Dobór próby w badaniach pedagogicznych
1.Ogólna charakterystyka doboru próby
Dobieranie próby do badań a populacja
Przez dobór próby rozumie się selekcją dla celów badawczych Np. ściśle określonej populacji, którą badacz jesz zainteresowany.
Badania się robi na z populacji, gdyż na podstawie tego dochodzi się do wniosków i tez dotyczącej całej populacji
Grupa ludzi wybrana do próby jest grupa reprezentatywną
Poprawny dobór próby do badań wymaga znajomości populacji
Należy zwrócić uwagę by grupa nie była zbyt różnorodna
Ważnymi decyzjami przed doborem próby jest stawienia problemu badawczego i hipotez
Trafność doboru próby
Pobrana próba upoważnia nas do wyciągania wniosków tylko wtedy, gdy stanowi faktyczną jej część.
Próba musi być adekwatna do populacji gdyż to daje nam podstawę do prawidłowego wnioskowania- w przeciwnej sytuacji próba jest bez wartości
Próba musi być rzetelna i jak najdokładniejsza w innymi przypadku wnioski mogą być sfałszowane.
Różne sposoby dobory próby
Znane są dotychczas trzy sposoby doboru próby:
Dobór losowy
Dobór celowy
Dobór na podstawie ochotniczych zgłoszeń
Dobór na podstawie ochotniczych zgłoszeń- charakterystyka
Są to przeważnie badania ankietowe
Często bywa tendencyjna i nie jest wystarczająco wiarygodna
Są najmniej autentyczne gdyż nie wiemy, z jakich powodów zgłosiły się do badania-, co ich różni od tych, co nie chcieli wziąć udział w badaniu. Nie można określić spraw bardziej osobistych Tj. sprawy związane z orientacją seksualną, upodobaniami czy patologie występowały w ich życiu. Dlatego też nie do końca na podstawie tych badań możemy określić całą populacje.
2. Losowy dobór próby
Wstępne wiadomości o losowym doborze próby
Współcześnie ten dobór próby uznaje się za najbardziej trafny i rzetelny
Nosi także nazwę doboru probabilistycznego, ponieważ umożliwia wnioskowanie z populacji na podstawie rachunku prawdopodobieństwa.
W tym doborze badacz nie ma bezpośredniego wpływu na wybór osób, które będą badane
By stać się „ obiektem” w próbie losowym każdy musi mieć taką samą szansę. Dzięki temu dobór jest reprezentatywny w granicach tzw. Błędu losowego.
Z reguły jest lepszy od doboru celowego
Wyróżnia się pięć sposobów doboru próby losowej są to:
Prosty
systematyczny
Warstwowy
Grupowy
Wielostopniowy
Prosty dobór próby
Przykładem doboru prostego jest wyciągniecie kart z tali lub wyciągnięcie identycznych karteczek ponumerowanych Np. z kapelusza
Czasem badacz musi jednak ograniczyć ilość badanych osób ze względu na finanse i czasochłonność badań.
Systematyczny dobór próby
Stosuje się go częściej od prostego doboru próby
Przykładem takiego doboru może być Np. wylosowanie, co trzeciego rysunku pośród 30 rysunków na określony temat
Istotną cecha tego doboru jest ustalenie odstępu losowania
W tym doborze najpierw sporządza się listę osób i się przyporządkowuje im numery
Mogą w nim występować pewne zniekształcenia gdy Np. lista osób jest ułożona według konkretnych cech wtedy osoby „ skrajne” będą wylosowane najrzadziej
Warstwowy dobór prób
Jest o wiele bardziej złożony od poprzednich sposobów doboru próby. Stosuje się go w przypadku niejednorodnej i wyraźnie zróżnicowanej populacji
Polega na wyodrębnieniu wybitnie zróżnicowanych podgrup zwanych warstwami. W ten sposób unika się zniekształceń..
Ważna jest znajomość populacji by podział na warstwy był najdokładniejszy ( można zrobić ten podział wg płci, wieku, wyników w nauce, pochodzenia etnicznego i społecznego)
Po wyodrębnieniu warstw przeprowadza się próbę losową oddzielnie i niezależnie w każdej z warstw.
Grupowy dobór próby
Dokonywany gdy badamy określoną grupę ( społeczność)
Odbywa się za pomocą losowania grup a następnie przeprowadza się badania biorąc pod uwagę wszystkie cechy charakterystyczne członków grupy
Stosuje się go gdy mamy do czynienia z bardzo liczną populacją
Wielostopniowy dobór próby
Najczęściej spotykany jest dwu stopniowy Np. najpierw losuje się szkołę a potem losuje się klasę. W tym przypadku nie muszą wszystkie osoby Np. z klasy brać udział w badaniu
Co najmniej dwie fazy losowania
Rzadko podobnie jak inne losowe dobory próby stosowane sa pedagogice
3. Celowy dobór
Ogólna charakterystyka celowego doboru próby
W celowym doborze o tym kto zostanie przebadany decyduje tylko badacz. Decyzje ta podejmuje na podstawie własnej wiedzy na temat populacji i charakteryzujących ja cech
W sytuacji barku odpowiedniej wiedzy dochodzi do błędnych wyników badań
Celowy dobór próby jest mało reprezentacyjny
Bywa tendencyjny i mniej trafny od losowego
Kwotowy dobór próby
Dobierana ze względu na rozkłady - Np. opinia nauczyciela który przepracował 10 lat
Stosuje się najczęściej w opiniach
Osoby dobiera w sposób celowy- na podstawie wspólnych cech jak wyżej wspomniany zawód nauczyciela
Jest często nie reprezentacyjna ze względu, że nie wiemy czy osoby które nie zgodziły się wziąć udział w badaniu nie są bardziej reprezentacyjne od tych osób które się zgodziły.
Ocena celowego doboru próby
W większości przypadków jest obciążona niemożnością uogólnienia na całą populację.
Przydatne gdy nie można przeprowadzać losowego doboru próby ( z powodu finansów)
Jest jednak wskazany ponieważ dzieli społeczeństwo według równych kategorii
Zalecany w badaniach ilościowych
Często pomimo swoich wad preferuje się ten dobór próby