Behawioralno-genetyczna teoria temperamentu Bussa i Plomina (EAS)

Literatura

• Oniszczenko, W. (1997). Kwestionariusz Temperamentu EAS Arnolda H. Bussa i Roberta Plomina - wersje dla dorosłych i dla dzieci. Adaptacja polska. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Według Bussa i Plomina cechę zachowania można uznać za należącą do temperamentu jeśli:

• występuje co najmniej od 2 roku życia dziecka;

• różnice indywidualne w zakresie tej cechy zależą istotnym stopniu od czynnika genetycznego.

Definicja temperamentów Bussa i Plomina: „temperamenty to obecne od wczesnego dzieciństwa, odziedziczone cechy osobowości”.

Buss i Plomin wyodrębnili 3 podstawowe temperamenty:

emocjonalność (emotionality)

aktywność (activity)

towarzyskość (sociability)

Pierwsze litery ich angielskich nazw dają skrót EAS.

Emocjonalność

(skłonność do reagowania silnym pobudzeniem)

Niezadowolenie Złość

Strach

Wymienione rodzaje emocjonalności charakteryzują się ponadprzeciętnym poziomem aktywacji, co odróżnia je od pozostałych emocji.

Aktywność

Wigor Tempo

(przejawiający się w (przejawiające się w szybkości reakcji

sile lub intensywności reakcji)

Towarzyskość: dążenie do kontaktu z ludźmi lub unikanie ich.

Wyodrębnione temperamenty występują zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych, choć u tych ostatnich są one bardziej przytłumione przez wykształcone w czasie rozwoju inne struktury osobowości.

Krytyka teorii:

1.Brak empirycznej weryfikacji twierdzenia, że niezadowolenie, strach i złość charakteryzują się ponadprzeciętnym poziomem aktywacji.

2.Badania (np. Goldsmitch i Campos, 1982; Oniszczenko, 1997) nie potwierdzają tezy o genetycznej determinacji różnic indywidualnych w zakresie towarzyskości.

3.Różnice indywidualne w zakresie wyodrębnionych temperamentów nie są w większym stopniu zdeterminowane genetycznie niż inne cechy temperamentu, a nawet niektóre cechy osobowości

---