mgr Danuta Kowalska- nauczyciel przedszkola specjalnego
mgr Beata Słotwińska- wychowawca świetlicy specjalnej
PROGRAMY AKTYWNOŚCI
Świadomość Ciała, Kontakt i Komunikacja.
Program SPH.
Programy zostały opracowane przez Mariannę i Christophera Knill'ów, pracowników Norweskiego Instytutu Edukacji Specjalnej. Na metodę składają się cztery programy, Program Wprowadzający oraz program Specjalny (SPH).
Programy aktywności stanowią ramy, dzięki którym rozwija się kontakt społeczny, ruch i zabawa. Mogą też stanowić punkt wyjścia dla rozwoju rozumienia i używania języka. Podstawowym ich założeniem jest przekonanie, że rozwój człowieka zależy od zdolności nabywania, organizowania i wykorzystywania wiedzy o sobie, także od tego, w jaki sposób ludzie zaznajamiają się ze swoim ciałem i uczą się, jak go używać.
Niepełnosprawność jest sytuacją, która ten rozwój utrudnia. Pojawiają się problemy
z komunikacją, wywołując brak poczucia bezpieczeństwa i zaburzenia emocjonalne.
Aby przełamywać trudności wiązane z nabywaniem i organizowaniem informacji
o sobie, należy rozwinąć świadomość ciała. Wymaga to stworzenia bezpiecznego środowiska,
w którym udaje się skoncentrować uwagę dziecka i kierować nią. Pomocna tu jest specjalnie dobrana muzyka, odzwierciedlająca rytm i mowę dostosowaną do czynności, której towarzyszy. Każdy ruch dziecka jest wspierany przez specjalny akompaniament. Jest on „sygnałem” konkretnej aktywności. Dzięki specjalnemu tonowi na początku i końcu każdej aktywności dziecko uczy się rozpoznawać sytuację, łączyć dźwięki z określoną aktywnością. Muzyka tworzy pewne czasowe ramy dla ruchu, pomagając dziecku wzmocnić kontrolę nad częściami ciała.
Bardzo ważny jest kontakt terapeuta- dziecko. Program zakłada wzrost inicjatywy dziecka, nie czyni go zależnym od osoby dorosłej. Dziecko powinno stawać się coraz bardziej świadome zależności pomiędzy swoimi ruchami a obecnością terapeuty i muzyką. Świadomość ciała uzależniona jest od doświadczania własnych ruchów w relacji z innymi ludźmi, sytuacjami i rzeczami, świadomości wykorzystywania swoich rąk, nóg, ust, ramion, stóp i całego ciała podczas zwykłych czynności, jak jedzenie czy ubieranie, komunikacji.
Najlepsze rezultaty osiąga się, gdy program jest włączony do codziennej rutyny, odbywa się regularnie i o stałej porze dnia. Należy wybrać taką porę dnia, kiedy dziecko jest optymalnie ożywione. Początkowo każde dziecko powinno pracować z tym samym terapeutą.
Program SPH to Program Specjalny, dla dzieci z poważną niepełnosprawnością ruchową. Czynności są wyselekcjonowane na podstawie ich motorycznej prostoty, na ich opracowanie przeznacza się więcej czasu. Naprzeciwko powinno być lustro, aby zarówno dziecko mogło się widzieć, jak i terapeuta mógł obserwować zachowanie dziecka
i odpowiednio na nie reagować. Program należy dostosowywać do indywidualnych potrzeb dziecka, powstrzymywać aktywności wywołujące stres. Należy pamiętać, że rozwój komunikacji jest ważniejszy, niż sam ruch.
Program SPH trwa około 25minut.
Aktywności:
Kołysanie
Wymachiwanie rękami
Pocieranie dłoni
Zaciskanie i otwieranie dłoni
Klaskanie
Głaskanie policzków
Głaskanie brzucha
Głaskanie ud
Ruchy stóp (palców)
Ruchy nóg
Przewracanie się (padanie)
Relaksacja.
Bibliografia:
M.Ch. Knill, Programy aktywności. Świadomość Ciała, Kontakt i Komunikacja, CPPPMEN,
Warszawa 1997
Konspekt zajęć
Temat: Program aktywności SPH wg metody M.Ch. Knillów.
Prowadząca: mgr Danuta Kowalska, mgr Beata Słotwińska.
Cele zajęć:
Ogólne:
wyrabianie poczucia świadomości własnego ciała
doskonalenie koordynacji wzrokowo-ruchowej
rozwój świadomości takich pojęć jak: ręka, dłoń, noga, policzki, palce, plecy, brzuch, uda.
poznawanie wzajemnych relacji różnych części ciała
Wychowawcze:
wdrażanie do współpracy i współdziałania z terapeutą
utrwalanie relacji zaufania pomiędzy terapeutą a dzieckiem
Operacyjne:
dziecko uczy się świadomości własnego ciała, kontaktu fizycznego, oraz współpracy z drugą osobą (terapeutą)
dziecko aktywnie uczestniczy w programie, oraz potrafi włączyć się do różnych rodzajów aktywności
Metody: program aktywności SPH M.Ch. Knillów - świadomość ciała, kontakt i komunikacja
Środki: magnetofon, kaseta z nagranym programem
Miejsce zajęć: dywan (materac) w sali przedszkolnej młodszej.
Przebieg zajęć:
Część wstępna:
przywitanie się z dzieckiem
przygotowanie miejsca zajęć
Część główna:
aktywności
kołysanie
wymachiwanie rękoma
pocieranie dłoni
zaciskanie i otwieranie dłoni
klaskanie
głaskanie policzków
głaskanie brzucha
głaskanie ud
ruchy stóp
ruchy nóg
przewracanie się (padanie)
Część końcowa:
podziękowanie dziecku za udział w zajęciach
ubranie się
pożegnanie się z dzieckiem.
Omówienie zajęć: zachowania się poszczególnych dzieci, stopnia ich zaangażowania, współpracy, zachowań zakłócających.