Popyt - zapotrzebowanie na dany towar zgłoszony na rynku przy danej cenie. Zagregowany popyt - jest to suma popytów zgłaszanych przez wszystkie podmioty gospodarcze. Popyt potencjalny - przejawia się w chęci zakupu dobra, nie musi być on poparty możliwościami nabywczymi. Popyt efektywny - chęć zakupu poparta możliwościami nabywczymi. Czynniki wpływające na popyt: - cena; (ceteris paribus, popyt na dane dobro rośnie (ceteris), paribus wraz ze spadkiem ceny tego produktu, a spada wraz ze wzrostem ceny); - gusty i preferencje konsumentów; - dochód (wzrost dochodu powoduje zwiększenie popytu przy danej cenie i odwrotnie, spadek popytu powoduje spadek popytu przy danej cenie. Wzrost dochodu powoduje wzrost krzywej popytu do góry (i na odwrót).

Prawo Engla - w ras ze wzrostem dochodów maleje udział wydatków na żywność, zwiększa się natomiast udział wydatków na dobra wyższego rzędu.

Na dobra mają wpływ ceny innych towarów (dobra substytucyjne) i dobra komplementarne). Dobro substytucyjne - jeżeli wzrośnie cena na dobro A to popyt na dobro B wzrośnie. Dobro komplementarne - jeżeli wzrośnie cena na dobro A to spadnie popyt na dobro B. !WYJĄTKI! 1) Efekt demonstracji cenowej (Veblena) - dotyczy dóbr luksusowych, wzrost ceny przy wysokich dochodach może prowadzić do zwiększenia zakupów towarów luksusowych. 2) Efekt snobizmu - snobiści nie będą kupować produktów które kupują masowo inni. 3) Efekt Giffena - dotyczy dóbr podstawowych (żywnościowych) wzrost ceny nie powoduje spadku popytu. 4) Efekt „owczego pędu” - kupujemy coś co kupują inni. 5) Zjawisko popytu spekulacyjnego - wzrostowi ceny towarzyszy wzrost popytu jeżeli konsumenci przewidują, że w najbliższym okresie ceny będą nadal rosły. !WNIOSEK! Przesuwanie się wzdłuż krzywej popytu zawsze związane jest ze zmianą wysokości ceny, przesuwanie się samej krzywej popytu spowodowane jest innymi czynnikami wpływającymi na wielkość popytu.

Elastyczność cenowa popytu - stosunek względnej zmiany popytu do względnej zmiany ceny. [1*]. Kategorie cenowej elastyczności popytu: 1) Ep=(-Ⴅ;-1) - popyt jest elastyczny, niewielkie zmiany ceny powodują dużą zmianę w popycie. 2) Ep=(-1) - elastyczność popytu, elastyczność jednostkowa, procentowa zmiana popytu jest taka sama jak procentowa zmiana ceny. 3) Ep=(-1;0) - popyt jest nieelastyczny, wtedy % zmiana popytu jest niższa niż % zmiana ceny. 4) Ep=0 - popyt sztywny, jaka kolwiek zmiana ceny nie wywołuje zmiany popytu. 5) Ep=-Ⴅ - popyt doskonale elastyczny, popyt się zmienia nawet gdy jest stała cena.

Elastyczność dochodowa popytu - stosunek względnej zmiany popytu do względnej zmiany dochodu. [2*]. Kategorie dochodowej elastyczności popytu: 1) Ed=0 - popyt sztywny, nie ma reakcji popytu na zmianę dochodów. 2) Ed=(0;1) - popyt nieelastyczny, wzrost dochodu o 1% powoduje wzrost popytu o mniej niż 1%. Dobra normalne - charakteryzują dodatnią elastycznością dochodową popytu. Dobro niższego rzędu - ma ujemną elastyczność dochodu. Dobra wyższego rzędu - (luksusowe) mają elastyczność dochodową wyższą od 1 i dobra 1 potrzeby (podstawowe) mają elastyczność dochodową < 1.

Mieszana elastyczność popytu - na dobro (i) względem zmiany ceny dobra (j) to relacja między względną zmianą zapotrzebowania na dobro (i), a względną zmianą ceny dobra (j). [3*]. Kategorie mieszanej elastyczności popytu: 1) Em=0 - tzn., że popyt jest niezależny (wzrost ceny jednego dobra, nie ma wpływu na popyt innego dobra). 2) Em>0 - wzrost ceny dobra (j) powoduje wzrost popytu na dobro (i) (substytucyjne). 3) Em<0 - wzrost ceny dobra (j) powoduje spadek popytu na dobro (i) (komplementarne).

Teoria użyteczności i zachowania konsumenta. Użyteczność całkowita - suma zadowolenia z tytułu konsumpcji danego dobra. Użyteczność krańcowa - przyrost użyteczności wywołany wzrostem konsumpcji o kolejne jednostki. Qc=ၓQk, [4*] (gdy użyteczność całkowita osiąga punkt max to Qk maleje)

I prawo Gossena - prawo malejącej wytrzymałości krańcowej, w miarę wzrostu spożycia danego dobra jego użyteczność krańcowa zmniejsza się. (I def.) Nadwyżka konsumenta - jest to różnica między użytecznością całkowitą dla nabywanych dóbr, a wartością rynkową tych dóbr. (II def.) - stanowi różnicę między najwyższą ceną którą jest w stanie zapłacić konsument za dane dobro, a rzeczywistą cenę rynkową.

II prawo Gossena - prawo wyrównywania się użyteczności krańcowych, konsument tak rozdysponowuje swoje dochody między różne dobra, aby każda jednostka pieniądza wydana na zakup krańcowej jednostki lub większej ilości dóbr przyniosła mu jednakowy przyrost zadowolenia. „KOSZYK DÓBR” - jest to kompletna lista dóbr i sług które są przedmiotem procesu wyboru konsumenta. Krzywa obojętności - obrazuje wszystkie kombinacje 2 dóbr dających konsumentowi taką samą użyteczność całkowitą. Mapa obojętności - obrazuje różne poziomy użyteczności całkowitej. Cechy: - zawsze są funkcjami malejącymi; - nigdy się nie przecinają; - jest ich nieskończenie wiele; - stają się bardziej płaskie w miarę rysowania. KSS - krańcowa stopa substytucji - mówi o tym, że dobra X należy poświęcić w celu zwiększenia konsumpcji dobra Y o jednostkę.

Równowaga konsumenta - punkt równowagi konsumenta może się zmieniać w zależności od dochodu konsumenta i od zmiany ceny dobra. Zmiana dochodu konsumenta - powoduje równoległe przesunięcie linii ograniczenia budżetowego. Gdy dochód nam rośnie - linia ograniczenia budżetowego przesuwa się w górę i powstaje nowy punkt równowagi konsumenta, jest on lepszy dla konsumenta bo znajduje się na wyższej pozycji. Gdy dochód nam maleje - to linia ograniczenia budżetowego przesuwa się w dół i powstaje nowy punkt równowagi który jest dla konsumenta mniej korzystny.

W przypadku zmiany dochodu mamy doczynienie z efektem dochodowym - polegającym na tym, że wzrost dochodu powoduje, że konsument będzie nabywał większe ilości dobra X i większe ilości dobra Y. Efekt substytucyjny - w przypadku relacji cen zmienia się struktura konsumpcji, dokonuje się substytucja dobra drożejącego dobrem taniejącym. Ścieżka ekspansji - jest to połączenie punktów równowagi konsumenta. Ścieżka ekspansji dochodowej - powstaje przez połączenie punktów równowagi konsumenta przy różnych poziomach dochodu. Ścieżka ekspansji cenowej - punktów równowagi konsumenta przy różnych poziomach ceny. Wyznaczamy dla dóbr substytucyjnych i komplementarnych.

powstaje przez połączenie

---