UKŁAD ODDECHOWY
1.rusztowanie chrzęstne nosa z uwzględnieniem różnic gatunkowych
cartilago nasi lateralis dorsalis- chrząstka boczna dogrzbietowa nosa
-dobrze rozwinięta u Ca, Su, Ru
-u Eq jest wąska, tylko nieznacznie wystaje w bok
cartilago nasi lateralis ventralis-chrząstka boczna dobrzuszna nosa
-dobrze rozwinięta u Ca, Su, Ru
-u Eq jest słabo zaznaczona i przykrywa tylko szew podniebienny bądź brak jej całkowicie
cartilago alaris- chrzastka skrzydłowa
-dobrze rozwinieta u Eq-część grzbietowa chrząstki wykształca się jako obszerna wystająca na boki lamina alaris-blaszka skrzydłowa, zaś jej część brzuszna zwężona w kształcie rogu skrzydłowego- cornu alare
cartilago nasalis accessoria lateralis- chrząstka nosowa dodatkowa boczna
-u Su chrząstka umocowana jest po stronie brzusznej na kości ryjowej
-u Ru chrzastka ta umocowana jest na cartilago nasi lateralis dorsalis
-u Ca chrzastka ta umocowana jest na cartilago nasi lateralis ventralis
-u Eq- brak
cartilago nasalis accessoria medialis-chrząstka nosowa dodatkowa przyśrodkowa
-u Eq chrząstka ta odznacza się znacznym rozwojem i ma esowaty kształt
-u pozostałych gatunków jest słabo rozwinięta
2. Jama krtani
Błonę śluzową krtani pokrywa częściowo nabłonek wielowarstwowy płaski, a częsiowo nabłonek wielorzędowy migawkowy. Nabłonek wielowarstwowy płaski występuje w przedsionku krtani, okrywa: nagłośnię, chrząstki nalewkowate i przednie obramownie fałdów głosowych. Pozostałe okolice krtani pokrywa nabłonek wielorzędowy migawkowy przetykany komórkami kubkowymi.
W warstwie właściwej błony śluzowej występują gruczoły surowicze, śluzowe i mieszane oraz grudki chłonne, które gromadząc się w większe skupienia tworzą migdałek krtaniowy- tonsilla laryngea
Śluzuwka ścian bocznych krtani psa, konia i świni uwypukla się na boki , tworząc kieszonkę krtani lewą i prawą . Dojście do kieszonki krtani u psa i konia ograniczają fałdy śluzówki. Na przodzie fałd przedsionkowy a za nim w tyle fałd głosowy. Fałd przedsionkowy śluzówki obejmuje więzadło przedsionkowe i mięsień przedsionkowy. Fałd głosowy zawiera więzadło głosowe i mięsień głosowy
U konia i świni w sąsiedztwie podstawy nagłośni, błona śluzowa krtani tworzy uwypuklenie noszące nazwę zachyłka krtani pośrodkowego- recessus laryngis medianus
U psa,świni i konia po obu stronach wejścia do krtani znajduje się fałd nalewkowo-nagłośniowy- plica aryepiglottica.
W świetle jamy krtani wyróżnia się trzy kolejne odcinki:
vestibulum laryngis-przedsionek krtani
-rozpoczyna się szerokim wejściem krtani, a kończy się znacznym przewężeniem- rima vestibuli- szpara przedsionka
glottis-głośnia
-Światło krtani objęte fałdami głosowymi okrytymi śluzówka krtani z ich wyrostkami głosowymi to inaczej szpara głośni
-odcinek dolny szpary głośni leżący między fałdami głosowymi to część międzybłoniasta- pars intermembranacea
-odcinek górny szpary głosowej objęty chrząstkami nalewkowatymi to jej pars intercartilaginea- część międzychrząstkowa
cavum infraglotticum- jama podgłośniowa
-rozpoczyna się w sąsiedztwie głośni wąskim światłem , przy czym lejkowato się rozszerza, aby tylna krawędzią chrzastki pierścieniowatej dostosować się do szerokiego światła tchawicy, w którą się przedłuża
3. Drzewo oskrzelowe
bronchi principales -oskrzela główne
bronchi lobares- oskrzela płatowe
- u Su i Ru dodatkowo występuje bronchus trachealis- oskrzele tchawicze
bronchi segmentales- oskrzela segmentowe
bronchi interlobulares- oskrzela międzypłatowe
bronchioli intralobulares- oskrzeliki śródpłacikowe
4. Zachyłki opłucnej
recessus costomediastinalis dorsalis -zachyłek żebrowo-śródpiersiowy dogrzbietowy
recessus lumbodiaphragmaticus- zachyłek ledźwiowo- przeponowy
recessus costodiaphragmaticus- zachyłek zebrowo- przeponowy
recessus costomediastinalis ventralis- zachyłek żebrowo- śródpiersiowy dobrzuszny
recessus mediastinodiaphragmaticus sinister- zachyłek śródpiersiowo- przeponowy lewy
recessus cupularis lubcupula pleurae- osklepek- umieszczony przy apex pulmonis
krtań
5.który plat pluca wywodzi sie z plica cava caudalis ?
lobus accessorius- płat dodatkowty
6.Płuca u Su i Ca
Su
Pluco lewe - pulmo sinister
cranialis
-cranialis
-caudalis
caudalis
Płuco prawe - pulmo dexter
cranialis
medius
caudalis
accessorius
Ca
Pluco lewe - pulmo sinister
cranialis
-cranialis
-caudalis
caudalis
Płuco prawe - pulmo dexter
cranialis
medius
caudalis
accessorius
7.Rozwój płuc.
W rozwoju zarodkowym płuca wykształcają się razem z krtaniąi tchawicą w postaci rynienkowatego uwypuklenia dolnej ściany gardła, tylnie od czwartej kieszonki skrzelowej. W przedniej części rynienki rozwijają się chrząstki krtani , w częśći zaś tylnej nieparzysty zawiązek płuca, który wydłuża się w kierunku serca i dzieli wkrótce na dwa ramiona prawe i lewe. Ramiona te z kolei przekształcaja się w oskrzela główne wraz ze wszystkimi ich wtórnymi odgałęzieniami. Tak wiec powstają płuca, kt óre wrastając w prawy ilewy worek opłucnowy układają się po obu stronach serca.
8. Opłucna
Jest jedną z trzech błon surowiczych organizmu. Dzieli się na pleura pulmonalis, która pokrywa bezpośrednio płuco i pleura parietalis wyścielająca ściany jamy piersiowej i zwrócona jestdo śródpiersia. Między pleura pulmonalis a parietalis znajduje się cavum pleurae wypełniona przez liquor pleurae. W przejściu opłucnej ściennej w trzewną wytwarza się lig. pulmonale (składnik triady mieszanej)
Opłucna płucną i ścienną dzielimy na:
pleura costalis
pleura diaphragmatica
pleura mediastinalis
Przestrzeń między pleura mediastinalis dexter et sinister to mediastinum, które dzielimy na:
craniale s. Precardiale
medium s. Cardiale
caudale s. Postcardiale
Płuco wciska się w opłucą, nie leży bezpośrednio w cavum pleurae. Cavum pleurae sinistrum jest niepodzielna a w cavum dextrum wciska się fałd plica venae cavae caudalis (v. cava caudalis i n. Phrenicus dexter). Odziela się on od głównej jamy opłucnowej w częściową osobną część zwaną zachyłkiem śródpiersia- recessus mediastinii.Jama opłucnowa posiada zachyłki. Umieszczone przy brzegach płuca i przy wierzchołku czyli szczycie
7.przewody nosa
Meatus nasi ventralis- przewód dobrzuszny nosa -oddechowy
Meatus nasi medius- przewód środkowy nosa - zatokowy
Meatus nasi dorsalis- przewód dogrzbietowy nosa- węchowy
Meatus nasi communis- przewód wspólny nosa
8.Wymień składowe vestibulum nasi
9.Cartilago arytenoidea - budowa i funkcja
Posiada kształ trójściennej piramidy. Wyróżnia się na niej:
Facies articularis
- bierze udział w połączeniu z chrząstką pierścieniowatą
Basis cartilagins arytaenoideae
- zawiera processus vocalis- wyrostek głosowy,na którym zaczyna się lig. vocale
Facies lateralis
-zawiera processus muscularis- wyrostek mięśniowy
Facies medialis
Facies dorslais
-zawiera apex cartilaginis arytaenoideae do którego przymocowują się cartilagines corniculatae- chrząstki różkowate
10. Co wchodzi w skład rima glottidis
pars intermembranacea- część międzybłoniasta
pars intercartilaginea- część międzychrząstkowa
11.Wymień platy płuca prawego i lewego u Eq
płuco lewe
lobus cranialis - płat doczaszkowy
lobus caudalis - płat doogonowy
płuco prawe
lobus cranialis - płat doczaszkowy
lobus caudalis- płat doogonowy
lobus accessorius - płat dodatkowy
12.Wymień połączenia stawowe chrząstek krtani
Articulatio thyreohyoidea - staw tarczowo-gnykowy
Articulatio cricothyreoidea- staw pierścienno-tarczowy
Articulatio cricoarytaenoidea - staw pierścienno-nalewkowy
13. Gdzie wystepuje carina tracheae
Carina trachheae- niewielki fałd śluzówki wystający do śwatła tchawicy, w miejscu rozwidlenia, gdzie odchodzi oskrzele główne prawe i lewe
14. Wymień płaty płuca prawego i lewego przeżuwaczy
płuco lewe
lobus cranialis - płat doczaszkowy
-pars carnialis- część doczazkowa
-pars caudalis- część doogonowa
lobus caudalis - płat doogonowy
płuco prawe
lobus cranialis - płat doczaszkowy
-pars carnialis- część doczazkowa
-pars caudalis- część doogonowa
lobus medius- płat środkowy
lobus caudalis- płat doogonowy
lobus accessorius - płat dodatkowy
15. oskrzela
Na wysokości serca w części nazwanej bifurcatio tracheae- rozdwojenie tchawicy, tchawica dzieli się na brochus principalis dexter et sinister- oskrzele główne prawe i lewe. W miejscu rozwidlenia tchawicy występuje fałd śluzówki zwnay carina tracheae- ostroga tchaicy. U świni i przeżuwaczy przed rozdwojeniem na główne pnie oskrzelowe, tchawica oddaje z prawej strony bronchus trachealis- oskrzele tchawicze
Oskrzele główne prawe i lewe w hilus pulmonis- wnęce płuc dzielą się na bronchi lobares- oskrzela płatowe a te z kolei na bronchi segmentales- oskrzela segmentowe
Odpowiednikiem chrzastek tchawiczych w oskrzelach są chrząstki oskrzelowe- cartilagines bronchales. Błonę śluzową oskrzeli pokrywa nabłonek wielorzędowy migawkowy. Śluzówka pokryta jest wydzieliną będącą produktem gruczołów śluzowych-gll.bronchales. W śluzówce występują skupiska tkanki limfatycznej przyjmujące postać- lymphonoduli bronchales-grudki chłonne oskrzelowe
16. cavum nasi proprium
Błona śluzowa jamy nosowej właściwej tworzy dwa rózne pod względem funkcjonalnym i strukturalnym obszary jako śluzówka okolicy węchowej i jako śluzówka okolicy oddechowej
Śluzówka okolicy oddechowej
-nabłonek wielorzędowy urzęsiony z komórkami kubkowymi
-w łącznotkankowej warstwie śluzówki występują gruczoły nosowe oraz tkanka limfatyczna
-wychwytuje za pomocą rzęsek zawiesinę pyłkową, ogrzewa powietzre wdechowe i nawilża je
Śluzówka okolicy węchowej
-odcinek tylno-górny
-nabłonek zawiera rozproszone komórki zwojowe nastawione na odbieranie podniet węchowych
- w skład nabłonka oprócz komórek zwojowych wchodzą: komórki podporowe pryzmatyczne i komórki przypodstawne
-warstwa właściwa śluzówki zawiera gruczoły węchowe. Obecność tej wydzieliny umożliwia przekazywanie podniet węchowych
Narząd lemieszowo-nosowy:
-leży na dnie jamy nosowej po obu stronach jej przegrody
Do zwiększenia powierzchni jamy nosowej przyczyniają się małżowiny nosowe
-concha nasalis dorsalis - małżowina nosowa dogrzbietowa-jest zawinięta w kierunku dobrzuszno-przyśrodkowym
-concha nasalis ventralis- małżowina nosowa dobrzuszna- zawinięta jest dobocznie-przysrodkowo
Dzięki przegrodzie i małżowinom w każdej połowie są 4 przewody:
-meatus nasi ventralis (respiratorius)- przewód dobrzuszny nosa (oddechowy)- między palatum durum a concha nasalis ventralis. Prowadzi do gardła i krtani
-meatus nasi medius (sinualis)- przewód środkowy nosa (zatokowy)- między concha nasalis dorsalis a ventralis. Przez aditus naso-maxillaris prowadzi do sinus maxillaris i sinus paranasales
-meatus nasi dorsalis (olfactorius)- przewód dogrzbietowy nosa (węchowy)-między concha dorsalis a os nasale, prowdzi do labirynthus ethmoidalis
-meatus nasi communis- umieszczony przy septum nasi
17. płuca parzystokopytnych
świnia i krowa
18. przeponie z jakich części się składa
Pars lumbalis- część lędźwiowa
-kontaktuje się z kręgosłupem za pomocą dwóch odnóg- crus dextrum et sinistrum- odnoga prawa i lewa, w odnodze prawej można wyróżnić trzy odnogi wtórne: boczną oraz dwie przyśrodkowe
-między dwiema odnogami przyśrodkowymi prawej odnogi mieści się hiatus esophageus- rozwór przełykowy, przez który przechodzi z jamy klatki piersiwej do jamy brzusznej przełyk wraz z pniami błędnymi
-między prawą i lewą odnogą tużpod kręgosłupem leży hiatus aorticus- rozwór aortowy odizolowany od ściany mięśniowej odnóg otoczką ścięgnistą. Oprócz aorty przez rozwór przbiegą w tym samym kierunku nerwy trzewne oraz w przeciwnym ductus thoracicus et vena azygos
-arcus lumbosacralis- łuk lędźwiowo-żebrowymiejsce pozbawione elementów mięśniowych w którym poprzez tkankę łączną lużną podsurowiczą kontaktują się błona surowicza jamy klatki piersiowej z błoną surowiczą jamy brzusznej
Pars costalis- część żebrowa
-biegnie od wysokości 3-4 ostatnich żeber do wyrostka mieczykowatego, gdzie bes wyraźnej granicy przechodzi w część mostkową
Pars sternalis- część mostkowa
-przyczepia się na powierzchni wewnętrznej wyrostka mieczykowatego mostka
Centrum tendineum- środek ścięgnisty
-stanowi osklepek przepony- cupula diaphragmatis
-można wyróżnić w nim tzron i dwie odnogi
-w obrebie trzonu znajduje się foramen venae cavae- otwór żyły głównej- żyła ta jest ściśle zrośnięta ze ścianą otworu
19. Zatoki nosowe
Przez apertura nasomaxillaris- otwór nosowo-szczękowy wchodzimy z jamy nosowj do sinus maxillaris- zatoki szczękowej ( u konia zatoka ta dzieli się na parz rostralis i caudalis)
Z sinus maxillaris- zatoki szczękowej przez apertura conchomaxillaris- otwór małżowinowo-szczękowy wchodzi do sius conchae ventralis- zatoka małżowiny dobrzusznej
Z sinus conchae ventralis- zatoka małżowiny dobrzusznej możemy dostać się do sinusfrontalis- zatoki czołowej, której połączenie z sinus conchae dorsalis- zatoka małżowiny dogrzbietowej daje sinus conchofrontalis- zatoka czołowo-małżowinowa
Z sinus conchae dorsalis- zatoka małżowiny dogrzbietowej można jeszcze dojść do sinus nasales- zatoka nosowa
Wszystkie zatoki tworzy połączony system
U Bo występuje rozbudowana sinus frontalis-zatoka czołowa, łącząca się z sinus occipitalis- zatoką potyliczną
(pytał o małżowiny [ważne ze we Wroc wyróżnia się tylko concha dorsalis i ventralis i przewody) o dokladna granice miedzy przedsionkiem, a jama wlasciwa typy nablonkow ,
zatoki nosowe i małżowiny, co jak i u kogo konia sinus maxillaris się dzieli pytał o różnice w bud. sin conchalis u poszczególnych zwierząt pytał jak wygląda sinus maxillaris i frontalis (ze u konia się laczy i powstaje sin. conchofrontalis)