Badania- są to działania dążące do poznania, opisania lub zmierzenia wybranego fragmentu rzeczywistości np. Rozmowa z sąsiadką, praca wróżki ze szklaną kulą, egzamin jako sprawdzenie wiadomości

Przykłady badań

• Diagnoza (np. Pedagogiczna) indywidualne badanie dotyczące określonego fragmentu rzeczywistości. Te badania są zawsze zakreślone czasowo i terytorialnie

• Ewaluacja- ocena fukcjonowania danego projektu

• Raport (sprawozdanie) przykłady badań

• Sondaż opinii

• Sprawozdawczość gospodarcza

• Refleksyjna praktyka- świadoma chęć poznania czegoś, jakiegoś zjawiska, ogarnięci go refleksja

• Prognoza

Nauka- sposób dochodzenia, dąrzenia do prawdy i wzbogacania wiedzy o świecie, oparty na kulturowej tradycji oraz wypracowanych i opisanych metodach badania, wnioskowania i konstruowania teorii

Badania naukowe

• Oparte na określonych założeniach filozoficznych opisujących naturę badanej rzeczywistości (ontologicznych, epistemologicznych oraz aksjologicznych)

• Przyjmujące założenia teoretyczne określające teoretyczny nurt w obrębie wieloparadygmatycznej dyscypliny oraz orientacji badawczych

• Realizowane poprzez zastosowanie precyzyjnie opisanej metodologii

• Odnoszące się do dorobku naukowego danej dyscypliny i dyscyplin pokrewnych

Na podstawie ogólnych założeń filozoficznych są konstruowane założenia teoretyczne. Następnym krokiem jest Tworzenie koncepcji badawczej. Koncepcja ta wskazuje co najpierw badacz ma zrobić

Orientacja badawcza- występuje wtedy gdy umiemy zbudować konstrukcje na której umiemy zbudować badanie na podstawie założeń filozoficznych

• Założenia filozoficzne

• Założenia teoretyczne

• Techniki badawcze

• Sposoby analizowania materiału badawczego (w tym uogólniania)

• Sposoby konstruowania teorii

Metoda a technika

Metoda- Całościowa koncepcja postępowania badawczego

Technika- sposoby zbierania materiału badawczego

Metoda jest nadrzędna nad techniką

Podział Badania naukowego społecznego:
1) ze względu na typ materiału badawczego

#Ilościowe (dane skwantyfikowane, występują w postaci liczb lub tekstu zakodowanego, analiza ma charakter statystyczny)

#Jakościowe (dane opisowe- tekst. Analiza ma postać kodowania opisowego- kategoryzowania. Środkowanie materiałów)

2) ze względu na założenia filozoficzne (ten podział odpowiada na pytanie jak możliwy jest ład społeczny)

#Normatywne (pozytywizm, scientyzm) zakładają, że świat społeczny jest uporządkowany w sztywne ramy. Występuje tu system norm społecznych, które regulują działania i zachowania ludzi. System normatywny występuje przy przedmiotach ułatwiających życie

#Interpretatywne (fenomenologia, pragmatyzm) nie neguje istnienia norm, ale neguje ich ahistoryczny uniwersalny charakter. Ład społeczny możliwy jest nie dlatego że istnieje system sztywnych norm lecz dlatego że system norm jest elastyczny, normy tu występujące są między poszczególnymi osobnikami, normy zmieniają sie w czasie ponieważ są umowne- negocjowane

3)ze względu na czas

#Jednorazowe - badanie prowadzone tylko raz (podejście normatywne można badać jednorazowo jak i longitudalnie

#Longitudalne -powtarzane, rozciągnięte w czasie, długookresowe
4)ze względu na dobór próby

#Reprezentacyjne (BBGD)W tym przypadku dobór próby musi być losowy. W BBGD jest dobór warstwowy, losuje się jednostki terytorialne a z pośród nich losuje sie te, które będziemy badać, dopiero z nich loculemy konkretne gospodarstwo. Jeśli chcemy wybrać ten dobór musimy się zastanowić jaki chcemy mieć stopień pewności (ufności). To badanie przeprowadzamy na wielkich populacjach i jest to badanie normatywne

#Pełne (spis powszechny, sprawozdawczość gospodarcza, badania małych społeczności) Badanie na pełnej populacji generalnej sprawdzają się gdy dotyczą małej populacji, jest to badanie normatywne

#O nasyconej próbie (teoria ugruntowana) Pochodzi z podejścia interpretatywnego. Badamy poziom nasycenia próby, który poznajemy po tym, że nie dochodzi tam żadna wiedza. Rozpoczynamy badanie z jedną, drugą ... jednostką, jeśli badamy procesy komunikacyjne sprawdzam jakie są z tego wnioski, zbieram te wnioski do momentu gdy nic wiecej mi nie dojdzie - wtedy próba się nasyciła. W tej próbie dobieramy osoby do momentu, gdy nie zbierzemy wszystkich informacji- nasycimy próbę.

Koncepcja badawcza- rejestr wszystkich kroków badawczych od problematyki badawczej aż po opublikowanie wyników

Koncepcja badawcza
- orientacja normatywna

#Ogólna problematyka badawcza i jej odniesienie do teorii- zadaje pytanie co chcemy badać, jest stałym elementem każdej pracy, nie powinniśmy tu ogólnie definiować zagadnień

#Szczegółowa problematyka badawcza- rozbijamy ogólną tematykę na większe szczegóły, może być w formie pytań bądź zdań

#Operacjonalizacja problematyki- szczegółowe pytania badawcze przekształcamy na wskaźniki, nie mozemy wszystkiego bezpośrednio zbadać więc tworzymy wskaźniki (jednostka pomiarowa) tłumaczymy problemy badawcze na konkretne wskaźniki

#Zdefiniowanie podstawowych pojęć- tłumaczymy co znaczy pojecie, które znajduje się w koncepcji badawczej

#Wybór metody i technik badawczych- muszą być dostosowane do koncepcji badawczej. Metody: *studium przypadku *monografia pedagogiczna *sondaż diagnostyczny. Techniki: *oparte na wywiadzie *oparte na obserwacji *analiza dokumentów

#Wybór próby, miejsca i czasu badania- jest to etap nakładający się na poprzedni punkt. Próba musi być pełna bądź losowa. W tym przypadku badanie na próbie pełnej (list powszedni) jest nie do zrealizowania

#Opracowanie narzędzi badawczych- stworzenia i ankiet, kwestionariuszy i innych technik

#Zebranie materiału- przeprowadzenie wszystkich technik i zebranie informacji, które nas interesują

#Analiza materiału- wyprowadzenie poprawnych wniosków. Analiza o charakterze statystycznym. Staramy się odpowiedzieć na problemy badawcze. Rezultaty badań możemy zestawić z badaniami kogoś innego- wyciągnoć wnioski

#Wnioskowanie i porównanie z innymi badaniami- sprawdzamy czy nasze wyniki pokrywają sie z innymi badaniami i odpowiednio to podsumowujemy

#Publikacja- udostępnienie naszej pracy innym, aby te rezultaty widzieli inni

Koncepcja badawcza
- orientacja interpretatywna

• Ogólna problematyka badawcza i jej odniesienie do teorii- nie wiemy nic o terenie, który będziemy badać, stopniowo poznajemy strukturę problemu (nie zakładamy nic z góry) odkrywamy. Typowym badaniem interpretatywnym są badania przyrodnicze

• Wybór metody i technik badawczych dostosowanych do problematyki- dobieramy takie metody, które nam odkryją dane zjawisko, metoda jest dostosowana do okoliczności np. Nie będziemy rozmawiać z ofiarami handlu zywym towarem

• Wybór miejsca i czasu badania- miejsca mogą być różne, zależy od problematyki badawczej, notujemy tylko czas rozpoczęcia, gdyż okres trwania badania nie ma znaczenia, im badanie trwa dłużej tym lepiej.

• Wybór początkowej próby- jeśli badanie przeprowadzamy poprzez techniki wywiadu to poszukujemy osób jak najbardziej nam odpowiadających w związku z koncepcją, w przypadku doboru osób, nie bierzemy do badania osób nam znajomych gdyż nie będzie wtedy odkrycia świeżego, wybór próby może mieć różny charakter

• Zbieranie materiału oraz jego równoczesna analiza- analiza będzie ukierunkowywać kolejne obserwacje, te procesy są równoległe bo się zazębiają, jedno bez drugiego by nie istniało

• Tworzenie hipotez oraz ich weryfikacja (ukierunkowywanie zbierania materiału) Zakładamy wstępne hipotezy i potwierdzamy ich słuszność, trzy ostatnie punkty są równocześnie kontynuowane

• Teoretyczne nasycanie próby- jest porównywalne do doboru próby w podejściu normatywnym. Pojawia się kategoria nasycenia , nie musi być próba odzwierciedlająca pełna grupę- interesuje nas jakiego typu działania ludzie podejmują i to właśnie na tych działaniach się skupiamy

• Wnioskowanie i porównanie z innymi koncepcjami teoretycznymi oraz badaniami- konstuuje się tu uogólnioną teorię, struktury procesowe

• Publikacja, uwspólnienie wiedzy, mozliwość budowy teorii formalnej

PARADYGMAT
NORMATYWNY	INTERPRETATYWNY
#Normy społeczne jako źródło ładu- tu są normy uzgadniane # sztywna rama normatywna jako podstawa społeczeństwa - w każdym społęczeństwie członkowie działają tak aby nikt nikomu nie przeszkadzał, występuje tu również pełna świadomość że normy się łamie #perspektywa zewnętrzna, dwu wymiarowość rzeczywistości *subiektywna- jednostki mogą żyć w swoim świecie po swojemu * obiektywna- niezależna od człowieka jest nauka, badaczem może być tylko człowiek, gdyż do badania używa rozumu #badanie fizyczne- rezultaty badań mają obiektywny status, tworzymy wiedzę obiektywną- opartą na procedurach badawczych (mierzymy zjawiska) #szereg założeń teoretycznych	#elastyczność relacji społecznych jako źródło ładu, normy są tu elastyczne #komunikacja jako podstawowy element rzeczywistości społecznej- występują tu interakcje, dzięki którym istnieje społeczeństwo, uelastycznia się system normatywny #perspektywa uczestników koncepcji intersubiektywizmu, posiada wiele wspólnych rzeczy, charakter lokalny, coś zamiast dwuwymiarowego widzenia świata. Fakty że badaczem jest człowiek jest okolicznością ułatwiającą gdyż możliwa jest komplikacja rozpoznawanych światów #badanie przyrodnicze (przyrodoznastwo) odkrywcze poznawanie świata, przyjmujemy, że rzeczywistość społeczna jest zróżnicowana i nie możemy w pełni ją znać, przedmiotem zainteresowań są zjawiska- opis, który che wytłumaczyć dane zróżnicowane działania #założenie że nie jest się omnibusem i nie wiemy wszystkiego przez co uczymy się od badanych zjawisk

Wywiad narracyjny

Analiza segmentowa Fitza Schutzego

Teoretyczne założenia

• Fenomenologia (Edmund Husserl, Alfred Schütz)‏

- Fenomenalizm

- Świat przeżywany (Lebenswelt) a tradycyjna koncepcja kręgów społecznych

- System istotności (Relevanzsystem)‏

Jeśli chcemy rozumieć człowieka musimy zrozumieć jego świat przeżywania. świat przeżywany jest urozmaicony nie jednolity, zawiera różne systemy wartości. Jest to zbiór elementów, które należą do otoczenia człowieka, jedne z tych elementów są mniej inne bardziej istotne, ważne. Niektóre elementy czasem odchodzą ze świata przeżyć ( np. przyjaciel z przedszkola, o którym teraz nie pamiętamy a w dzieciństwie był dla nas bardzo ważny) i takie, które dostają się do świata przeżywanego. Fenomenalizm jest kluczowym punktem widzenia fenomenologii.. Fenomenalizm to przekonanie, że jedynym dostępnym człowiekowi źródłem informacji są zjawiska. Nie jest to wiedza na temat świata, jest to tylko to, co widzą nasze oczy. Świat, w którym żyjemy jest w naszym umyśle nasze przekonania o świecie, to jak go widzimy.

• Interakcjonizm (Robert Park, Anselm Strauss)

Teoria społeczna. Społeczeństwo złożone jest z interakcji, a nie z jednostek. Zbiór jednostek nie jest jeszcze społeczeństwem, ponieważ społeczeństwo tworzą interakcje zachodzące pomiędzy jednostkami, które charakteryzują się tym, że są dynamiczne. Interakcje opierają się na komunikacji. Musza być wysyłane komunikaty, odbierane i odsyłane do adresata. Dlatego też mniejsze znaczenie maja interakcje bez komunikacji.

‏

• Metoda teorii ugruntowanej (Anselm Strauss, Barney Glaser)

- równoległe zbieranie danych i ich analiza- zbieramy dane i w tym samym czasie przeglądamy je i analizujemy w przeciwieństwie do założeń normatywnych‏. Analiza danych będzie ukierunkowywać kolejne etapy pracy badawczej, zbierania danych.

- etykietowanie- Nadawanie pewnych etykiet, które ukierunkowują badanie danych.

- Teoretyczne nasycenie próby- badacz dokonuje próby doboru grupy początkowej, apotem do niej dobiera następne odpowiednie grupy, dzięki czemu jego badanie jest nasycone. ( w badaniach normatywnych gr. Wybierane są losowo).

- pojęcia uwrażliwiające- badacz pokazuje tylko główne cechy pojęcia. Wystarczy wskazać obszary zjawiska, na jakich obszarach to zjawisko istnieje.

Wywiad narracyjny

to spontanicznie wytworzona i opowiedziana historia życia, nie przerywana pytaniami badacza i nie kierowana przez jego sugestie. Historia taka może być początkowo zainicjowana przez badacza i zorientowana na całe życie badanego lub jedynie na jego aspekt (jedną linię biograficzną) np. zawodowy, edukacyjny, prywatny.

Wywiad narracyjny, jako technika

Dopuszczenie narracji badanego. Badający nie ma przygotowanych pytań czy zagadnień. Badacz jedynie słucha tego, co mówi badany. Biografia jest czymś wytwarzanym, badany opowiada o swoim życiu badającemu a inaczej, osobom bliskim czy mu znanym. Niektórym może powiedzieć o pewnych rzeczach a innym nie. Badacz stosuje techniki aktywnego słuchania, podtrzymuje kontakt z badanym, lecz mu nie przeszkadza, nie przerywa.

Zjawiska (przymusy) narracyjne

1. Biograficzna kompresja- Narrator skraca wydarzenia mało znaczące nawet do jednego zdania. ( w jednym zdaniu ujmuje 20 lat, a dwa dni potrafi opisać w 20 min. Np. „Przez kolejne 20 lat, pracowałem w sklepie i nie wydarzyło się nić ważnego.”).

1. Wchodzenie w szczegóły- Badany wymusza wchodzenie w szczegóły.

1. Zamykanie formy- umożliwia wiązanie segmentów, narrator sam zaznacza początki i końce wydarzeń. Rozpoczęte wątki musza zostać zakończone.

Początkowy dobór próby- znalezienie ludzi do badań

• Dopasowanie tematyczne- dobieram takie osoby, które pasują do tematu, spełniają kryteria do tematu.

• Dopasowanie osobiste (znajomy, znajomy znajomego, nieznajomy)‏- osoby znajome są wykluczone z przeprowadzenia wywiadu narracyjnego, ponieważ badany zna osobę badanego. Obszary biograficzne mogą być wspólne i badany będzie wycinał pewne wątki gdyż z jego punktu widzenia badający ma na ten temat wiedzę. Zna pewne sytuacje z przeszłości, przez co wątek nie zostanie zamknięty.

Znajomi znajomych- są najlepszą (chyba) grupą gdyż nie znają osoby badającego a z drugiej strony zostały polecone, dlatego badany ma do niej zaufanie.

Liczba osób biorących udział w próbie początkowej nie jest określona, zależy ona od możliwości badającego. Jej celem jest rozpoczęcie i nakierowanie dalszych badań.

Jak uzyskać wywiad narracyjny:

• Przedstawić ogólną problematykę badawczą- badany informowany jest o tematyce, problematyce, by nie był zaskoczony, miejsce badania powinno być komfortowe dla narratora, bowiem badanie to zajmuje trochę więcej czasu. Należy zapytać osoby badanej gdzie i kiedy pasuje jej wziąć udział w badaniu.

• Zapytać: „Jak to było w Pani/Pana przypadku?”- bez pytania początkowego badany nie wie, o czym ma opowiadać, o czym badacz chce się dowiedzieć, dlatego tak ważne jest poinformowanie badanego o tematyce prowadzonych badań. Prowadzący badanie musi poinformować jak będzie wyglądało badanie, o tym, że narrator sam musi opowiadać, budować wypowiedzi, o tym, że badający nie będzie mu przerywał. Nie należy ukrywać tego, że rozmowa jest nagrywana, ani nie skupiać uwagi narratora na tym, że jest nagrywany.

• Podtrzymywać wypowiedź poprzez używanie fatycznej funkcji mowy np. aktywne słuchanie (kontakt wzrokowy, „mhm”, gesty i mimikę).

Wywiad narracyjny - etapy

• Generowanie narracji- badający zrobił wszystko by podtrzymać narrację. Badacz czeka na marker ( koniec narracji). Gry narrator się zatnie badający przypomina mu, o czym opowiadał, wtedy narrator ciągnie dalej wątek albo lub wymawia marker. W ciągu narracji badający zapisuje pytania np. o nieciągłość.

Nieciągłość- wyrwy w biografii (badany np. nie powiedział o 10 latach swojego życia). Generowanie narracji trwa do markera.

• Etap pytań (obowiązkowych i dodatkowych)‏

-Obowiązkowe- o nieciągłość biograficzną

-dodatkowe- o rzeczy, które interesują badającego.

Pytania o nieciągłość nie są zadawane po to by dowiedzieć się, co działo się w tym okresie życie badanego, lecz po to by dowiedzieć się dlaczego ominął ten okres. Pytamy: „ Co się wtedy działo?” dzięki czemu wnioskujemy dlaczego badany ominął ten fragment.

Pytania zadawane są dopiero po skończeniu narracji. W trakcie badania badacz może pytać jedynie o rzeczy, których nie rozumie np. w przypadku skrótów, gwary itp. badacz musi zadać te pytania w trakcie narracji by nie stracić kontaktu z narratorem.

• Końcowe podsumowanie-badający prosi o podsumowanie tego, o czym mówił narrator. Czasem robi to sam, w skrócie opowiada o tym, o czym się dowiedział, a narrator uzupełnia braki.

Przyczyny nieciągłości biograficznej

• Przeoczenie, zapomnienie

• Kompresja- nie wydarzyło sie nic istotnego więc narrator skrócił parę lat do 1 zdania

• Wyparcie- w podświadomości lub świadomie narrator zataja pewne fakty z życia. Kiedy badający wyczuje, że badany chce coś ukryć nie zmusza go do wyznań- wydarzyło się cos istotnego.

Badający przepisuje z nagrania wszystko słowo w słowo, nic nie zmienia. Przepisuje nawet z błędami ( jeśli badany powiedział „poszłem” to tak przepisujemy). Podaje informacje (np. o przerwach z powodu telefonu do badanego, zapisuje czas trwania rozmowy, przerwy w narracji- 3 sek.) Spisuje zadane pytani nawet czasami całą fazę pytań.

Utworzony materiał badawczy będzie materiałem do analizy segmentowej.

Analiza segmentowa nie jest:

• Metodą badań historycznych- nie interesuje nas to, co było kiedyś, lecz to jak wydarzenia z przeszłości wpłynęły na teraźniejszość.

• Studium przypadku (ew. rzadko)- nie dąży do opisania, zbadania, indywidualnego przypadku lecz do uogólnienia, do zbadania pewnego zjawiska. Staramy się dobierać jak najwięcej badanych.‏

• Przykładem analizy zawartości tekstu- interesuje nas struktura tekstu, jakie wydarzenia były wyodrębnione.

1. Analiza faz biograficznych

Części, w których narrator podejmuje inny typ wypowiedzi

• Fazy narracyjne- narrator opowiada o wydarzeniach, w których jest ruch, działanie, dynamika.

• Fazy opisowe- opisuje jakieś instytucje, miejsca, osoby.

• Prywatne teorie-narrator wiąże pewne wydarzenia (np. przez plan Balcerowicza straciłem pracę). Muszą być dwa związane ze sobą wydarzenia.

• Fazy „emocjonalne” i inne- opisuje emocje, uczucia.

• Fazy argumentacyjne- narrator tłumaczy dlaczego.

Interpretacja proporcji różnych faz

Możemy przeanalizować proporcje, jeśli przeważa faza argumentacyjna, to oznacza, że badany się tłumaczy. Mało narracji może świadczyć o niepewności narratora. Narracja, w której było wiele prywatnych teorii może oznaczać, że badany twardo stąpa po ziemi, zna swoje miejsce w społeczeństwie, sam kieruje swoim życiem.

2. Podział na segmenty
(analiza faz narracyjnych)‏

• Poszukiwanie markerów segmentów (otwierających i końcowych) np. „potem...”, „wcześniej”. Segment to pojedyncze wydarzenie z życia badanego.

• Poszukiwanie podsegmentów- jeśli jakieś wydarzenie przebiegało etapami. Np. rekrutacja.

• Segmenty indywidualne (JA) i kolektywne (MY, ONI…)




Należy nazwać każdy segment. Nazwy powinny być unikalne. Etykiety nie mogą się powtórzyć.

4. Porządkowanie
(analiza faz narracyjnych)‏

• Rekonstrukcja porządku chronologicznego- badający układa segmenty w kolejności od tych z najstarszymi wydarzeniami do tych niedalekich w przeszłości.

• Poszukiwanie powiązań między segmentami- Wcześniejszy segment może wpłynąć na wydarzenia z kolejnego segmentu. ( np. na wybór liceum miało wpływ dzieciństwo u babci Kazi. Narrator widzi jakieś powiązanie.)

W jednym czasie dzieje się wiele rzeczy w różnych strefach życia badanego ( dom, praca, rodzina itp.)




5. Rekonstrukcja uwarunkowań zewnętrznych
(analiza faz opisowych i prywatnych teorii)‏

• Poszukiwanie opisów makro- i mikrouwarunkowań zewnętrznych- sytuacje historyczne mają wpływ na ……? Uwarunkowania zewnętrzne dzielą się na mikro- te nam bliskie i makro- takie, które są duże, np. kryzys. Np. narrator uważa, że przez plan Balcerowicza fabryka upadła.

• Poszukiwanie powiązań pomiędzy uwarunkowaniami a poszczególnymi segmentami

• Poszukiwanie powiązań pomiędzy makro- i mikrouwarunkowaniami


-

W stronę teorii ogólnej

• Porównywanie przypadków (podobieństwa, różnice)‏-

• Rekonstrukcja głównych procesów biograficznych oraz ich uwarunkowań

• Rekonstrukcja alternatywnych (wariantywnych) wzorców i ich uwarunkowań

• Teoretyczne nasycenie próby

• porównywanie struktury, a nie biografii. Wspólne doświadczenia lub różnice. (Np. nauczyciele mieli podobne kariery szkolne, ten sam przebieg biograficzny do pewnego momentu, w którym zaczynają ukazywać się różnice Np. nauczyciele Ci uczą innych przedmiotów.

Tworzymy nowe warianty aż do skończenia możliwości, kiedy nie może powstać już nic nowego. Wtedy badania są nasycone, ewentualnie możemy przypisywać kolejne przypadki do powstałych wcześniej wariantów.

---