TARCZYCA: Wole (struma) obojętne - nietoks, nienowotworowe, niezapalne, bez zaburzeń czynności horm. Wyst gł u K. Może wyst z niedoczynnością (w.Hashimoto=podostre zap tarcz), nadczynn (ch G-B), euthyroza (endemiczna na skutek sp J) Wlk: 0-bez wola, 1-wyczuwalne palpac, niewidocz w pionie, 2-widoczne w normalnej pozycji Przycz: sp J, sp enz do synt hh tarcz, wzr zapotrz (ciąża, lakt, wzrost), zw wolotwórcze (kapusta, kalafior)wzr TSHpob tarcz do wzrwole Bad: wywiad (rodzina), bad palp (wlk), USG, biopsja cienkoigł, scyntygram (ocena guzków: zimne torbiele, gruczolaki, blizny, nie wychwytują J; ciepłe gruczolaki, wychwyt jodu w normie; gorące wychwyt w nadmiarze) , ocena TSH (norma 0,3-3,5mU/l), T3, fT4, tyreoglob, p/c p/tarcz (p/mikrosomalnemu antyg tarczHashimoto, zap tarcz; p/tyreoglobj.w; p/rec TSHch G-B) Lecz: 0-profilakt sól jodowana, 1-KJ, Jodid 2-KJ+tyroksyna+Eutroxin; Ch guzkowa: gruczolaki (pęcherzykowe, toks, płodowe), rak (brodawkowaty, pęcherzykowy, mieszany, rdzeniasty), zap tarcz (ostre, podostre, przewl=Hashimoto), torbiele, w guzkowe; Lecz: guzek ciepły L-tyroksyna, przy braku popr usunięcie chirur; gorący chirur; zimneryzyko nowotworzenia, chirur; Złośliwe guzy: przycz: niedobór J, skaż radioakt, naświetlania; Niedoczynność: wrodzona - przycz: a-, hipoplazja tarcz, nieprawidł położ, niepraw synt, zanik, proc autoimm lub zap; obj: żółtaczka>tyg, zaparcia, senność, znużenie, przepukl pępk, duży brzuch, zimna, sucha skóra, duży jęz, brak apetytu trudności w karmieniu, ochrypły głos, pow tylne ciemię, hipotonia mm; Lecz: oznacz 4 dnia TSHjeśli <20mU/lEutroxin od 2 tyg w dawce wzrastającej; nieleczonauszk kom nerwniedorozwój; nabyta: przycz: przewl zap tarcz (Hashimoto), endemiczny niedobór J (góry i okoliczne woj. < 75 /d), niedocz podwzg i przysadki, podostre zap, obw oporność na hh, zmiany w pożyw i środ; obj: opóxnienie ząbkowania, wzrostu, zmęczenie, senność, sp wyników w nauce, sucha, zimna skóra ze zmianami na łokciach i kolanach, mlekotok, brak apetytu, obrzęk twarzy, niski głos, zaparcia, niskie RR; Bad dodatk: wzr TSH, niedobór T3,4, niedokrw, wysoki cholest, zmiana zapisu EKG; Nadczynność: przycz: wrodzone (ch G-B noworodków), nabyte (ch G-B, nadczynność jatrogenna, nadmiar TSH i hCG nowotw, zap tarcz; ch. G-B: uwarunk genet, wzrasta z wiekiem, ch autoimm (p/c p/tyreoglob, mikrosomom,rec TSH); rozpozn: sp TSH, wzr T3,4 w sur, wzr miana p/c; obj: powięk tarcz, szmer nacz, wzr HR, pobudliwość wytrzeszcz, apetyt z chudnięciem, bóle głowy, drżenia mm, osłabienie, potliwość, wypadanie włosów, przyśp miner kości; lecz: Korbimazol (ham synt tyroksyny), J131, chirurg