UKŁAD TRAWIENNY
1. charakterystyka uzębienia konia, unaczynienie i unerwienie
heterodontyczne- zróżnicowanie morfologii budowy zęba
hypselodontyczne- długokoronowe
siekacze oraz kły konia należą do kategorii szkliwoguzkowych
zęby policzkowe są przykładem zębów szkliwofałdowych,lofodontycznych
W zespole zębów policzkowych górnych może pojawić się tzw. ząb wilczy- jest to zmarniały P1
Kły tkwia samotnie w obrębie margo adentalis- brzegu międzyzębodowy
wzajemne ustawienie siekaczy górnych i dolnych zmienia się z wiekiem
-zgryz obcęgowy- u najmłodszych
-zgryz półobcęgowy
-zgryz kątowy- u koni starych
UNACZYNIENIE:
a.,v. infraorbitalis
a.,v. alveolaris
UNERWIENIE:
-n.maxillaris
-n.infraorbitalis
-n.mandibularis
-n.alveolaris
2. elementy morfotyczne korony zęba
cuspis coronae- płat korony zęba z apex cuspites- wierzchołek płata
u Eq występują infundibulum- tzw. rejestry
plicae enameli-fałdy szkliwa
3. Jelito ślepe Eq i Su
Eq
położone cranio-ventro-sinistralnie
bignie od prawej częśći regio hypochondriaca w kierunku processus xiphoideus
dużych rozmiarów ok. 50l
wyróżniamy na nim
caput caeci
-leży w regio hypochondriaca dextra
-intrthoracalnie
-na wątrobie tworzy impressio caecalis
corpus caeci
-leży w regi sbdominalis dextra
-wypełnia regio iliaca dextra
-tworzy się tu flexura caecalis
apex caeci
-leży w regio xiphoidea
powierzchnie:
-facies parietalis s. Dextra
-facies visceralis s. Sinistra
krzywizny:
-curvatura major
-curvatura minor
ostium ileocaecum zaopatrzone jest w m. Sphincter caeci, tylko u Eq występują dwa ujścia:
-ostium ileocaecum
-ostium caecocolicum
Włókna podłużne błony mięśniowej gromadzą się w czterechmiejscach tworząc taśmy- taeniae, włókna okrężne przyczyniają się do powstania kieszonek- haustra caeci, których są cztery rzędy. Widoczne na nich fałdy to plicae semilunares
Więzadła:
-lig. caecocolicum
-lig. ileocaecum
-lig. Caecoduodenale
Su
Jelito ślepe ułożone jest odwrotnie niż u innych zwierzą, leży w jamie brzusznej tuż pod lewą nerką, sczyt biegnie do prawego plica genu.
Z jelitem biodrowym i okrężniczym łączy się za pomocą ostium ileocaecocolicum zaopatrzone w zastawkę- valvula ileocaecocolica
Długość taka jak średnica jamy brzusznej
4. Vesica fellea
Brak u Eq
Leży w zagłębieniu zwanym fossa vesicae fellae- dół pęcherzyka żółciowego
Ductus cysticus- przewód pęcherzykowy prowadzi żółć z wątroby do pęcherzyka (w przypadku krowy występują krótkie przewody wątrobowo-pęcherzykowe- ductus hepatocystyci)
W pęcherzyku żółciowym wyróżnia się:
-fundus vesicae fellae- dno pęcherzyka żółciowego
-u przeżuwaczy wystaje on poza poziom dolnego brzegu wątroby
-corpus vesicae fellae -trzon pęcherzyka żółciowego
-collum vesicae fellae- szyjka pęcherzyka żółciowego
-przedłuża się w przewód pęcherzykowy
Produkt zespolenia przewodu pęcherzykowego i przewodu wątrobowego wspólnego to stosunkowo krótki ductus choledochus-przewód żółciowy
-przewód żółciowy uchodzi do światła dwunastnicy na jej brodawce- papilla duodeni
5. Okrężnica Ru ,Su, Ca, Eq
Ru
Colon ascendens- okrężnica wstęująca
-w kształcie dysku
-zawieszona na mesocolon
-przylega do prawej powierzchni żwacza
-zaczyna się w ostium ileocoecocolicum
-W obrębie okrężnicy wstępującej wyróżnia się trzy pododcinki:
Ansa proximalis- pętla bliższa
Ansa spiralis- pętla spiralna
-gyri centipetales - zakręty dośrodkowe
-flexura centralis- zgięcie ośrodkowe
-gyri centrifugales- zwoje odśrodkowe
Ansa distalis- pętla dalsza
Coln transversum- okrężnica poprzeczna
Colon descendens- okrężnica zstępująca
Więzadła:
Lig.duodenocolicum
Lig.ileocoecocolicum
Su
Colon ascendens-okrężnica wstępująca
Wykształciła się na kształt „ula bez denka”- nosi nazwę colon helicoideum - okrężnica ślimakowa
Leży w lewej części jamy brzusznej
Rozpoczyna się w ostium ileocoecocolicum
W swoim przebiegu tworzy trzy pętle i zwój dośrodkowy kończący się w pętli środkowej- ansa centralis, w której zaczyna się zwój odśrodkowy, biegnie on na odwrót i wewnątrz zwoju dosrodkowego
Zwoje dośrodkowe są grubsze , posiadają dwie taśmy i dwa rzędy kieszonek
Zwoje odśrodkowe są wąskie i gładkie
Coln transversum- okrężnica poprzeczna
Colon descendens- okrężnica zstępująca
Więzadła:
Lig.duodenocolicum
Ca
Najbardziej typowy przebieg:
Colon ascendens-okrężnica wstępująca
Rozpoczyna się w okolicy prawej w ostium ileocoecocolicum i biegnie ku żołądkowi, przy żołąku zagina się na lewo tworząc flexura colica
Coln transversum- okrężnica poprzeczna
Biegnie przy caudalnej powierzchni żołądka w kierunku lewej ściany jamy brzusznej tworzy flexura colica sinistra
Colon descendens- okrężnica zstępująca
Biegnie domiednicowo i bez granicy przechodzi w rectum
Nie posiada taśm ani kieszonek. Łączy się z dwunastnicą przez lig. duodenocolicum
Eq
Okrężnica dzieli się na:
colon magnum
ma kształt podwójnej podkowy połączonej lewymi ramionami za pomoca flexura pelvina. Wyróżniamy:
-colon ventrale
colon ventrale dextrum
flexura diaphragmatica dorsalis
colon ventrale sinistrum
-colon dorsale
colon dorsale sinistrum
flexura diaphragmatica dorsalis
colon dorsale dextrum przechodząca w colon transversum
pokład dolny jest na całej długości jednakowo gruby i zaopatrzony w 4 taśmy i 4 rzędy kieszonek
pokład górny w początkowej części jest wąski i gładki colon dorsale sinistra a w dalszej rozszerzony i zaopatzrony w trzy taśmy i trzy rzędy kieszonek
pokład dolny przechozi w górny za pomocą flexura pelvina
colon ventrale stanowi pirwszy odcinek okręznicy, która rozpoczyna się na małęj krzywiźnie głowy jelita ślepego w ostium coecocolicum
colon transversum
colon parvum
Więzadła:
-lig. duodenocolicum
-lig. coecocolicum
-lig. Intercolicum- łączy oba pokłady
10. canalis analis
Końcowy odcinek przewodu pokarmowego, którego błona śluzowa wysłana jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim.W kanale odbytowym wyróżnia się trzy strefy:
zona columnaris ani- strefa słupowa odbytu
-oddzielona jest od odbytnicy za pomocą linea anorectalis- kres odbytowo-odbytnicza
-tu następuje przejście nabłonka cylindrycznego w nabłonek jednowarstwowy płaski
-widoczne są tu wzniesienia columnae anales- słupy odbytowe i zagłębienia sinus anales- zatoki odbytowe
zona intermedia- strefa pośrednia
-pokryta jest błoną śluzową z nabłonkiem wielowarstwowym płaskim
-od części skórnej oddziela ją linea anocutanea- linia odbytowo- skórna
-w tym miejscu błona śluzowa odbytu przechodzi w skórę
zona cutanea- strefa skórna
-pokryta jest cieńką skórą
-posiada ona gruczoły odbytnicze potowo-śluzowo-łojowe i często dużo pigmentu
-u psa znajdują się tu ujścia gll. Anales- gruczoły odbytowe oraz dwa otwory, będące ujściami zatok okołoodbytowych. Zatoka mieści się w m. Sphincter ani externus oraz w m. Levator ani. Także u psa występują tutaj gruczoły okołoodbytowe
-oprócz m. Sphincter ani externus występuje także m. Sphincter ani internus
6.W której cz. okrężnicy leży ampulla coli u Eq
Ampulla coli- bańka okrężnicy. Colon dorsale dextrum-pokład dogrzbietowy prawy okręznicy kierując się ku tyłowi ulega wybitnemu rozszerzeniu, które nazywa się bańką okrężnicy
7. Gdzie uchodzi przelyk u Ru?
Przełyk wpada do atrium ruminis- przedsionek żwacza
8.margo plicatus- co to i u kogo?
Margo plicatus - brzeg sfałdowany występuje u konia w żołądku. Stanowi granicę między częścią gruczołową a bezgruczołową
9.Gruczoły żołądka
gll. Cardiacae- gruczoły wpustowe
-u mięsożernych występują na wąskim obszarze natomiast u świni są znacznie rozległe
-u koni gruczoły wpustowe mieszają się z gruczołami odźwiernikowymi
gll. Gastricae propriae- gruczoły właściwe żołądka
zajmują największy obszar
występują w śluzówce trzonu i dna
najbardziej rozległy obszar występowania tych gruczołów jest u psa, stosunkowo mały u świni
gll. Pyloricae- gruczoły odźwiernikowe
16. Czym charakteryzuje sie pars cranialis duodeni RU?
Dwunastnica, część doczaszkową, ma umiejscowioną w obrębie odcinka wewnątrzpiersiowego jamy brzusznej po stronie prawej. Przylega do powierzchni trzewnej wątroby i w kontakcie z pęcherzykiem żółciowym tworzy na wysokości wrót wątroby charakterystyczną dla przeżuwaczy pętlę esowatą- ansa sigmoidea
10. Wymien bruzdy w zwaczu :
Sulcus cranialis -bruzda doczaszkowa
Sulcus caudalis -bruzda doogonowa
Sulcus longitudinalis dexter -bruzda podłużna prawa
Sulcus accessorius dexter -bruzda dodatkowa prawa
Sulcus longitudinalis sinister -bruzda lewa
Sulcus accessorius sinister-bruzda dodatkowa lewa
Sulcus coronarius dorsalis -bruzda wieńcowa dogrzbietowa
Sulcus coronarius ventralis -bruzda wieńcowa dobrzuszna
11. U jakiego gat zwierzat wystepuje limen pharyngoesophageum?
U Carnivora- mięsożernych
12.gdzie znajduje sie torus tubariae
Torus tubarius- wał trąbkowy znajduje się w pars nasalis pharyngis- w części nosowej gardła w okolicy ostium pharyngeum tubae auditivae- ujście gardłowe trąbki słuchowej
13.Wymień i nazwij taśmy j. ślepego konia
Taeniae caeci - taśmy jelita ślepego
taenia dorsalis -taśma dogrzbietowa
taenia ventralis -taśma dobrzuszna
taenia medialis -taśma przyśrodkowa
taenia lateralis -taśma boczna
14. podaj charakterystykę morfologiczna mm. żwaczy
Mięśnie tego zespołu związane z ruchem żuchwy, a pośredni z pracą zębów , wywodzą się z umięśnienia łuku gardłowego I, są zaopatrywane przez n. Czaszkowy V, czyli trójdzielny. Są nimi:
m.masseter- mięsień żwacz
m.temporalis- mięsień skroniowy
m.pterygoideus lateralis- mięsień skrzydłowy boczny
m. pterygoideus medialis- mięsień skrzydłowy przyśrodkowy
15. podziel na cz vestibulum oris i podaj jego skladowe morfologiczne
Vestibulum oris- przedsionek jamy ustnej dzieli się na:
vestibulum labiale-ograniczony wenętrzną częścią warg oraz zewnętrzną powierzchnią zębów
vestibulum buccale
-ograniczony wewnętrzną powierzchnią policzków oraz zewnętrzną powierzchnią zębów
16.wymień filary żwacza
Pila cranialis - filar doczaszkowy
Pila caudalis - filar doogonowy
Pila longitudinalis dextra - filar podłużny prawy
Pila accessoria dextra- filar dodatkwy prawy
Pila longitudinalis sinistra- filar podłużny lewy
Pila accessoria sinistra- filar dodatkowy lewy
Pila coronaria dorsalis - filar wieńcowy dogrzbietowy
Pila coronaria ventralis - filar wieńcowy dobrzuszny
17. opisz ujście przełyku do żołądka konia
Ujście przełyku do żołądka przebiega skośnie pod ostrym kątem. Ujście przełyku jest silnie zaciskane przez zwieracz wpustu. Ucisk potęgują gazy kumulujące się w saccus caecus- worku ślepym umieszczonego grzbietowonad wpustem.
18.jakie łuki powstają z palatum molle
arcus palatoglossus- łuk podniebienno-językowy
arcus palatopharyngeus- łuk podniebienno-gardłowy
19.wymienić więzadła wątroby i napisać co zawierają tzn. co w nich przebiega?
Lig.hepatogastricum- więzadło wątrobowo-żołądkowe
Lig.hepatoduodenale- więzadło wątrobowo-dwunastnicze
Lig.falciforme hepatis- więzadło sierpowate wątroby
Lig. coronarium hepatis- więzadło wieńcowe wątroby
Lig.triangulare dextrum- więzadło trójkątne prawe
Lig. triangulare sinistrum- więzadło trójkątne lewe
Lig.hepatorenale- więzadło wątrobowo-nerkowe
20.Na jakie części dzieli się gl. Parotidea
pars superficialis- część powierzchowna
pars profunda- część głęboka
21. Co to jest lyssa i gdzie leży?
Lyssa -podjęzycze, jest to wrzecionowaty obły twór łącznotkankowy mogący zawierać elementy chrząstkowe. Podjęzycze znajduje się u psa w części wierzchołkowej języka pod śluzówką
22. Opisz dokładnie budowę zębów długokoronowych i u jakich gatunków występują.
Zęby długokoronowe- hypselodontyczne charakteryzują się ciągłym procesem wzrostowym. Taka forma uzębienia występuje między innymi u zająca, gdzie obfita miazga uczestnicząca za pośrednictwem odontoblastów w ciągłej produkcji zębiny, warunkującej wzrost zęba. Formę zbliżoną do opisanych zębów wykazują zęby koniowatych, choć mają one ograniczony w czasie proces wzrostowy. Mimo to są one również zaliczane je do kategorii zębów hypselodontycznych
23. Opisac stratygrafię ściany gardła .
Tunica mucosa-błona sluzowa- w części tchawiczej i krtaniowej występuje nabłonek migawkowy oraz występują gll. Pharyngeae- gruczoły gardłowe. W okolicy cieśni i wejścia do przełyku występuje nabłonek wielowarstwowy płaski
tunica submucosa- błona podśluzowa
fascia pharygobasillaris- powięź gardłowo- podstawna
tunica muscularis- błona mięśniowa- występują dwa pokłady:
constrictores pharyngis -zwieracze gardła
constrictores pharyngis rostrales- zwieracze gardła donosowe
-m.palatopharyngeus- mięsień podniebienno-gardłowy
-m.pterygopharyngeus-mięsień skrzydłowo-gardłowy
constrictores pharyngis medii - zwieracze gardła środkowe
-m.hyopharyngeus- mięsień gnykowo-gardłowy
constrictores pharyngis caudales- zwieracze gardła doogonowe
-m.thyropharyngeus-mięsień tarczowo-gardłowy
-m.cricopharyngeus- mięsień pierścieniowo-gardłowy
dilatatores pharyngis- rozwieracze gardła
m.stylopharyngeus- mięsień rylcowo-gardłowy
24. Opisz w punktach podniebienie miękkie.
Fałd błony śluzowej z rdzeniem mięśniowym
Przymocowuje się do blaszki poziomej kości podniebiennej
Zwisa do jamy gardła w postaci żagielka-velum palatinum
Posiada powierzchnie
-facies lingualis- powierzchnia językowa- zawiera gll.palatinae-gruczoły podniebienne
-facies pharyngealis-powierzchnia gardłowa
Krawędzie: -margo liber- brzeg wolny
Z podniebienia miękkiego powstają łuki:
-arcus palatoglossus- łuk podniebienno- językowy
-arcus palatopharyngeus- łuk podniebienno-gardłowy
Pomiędzy nimi znajduje się fossula tonsillare- dołek migdałkowy lub u przeżuwaczy sinus tonsillaris- zatoka migdałkowa. W fossula tonsillare- dołku migdałkowym wytwarza się tonsilla palatina-migdałek podniebienny a u Eq- tonsilla impar- migdałek nieparzysty
Ruchomość żagielka podniebiennego zapewniają:
-m. Palatinus- m. Podniebienny
-m. Tensor veli palatini-m . napinacz żagielka podniebiennego
-m.levator veli palatini- m. Dźwigacz żagielka podniebiennego
25.Rozwój wątroby
Rozwija się w krezce brzusznej w postaci uwypuklenia endodermy brzusznej ściany dwunastnicy
Zawiązek dzieli się na dwie części pars hepatica- część wątobowa i pars cystica- część pęcherzykowa
Z części wątrobowej powstaje lity twór, łączący się z dwunastnicą za pomocą przewodu- ductus hepaticus
W zawiązku wątroby powstają pasma nabłonkowe łączące się ze sobą na kształt sieci
Przestrzenie między nimi zajmują naczynia włosowate, powstające z mezenchymy krezki
Endodermalne pasma nabłonkowe różnicują się na komórki gruczołowe i wyściółkę przewodów żółciowych
Otaczająca mezenchyma wytwarza torebkę i zrąb łącznotkankowy
Tkanka mezenchymalna między pasmami nabłonkowymi i śródbłonkiem naczyń krwionośnych przekształca się w tkankę krwiotwórczą (funkcjonuje tylko w życiu płodowym)
Część pęcherzykowa to początkowo lity twór nabłonkowy kończący się zgrubieniem.
Potem komórki zawązka rozstępują się i tworzy się światło przewodu pęcherzykowego (ductus cysticus) oraz pęcherzka żółciowego (vesica fellea)
26. .trzustka ,gdzie leży i z czego się składa
Trzustka układa się tuż za wątrobą i żołądkiem zespolona z częścią doczaszkową dwunastnicy.
Odpowiada za wydzielanie succus pancreaticus- soku trzustkowego.
Jest gruczołem mieszanym, funkcjonuje zewnątrz- i wewnątrzwydzielniczo.
Część zewnątrzwydzielnicz dominuje zdecydowanie nad częścią dokrewną, reprezentowana jest przez wyspy trzustki.
Trzustka w stosunku do żyły wrotnej zachowuje si,ę dwojako, albo obudowuje żyłe dokokoła i wtedy tworzy anulus pancreatis- pierścień trzustki (u Su i Eq) albo obejmuję żyłę wrotną od dołu tworząc dla niej incisura pancreatis- wcięcie trzustki ( u Ca, u Bo).
Część środkowa tzrustki to jej trzon,k tóry na boki w stronę prawą i lewą przechodzi lobus pancreatis dexter et sinister- płat trzustki prawy i lewy.
Wśród przewodów wyprowadzających wyróżniamy, ductus pancreaticus- przewód trzustkowy i ductus pancreaticus accessorius- przewód trusztkowy dodatkowy.
Przewód trzustkowy uchodzi do dwunastnicy łącznie z przewodem żółciowym na papilla duodeni- brodawce dwunastnicy.
Przewód trzustkowy dodatkowy, uchodzi u konia po przeciwległej stronie dwunastnicy w stosunku do ujścia przewodu trzustkowego, u psz zaś kilka centymetrów dalej od brodawki dwunastnicy
U świni i bydła zachował się tylko ductus pancreaticus accessorius, który samodzielnie uchodzi do dwunastnicy
U kota i małych przeżuwaczy występuje tylko ductus pancreaticus uchodzący na brodawce dwunastnicy łącznie z przewodem żółciowym
27. Glandule Oris lokalizacja, ujście przewodów
Glandula parotis- ślinianka przyuszna
pars superficialis et profunda- część powierzchowna i głęboka
leży w regio meatus acusticus externus między żuchwą a atlasem
otoczona przez fascia parotidea
przebiega przez nią musculus auricularis ventralis
pod nią znajduje się lymphocentrum parotideum
pod nią biegnie n. VII
u Eq przykrywa worki powietrzne
przewód wyprowadzający ślinianki przyusznej, uchodzi do przedsionka policzkowego jamy ustnej
u mięsożernych i małych przeżuwaczy ductus parotidus biegnie powierzchownie w poprzek mięśnia żwacza do ściany policzka, którą przebija i uchodzi na papilla parotidea- brodawka przyusznicza
u świni , bydła i konia, przewód przyuszniczy początkowo przebiega po przysrodkowej stronie kąta żuchwy i dopiero na wysokości wcięcia naczyń twarzowych wydobywa się na stronę zewnętzrną trzonu żuchwy , skąd kieruje się skośnie ku górze i do przodu , aby przebić ścianę policzka . Uchodzi rónież w przedsionku na papilla parotidea
Glandula mandibularis- ślinianka żuchwowa
leży w obrębie rozworu żuchwy
lezy głębiej niż ślinianka przyuszna
wielkość i kształ ślinainki jest gatunkowo zmienny
przewód wyprowadzający ślinianki żuchwowej wciśnięty między m. Mylohyoideus - bródkowo-gnykowy a m.hyoglossus- m. Gnykowo-językowy uchodzi do jamy ustnej na mięsku podjęzykowym- caruncula sublingualis
Glandulae sublinguales- ślinianki podjęzykowe
znajdują się w obrębi dna jamy ustnej, bocznie od języka
zasięg ślinianek podjęzykowych , rozciąga się od kąta bródkowego żuchwy do łuku podniebienno-językowego
występuje w postaci dwóch skupisk
-gl.sublingualis monostomatica- ślinianja podjęzykowa jednoprzewodowa- większa
-gl.sublingualis polistomatica- ślinianka podjęzykowa wieloprzewodowa- mniejsza
gl.sublingualis monostomatica- ślinianja podjęzykowa jednoprzewodowa- większa
-korzysta z pojedynczego przewodu,który kończy się na mięsku podjęzykowym
-brak u Eq
gl.sublingualis polistomatica- ślinianka podjęzykowa wieloprzewodowa- mniejsza
-składa się z większej liczby samodzielnych pakietów gruczołowych, z których każdy ma własny przewód wyprowadzający
każdy z przewodów trafia do okolicy podjęzykowej dna jamy ustnej
28. brodawki językowe lokalizacja, liczba, unaczynienie,
papillae filiformes- brodawki nitkowate
-cała powierzchnia grzbietowa trzonu i wierzchołka języka
papillae conicae - brodawki stożkowate
-występują na korzeniu języka
papillae fungiformes-brodawki grzybowate
-wystepują między brodawkami na grzbiecie trzonu i wierzchołku języka
papillae vallatae- brodawki okolone
-leżą na pograniczu trzonu i korzenia języka
papillae foliatae- brodawki liściaste
-układają się tuż przed łukiem podniebienno-językowym
UNACZYNIENIE:
a.lingualis pochodna truncus facialis
29. Zęby u Ca
Typ uzębienia psa
-szkliwoguzkowe
-brachydontyczne- o niskich koronach
-charakter uzębienia chwytnego- haplodontyczne
Wzór zębowy
3-1-4-2
3-1-4-3
Górny P4 wkształcony jest jako ząb tnący- łamacz, a jego antagonista M1- jako łamacz dolny
30. opisz części jamy gardła wraz z elementami morfotycznymi i unerwienie
pars oralis pharyngis - częś przednia gardła
-inaczej nazywana isthmus faucium- cieśń gardzieli
-występuje tu plica glossopharyngea medialis et lateralis- fałd językowo-gardłowy przyśrodkowy i boczny
-pokryta nabłonkiem wielowarstwowym płaskim
-występują tu skupiska tkanki limfoidalnej
pars nasalis pharyngis- część nosowa gardła
-łączy się z jamą nosową za pomocą nozdrzy tylnych - choanae
- Wyróżniamy tu:
-fornix pharyngis- sklepienie
-septum pharyngis- przegrodę gardła (Dobrze widoczna u Ru)Przegroda caudalnie ulega zanikowi. Stanoi kostny fragment przegrody nosowej
-Znajduje się tu migdałęk gardłowy- tonsilla pharyngea
-jama gardła jest połączona z jamą bębenkową przez tuba auditiva- trabkę słuchową, otwiera się na ostium pharyngeum tubae auditivae
-jest tu torus tubarius - wał trąbkowy
-oraz tonsilla tubaria- migdałek trąbkowy
-uchyłek ujścia gardłowego tworzy u konia saccus aerophorus tubae auditivae- worek powietrzny trąbki słuchowej
-worki powietrzne znajdują się między I i II kręgiem szyjnym
-na wysokości kąta żuchwy, worki powietrzne wcinają się między naczynia i nerwy
-pojemność jednego worka to ok. 0,5l
-w okolicy ujścia trąbki słuchowej znajduje się plica salpingopharyngea-fałd trąbkowo- gardłowy
pars laryngea pharyngis- część krtaniowa gardła
-leży w obrębie ostium ad laryngeum. Znajduje się tu vestibulum oesophagei i aditus ad oesophageum
31.co leży w okolicy ostium pharyngeus tubae auditive
torus tubarius- wał trąbkowy
tonsilla tubaria- migdałek trąbkowy
plica salpingopharyngea-fałd trabkowo-gardłowy
plica salpingopalatina- fałd trąbkowo- podniebienny
32.Księgi
leżą w prwej okolicy podżebrowej
kształt kulisty,wyraźnie oddzielone od innych części żołądka
Powierzchnie:
-facies parietalis
-facies visceralis
Krzywizny:
-curvatura major
-curvatura minor
Na dnie ksiąg- fundus omasi znajduje się sulcus omasi- stanowi ona przedłużenie rynienki przełykowej w kierunku trawieńca
Ostium omasoabomasicum- ujście księgowo- trawieńcowe jest zamknięte przez dwa fałdy błony śluzowej- żagielki. Tworzą one valvula omasoabomasica- zastawka księgowo-trawieńcowa skierowaną wolnymi końcami w kierunku trawieńca. Zastawka dozuje porcje treści
Powierzchnia wewnętrzna sklepienia ksiąg pokryta jest charakterystycznie równolegle przebiegającymi fałdami błony śluzowej zwanymi blaszkami- laminae
- Laminae maximae- blaszki największe
Laminae magnae- blaszki duże
Laminae mediae- blaszki średnie
Laminae parvae- blaszki małe
Laminae minimae- blaszki najmniejsze
Pomiędzy blaszkami są recesue interlaminares
33. wątroba Eq i Ca(pytał przy tym o sieć małą),
wątroba Bo i Su
Największy gruczoł zaścienny
Produkuje żółć odprowadzaną do światła dwunastnicy
Jest okryta:
-otrzewną trzewną
-błoną podsurowiczą
-błoną włóknistą- tunica fibrosa
Budowa anatomiczna:
-facies diaphragmatica-powierzchnia przeponowa-wypukła, dostosowana kształtem do krzywizny wątroby
-facies visceralis-powierzchnia trzewna- lekko wklęsła, znajdują się na niej wyciski
-porta hepatis- wrota wątroby-w części ośrodkowej na powierzchni trzewnej
-wejście dla naczyń i nerwów
-wyjście dla dróg żółciowych i naczyń chłonnych
-margo dorsalis- brzeg dogrzbietowy- wyjście żż. Wątrobowych, tepy, ma dwa wyciski
-margo ventralis- brzeg dobrzuszny
-margo dexter et sinister- brzeg lewy i prawy
-area nuda- pole nagie - wrota pozbawione otrzewnowej okrywy
-incisura cystica- wcięcie pępkowe
-incisura arteriae umbilicalae- wcięcie t. pępkowej
-płaty wątrobowe:
-lobus caudatus- płat ogoniasty- znajduje się nad wrotami
-processus caudatus- wyrostek ogoniasty- na powierzchni trzewnej płata ogoniastego-silny u Ov słaby u Su- obecny rwnież u innych
-processus papillaris- wyrostek brodawkowy- na płacie ogonistym po stronie lewej, słabszy od wyrostka ogoniastego- silny u Ca i Fe, słaby u Ru, u pozostałych brak
-lobus quadratus- płat czworoboczny- poniżej wrót
-lobus hepatis sinister laterlais- płat wątrobowy lewy boczny
-lobus hepatis sinister medialis - płat wątrobowy lewy przyśrodkowy
- u Ru płat lewy niepodzielny
-u Eq wcięcie między częściami płata małe
-lobus hepatis dexter lateralis- płat wątrobowy prawy boczny
-lobus hepatis dexter medialis - płat wątrobowy prawy przyśrodkowy
-u Eq płat prawy niepodzielny
UNACZYNIENIE
- a. hepatica
UNERWIENIE
-
34. Żołądek Su i Eq, Ca
Ca
Jednokomorowy, prosty- nabłonek jednowarstwowy cylindryczny jelitowy
Część lewa
-fundus oraz corpus ventriculi
Część prawa
-odźwiernik- pars pylorica
Powierzchnie
-facies parietalis
-facies visceralis
Krzywizny:
-curvatura ventriculi major- krzywizna większa żołądka
-curvatura ventriculi minor- krzywizna mniejsza żołądka- w części dolnej występuje incisura angularis- wcięcie kątowe
Su
Żołądek złożony- nabłonek wielowarstwowy płaski przełykowy występuje w części bezgruczołowej oraz nabłonek jednowarstwowy cylindryczny w części gruczołowej
Posiada zawiązek drugiej komory w postaci diverticulum ventriculi- zachyłka żołądka umieszczonego przy wpuście na krzywiźnie dużej
Błona śluzowa
-pars esophagea- przy krzywiźnie małej, nabłonek wielowarstwowy płaski
-pars glandularis-cardiaca, fundica,pylorica
Eq
Przejściowy, złożony typu jelitowo-przełykowego
Saccus caecus ventriculi- worek ślepy żołądka- występuje przy wpuście na krzywiźnie dużej, oddzielony jest on przez sulcus marginalis- bruzdę graniczną
Margo plicatus
UNACZYNIENIE
-a. celiaca- t. Trzewna- dzieli się
-a.gastrica sinistra- t. Żołądkowa lewa
-a.lenalis- t. Śledzionowa
-a. hepatica comm. gastrica dextra- t. żołądkowa prawa
UNERWIENIE
-gałęzie parasypatyczne rr. Gastrici n. Vagi
-gałęzie sympatyczne- pochodzą od nn. Splanhnici major et minor
35. opis histologiczny wątroby
Odzchodzące od torebki włóknistej pasma łącznotkankowe dzielą miąższ na zraziki wątrobowe-lobuli hepaticis
Przez środek zrazika biegnie v.centralis-żyła środkowa
Tkanka łączna międzyzrazikowa słaba u Eq, Ru i Ca
W skłąd zrazika wchodzą :
-naczynia krwionośne
-włókna siateczkowe
-komórki gruczołowe i wątrobowe
-kanaliki żółciowe
-włókna nerwowe
36. podniebienie twarde
Od wyrostków podniebiennych kości siekaczowej po lamina horizontalis ossis palatini
Jest podstawą dla jamy nosowej
Pokryte błoną śluzową wytwarzającą rugae palatinae-marszczki podniebienne ułożone poprzecznie, współdziałąją z brodawkami mechanicznymi jęsyka
Dobrze unerwione
Pokryte nabłonkiem wielowarstwowym płaskim
Pośrodkowo znajduje się raphe palati
Na papillae palatinae leżą gruczoły podniebienne
Na papilla incisiva otwiera się narząd Jacobsona
Unaczynienie a.palatina, v. palatina
Unerwienie n. Maxillaris
35. drogi wyprowadzające żółc z uwzględnieniem różnic gatunkowych
Kanaliki żółciowe
Początkowo nie posiadają własnej ściany
Wnikają między hepatocyty tworząc sieć o układzie promienistym
Opuszczając zraziki uzyskują własną ścianę z niskiego nabłonka jednowarstwowego, tworząc przewody żółciowe- ductuli biliferi wpadające do przewodów żółciowych między zrazikowych- duculi interlobulares
Następnie przewody łączą się w duże przewody zbiorcze- przewód wątrobowy prawy i lewy- ductus hepaticus dexter et sinister(mają nabłonek walcowaty) i dalej w przewód wątrobowy wspólny-ductus hepaticus communis(zawiera komórki kubkowe), który przez wrota opuszcza wątrobę
Łącząc się z przewodem pęcherzyka żółciowego- ductus cysticus tworzy przewód żółciowy wspólny- ductus choledochus communis, który wraz z przewodami trzustki otwiera się na brodawce dwunastnicy- papilla duodeni
36. rynienka czepcowo-żwaczowa
W pobliżu atrium ventriculi znajduje się ostium ruminoreticulare- ujście żwaczowo-czepcowe, ograniczone od dołu przez plica ruminoreticularis- fałd żwaczowo- czepcowy. Plica ruminoreticularis odpowiada wewnętrznej sulcus ruminoreticularis- bruździe żwczowo-czepcowej
37. dwunastnica (przebieg u Ru pytał, i normalny, i jak przewody uchodzą u jakich zwierząt)
Błona śluzowa dwunastnicy zopatrzona w villi intestinales- kosmki jelitowe
Obecne gruczoły śluzowe i dwunastnicze
Rozpoczyna się u odźwiernika żołądka
Zawieszona na:
-lig.duodenocolicum
-lig.hepatogastroduodenale
Brodawki:
Papilla duodeni major
-u Cai Eq uchodzi ductus choledochus- przwód żółciowy + ductus pancreaticus
-u Su i Bo uchodzi tylko ductus pancreaticus
Papilla duodeni minor
-u wszystkich uchodzi ductus pancreaticus accessorius
Ca
Pars cranialis
-tworzy flexura duodeni prima- tu w krezce leży trzustka
Pars descendens
-tworzy flexura duodeni secunda
Pars transversa
-tworzy flexura duodeni tertia
Pars ascendens
-tworzy flexura duodenojejunalis
Su
Pars cranialis
- tworzy ansa sigmoidea- pętle esowatą oraz flexura prima
Pars descendens
-tworzy flexura secunda
Pars ascendens
-tworzy flexura duodenojejunalis
Bo
Pars cranialis
- tworzy ansa sigmoidea- pętle esowatą oraz flexura prima- przy prawym płacie wątroby, znajduje się tu diverticulum duodeni
Pars descendens
-tworzy flexura secunda
Pars ascendens
-tworzy flexura duodenojejunalis
Eq
Pars cranialis
tworzy ansa sigmoidea- pętle esowatą oraz flexura prima
zaczyna się przy wątrobie , na wysokości wrót wątroby tworzy flexura portalis
Pars descendens
-tworzy flexura pelvina
Pars ascendens
-tworzy flexura duodenojejunalis
38. rectum i canalis analis do czego służą cryptae intestinales, bezwarunkowo musiałem wspomnieć o ampulla recti u Eq unerwienie, szczegółowo canalis analis i wielka uwagę poświęcił gruczołom, potem trzepał mnie odnośnie grudek limfatycznych w rectum i z tego ze z tego może powstawać nowotwór jelita grubego,
potem m.sphincter ani internus
canalis analis- patrz pytanie 10
rectum- odbytnica
Trzeci odinek jelita grubego
Rozpoczyna się bez wyraźnej granicy w colon descendens
Kończy się odbytem- anus
Leży centralnie pod kręgosłupem krzyżowym i przy pierwszych kręgach ogonowych
Wyróżnia się w niej
-pars pelvina
-ampulla recti
-pars analis
Część miednicowa leży extraperitonealnie, zawieszona jest na mesorectum
Część rozszerzona leży retroperitonealnie, ustalają ja:
lamina visceralis endopelvina - blaszki trzewne wewnątrz miedniczne
mięśnie wchodzące w skłąd przepony miednicowej:
-m.retractor ani
-m.rectococcygeus
-m.sphincter ani externus
-m.sphincter ani internus
39. jelito ślepe Bo, Ca
Ca
Leży po stronie prawej w oklicy lędźwiowej tuż pod L2-L4
Jest na granicy między jelitem biodrowym a okrężnicą
Z jelitami łączy się za pomocą ostium ileocoecocolicum
Kształtu esowatego
Ru
Zaczyna się w ostium ileocoecocolicum
Szczyt biednie domiednicowo- odwrotnie jak u konia
Nie posiada taśm ani kieszonek
Z jelitem biodrowym łączy się przez lig.ileocoecum.
40. Zęby Ru (filogeneza, bud. ogólna, warstwy, typy
Siekacze są zębami krótkokoronowymi-brachidontyczne i brak ich w łuku górnym
Zęby przedtrzonowe i trzonowe należą do typu długokoronowych- hypselodontycznych, półksiężycowatych- selenodontycznych
-rozmiary zębów wzrastają idąc ku tyłowi
-przedtrzonowce górne mają na powierzchn tracej jeden dołek leżący między guzkiem językowym i policzkowym
-górne zęby przedtrzonowe i trzonowe mają po 3 korzenie - dwa boc zne i jeden przyśrodkowy, dolne zaś po 2 korzenie
-układ łuków zębowych- anizognatyczny
WZÓR:
0-0-3-3
4-0-33
41. co to jest plica salpingopalatina i gdzie występuje
Fałd trąbkowo- podniebienny -fałd błony śluzowej leżacy w części nosowej gardła w okolicy ostium pharyngeum tubae auditivae
42. podaj w punktach budowę morfologiczną zewnętrzną i wewnętrzną żwacza
powierzchnie facies parietalis sinistra- pow.ścienna lewa, facies visceralis dextra-pow.trzewna prawa
krawędzie: curvatura dorsalis, curvatura ventralis
końce: extermitas cranialis, extermitas caudalis
bruzdy i słupy:
sulcus /pila caudalis, cranialis,
sulcus/pila longitudinalis dextra et sinistra,
sulcus /pila coronarius cranialis et caudalis
worki:
saccus coecus caudodorsalis- worek ślepy doogonowo-dogrzbietowy
saccus coecus caudoventralis- worek ślepy doogonowo-dobrzuszny
saccus coecus craniodorsalis- worek ślepy doczaszkowo- dogrzbietowy
saccus coecus cranioventralis- worek ślepy doczaszkowo-dobrzuszny
saccus dorsalis- worek dogrzbietowy
saccus ventralis- worek dobrzuszny
w pobliżu atrium ventriculi znajduje się ostium ruminoreticulare- ujście żwaczowo-czepcowe, ograniczone od dołu przez plica ruminoreticularis- fałd żwaczowo-czepcowy
Tunicca mucosa
-pokryta nabłonkiem wielowarstwowym płaskim
-posiada papillae ruminales
Tunica muscularis
-longitudinale
-externum- przechodzi na wszystkie przedżołądki
-internum- wyściela każdy przedżołądek z osobna, wytwarza w żwaczy pilae longitudinales
-circulare
-przyczynia się do wytworzenia pilae coronariae
Tunica serosa
43.Przedżołądki Ru
Czepiec- reticulum
Najbardziej z przodu
Najmniejszy
Pojemność ok. 24l
Kształt spłaszczonej kuli
Powierzchnie:
-facies parietalis
-facies diaphragmatica
Krzywizny:
-curvatura major
-curvatura minor
Końce:
-dexter- tworzy fundus ventriculi
-kopulasto uwypuklony
-styka się z mostkową częścią przepony, wątrobą, księgami, trawieńcem
Przez ostium rumino-reticulare łączy się ze żwaczem, a przez ostium reticulo-omasicum z księgami
Tunica mucosa:
-tworzy charakterystyczne fałdy I i II rzędu
-fałdy I rzędu łączą się na kształt przegródek woskowych w plastrze miodu ograniczając w ten sposób komory czepcowe- cellulae reticuli, które są wypełnione fałdami II rzędu
- każdy z fałdów pokryty jest brodawkami
Tunica muscularis:
-jest bardzo gruba
- na powirzchni wewnętzrnej występują papillae reticuli
Zewnętrznej sulcum rumino-reticularis odpowiada plica rumino-reticularis
Trawieniec- Abomasum
Leży pod księgami po prawej stronie żwcza
Kształt podłużnego worka, ślepy przedni koniec
Trzon ciągnie się ku tyłowi między brzusznym workiem żwacza a księgami
Część odźwiernikowa jest wąska, kieruje się dogrzbietowo i przechodzi w dwunastnicę
Wpust i odźwiernik leżą blisko siebie
Powierzcjnie:
-facies parietalis
-facies visceralis
Krzywizny:
-curvatura major
-curvatura minor
Wnętrze:
-pokrywa je nabłonek cylindryczny
-dzieli się na pars cardiaca, fundica i pylorica z odpowiednimi gruczołami
-na błonie obecne są spiralne fałdy- plicae semicirculares
44.Rozwój żołądka
Żołądek stanowi poczatkowo rozszezrzenie cewy jelitowej
Jest on podwieszony na krezce brzusznej i krezce grzbietowej
Krezka brzuszna przymocowuje się do dolnej ściany jamy brzusznej w miejscu,gdzie rozwija się przepona,skutkiem czego krezka przechodzi na nia
W dalszym rozwoju zachodzą dwa obroty zołądka: wokół jego poprzecznej i podłużnej osi
W następstwie obrotu wokół osi poprzecznej żołądek zmienia położenie a podłużnego na poprzeczne
Przy tym krezjka grzbietowa przekształca się w sieć większą, a krezka brzuszna w sieć mniejszą
Wielokomorpwy żołądek przeżuwaczy, wykształcił się z żołądka jednokomorowego bezgruczołowego
W rozwoju osobniczym żołądek bydła pojawia się bardzo wcześnie w postaci dwóch komór
Następnie z komory przedniej powstaje żwacz i czepiec, z komory zaś tylnej księgi i trawieniec
W następstwie rozwoju wszystkich późniejszych komór żołądka z jednej komory pierwotnej , sieć większa przymocowuje się na żwaczu, księgach i trawieńcu
45.Rozwój zęba
46.języku jest otwór ślepy i to jest pozostałość rozwojowa
47.jakie formy morfologiczne wytwarza enamelum na zębach p