KONSPEKT DO LEKCJI GEOGRAFII

Rozmieszczenie i struktura ludności Polski

Uczeń potrafi:

opracować mapkę demograficzną na podstawie danych statystycznych

odczytać, opisać i zanalizować dane demograficzne

narysować diagram lub wykres obrazujący wybrane zjawisko demograficzne

opisać piramidę wieku ludności Polski,

określić udział mężczyzn i kobiet w liczbie ludności Polski,

wskazać na mapie Polski przykłady terenów o dużej i małej gęstości zaludnienia,

przedstawić czynniki wpływające na gęstość zaludnienia w Polsce,

podać wielkość przyrostu naturalnego w Polsce w danym roku,

opisać skutki zbyt niskiego przyrostu naturalnego dla przyszłości Polski, 

omówić strukturę zatrudnienia ludności Polski

Metoda: praca z danymi statystycznymi, atlasem i wykresami tzw. ćwiczenia techniczne

Forma: praca w grupach, 

Środki dydaktyczne: atlas, zeszyt ćwiczeń, rocznik statystyczny, słownik geograficzny, mapki konturowe, 

Tok lekcji:

1. Czynności organizacyjne (sprawdzenie obecności, podział na grupy)

2. Wprowadzenie do lekcji. Tekst z Rzeczpospolitej:

Jeszcze w końcu 1998 r. Główny Urząd Statystyczny twierdził, że w 2010 r. ludność Polski wyniesie 40 mln osób, a w 2020 r. - 40,7 mln. Dopiero w ostatnich dniach grudnia 1999 r. GUS przyznał, że dotychczasowa prognoza demograficzna była zbyt optymistyczna. Polaków będzie coraz mniej. Według nowych przewidywań w najbliższych pięciu latach ludność Polski zmniejszy się o 30 tys. osób. Potem nieco wzrośnie, przekraczając w 2015 r. - 39 mln osób, ale od 2019 r. znów zacznie spadać i w połowie XXI w. prawdopodobnie będzie nas tylko 35 mln. Koniec marzeń o 40-milionowym narodzie?

3. Realizacja nowego materiału. Grupy otrzymują zdania do wykonania. Po 10 minutach następuje prezentacja zadań, przez grupowych.

4. Podsumowanie wiadomości - rozwiąż zadanie:

Spośród podanych wielkości wybierz te , które dotyczą:  

38,7 0,1 105 60,6 124 67

         średniej gęstości zaludnienia

         liczby ludności Polski

         współczynnika feminizacji

         odsetek ludności w wieku produkcyjnym

         średniej długości trwania życia

         przyrostu naturalnego

i dopisz miana przy wybranych liczbach:

Grupa I

 

a)      W słowniku geograficznym odszukaj definicję przyrostu naturalnego.

b)      Na podstawie danych statystycznych narysuj wykres przedstawiający zmianę przyrostu naturalnego w latach 1946 - 1999.

c)      Odczytaj w którym roku przyrost naturalny w Polsce był najwyższy a ile wynosi obecnie.

Lata	Urodzenia	Zgony	Przyrost naturalny
1946	--	--	16,2
1950	30,7	11,6	19,1
1955	29,1	9,6	19,5
1960	22,6	7,6	15,0
1965	17,4	7,4	10,0
1970	16,6	8,1	8,5
1975	18,9	8,7	10,2
1980	19,5	9,9	9,6
1985	18,2	10,3	7,9
1990	14,3	10,2	4,
1992	13,4	10,2	3,2
199	10,2	9,7	0,5
1999	9,9	9,9	0,02

Grupa II

a)      Na podstawie danych statystycznych opracuj mapę dotyczącą przyrostu naturalnego według województw. Zastosuj poniższą legendę:

Dodatni przyrost naturalny:

2-4 - kolor czerwony

1-2 - kolor pomarańczowy

0-1 - kolor żółty

Ujemny przyrost naturalny:  

0-1 - kolor zielony jasny

1-3 - kolor zielony ciemny

b)      Wymień trzy województwa o najwyższym przyroście naturalnym i województwa o ujemnym przyroście naturalnym.

Grupa III

a)      Odczytaj z rocznika statystycznego obecną powierzchnię i liczbę ludności Polski oraz średnią gęstość zaludnienia Polski. Odczytaj nazwę województwa o największej i najmniejszej gęstości zaludnienia.

b)      Oblicz gęstość zaludnienia Stalowej Woli mając dane:

Liczba ludności Stalowej Woli wynosi 72 000 osób

Powierzchnia wynosi 82,5 km²

c)      Na podstawie mapy gęstości zaludnienia Polski (atlas - strona 20), wyjaśnij przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia ludności w Polsce.

Grupa IV

a)      Na podstawie danych statystycznych opracuj mapę , która przedstawi zróżnicowanie gęstości zaludnienia w Polsce. Mapę opracuj wg poniższej legendy:

Powyżej 124 osoby/km² - czerwony kolor 

123 - 90 osoby/km² - kolor żółty

89 - 63 osoby/km² - kolor niebieski

poniżej 62 osoby/km² - kolor fioletowy

b)      Wymień województwa o gęstości zaludnienia większej od średniej dla Polski.

Grupa V

 

a)      Z piramidy wieku i płci ludności odczytaj:

-          w którym przedziale wiekowym występuje nadwyżka liczby mężczyzn nad liczbą kobiet?

-          w którym przedziale wiekowym występuje nadwyżka liczby kobiet nad liczbą

mężczyzn?

-          co przedstawiają „wyrwy” i „wybrzuszenia”?

-          w których przedziałach wiekowych jest najwięcej ludności w Polsce?

-          oszacuj, ile młodzieży uczęszcza do klasy III gimnazjum w całej Polsce w bieżącym roku szkolnym.

Grupa VI

a)      Na podstawie danych statystycznych zamieszczonych w zeszycie ćwiczeń na stronie 69 w zadaniu 3, opracuj mapę , która przedstawi, jaki % ogółu pracujących w Polsce pracuje w każdym z województw.

Legenda wg której opracujesz mapę:

2-6% - kolor biały

6 - 10% - kolor żółty

powyżej 11% - kolor czerwony

b)      Odczytaj, które województwa mają najmniejszy % pracujących w ogólnej liczbie zatrudnionych i które mają najwyższą stopę bezrobocia rejestrowanego.

c)      Odczytaj nazwę województw, w którym stopa bezrobocia jest najniższa.

Grupa VII

 

a)      Z piramidy wieku i płci (podręcznik rys2,str.137) i diagramu (rys.3, str.137), odczytaj jaki % ludności Polski jest w wieku produkcyjnym.

b)      Na podstawie danych statystycznych, narysuj diagram kołowy obrazujący strukturę zatrudnienia ludności według poszczególnych działów gospodarki narodowej.

Wyszczególnienie	Zatrudnienie w tysiącach	Zatrudnienie w %	Część kąta pełnego
Ogółem	15921	100,0
Rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo	4355	27,5
Budownictwo	938	5,6
Przemysł	3650	23,0
Handel i naprawy	2106	13,2
Transport i łączność	859	5,4
Pozostałe usługi	4008	25,2

 

c)      O czym świadczy wzrastający odsetek ludności zatrudnionej w nieprodukcyjnych

działach gospodarki w porównaniu z zatrudnieniem w pozostałych działach?

 d)      Z poniższej tabeli odczytaj narodowości, które żyją w Polsce. Wymień trzy narodowości, które maja największą liczebność.

Poniższa tabelka ukazuje mniejszości narodowościowe żyjące w Polsce (w 1991)

Narodowość	liczebność
Niemcy	330 000
Białorusin	220 000
Ukraińcy	210 000
Łemkowie	55 000
Cyganie	25 000
Litwini	20 000
Żydzi	20 000
Słowacy	15 000
Rosjanie	12 000
Ormianie	8 000
Grecy	5 000
Czesi	3 000
Tatarzy	2 500

---