WIELCY POLACY W POLSKIEJ HISTORII
Polaków, którzy są znani ze swych dokonań, w polskiej historii jest wielu. Trudno jest opisać każdego z nich, gdyż większości zasługuje na ogrom uznania za swe dokonania. Sa to dokonania zarówno na scenie politycznej, naukowej, na arenie międzynarodowej, jak i tylko wewnątrzpaństwowej. Zasługują na oddanie i pamięć, ponieważ przyczynili się do wielu, w szczególności pozytywnych wydarzeń dla naszego kraju. W mojej pracy opiszę znanych Polaków uporządkowanych wedle grup.
Pierwszą grupą na której warto się skupić są politycy, mężowie stanu oraz bohaterowie narodowi.
Bezsprzecznie przoduję tu postać Jana Pawła II. Jest to najbardziej rozpoznawany na świecie Polak, który urodził się w Wadowicach jako Karol Józef Wojtyła. W 1978 roku został wybrany głową Kościoła Katolickiego, stając się tym samym pierwszym papieżem spoza Włoch od 445 lat. Okres jego pontyfikatu charakteryzuje się licznymi reformami wewnątrz samego Kościoła, a także zmianą międzynarodowego wizerunku Stolicy Apostolskiej. Odbył wiele pielgrzymek zagranicznych, które zawsze przyciągały tysiące wiernych. Wiele uwagi poświęcił także dialogowi z przedstawicielami innych wyznań. Jan Paweł II miał taką charyzmę, że na spotkania z nim w odwiedzanych krajach przychodziły tłumy, a msze odprawiane były w na stadionach i lotniskach. Jan Paweł II miał nie przeceniony wpływ na pojednanie między wielkimi religiami świata. Modlił się pod Ścianą Płaczu w Jerozolimie i ucałował Koran - dar muzułmańskich duchownych. W 2002 roku, w Asyżu, uczestniczył w międzywyznaniowej modlitwie o pokój. Całym sercem kochał Polskę. Po konklawe w 1978 roku, był w ojczyźnie 9 razy. Kiedy w dniu 2 kwietnia 2005 roku w Watykanie zakończyło się życie Jana Pawła II, otrzymał, jako czwarty w historii Kościoła katolickiego, po papieżach: Leonie I, Mikołaju I i Grzegorzu I, przydomek „Wielki”.
Jedną z ważniejszych osób na polskiej scenie politycznej jest Lech Wałęsa. Gdański elektryk z charakterystycznym wąsem był założycielem NSZZ „Solidarność” i pierwszym niekomunistycznym prezydentem powojennej Polski. Jego rola w doprowadzeniu do rozpadu powojennego porządku w Europie i końca Zimnej Wojny stawia go obok postaci Jana Pawła II i Michaiła Gorbaczowa. Wszystkich nagród i wyróżnień przyznanych Wałęsie nie sposób wymienić. Królowa Elżbieta II przyznała Lechowi Wałęsie godność Honorowego Członka Orderu Łaźni, a w dniu 17 lipca 1996 roku Marek Kotański, twórca Monaru, wyróżnił go honorowym tytułem Przyjaciela Ludzi Bezdomnych. Teraz, na prezydenckiej emeryturze, Lech Wałęsa łowi szczupaki.
Niewątpliwie pierwszoplanową postacią polskiej historii I połowy XX wieku był Józef Piłsudski. Przynajmniej dwukrotnie jego poczynania wpłynęły na losy całej społeczności europejskiej: w listopadzie 1918 roku kiedy przyczynił się do odzyskania niepodległości przez Polskę oraz latem 1920 roku gdy brał udział w powstrzymaniu ekspansji bolszewickiej na Polskę. Maciejówka i szary mundur nie przeszkadzały nikomu w porównywaniu Piłsudskiego z Bolesławem Chrobrym i Stefanem Batorym. Oficer francuski, hrabia Jan de Castellane po audiencji w Belwederze powiedział, że gdy Piłsudski mówi, „nie można nie stanąć na baczność". Józef Piłsudski, wódz przez dzieci, które zapraszał na swoje imieniny, nazwany dobrotliwie Dziadkiem, w dniu 12 maja 1935 roku przegrał walkę z chorobą nowotworową. Pogrzeb miał w iście królewskim stylu. Spoczął na Wawelu.
Do kolejnej grupy wybitnych Polaków zaliczamy królów Polski.
Pierwszym z nich jest Bolesław Chrobry (967-1025) Był on pierworodnym synem Mieszka I i czeskiej księżniczki Dobrawy. Po śmierci ojca wygnał z kraju drugą żonę Mieszka I, Odę, oraz jej synów. Po zjednoczeniu królestwa, podjął starania o uzyskanie korony. W tym celu nawiązał stosunki dyplomatyczne ze Stolicą Apostolską oraz Cesarstwem Niemieckim. Dzięki jego zabiegom, biskup Wojciech, zmarły śmiercią męczeńską, został kanonizowany w 999 roku. W 1000 roku w Gnieźnie ustanowiono pierwsze polskie arcybiskupstwo i odbył się tam zjazd o dużym znaczeniu politycznym, na który przybył m.in. cesarz Otton III.
Następnym królem był Kazimierz Wielki (1310-1370) .W czasie jego panowania Polska była potęgą zarówno terytorialną, jak i ekonomiczną; doceniając jego wkład w budowę polskiej państwowości, następne pokolenia nadały mu przydomek „Wielki”. Stare polskie powiedzenie mówi, że zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną.
Ostatnim królem Polski, którego chciałbym opisać jest Stanisław August Poniatowski
Pochodzący z magnackiej rodziny Poniatowskich, w 1764 roku został koronowany na króla polskiego jako protegowany carycy Katarzyny II (a także jej kochanek). Był mecenasem sztuki i nauki, zwolennikiem myśli oświeceniowej i jednym z pomysłodawców Konstytucji 3 Maja.
Następna grupa wybitnych Polaków to pisarze. W tej kategorii można opisać wiele istotnych nazwisk, wiele wielkich nazwisk, jednak skupię się tylko na czterech z nich.
Pierwszym wybitnym człowiekiem jest Adam Mickiewicz. Wydanie “Ballad i romansów” polskiego wieszcza narodowego w 1822 roku otwiera epokę romantyzmu w literaturze polskiej. Słynny dramat „Dziady” (1823-32), zgodnie z Mickiewiczowską koncepcją mesjanistyczną, wyznacza Polsce szczególną rolę - Zbawcy narodów, którego cierpienia przyrównywane do męki Pańskiej.
Następną personą jest Henryk Sienkiewicz. Był on prozaikiem, laureatem literackiej Nagrody Nobla (1905) za „Quo Vadis”, książki przełożonej na wiele języków i wielokrotnie ekranizowanej. Katolicki światopogląd autora w znacznym stopniu zdeterminował kształt jego twórczości. Dzieła Sienkiewiczowskie zostały przetłumaczone na 50 języków. Henryk Sienkiewicz nie doczekał wolnej Polski, o której tak marzył. Zmarł 15 listopada 1916 roku w Vevey. Jego prochy wróciły do wolnej ojczyzny w 1924 roku, w pociągu - kaplicy. Pisarza żegnało 150 000 Polaków, mowę wygłosił prezydent Stanisław Wojciechowski. Henryk Sienkiewicz spoczął w warszawskiej katedrze św. Jana, obok prezydenta Gabriela Narutowicza.
W grupie pisarzy na ważne miejsce zasługuję Wisława Szymborska, jako jedna z nielicznych kobiet nagrodzona Nagrodą Nobla. Jej początkowe prace były tworzone jeszcze w duchu socrealizmu. Na szczególną uwagę zasługują późniejsze utwory Szymborskiej, przepełnione pesymistyczną refleksją odnośnie przyszłych losów człowieka, ujęte w zwodniczo codziennej i mocno ironicznej formie. To pani Szymborska nazwała życie przedstawieniem bez próby generalnej. Przed Noblem nie była bardzo docenianą, chociaż jej książki zostały przetłumaczone na 42 języki. Była bezsprzecznie wybitną Polką.
Kolejnym wybitnym Polakiem, który otrzymał Nagrodę Nobla jest Czesław Miłosz. Debiutował w 1930 roku wierszami Kompozycja i Podróż opublikowanymi w uniwersyteckim piśmie Alma Mater Vilnensis. Wyjazd Miłosza do USA po „odbiciu się z trampoliny" placówki dyplomatycznej we Francji, został przez władze PRL uznany za zdradę i renegację. Miłosza objęto cenzurą druku. Istniał wtedy w drugim obiegu. Jest taka cierpienia granica, za którą się uśmiech pogodny zaczyna. Dla Miłosza taką granicą był Nobel w 1980 roku. Rok później mógł już odwiedzić kraj. Na stałe do Polski wrócił w 1993 roku.
Czesław Miłosz, członek Polskiej Akademii Umiejętności, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, kawaler Orderu Orła Białego został pochowany w 2004 roku w Krypcie Zasłużonych w Krakowie na Skałce.
Czwartą i jakże ważną grupa dla historii nie tylko Polski ale i całego świata są naukowcy i wynalazcy. Warto skupić się na każdym z nich. Do polskich wynalazców i naukowców należą m.in: Mikołaj Kopernik, Maria Curie-Skłodowska, Jan Heweliusz, Aleksander Wolszczan.
Pierwszy z nich, Mikołaj Kopernik, Mikołaj Kopernik był twórcą współczesnej astronomii. Urodził się w 1473 roku w Toruniu. Sławę przyniosła mu publikacja dzieła „O obrotach ciał niebieskich” przedstawiająca jego teorię heliocentryczną, która wyznaczyła kierunek wszystkich późniejszych badań.
Kobieta o nieprzeciętnej wiedzy, Maria Curie-Skłodowska, odkryciem promieniotwórczego pierwiastka radu uczyniła duży krok w rozwoju fizyki atomowej, a także terapii raka. Była kobietą pełną pasji i determinacji. Całkowicie oddana nauce ostatecznie zmarła w wyniku choroby wywołanej kontaktem z substancjami promieniotwórczymi.
Niebo, było dla niego niczym ziemia dla każdego człowieka, nie stanowiło problemu jej poznanie, mowa tutaj o Janie Heweliuszu, siedemnastowiecznym astronomie pochodzącym z Gdańska. Studiował ruchy komet, skatalogował gwiazdy i stworzył jedną z pierwszych map powierzchni księżyca. W dowód uznania, jeden z kraterów na księżycu nazwano jego imieniem.
Aleksander Wolszczan jest odkrywcą pierwszych planet spoza Układu Słonecznego. We wrześniu 1990 roku za pomocą radioteleskopu w Arecibo (Portoryko) odkrył pierwsze 3 planety spoza Układu Słonecznego krążące wokół pulsara PSR 1257+12 w konstelacji Panny. Odkrycie Polaka zostało oficjalnie zaprezentowane na zjeździe Amerykańskiego Towarzystwa Astronomicznego w Atlancie w styczniu 1992 roku i opublikowane w naukowym czasopiśmie - Nature. W tym samym roku Aleksander Wolszczan otrzymał Nagrodę Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej za odkrycie pierwszego układu planetarnego poza Układem Słonecznym. Dalsze obserwacje nieba przez Polaka sprawiły, że w lutym 2005 roku na konferencji w Aspen w Kolorado, Aleksander Wolszczan ogłosił, że razem z Maciejem Konackim odkryli jeszcze jedną, czwartą planetę w tym nowym układzie. Dwa lata później, w maju 2007 roku patrząc przez teleskop Hobby - Eberly w Teksasie, Aleksander Wolszczan wraz z grupą polskich astronomów kierowaną przez Andrzeja Niedzielskiego odkrył planetę HD 17092 b krążącą wokół gwiazdy HD 17092. W dniu 11 listopada 1997 roku, postanowieniem Aleksandra Kwaśniewskiego został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla nauki polskiej.
Skupiając się na zasługach dla Polski, warto zwrócić uwagę na grupę sportowców.
Mimo, że piłka nożna, niestety nie jest i nie będzie narodowym sportem Polaków, mamy w niej garstkę wybitnych osób. Jedną z nich jest Kazimierz Deyna - najlepszy polski piłkarz wszechczasów. Następnym znanym i docenionym piłkarzem jest Zbigniew Boniek.
Jeden z najbardziej utalentowanych polskich piłkarzy. Swoją karierę w polskiej kadrze narodowej rozpoczął w wieku 20 lat. Zdobywca 24 bramek w 80 spotkaniach. Grał w lidze włoskiej dla takich zespołów jak Juventus Turyn czy AS Roma. Po zakończeniu kariery piłkarskiej w 1980 roku założył własny biznes. Tym niemniej cały czas jest obecny w środowisku sportowym.
Zasłużoną sportsmenką jest Irena Szewińska. Jej kariera sportowa była jedną z najdłuższym w skali międzynarodowej (od 18 do 34 roku życia) i została przypieczętowana wieloma zwycięstwami. Brała udział w pięciu Igrzyskach Olimpijskich, zdobywając 7 medali, w tym 3 złote. Sześciokrotnie ustanawiała rekordy światowe i była pierwszą kobietą, do której jednocześnie należały rekordy na 100, 200 i 400m.
Kolejną kobietą, jest Justyna Kowalczyk. Mistrzyni z Kasiny Wielkiej jest multimedalistką olimpijską, multimedalistką Mistrzostw Świata i trzykrotną zdobywczynią Pucharu Świata w biegach narciarskich. Justyna Kowalczyk, jako jedna z trzech Polek, obok Ireny Szewińskiej i Otylii Jędrzejczak, zdobyła 3 medale podczas jednej olimpiady. Jest też pierwszą biegaczką narciarską, która przekroczyła próg 2000 punktów w Pucharze Świata.
Wybitnym Polakiem ówczesnego wieku jest skromny, mały lecz wielki, Adam Małysz. Jest najbardziej utytułowanym skoczkiem w historii indywidualnych konkursów mistrzostw świata w skokach narciarskich. Polak zdobył największą ilość indywidualnych medali - ogółem aż dziesięć (sześć na mistrzostwach świata i cztery na igrzyskach olimpijskich). Swoje trofea Adam Małysz prezentuje w galerii w budynku Fundacji Izabeli i Adama Małyszów w Wiśle.
Ostatnią grupę na której chciałbym skupić uwagę, są polscy filmowcy i muzycy. jest ich wielu, większość to światowej sławy kompozytorzy i reżyserzy. Swoją uwagę skupię na nazwiskach, które moim zdaniem są najbardziej rozpoznawalne oraz najbardziej zasłużone.
Fryderyk Chopin to muzyczny geniusz XIX wieku, większość życia spędził w Paryżu. Kompozytor doby romantyzmu, który wprowadził rewolucyjne zmiany w świecie muzyki fortepianowej. Jego niezwykle ekspresyjny styl odzwierciedlił się w dwóch koncertach fortepianowych i wielu innych mniejszych dziełach. Jego dzieła po dziś dzień są grane w największych operach świata.
Krzysztof Penderecki, doktor honoris causa wielu uniwersytetów, wielokrotny zdobywca głównych nagród w prestiżowych konkursach muzycznych, w tym Grammy i nagrody na najlepszego kompozytora na Festiwalu w Cannes (2000).
Andrzej Wajda, w roku 2003 zdobył Oscara za całokształt twórczości. Można go nazwać ojciem współczesnej kinematografii polskiej, znany zwłaszcza ze wspaniałych ekranizacji polskiej literatury. Umieszczony został w czołówce najwybitniejszych światowych reżyserów i doceniony szczególnie za umiejętność stworzenia poruszających dzieł, przemawiających jednocześnie do intelektu widza.
Roman Polański to kolejny wybitny światowy reżyser. Sławę swoją zawdzięcza nie tylko filmom, ale również życiu, które obfitowało w dramatyczne i skandalizujące wydarzenia. Obszerny dorobek filmowy Polańskiego uplasował go wśród najlepszych twórców światowej kinematografii, oraz przyniósł mu wiele prestiżowych nagród, m.in.: Złotą Palmę za film Pianista (2002), trzykrotnie Złoty Glob: za Najlepszy film i Najlepszą Reżyserię - Chinatown, Najlepszy Film Zagraniczny - Tess, oraz liczne nominacje do Oscarów.
Wybitni Polacy, zawsze będą odzwierciedleniem tego iż Polska i Polak potrafi. każda z tych osób w ogromnym stopniu zasłużyła się dla naszego kraju. Nazwisk tych najwybitniejszych jest ogrom, jednak skupiłem się na opisaniu jednych z ważniejszych, moim zdaniem. Niestety wiele z tych osób, już odeszło, niemniej jednak wryli się w zarys historii Polski już na zawsze, właśnie jako ci wybitni. Oczywiste jest jednak, że niektórzy z nich już byli, a wielu wybitnych się jeszcze nie urodziło, toteż wiadomo że o każdym z nich, o z wielkiego formatu warto mówić, ponieważ to dzięki nim powstają rzeczy wielkie, rzeczy godne uwagi.