Dobór próby w badaniach pedagogicznych

1.Ogólna charakterystyka doboru próby

• Dobieranie próby do badań a populacja

• Przez dobór próby rozumie się selekcją dla celów badawczych Np. ściśle określonej populacji, którą badacz jesz zainteresowany.

• Badania się robi na z populacji, gdyż na podstawie tego dochodzi się do wniosków i tez dotyczącej całej populacji

• Grupa ludzi wybrana do próby jest grupa reprezentatywną

• Poprawny dobór próby do badań wymaga znajomości populacji

• Należy zwrócić uwagę by grupa nie była zbyt różnorodna

• Ważnymi decyzjami przed doborem próby jest stawienia problemu badawczego i hipotez

• Trafność doboru próby

• Pobrana próba upoważnia nas do wyciągania wniosków tylko wtedy, gdy stanowi faktyczną jej część.

• Próba musi być adekwatna do populacji gdyż to daje nam podstawę do prawidłowego wnioskowania- w przeciwnej sytuacji próba jest bez wartości

• Próba musi być rzetelna i jak najdokładniejsza w innymi przypadku wnioski mogą być sfałszowane.

• Różne sposoby dobory próby

• Znane są dotychczas trzy sposoby doboru próby:

• Dobór losowy

• Dobór celowy

• Dobór na podstawie ochotniczych zgłoszeń

• Dobór na podstawie ochotniczych zgłoszeń- charakterystyka

• Są to przeważnie badania ankietowe

• Często bywa tendencyjna i nie jest wystarczająco wiarygodna

• Są najmniej autentyczne gdyż nie wiemy, z jakich powodów zgłosiły się do badania-, co ich różni od tych, co nie chcieli wziąć udział w badaniu. Nie można określić spraw bardziej osobistych Tj. sprawy związane z orientacją seksualną, upodobaniami czy patologie występowały w ich życiu. Dlatego też nie do końca na podstawie tych badań możemy określić całą populacje.

2. Losowy dobór próby

• Wstępne wiadomości o losowym doborze próby

• Współcześnie ten dobór próby uznaje się za najbardziej trafny i rzetelny

• Nosi także nazwę doboru probabilistycznego, ponieważ umożliwia wnioskowanie z populacji na podstawie rachunku prawdopodobieństwa.

• W tym doborze badacz nie ma bezpośredniego wpływu na wybór osób, które będą badane

• By stać się „ obiektem” w próbie losowym każdy musi mieć taką samą szansę. Dzięki temu dobór jest reprezentatywny w granicach tzw. Błędu losowego.

• Z reguły jest lepszy od doboru celowego

• Wyróżnia się pięć sposobów doboru próby losowej są to:

• Prosty

• systematyczny

• Warstwowy

• Grupowy

• Wielostopniowy

• Prosty dobór próby

• Przykładem doboru prostego jest wyciągniecie kart z tali lub wyciągnięcie identycznych karteczek ponumerowanych Np. z kapelusza

• Czasem badacz musi jednak ograniczyć ilość badanych osób ze względu na finanse i czasochłonność badań.

• Systematyczny dobór próby

• Stosuje się go częściej od prostego doboru próby

• Przykładem takiego doboru może być Np. wylosowanie, co trzeciego rysunku pośród 30 rysunków na określony temat

• Istotną cecha tego doboru jest ustalenie odstępu losowania

• W tym doborze najpierw sporządza się listę osób i się przyporządkowuje im numery

• Mogą w nim występować pewne zniekształcenia gdy Np. lista osób jest ułożona według konkretnych cech wtedy osoby „ skrajne” będą wylosowane najrzadziej

• Warstwowy dobór prób

• Jest o wiele bardziej złożony od poprzednich sposobów doboru próby. Stosuje się go w przypadku niejednorodnej i wyraźnie zróżnicowanej populacji

• Polega na wyodrębnieniu wybitnie zróżnicowanych podgrup zwanych warstwami. W ten sposób unika się zniekształceń..

• Ważna jest znajomość populacji by podział na warstwy był najdokładniejszy ( można zrobić ten podział wg płci, wieku, wyników w nauce, pochodzenia etnicznego i społecznego)

• Po wyodrębnieniu warstw przeprowadza się próbę losową oddzielnie i niezależnie w każdej z warstw.

• Grupowy dobór próby

• Dokonywany gdy badamy określoną grupę ( społeczność)

• Odbywa się za pomocą losowania grup a następnie przeprowadza się badania biorąc pod uwagę wszystkie cechy charakterystyczne członków grupy

• Stosuje się go gdy mamy do czynienia z bardzo liczną populacją

• Wielostopniowy dobór próby

• Najczęściej spotykany jest dwu stopniowy Np. najpierw losuje się szkołę a potem losuje się klasę. W tym przypadku nie muszą wszystkie osoby Np. z klasy brać udział w badaniu

• Co najmniej dwie fazy losowania

• Rzadko podobnie jak inne losowe dobory próby stosowane sa pedagogice

3. Celowy dobór

• Ogólna charakterystyka celowego doboru próby

• W celowym doborze o tym kto zostanie przebadany decyduje tylko badacz. Decyzje ta podejmuje na podstawie własnej wiedzy na temat populacji i charakteryzujących ja cech

• W sytuacji barku odpowiedniej wiedzy dochodzi do błędnych wyników badań

• Celowy dobór próby jest mało reprezentacyjny

• Bywa tendencyjny i mniej trafny od losowego

• Kwotowy dobór próby

• Dobierana ze względu na rozkłady - Np. opinia nauczyciela który przepracował 10 lat

• Stosuje się najczęściej w opiniach

• Osoby dobiera w sposób celowy- na podstawie wspólnych cech jak wyżej wspomniany zawód nauczyciela

• Jest często nie reprezentacyjna ze względu, że nie wiemy czy osoby które nie zgodziły się wziąć udział w badaniu nie są bardziej reprezentacyjne od tych osób które się zgodziły.

• Ocena celowego doboru próby

• W większości przypadków jest obciążona niemożnością uogólnienia na całą populację.

• Przydatne gdy nie można przeprowadzać losowego doboru próby ( z powodu finansów)

• Jest jednak wskazany ponieważ dzieli społeczeństwo według równych kategorii

• Zalecany w badaniach ilościowych

• Często pomimo swoich wad preferuje się ten dobór próby