Działanie społeczne - Określenie społeczno-pedagogicznego wymiaru działania w obszarze edukacji i pracy społecznej wymaga uwzględnienia jego kontekstu społeczno-kulturowego jako uwarunkowań tworzenia i rozwoju oraz akceptacji ,iż każda materia rzeczywistości społecznej jest pojmowana jako instytucja ,która nie jest nam dana raz na zawsze, ale tworzy się i zmienia wraz z nami.
Czym jest Działanie społeczne?:
- strukturyzowanie teraźniejszości przez przyszłość,
-kulturowe wzory wartości i normy społeczne oraz motywacje w poszczególnych rolach społecznych, związanych z danym systemem społecznym,
-samoregulujący się system, dążący do równowagi ukierunkowany na adaptację, maksymalizację możliwości, podtrzymywanie równowagi i integrację,
-opanowywanie sytuacji ,jest to propozycja działania zorientowanego na porozumienie ,na partycypację, współtworzenie i na rozwój ,
-interwencja socjologiczna ,dokonywana z zewnątrz pozycji obserwatora lub inicjatora,
-tworzenie instytucji rozumianej jako przestrzeń podlegająca zmianom .trzy rodzaje instytucji: realna, wyobrażona ,symboliczna.
Celem działania społecznego jest przekształcenie i transformacja rzeczywistości społecznej. Tak pojmowane działanie społeczne obejmuje następujące elementy:
-definiowanie sytuacji rozpoczyna proces działania, jest to stawianie pytań: co to jest? i dlaczego takie jest? I formułowania przypuszczalnych hipotez odnoszących się do wyjaśniania sytuacji. Określenie sytuacji, jej opisanie ,nazwanie ,pozwala na odnalezienie sensu działania i jego ukierunkowania
-orientowanie działania społecznego odbywa się przez artykułowanie jego celów i uzasadnień, przez stawianie pytań po co? i dlaczego? zamierzamy podjąć działanie jak i o to w jakim kierunku można zmieniać, przekształcać środowisko życia i przestrzeń działania.
-podejmowanie aktywności jest trzecim elementem działania społecznego .Wyraża się ono w samym podejmowaniu aktywności ,bądź w jej zaprojektowaniu .Przygotowanie do podejmowania działania wymaga rozważenia odpowiedzi na pytania kto? gdzie? i jak? zamierza działać.
Mamy dwa typy działań :strategiczne i niestrategiczne ,mogą się one dokonywać według dwóch przeciwstawnych logik” formalnej logiki racjonalności” czyli strategia działania i „rachuby chwil”, czyli taktyka „tu i teraz”. Pierwsza z nich inspirowana jest przekonaniem co do pewności i skuteczności przewidywania kierunku działania ,ukierunkowała wiele działań społecznych .Druga z logik wyrosła jako obronna reakcja na niepowodzenia logiki racjonalności .W społeczno -pedagogicznym wymiarze działania ,działanie społeczne rozumiane jest jako czynność społeczna ,stanowiąca” pewien układ zmiennych, które ją określają i modyfikują”.
Działanie strategiczne i niestrategiczne-kategorie analizy
CECHY DZIAŁANIA STRATEGICZNEGO:
1. Orientacja podmiotu: na sukces, na rezultat, efektyzm
Chcemy uzyskać w działaniu strategicznym minimum wysiłku i maksimum korzyści, związane jest to z nastawieniem.
2. Perspektywa podmiotu: to korzyść - jest przede wszystkim korzyścią podmiotu jednostki, a nie społeczności, zbiorowości, pracując w zespole coś się traci, coś się zyskuje. To wszystkie korzyści dla mnie, z nikim się nie dzielę
3. Sensem działania: jest urzeczywistnianie planu działania.
4. logika działania - racjonalna (działanie później) żeby osiągnąć cel trzeba działać pragmatycznie, jest uprzedni namysł - analizuję, planuję, oceniam z punktu widzenia poszczególnych faz
5. Znaczenie działania dla całości - ład społeczny
CECHY DZIAŁANIE NIESTRATEGICZNEGO:
1. Orientacja podmiotu: na porozumienie, teorii działania komunikacyjnego, zorientowanego na komunikację.
2. Perspektywa podmiotu: Perspektywa wspólnoty, społeczności.
3. Sensem działania: Interpretowanie sytuacji i osiąganie porozumienia, im bardziej interpretowanie jest podejmowane z innymi podmiotami, tym bardziej skierowane jest na nastawienie.
4. Logika działania - działanie tu i teraz > rachuba chwili. już trzeba podjąć działanie, np. nie wolno się zastanawiać, gdy dostajemy wiadomość, że dziecko jest bite, działanie natychmiast podejmowane > dla rozwiązania problemu
5. Znaczenie działania dla całości - Działanie jest usytuowane. Działanie uzyskiwane w polu kształcenia i pracy socjalnej. Działanie trzeba odnieść do jakiejś sytuacji. Cele finalne, wyraźne, dalekie są wyraźnie obmyślone, świadome.
Pettern variables Parsonsa
5par zmiennych (analizowanie w odniesieniu do roli społecznych i do 2 par sytuacji społecznych: sfery publicznej, prywatnej. Są to pary dychotomiczne).
1. afektywność (strefa prywatna)- nieefektywność(strefa publiczna)
Jak nie przenosi nadmiernie zachowań afektywnych (emocjonalnych) na sferę publiczną (i odwrotnie). Trzeba umieć się zdystansować
2. dyfuzyjność (rozproszenie) - specyficzność
W sferze prywatnej Tilhman mówi o roli matki, która jest niespecyficzna (nie określona) => niesprecyzowane oczekiwania.
3. partykularyzm - uniwersalność
Relacje w sferze prywatnej są szczególne, specjalne (i dlatego w rodzinie się dobrze czujemy, bezpiecznie) → znamy teren, wiemy, że nasze oczekiwania są zgodne z tym, jak dana osoba będzie się zachowywać.
Natomiast w sferze publicznej jest wiele lęków - bo mamy do czynienia z sytuacjami ogólnymi. Nie wiemy jakie jest oczekiwanie wobec nas (wiemy ogólnie, ale nie szczegółowo). Te szczegóły można poznać przez doświadczenie.
4. przypisanie - osiągnięcia
Jeśli chodzi o sferę pozytywną jesteśmy przypisani do ról.
Np. nie musimy się starać w rodzinie o to, aby być córką czy synem. Są pewne symbole podkreślające to przypisanie np. nazwisko.
Natomiast w sferze publicznej musimy zapracować na określone role i są one pewną konsekwencją, osiągnięć (np. mogę być dobrym uczniem, gdy spełniam pewne wskazówki).
5. orientacja na wspólnotę - orientacja na siebie
Jeśli jesteśmy oceniani za osiągnięcia, to jesteśmy zorientowani na siebie (w szerokim znaczeniu).
Natomiast w sferze prywatnej (np. rodzinie) jesteśmy zorientowani na wspólne wartości (wspólnota jako porozumienie, wzajemność wartości).
Habitus - schemat, którego uczymy się w ogóle nie mając świadomości, że się go uczymy (np. obchodzenie imienin).
Oznacza zwyczajowość, którą my nieświadomie przyjmujemy jako coś, co jest normalne. Jest to zwyczaj wpisany kulturowo.
Habitus może być