budowali karmniki z tata - nasze podręczniki nadal są podziały ale już chłopcy i dziewczęta są już częściej przedstawiane razem, wspólnie Ida na jagody różnica w stylach komunikacyjnych - gender: rodzaj, płeć kulturowa - koncepcja Kodorow - wszyscy jesteśmy wychowywani przez kobiety, dziewczęta utożsamiają się, kreują swoja tożsamość z mama np. będę taka jak moja mama, chłopiec odcina się nie powie - je będę… - rożne style zabaw chłopców i dziewczynek: kiedyś był podział na wykonywanie zadania, gry teraz to się zmienia - w zabawy chłopców angażuje się więcej osób niż w zabawach dziewcząt - dziewczęta często negocjują role i bawią się w parach - zwracają uwagę na relacje i innych dziewczynek - chłopcy mówią często, mówią non stop żeby inny nie powiedział - styl kobiecy i męski w znaczeniu kulturowym - mężczyźni przerywaja komunikacje żeby cos poprawić - kobiety w rozmowach są ekspresyjne, utrzymują kontakt wzrokowy (zależy od kultury) demokratyczny : zasada alternatywy, nauczyciel konsultuje, preferuje wybór, uczniowie mogą wybrać, dystans jest mniejszy autorytarnych zadania formułuje nauczyciel, przydziela pracę nauczyciel, jest zdystansowany, krytycznie ocenia uczniów. koncepcja biernego konsumpcjonizmu, (jest to postawa bez krytycznej akceptacji istniejącego porządku społecznego) Wg Giddensa ten bierny konsumpcjonizm tworzy się przez panującą dyscyplinę i ukryty program (konsument nie myśli tylko bierze). Proponował odszkolenie społeczeństwa. Oświata dla chętnych. Nie tylko dla młodych. Czyli odejście o sztywnych ram. Osoby chcące się uczyć powinny same decydować czego chcą się uczyć. Powinny być tzw. ramy oświatowe (biblioteki, laboratoria) reprodukcja kulturowa - P. Bourdieu, Szkoła jako instytucja zorganizowana-symbol przemocy. Zróżnicowanym grupom społecznym narzuca się jeden wzorzec funkcjonowania grupy dominującej. System edukacyjny kładzie nacisk na system kultury elity (np. słuchanie Mozarta)- jest to jakby symboliczna przemoc. Bondie uważa reprodukcję jako istniejący porządek społeczny. Grupa dominująca narzuca system wiedzy, grupa podporządkowana musi się jej poddać (gwałt symboliczny). Bondie uważa to za system nierówności. Wg Bondie wykształcenie jest dla grupy dominującej. teoria naznaczania i jej przejawy w szkolnictwie
Związana z normami społecznymi i z dewiacja. Zachowania dewiacyjne postrzega się jako transakcje po miedzy dwiema osobami. Dewiacja jest zawsze związana z kontrola społeczną. Kontrola społeczna produkuje dewiacje - teoria naznaczania. Dewiantem staje się ta osoba która zostaje uznana za dewianta przez społeczeństwo. edukacyjne szanse członków mniejszości Kiedyś edukacja była dla bogatych. 1 etap - edukacja tylko dla bogatych 2 etap - różne formy oświaty dla ubogich, dla tych co chcą 3 etap - obowiązek nauki I teoria Dzieci z klas niższych mają gorsze szanse edukacyjne niż z klas wyższych. Z klas wyższych dzieci uczą się dłużej. Między innymi wyjaśniono to genetycznie, rodzice przenoszą swoje cechy na dzieci. II teoria To psychologia motywacji. Rodzice z klas niższych nie mają takiej motywacji, nie motywują swoich dzieci do dalszej nauki, jak robią to rodzice z klas wyższych. III teoria Uczniowie z różnych klas mają różne postawy językowe, kulturowe - co ułatwia edukację. IV teoria Naznaczenie przez nauczyciela operując definicją dobrego ucznia i złego ucznia. Nauczyciele więcej uwagi zwracają na dobrych uczniów. selekcja i segregacja Selekcja społeczna następuje podczas edukacji. Gdyby był równy start pod względem zainteresowań byłoby inaczej , w rzeczywistości jest to segregacja np.: + Sukces szkolny jest skorelowany ze statusem ekonomicznym rodziców. +Brak rejonizacji sprzyja braku segregacji +Tworzy się specjalne klasy o kryterium słabej lub dobrej znajomości języka[System monachijski - projekt - dzieci były dzielone wg uzdolnień (nie tylko wiekowo). Lepsza jest segregacja jawna, niż ukryta.]